នៅឯមាត់ឆ្នេរសមុទ្រស្ថិតក្នុងស្រុកទឹកឈូ ខេត្តកំពត ប្រជានេសាទមួយរូប លោក ប៊ូ សុះ បានអង្គុយនៅលើទូកនេសាទដែលចតក្នុងបរិវេណនៃដែនសហគមន៍នេសាទព្រែកត្នោត ស្ថិតនៅក្នុងឃុំព្រែកត្នោត ចម្ងាយប្រហែល ៣០គីឡូម៉ែត្រភាគខាងលិចនៃទីក្រុងកំពត។
ជាពលរដ្ឋខ្មែរឥស្លាមវ័យជាង ៦០ឆ្នាំ លោក ប៊ូ សុះ បានយកដៃចង្អុលទៅកាន់លំហផ្ទៃសមុទ្រ ជាទីដែលលោកប្រាប់ថា លោកបានចាប់យករបរនេសាទនេះសម្រាប់ចិញ្ចឹមជីវិតតាំងពីឆ្នាំ១៩៨០មកម៉្លេះ ហើយមុខរបរនេះក៏បានបន្តដល់កូនៗមួយចំនួនរបស់លោកផងដែរ។
ប៉ុន្តែ ទន្ទឹមគ្នានេះដែរ លោក ប៊ូ សុះ បានបង្ហាញក្ដីកង្វល់ចំពោះអនាគតនៃរបរនេសាទរបស់ក្រុមគ្រួសារគាត់ បន្ទាប់ពីក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយ បានស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលដើម្បីចាក់ដីលុបឆ្នេរសមុទ្រសម្រាប់អភិវឌ្ឍនៅលើសហគមន៍នេសាទរបស់ពលរដ្ឋនៅទីនោះ។
លោក ប៊ូ សុះ ថ្លែងបញ្ជាក់ថា៖ «ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងភូមិព្រែកត្នោត ឃុំព្រែកត្នោត រស់នៅតែតំបន់នេសាទ រស់សព្វថ្ងៃដើម្បីនេសាទហ្នឹងហើយ ហើយដល់ពេលយើងចាក់លុបទៀត ប្រជាពលរដ្ឋសង្ឃឹមស្អី»។
ស្ថិតនៅជាប់នឹងព្រំប្រទល់ស្រុកវាលរេញរបស់ខេត្តព្រះសីហនុ ព្រែកត្នោត គឺជាសហគមន៍នេសាទសមុទ្រមួយ ក្នុងចំណោមសហគមន៍នេសាទសរុប ៩ នៅក្នុងស្រុកទឹកឈូ របស់ខេត្តកំពតផងដែរ។
សហគមន៍នេសាទព្រែកត្នោត ត្រូវបានបង្កើតឡើងកាលពីឆ្នាំ២០០២ ហើយត្រូវបានចុះបញ្ជីទទួលស្គាល់ដោយរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងឆ្នាំ២០១១ ជាមួយវិសាលភាពគ្របដណ្ដប់លើផ្ទៃសមុទ្រសម្បូរទៅដោយព្រៃកោងកាងទំហំ ១,១៦៨ហិកតា។
សហគមន៍នេសាទព្រែកត្នោត និងសហគមន៍នេសាទត្រពាំងរពៅដែលស្ថិតនៅជាប់គ្នានោះ ត្រូវបានស្នើឡើងសម្រាប់ធ្វើការអភិវឌ្ឍទៅជាកំពង់ផែ មណ្ឌលលម្ហែកាយ និងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស ដែលសំណើនោះត្រូវបានធ្វើឡើងដោយក្រុមហ៊ុន ជីងគ័រ អ៊ីមផត អិចផត (ChingKor Import & Export Co. Ltd) ចាប់តាំងពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១២មក។
បើតាមបញ្ជីការនៅក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ក្រុមហ៊ុនមួយនេះ ស្ថិតក្រោមការកាន់កាប់របស់អ្នកស្រី កែវ ម៉ាលី ដែលជាអតីតសមាជិកព្រឹទ្ធសភារបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នៅចន្លោះពីឆ្នាំ២០១២ រហូតដល់ចប់អាណត្តិនៅឆ្នាំ២០១៨ និងជាអនុប្រធានសភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាផងដែរ។
បើតាមលោក ប៊ូ សុះ ប្រជានេសាទនៅសហគមន៍របស់លោក ចង់ឃើញសហគមន៍មួយនេះ មិនត្រូវបានដកហូតយកទៅបម្រើឱ្យគោលបំណងអភិវឌ្ឍន៍ធ្វើឡើងដោយក្រុមហ៊ុនឯកជននោះឡើយ ហើយរក្សាទុកសម្រាប់សហគមន៍តទៅមុខទៀត។
លោក ប៊ូ សុះ និយាយបន្តថា៖ «អីចឹង ប្រជាពលរដ្ឋទាមទារទុកកន្លែងនេសាទហ្នឹងចុះ ខ្ញុំអត់ទាមទារឱ្យចង់ជួយលុយកាក់មាសប្រាក់អីមកឱ្យដល់ខ្ញុំ អត់ចង់ឱ្យជួយទេ សម្រាប់ខ្ញុំ ឱ្យតែទុកឱ្យប្រជាពលរដ្ឋនេសាទប៉ុណ្ណឹង ខ្ញុំអរណាស់»។
ប្រជានេសាទរូបនេះ បានបង្ហាញកង្វល់របស់លោកបែបនេះ ចំពេលដែលរដ្ឋបាលជលផលខេត្តកំពត និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន៦ រៀបចំពិព័រណ៍បាតសមុទ្រ នៅឯភូមិព្រែកត្នោត កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែមីនាកន្លងមកនេះ ដើម្បីជំរុញការចូលរួមរបស់សហគមន៍ យុវជន រដ្ឋាភិបាល អាជ្ញាធរថ្នាក់ក្រោមជាតិ និងវិស័យឯកជនក្នុងការអភិរក្សធនធានជីវចម្រុះសមុទ្រដូចជា ព្រៃកោងកាង ស្មៅសមុទ្រ និងផ្កាថ្ម ដែលជាជម្រកដ៏សំខាន់បំផុតរបស់ជីវចម្រុះសមុទ្រ។
ប្រធានគម្រោងសុវត្ថិភាពដីធ្លីនៃអង្គការអាក់សិនអេត លោក ឡាត់ គី រំពឹងថា តាមរយៈព្រឹត្តិការណ៍នេះ អាជ្ញាធរដឹងកាន់តែច្បាស់ថែមទៀតពីកង្វល់របស់សហគមន៍ជុំវិញគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍។
លោក ឡាត់ គី និយាយថា៖ «ក្នុងនាមយើងជាអង្គការដែលធ្វើការជាមួយសហគមន៍នេសាទនៅតំបន់នេះ ស្នើសុំឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលមេត្តាធ្វើការវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់បរិស្ថានឱ្យបានសមស្របតាមលក្ខណៈបច្ចេកទេស បទដ្ឋាន ជាពិសេសគឺគោលការណ៍ធុរកិច្ច និងគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស ដែលជៀសវាងការអភិវឌ្ឍទៅ ធ្វើឱ្យមានការឈឺចាប់ទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋនេសាទ»។
បើតាមមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះ អ្នកចូលរួមពិព័រណ៍នេះ បានដាំកូនកោងកាងចំនួន ៣ពាន់ដើមទៀតបន្ថែមទៅលើការដាំកូនកោងកាងបានជាង ២ម៉ឺន ៥ពាន់ដើមរួចមកហើយ ចាប់តាំងពីយុទ្ធនាការដាំកូនកោងកាងនៅសហគមន៍នេសាទឱ្យបាន ១សែន កាលពីខែកក្កដាឆ្នាំមុនមក។
ក្រៅពីនោះ អ្នករៀបចំពិព័រណ៍ក៏ដាក់តាំងផ្ទាំងរូបគំនូរ រូបថតជីវចម្រុះសមុទ្រ សារអប់រំពីការថែរក្សាធនធានសមុទ្រ ឧបករណ៍នេសាទ និងសត្វសមុទ្រដែលសហគមន៍នេសាទមានដូចជា ខ្យងចប គ្រែងឈាម ងាវភក់ ក្តាមសេះ ក្តាមថ្ម ចាក់ច្រែង កាចរ និងត្រីអណ្តែង ព្រុយ ជាដើម។
ប្រធានសហគមន៍នេសាទព្រែកត្នោត លោក អ៊ុក សុវណ្ណារិទ្ធិ សម្តែងក្តីរីករាយដែលឃើញអាជ្ញាធរតាំងពីថ្នាក់ឃុំរហូតដល់ថ្នាក់ខេត្ត ចូលរួមពិធីតាំងពិព័រណ៍។ លោកសង្ឃឹមថា អាជ្ញាធរនឹងជួយការពារតំបន់នេសាទរបស់សហគមន៍។
លោក សុវណ្ណារិទ្ធិ និយាយថា៖ «ខ្ញុំនឹងប្រឹងប្រែងតស៊ូមតិ បើសិនជាថ្នាក់ឃុំដោះស្រាយអត់បាន ខេត្តដោះស្រាយអត់បាន។ ពេលណាខ្ញុំបានទៅប្រជុំនៅក្រសួង ឬថ្នាក់ជាតិ ខ្ញុំនឹងលើកបញ្ហាព្រួយបារម្ភរបស់ប្រជាជនពីក្រុមហ៊ុនគាត់ចូលមកវិនិយោគនៅតំបន់នេះ»។
មេឃុំព្រែកត្នោត លោក គង់ ប៊ុនរា ឱ្យដឹងថា ប្រហែល ៧០ភាគរយនៃប្រជាសហគមន៍ព្រែកត្នោត កំពុងប្រកបរបរនេសាទ ហើយទទួលស្គាល់ពីសារៈសំខាន់នៃការថែរក្សាធនធានធម្មជាតិ និងការអភិវឌ្ឍផងដែរ ប៉ុន្តែ លោកថា វាទាមទារនូវការសិក្សាឱ្យបានស៊ីជម្រៅ។
លោក គង់ ប៊ុនរា និយាយថា៖ «ខ្ញុំគិតថា ការអភិរក្ស ការថែរក្សាធនធានធម្មជាតិរបស់យើង គឺមានសក្តានុពលសំខាន់ តែការអភិវឌ្ឍក៏ជាផ្នែកមួយដែរ។ ទាក់ទងការព្រួយបារម្ភរបស់គាត់ គឺជាកត្តាសំខាន់ ជាការត្រឹមត្រូវរបស់គាត់។ ប្រសិនបើមានការអភិវឌ្ឍ ទាមទារឱ្យមានការសិក្សាឱ្យស៊ីជម្រៅ ហើយធ្វើម៉េចឱ្យបងប្អូនយើងទទួលយកបាន»។
ថ្លែងនៅពិធីពិព័រណ៍នោះដែរ អនុប្រធានមន្ទីរកសិកម្មខេត្តកំពត លោក សំ សុវណ្ណា បានបង្ហាញកង្វល់ចំពោះការបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិនៅក្រោមទឹកសមុទ្រ ខណៈលោកថ្លែងលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃធនធានធម្មជាតិក្រោមបាតសមុទ្រសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ។
លោក សំ សុវណ្ណា ថ្លែងថា៖ «យើងមានការខ្វល់ខ្វាយពីការបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិ ពិសេសធនធានក្រោមទឹកដែលសម្បូរទៅដោយស្មៅសមុទ្រ អណ្ដើកសមុទ្រ ជ្រូកទឹក និងសត្វសមុទ្រ មច្ឆាសមុទ្រផ្សេងៗទៀតជាច្រើនដែលជាជម្រកជ្រកកោក និងបន្តពូជកូនចៅរបស់ពួកគេ។ ខ្ញុំសូមលើកទឹកចិត្ត និងគាំទ្រ ព្រមទាំងរួមគ្នាការពារធនធានជលផល ពិសេសតំបន់ឆ្នេរឱ្យបានគង់វង្ស ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់កូនចៅជំនាន់ក្រោយរបស់យើងទាំងអស់គ្នា»។
ក្នុងអត្ថបទស៊ើបអង្កេតកាលពីខែតុលាឆ្នាំមុន សារព័ត៌មាន VOD បានរកឃើញថា ក្រុមហ៊ុន ជីងគ័រ បានដាក់លិខិតជាបន្តបន្ទាប់ទៅក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ និងរដ្ឋបាលខេត្តកំពត ដើម្បីស្នើសុំបូមដីចាក់បំពេញតំបន់ឆ្នេរសមុទ្រទំហំដល់ទៅ ៦៤០ហិកតា ស្ថិតនៅភូមិត្រពាំងរពៅ និងភូមិព្រែកគ្រែង ស្ថិតក្នុងឃុំព្រែកត្នោត ដើម្បីពង្រីកតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ បង្កើតទៅជាកំពង់ផែ និងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស។
ក្រុមហ៊ុននេះ បានស្នើសុំចាក់ដីបំពេញបន្ថែមបែបនេះ ដើម្បីពង្រីកផ្ទៃដីបន្ថែមលើផ្ទៃដីទំហំ ៣០ហិកតា ដែលក្រុមហ៊ុននេះបានកាន់កាប់ និងបានវិនិយោគរោងចក្រម៉ាស៊ីនកិនស្រូវខ្នាតអន្តរជាតិ និងកំពង់ផែរួចមកហើយចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៧មក។
ប៉ុន្តែ ផែនទីជាឧបសម្ព័ន្ធដែលត្រូវបានភ្ជាប់ជាមួយសំណើផ្ញើទៅក្រសួងរៀបចំដែនដី កាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១២ បង្ហាញថា ក្រុមហ៊ុនមួយនេះ បានស្នើបូមដីចាក់បំពេញឆ្នេរសមុទ្រនៅប្លុក A និងប្លុក B សរុបបញ្ចូលគ្នាមានទំហំដល់ទៅ ១,០០០ហិកតា។
ក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាមួយវីអូឌីកាលពីថ្ងៃទី៦ ខែមីនាកន្លងមកនេះ នាយិកាក្រុមហ៊ុន ជីងគ័រ អ្នកស្រី កែវ ម៉ាលី ថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចរួចហើយ ឱ្យក្រុមហ៊ុនលោកស្រីវិនិយោគលើតំបន់ឆ្នេរនោះ។ អតីតសមាជិកព្រឹទ្ធសភាបក្សកាន់អំណាចរូបនេះ ថ្លែងបញ្ជាក់ថា ការអភិវឌ្ឍនេះ គឺដើម្បីនាំការរីកចម្រើនទៅឱ្យប្រជាជននៅក្នុងតំបន់។
លោកស្រី កែវ ម៉ាលី ថ្លែងបន្តថា៖ «ក្រុមហ៊ុន គឺត្រូវធ្វើផែសម្រាប់នេសាទមួយ គម្រោងធ្វើផ្សារឱ្យប្រជាពលរដ្ឋនេសាទមួយ ធ្វើផ្លូវឱ្យមួយ ហើយនិងធ្វើទីស្នាក់ការសម្រាប់ក្រុមចិញ្ចឹមត្រី…ខ្ញុំរកស៊ីអត់មានខ្នងអត់អាងអីទេ មានតែធ្វើតាមច្បាប់ ធ្វើម៉េចយើងវិនិយោគកន្លែងណាឱ្យរាស្រ្តគ្នារស់ផង។ បើវិនិយោគឱ្យរស់វេទនា យើងវិនិយោគធ្វើអី»។
ទោះជាយ៉ាងណា លោក អ៊ុក សុវណ្ណារិទ្ធិ បញ្ជាក់ថា គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នេះ នឹងមិនធ្វើឱ្យពលរដ្ឋរីកចម្រើននោះទេ ប៉ុន្តែ វានឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រជានេសាទ ៣សហគមន៍ នៅក្នុងឃុំព្រែកត្នោត គឺសហគមន៍ចង្ហោន ត្រពាំងរពៅ និងព្រែកត្នោត ដែលមានសមាជិកជាង ១ពាន់គ្រួសារ។ លើសពីនេះ វាក៏នឹងធ្វើឱ្យបាត់បង់ព្រៃកោងកាង ស្មៅសមុទ្រ ផ្កាថ្ម ប៉ះពាល់ជីវភាពពលរដ្ឋ បាត់បង់ប្រាក់ចំណូល បាត់បង់ការសិក្សា ជំរុញឱ្យមានការចំណាកស្រុក បែកបាក់គ្រួសារទៅវិញ។
ក្នុងពិធីបុណ្យសមុទ្រលើកទី៨ នៅខេត្តកំពត កាលពីខែធ្នូឆ្នាំមុន លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា កម្ពុជាត្រូវការពារឆ្នេរសមុទ្រឱ្យបានគង់វង្ស ដោយមិនត្រូវឱ្យមានការចាក់ដីចូលសមុទ្រ ឬការកាប់ព្រៃកោងកាង ដើម្បីទន្ទ្រានយកដីនោះទេ។
លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា៖ «ពិតមែនហើយ យើងមានគណៈកម្មការឆ្នេរដែលមានឯកឧត្តមឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តីធ្វើជាប្រធាន និងមានអនុរដ្ឋមន្រ្តីមួយចំនួនធ្វើជាអនុប្រធាន ក៏ប៉ុន្តែ ភារកិច្ចទទួលខុសត្រូវ ត្រូវតែជាគណៈអភិបាលខេត្តនីមួយៗ ត្រូវទទួលខុសត្រូវមើលឱ្យបានដិតដល់ ហាមចាក់ដីនៅទីកន្លែងណាដែលគ្មានការអនុញ្ញាតិ»។
ប្រធានសហគមន៍នេសាទព្រែកត្នោត លោក អ៊ុក សុវណ្ណារិទ្ធិ និយាយថា ប្រជាសហគមន៍ហាក់បានធូរស្បើយចិត្តខ្លះដែរ ក្រោយពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងបែបនេះ ប៉ុន្តែ លោកថា សហគមន៍នៅតែបារម្ភ និងបន្តតាមដានដំណើរការនៃគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍របស់អ្នកស្រី កែវ ម៉ាលី ដដែល៕