សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហៅកាត់ថា អាស៊ាន ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩៦៧ ដែលរហូតមកដល់ពេលនេះ សមាគមនេះមានសមាជិក១០ប្រទេស ក្នុងនោះ៤ប្រទេសត្រូវបានគេចាត់ទុកជាប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចទន់ខ្សោយ។
ប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចទន់ខ្សោយនេះមាន កម្ពុជា ឡាវ មីយ៉ានម៉ា និងវៀតណាម ដែលហៅកាត់ថា ក្រុមប្រទេស CLMV។ ក្រុមប្រទេសទាំងនេះត្រូវបានអន្តរជាតិផ្ដល់ការអនុគ្រោះពន្ធពិសេស ដើម្បីលើកស្ទួយសេដ្ឋកិច្ចឲ្យបានស្មើមុខមាត់ជាមួយប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់។
ទោះជាយ៉ាងណា ការប្រែប្រួលនៃនយោបាយក្នុងតំបន់ កំពុងធ្វើឲ្យប្រទេសទាំងនេះផ្លាស់ប្ដូរតាមនោះដែរ។ ប្រទេសវៀតណាមទទួលបានការវិនិយោគពីបរទេសជាបន្តបន្ទាប់ ប្រទេសឡាវនៅរក្សាភាពស្ងប់ស្ងៀមដដែល ខណៈប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា និងកម្ពុជារងការរិះគន់ និងព្រមានដកការអនុគ្រោះពន្ធជាបន្តបន្ទាប់។
កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៨ អឺរ៉ុបបានព្រមានកម្ពុជា និងមីយ៉ាន់ម៉ា ក្នុងការដកប្រពន្ធអនុគ្រោះពន្ធ។ មូលហេតុនៃការគំរាមដក ដោយចោទកម្ពុជាថា រំលោភសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិយោបាយ សិទ្ធិការងារ និងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ ជាដើម។ ចំណែក មីយ៉ាន់ម៉ា ពាក់ព័ន្ធហិង្សា ធ្វើទារុណកម្ម រំលោភផ្លូវភេទ ដុតបំផ្លាញផ្ទះ និងសម្លាប់ជនជាតិភាគតិចរ៉ូហ៊ីងយ៉ា បណ្តាលឱ្យជនជាតិភាគតិចនេះជិត១លាននាក់រត់ឆ្លងដែនទៅប្រទេសបង់ក្លាដេស។
បើយើងពិនិត្យលើនយោបាយការបរទេសវិញ ខណៈដែលសេដ្ឋកិច្ចមីយ៉ានម៉ាកំពុងរីកចំរើនប្រទេសនេះបានប្រើនយោបាយទន់ភ្លន់ជាមួយអន្តរជាតិដើម្បីរក្សាការអនុគ្រោះពន្ធ ចំណែកកម្ពុជានៅតែប្រកាន់ធ្វើនយោបាយរឹងត្អឹងប្រឈមកាន់តែខ្លាំង។
ទាំងនេះ វាបង្កើតជាសំនួរថា តើសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជារឹងមាំក្នុងការឈប់ពឹងលើបរទេស ឬនៅ ហើយកម្ពុជាស្ថិតនៅកន្លែងណានៅអាស៊ាន?
របាយការណ៍របស់មូលនិធិរូបិយប័ណ្ណពិភពលោក កាលពីខែមេសាកន្លងទៅ ឲ្យដឹងថា ចំណូលប្រចាំឆ្នាំរបស់ពលរដ្ឋម្នាក់ក្នុងប្រទេស CLMV គឺពលរដ្ឋឡាវអាចរកចំណូលបានច្រើនជាងគេ ដែលក្នុងមួយឆ្នាំពលរដ្ឋឡាវម្នាក់អាចរកចំណូលបានជិត៣ពាន់ដុល្លារ វៀតណាម២ពាន់៧រយដុល្លារ កម្ពុជា១ពាន់៦រយដុល្លារ និងមីយ៉ាន់ម៉ា១ពាន់២រយដុល្លារ។
បានន័យថា ចំណូលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នខ្ពស់ជាងប្រជាជនមីយ៉ាន់ម៉ាមួយប៉ុណ្ណោះ តែទោះជាយ៉ាងណា សម្រាប់ប្រធានសមាគមអនាគតយុវជនកម្ពុជាអាស៊ាន លោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន មានប្រសាសន៍ថា ការវាយតម្លៃមួយមិនត្រូវវាយតម្លៃដោយយោងតាមចំណូលរបស់ប្រជាជននោះទេ។
លោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន៖ «យើងនិយាយត្រឹម៥ឆ្នាំចុងក្រោយ ពីឆ្នាំ២០១៥ ដល់២០១៩ គឺយើងតាមអត់ទាន់ភូមាទេ។ តាមអត់ទាន់ហ្នឹងគឺមានចំណុចពីរ។ ចំណុចទី១ គឺទំនាក់ទំនងការបរទេសរបស់ភូមា គឺគេមានលក្ខណៈទូលំទូលាយជាងនៅពេលដែលគេបើកទ្វារសេដ្ឋកិច្ច នៅពេល អង់សាន ស៊ូជី ត្រូវបានដោះលែង។ ព្រោះភូមានៅឆ្នាំ២០១៣ និង១៤ គឺចង្អៀតមែនទែន តែនៅពេលខ្ញុំទៅនៅឆ្នាំ២០១៥-១៦ និង១៧ បីឆ្នាំចុងក្រោយ គឺវិនិយោគរបស់គេកើនឡើងយ៉ាងគំហុក អញ្ចឹងបើប្រៀបធៀបជាមួយភូមា ចំណុះប្រជាជនគេ៥០ ទៅ៦០លាននាក់ ខណៈយើងត្រឹម១៦លាន អញ្ចឹងទំហំសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើងរត់អត់ទាន់ភូមាទេ»។
ចំពោះអ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត មាស នី យល់ថា នៅពេលដែលប្រទេសមួយមានការនាំចូលច្រើនជាងនាំចេញ គ្មានការគ្រប់គ្រងពីការនាំចូល ហើយសេដ្ឋកិច្ចនៅពឹងលើបរទេសនោះ សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានៅតែជាសេដ្ឋកិច្ចមួយទន់ខ្សោយនៅឡើយ។ លោកបន្ថែមថា តាមរយៈស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយដ៏ផុយស្រួយនៅក្នុងប្រទេស កម្ពុជាគឺស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់មួយដែលក្រោមគេនៅអាស៊ាន។
លោកបណ្ឌិត មាស នី៖ «ទោះបីជាយ៉ាងម៉េច មីយ៉ាន់ម៉ាក៏នៅតែមានស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់ជាងយើង ហើយស្ថានភាពនយោបាយមានភាពរឹងមាំជាង ព្រោះគេដូចជាមិនសូវមានអស្ថិរភាពនយោបាយដូចយើង។ មីយ៉ាន់ម៉ា គេបើកចំហក្រោយយើងមែន តែគេហាក់ដូចជាមានការរឹងមាំមិនប្រទុស្តប្រតាយដូចយើង។ សម្រាប់យើង (កម្ពុជា) បានចំណាយពេលឈ្លោះគ្នាច្រើនជាងចំណាយពេលអភិវឌ្ឍជាតិ»។
កត្តាដែលធ្វើឲ្យអ្នកវិភាគវាយតម្លៃបែបនេះ គឺបណ្ដាលមកពីការបញ្ហានយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បញ្ហាជម្លោះដីធ្លី បំណុលរបស់រដ្ឋ និងប្រជាជន បញ្ហាចំណាកស្រុក និងការចំណាយរបស់រដ្ឋច្រើនជាងចំណូលដែលទទួលបាន។
សម្រាប់លោក ស្រ៊ុន ស្រ៊ន លើកឡើងថា ប្រសិនជាបញ្ហានេះនៅតែអូសបន្លាយយ៉ាងយូរ១០ឆ្នាំទៀត កម្ពុជាមិនត្រឹមតែមិនអាចងើបចេញពីប្រទេសដែលក្រីក្រជាងគេនៅតំបន់នោះទេ វារឹតតែធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចខ្មែរស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់បរទេសទាំងអស់ ក្នុងពាក្យមួយដែលលោកថាជា «សេដ្ឋកិច្ចទាសករ» ។
លោកថា៖ «គឺបានន័យថា ពលរដ្ឋខ្មែរត្រូវធ្វើចំណាកស្រុកស្ទើរតែពាក់កណ្ដាលប្រទេស បានន័យថា ក្នុងចំណោម៨ ទៅ៩លានដែលពេញកម្លាំងហ្នឹងមាន៤ ទៅ៥លានហើយដែលចេញមិនមែន១លាន ទៅ២លានកន្លះដូចឥឡូវទេ។ ហើយចំណុចទីពីរ គឺបំណុលពលរដ្ឋជំពាក់មីក្រូឥណទាន បូកជាមួយបំណុលរបស់រដ្ឋនឹងរឹតកសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើង។ ដូច្នេះ ក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំទៀត បើកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅដែលរដ្ឋាភិបាលបានដាក់ មិនអាចដល់ថ្នាក់ឃុំសង្កាត់ទេ គឺសេដ្ឋកិច្ចខ្មែរទៅជាទាសករបរទេសទាំងអស់ បានន័យថា ដីខ្មែរៗធ្វើអត់បានទេមានតែចំណាកស្រុក និងជួលដីឲ្យឯកជន»។
ក្នុងរបាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោកចេញផ្សាយកាលពីខែឧសភាកន្លងទៅ បានទស្សន៍ទាយថា សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាដែលកំពុងឡើងខ្ពស់នៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះអាចនឹងធ្លាក់ចុះវិញខ្លះ ដោយសារការថយចុះនៃសំណង់ និងបញ្ហាប្រឈមនៃការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់អឺរ៉ុប ដែលធ្វើឲ្យអង្គការអន្តរជាតិនេះបានទាយទុកជាមុនថា អាចនឹងធ្លាក់ពី៧,៥ភាគរយ នៅពេលបច្ចុប្បន្ន ដល់៦,៧ភាគរយ នៅឆ្នាំ២០២១។
ក្នុងរបាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោកដូចគ្នាចេញផ្សាយកាលពីខែមិថុនា បានវាយតម្លៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់មីយ៉ាន់ម៉ាថា នឹងឡើងពី៦,៥ នាពេលបច្ចុប្បន្ន ទៅ៦,៧ នាឆ្នាំ២០២១។
សម្រាប់លោកបណ្ឌិត មាស នី វិញព្រមានថា ក្នុងពេលដែលកម្ពុជាមិនអាចប្រកួតជាមួយប្រទេសក្នុងតំបន់ផងនោះ ប្រសិនជាកម្ពុជាបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA បន្ថែមទៀត កម្ពុជានឹងប្រឈមកាន់តែខ្លាំងលើបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន ដែលនៅពេលនោះហើយវានឹងរុញកម្ពុជាឲ្យជំពាក់បំណុលបរទេសកាន់តែធ្ងន់ ហើយកាន់តែក្រោមគេបន្តទៀតផងដែរ។
ជាងនេះទៅទៀត អ្នកសេដ្ឋកិច្ចជាន់ខ្ពស់ប្រចាំតំបន់អាស៊ីនៃ ផាតធើន ម៉ាក្រូអេកូណូមិក (Pantheon Macroeconomics) លោក មីគែល ចាន់កូ (Miguel Chanco) លើកឡើងថាការផ្ដាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធពីកម្ពុជា វានឹងធ្វើឲ្យមីយ៉ាន់ម៉ាវ៉ាដាច់កម្ពុជាកាន់តែលឿន ជាងនេះទៅទៀតនោះ ក្រុមហ៊ុន និងរោងចក្រមួយចំនួនប្រហែលងាកទៅកាន់មីយ៉ាន់ម៉ាកាន់តែច្រើនថែមទៀតផងដែរ។
លោកថា៖ «ការកាត់ EBA ពីកម្ពុជា វានឹងពន្លឿនសេដ្ឋកិច្ចរបស់មីយ៉ាន់ម៉ាឲ្យកាន់តែកៀកកម្ពុជាបន្ថែមទៀត។ ជាពិសេស វានឹងទាក់ទាញរោងចក្រកាត់ដេរបន្ថែមទៀតឱ្យបង្កើតនៅក្នុងប្រទេស ដូចជា មីយ៉ាន់ម៉ាដែលមានលក្ខខណ្ឌអំណោយផលដល់ការនាំចូលទៅកាន់ទីផ្សារអឺរ៉ុប»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន នៅតែថ្លែងជាសាធារណៈម្តងហើយម្ដងទៀតថា ក្រោមកំណែទម្រង់ថ្មីរបស់រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិនេះ នឹងធ្វើឲ្យកម្ពុជារស់បានបន្តទៀត ដោយខ្លាំងក្លាទោះបីគ្មាន EBA ក៏ដោយ លើសពីនេះ រដ្ឋាភិបាលក៏ប្រកាសផងដែរថា កម្ពុជានឹងក្លាយជាប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកំរិតខ្ពស់នៅឆ្នាំ២០៣០ខាងមុខផងដែរ។
សម្រាប់អ្នកវិភាគលើកឡើងថា លោកមើលមិនឃើញថា មានចំណុចណាដែលអាចឲ្យសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសនេះខ្លាំង ដែលអាចធ្វើឲ្យពលរដ្ឋកម្ពុជាអាចរស់ស្រួលនោះទេ ប្រសិនជាអ្នកនយោបាយខ្មែរមិនស្រុះស្រួលគ្នាដើម្បីរក្សាប្រយោជន៍ជាតិ ខណៈរដ្ឋាភិបាលនៅរវល់ដេញគូរប្រកួតរបស់ខ្លួនចេញពីឆាកនយោបាយ ដោយមិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ដល់បញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចដែលកំពុងកើតមានដូចពេលបច្ចុប្បន្ននេះនោះ៕