ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា បានជាប់ឃុំក្នុងគុក និងក្នុងផ្ទះអស់រយៈពេលជាង ២ឆ្នាំ តាមអំណាចតុលាការសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលបានចោទប្រកាន់ពីបទ «សន្និដ្ឋិភាព» ឬការត្រូវរ៉ូវគ្នាជាមួយបរទេស ដើម្បីផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។
ប្រភពស្និទ្ធនឹងលោក កឹម សុខា ទម្លាយឱ្យដឹងថា មេបក្សប្រឆាំងរូបនេះ បានយកចិត្តទុកដាក់ជាខ្លាំងលើសុខភាពទាំងសុខភាពផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្តក្នុងអំឡុងពេលជាប់ឃុំនេះ។
នាយកខុទ្ទការល័យលោក កឹម សុខា គឺលោក មុត ចន្ថា បញ្ជាក់ថា មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងរូបនេះ បានចំណាយពេលជាង ១ម៉ោងរៀងរាល់ថ្ងៃ ដើម្បីធ្វើសមាធិ។
លោក ចន្ថា មានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំចង់ជម្រាបជូនថា ឯកឧត្តម កឹម សុខា ជាអ្នកគោរពតាមព្រះពុទ្ធសាសនា ព្រះបរមគ្រូ លោកតែងតែធ្វើសមាធិ និងហាត់ប្រាណជាប្រចាំ ដើម្បីពង្រឹងទាំងស្មារតី និងកម្លាំងកាយរបស់លោក។ គាត់តែងតែធ្វើសមាធិដើម្បីស្ងប់ស្ងាត់ផ្លូវអារម្មណ៍»។
លោក កឹម សុខា មិនទាន់ចេញពីផ្ទះទៅជួបមហាជន ឬធ្វើដំណើរជាសាធារណៈម្ដងណាឡើយ បើទោះបីជាតុលាការសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែវិច្ឆិកា បានអនុញ្ញាតឱ្យលោក កឹម សុខា អាចធ្វើដំណើរបាននៅក្នុងប្រទេសបាន ប៉ុន្តែ បានហាមឃាត់ការធ្វើនយោបាយ។
ប្រភពស្និទ្ធនឹងលោក កឹម សុខា ម្នាក់ទៀតដែលសុំមិនប្រាប់ឈ្មោះ ដោយសារលោកមិនមានតួនាទីផ្ដល់ព័ត៌មានដល់អ្នកសារព័ត៌មាននោះ បានឱ្យដឹងថា លោក កឹម សុខា បានចំណាយពេលជាប់ឃុំ ដើម្បីអានសៀវភៅមួយចំនួនដែលពាក់ព័ន្ធនឹងទស្សនវិជ្ជា នយោបាយ ប្រវត្តិសាស្ដ្រ ព្រមទាំងតាមដានព័ត៌មានផង។
លោកថា៖ «កាលជាប់ឃុំនៅត្រពាំងផ្លុងហ្នឹង ខ្ញុំបានទទួលដំណឹងថា គាត់ហាត់ប្រាណ ចិញ្ចឹមមាន់ និងដាំបន្លែ។ ហើយគាត់ គាត់សមាធិជាប្រចាំ មិនដែនខានទេ។ ដល់មកជាប់ឃុំក្នុងផ្ទះ គាត់អានសៀវភៅ និងសមាធិជាប្រចាំទៀត»។
ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ រូបភាព ២សន្លឹក ដែលត្រូវផ្សាយតាមបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក បានបង្ហាញសកម្មភាពរបស់លោក កឹម សុខា អង្គុយ និងសម្លឹងមើលសៀវភៅ «ឧត្តមវិបស្សនា» សៀវភៅជាភាសាអង់គ្លេសមានចំណងជើងថា «Coalitions and Coalition Management» ឬជាភាសាខ្មែរថា «សម្ព័ន្ធភាព និងការគ្រប់គ្រងសម្ព័ន្ធភាព»។
សៀវភៅ«ឧត្តមវិបស្សនា» គឺជាកម្រងនៃសង្ឃដីការបស់ព្រះតេជគុណ សំ ប៊ុនធឿន ដែលបានសុគត ក្រោយពីត្រូវបានខ្មាន់កាំភ្លើងបាញ់ប្រហារកាលពីឆ្នាំ២០០៣។
ចំណែកសៀវភៅ «សម្ព័ន្ធភាព និងការគ្រប់គ្រងសម្ព័ន្ធភាព» ដែលជាស្នាដៃសហការនិពន្ធដោយបណ្ឌិត Rainer Adam នាយកនៃមូលនិធិ Friedrich Naumann និងលោក Sebastian Kwame Braun។ សៀវភៅនេះ រៀបរាប់ពីគុណតម្លៃនៃការសម្របសម្រួលនយោបាយក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ។
កាលពីឆ្នាំ២០១៧ លោកបានសម្រេចឃុំខ្លួនឯងនៅក្នុងទីស្នាក់ការគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយលោកបានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់អ្នកសារព័ត៌មានក្នុងពេលឃុំខ្លួនឯងនោះថា ការប៉ុនប៉ងចាប់ខ្លួនលោកនោះ នឹងមិនធ្វើឱ្យលោកចុះចាញ់ទេ។
លោក កឹម សុខា៖ «បើសិនខ្ញុំទៅចុះញ៉ម គេទិញខ្ញុំបាន គេសម្លុតខ្ញុំបាន បានន័យថា ខ្ញុំក្បត់ឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋ តែខ្ញុំអត់ក្បត់ឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋទេ ខ្ញុំធ្វើដើម្បីឆន្ទៈប្រជាពលរដ្ឋ។ ខ្ញុំស្គាល់ច្បាប់ធម្មជាតិគ្មានស្អីអមតៈទេ សូម្បីជីវិតខ្ញុំ ជីវិតអ្នកធ្វើបាបខ្ញុំក៏មិនស្ថិតស្ថេរអមតៈដែរ ខ្ញុំដឹងថា វាអត់អមតៈហ្នឹង តែខ្ញុំចង់ឱ្យប្រទេសខ្មែរអមតៈ»។
អត្ថបទស្រាវជ្រាវមួយរបស់វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ ដែលចេញផ្សាយនៅកាលពីដើមឆ្នាំ២០១៩ បានលើកឡើងថា សមាធិ គឺជាការផ្តល់ពេលវេលាឱ្យខ្លួនឯង អង្គុយ និងអង្កេតមើលស្ថានភាពអារម្មណ៍ ស្វែងរក ភាពស្ងប់ និងភាពធូរស្បើយ ឆ្ងាយពីភាពពុះកញ្ជ្រោល សំឡេង សម្ពាធពីថ្ងៃ។
លោក មុត ចន្ថា ប្រាប់វីអូឌីបន្ថែមថា លោកមិនដឹងច្បាស់ថា សមាធិផ្តល់ប្រយោជន៍អ្វីខ្លះទេ តែលោកគិតថា លោក កឹម សុខា ទំនងជាចង់ឱ្យមានស្មារតីរឹងមាំ និងទឹកចិត្តស្ងប់ ទើបធ្វើសមាធិជាប្រចាំបែបនេះ។
លោក កឹម សុខា ជាប់ពន្ធនាគារ ២លើករួចមកហើយ បើគិតទាំងលើកចុងក្រោយនេះ។ លោកជាប់គុកដំបូងនៅថ្ងៃ៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៥ ដោយការប្ដឹងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ពីបទបរិហារកេរ្តិ៍។ ១៧ថ្ងៃក្រោយមក លោកត្រូវបានដោះលែងឱ្យមានសេរីភាពវិញនៅថ្ងៃទី១៧ ខែមករា ឆ្នាំ២០០៦ ក្រោយពីរដ្ឋាភិបាលរងសម្ពាធពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។
ចេញពីគុកភ្លាម លោក កឹម សុខា បានដឹកនាំក្បួនធម្មយាត្រាមួយរយៈពេលបីថ្ងៃ ដើម្បីទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលកែច្បាប់ឈប់កំណត់បទបរិហារកេរ្តិ៍ថា ជាទោសព្រហ្មទណ្ឌតទៅទៀត។ លោកចាប់ផ្តើមប្រឡូកក្នុងអាជីពនយោបាយវិញដោយបង្កើតគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស បន្ទាប់ពីធ្វើជាប្រធានអង្គការសង្គមស៊ីវិលអស់ជាច្រើនឆ្នាំ។
លោក កឹម សុខា កំពុងរង់ចាំសវនាកាលើសំណុំរឿង «សន្និដ្ឋិភាពជាមួយបរទេស» ឬក្បត់ជាតិ ដែលចៅក្រមស៊ើបសួរទើបតែបិទបញ្ចប់ការស៊ើបអង្កេតកាលពីថ្ងៃទី០២ ខែធ្នូ ហើយបន្តបញ្ជូនសំណុំរឿងនេះទៅចៅក្រមជំនុំជម្រះ ខណៈដែលចៅក្រមជំនុំជម្រះមិនទាន់ប្រកាសកាលបរិច្ឆេទនៃថ្ងៃសវនាការនៅឡើយ៕
