ការសិក្សាស្រាវជ្រាវមួយ បានរកឃើញថា កម្ពុជា មានវត្តមានសត្វទោសថ្ពាល់លឿង ដែលជាប្រភេទសត្វកម្រជិតផុតពូជជាង១០០០ក្បាល និងសត្វស្វាកន្ទុយស មានជាង ២ម៉ឺនក្បាល នៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិប្រទេសកម្ពុជា។
រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថាន លោក នេត្រ ភក្ត្រា មានប្រសាសន៍នៅក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចសហគមន៍អណ្តូងក្រឡឹងក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមា ខេត្តមណ្ឌលគិរី កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២០ ថា កម្ពុជា សំបូរទៅដោយជីវៈចម្រុះគ្រប់ប្រភេទ ក្នុងនោះ ប្រភេទសត្វកម្រមួយចំនួន ដែលបាននិងកំពុងជិតផុតពូជ និងប្រភេទសត្វងាយរងគ្រោះបំផុតរបស់ពិភពលោក ត្រូវបានរកឃើញថាមានវត្តមាន នៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។
លោកបន្តថា ដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមា មានសារៈសំខាន់កម្រិតអន្តរជាតិក្នុងការអភិរក្សសត្វដំរីអាស៊ី សត្វពានរ រួមមានទោចថ្ពាល់លឿង ស្វាកន្ទុយស ប្រភេទមាំសាសី និងប្រភេទសត្វស្លាបជាច្រើនប្រភេទដែលប្រភេទសត្វ និងរុក្ខជាតិ ៧៥ ប្រភេទ ជាប្រភេទរងការគំរាមកំហែងស្ថិតក្នុងបញ្ជីក្រហមរបស់អង្គការ IUCN។
លោកនេត្រ ភក្ត្រា បានថ្លែងថា៖ «យោងតាមរបាយ ការណ៍សិក្សាស្រាវជ្រាវដោយអង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃប្រចាំកម្ពុជា ស្ថិតិសត្វស្វាកន្ទុយសដែលមានវត្តមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានចំនួនប្រមាណជាង ២០០០០ក្បាល ហើយភាគច្រើនមានវត្តមាននៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមា ហើយសត្វទោចថ្ពាល់លឿងមានចំនួនប្រមាណ ១២០០ក្បាល…សត្វព្រៃទាំងនេះគឺជាសម្បត្តិធម្មជាតិដែលមិនអាចកាត់ថ្លៃបានសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា និងមានតម្លៃបំផុតសម្រាប់ការអភិរក្សជីវៈចម្រុះរបស់ពិភពលោក»។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «ដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមា មិនត្រឹមតែជាដែនជម្រកសត្វព្រៃដែលមានព្រៃស្រោង និងអាចលក់ឥណទានកាបូននោះទេ តែជាតំបន់ការពារធម្មជាតិមានសារៈសំខាន់កម្រិតអន្តរជាតិក្នុងការអភិរក្សសត្វព្រៃនិងជីវៈចម្រុះជាច្រើនទៀត»។
ករណីនេះ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថានរូបនេះ បានជំរុញឱ្យគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ រួមសហការគ្នា ដើម្បីការពារនិងអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ និងសត្វព្រៃដែលមាន នៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមា ឱ្យបានគង់វង្សសម្រាប់មនុស្សរាប់ជំនាន់តទៅមុខទៀត។
លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា៖ «ការការពារបានព្រៃឈើ មិនត្រឹមការពារបានប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីទេ តែយើងអាចលក់ឥណទានកាបូន ដើម្បីបានថវិកាមកពង្រឹងការងារអភិរក្ស និងអភិរក្សសហគមន៍មូលដ្ឋាន ហើយការថែរក្សាបាននូវសត្វព្រៃគ្រប់ប្រភេទ នឹងផ្តល់ចំណូលតាមរយៈទេសចរណ៍ធម្មជាតិ»។
លោក កែន សេរីរដ្ឋា នាយកអង្គការសមាគមអភិរក្សសត្វព្រៃ( WCS) ប្រចាំកម្ពុជា បានឱ្យដឹងថា ក្រុមអ្នកអង្កេតបានរកឃើញពពួកសត្វពានរទាំងនេះ នៅលើដើមឈើខ្ពស់ៗនៃព្រៃស្រោង និងព្រៃពាក់កណ្តាលស្រោងក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងនោះដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមា គឺជាជម្រកដ៏សំខាន់នៃពួកសត្វស្វាកន្ទុយស និងសត្វទោចថ្ពាល់លឿង។
បច្ចុប្បន្ននេះ តំបន់ជម្រកសត្វស្វាកន្ទុយស និងទោចថ្ពាល់លឿងក្នុងសហគមន៍អណ្តូងក្រឡឹង ក្នុងភូមិសាស្ត្រឃុំសែនមនោរម្យ ស្រុកអូររាំង ខេត្តមណ្ឌលគិរី បាននិងកំពុងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរបរទេសឱ្យមកទស្សនាកម្សាន្ត។ ក្នុងនោះ កាលពីឆ្នាំ២០១៩ Jahoo Gibbon Camps ដែលជាគម្រោងសហគមន៍អេកូទេសចរណ៍បានទទួលភ្ញៀវទេសចរចំនួនប្រមាណ ៤៥០នាក់ និងបានទទួលចំណូលប្រមាណ ១៧០០០ដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកជូនដល់សហគមន៍។
អ្នកស្រី ភ្លើក ផឿក អាយុ៥០ឆ្នាំ ជនជាតិភាគតិចព្នង និងជាសមាជិកសហគមន៍អណ្តូងក្រឡឹង មានប្រសាសន៍ថា កាលដើមឡើយប្រជាសហគមន៍ ក៏ដូចជាគ្រួសារអ្នកស្រីផ្ទាល់ រស់នៅអាស្រ័យផលអនុផលព្រៃឈើ តាមរយៈការដងជ័រ ការរកផ្សិត និងឱសថជាដើម ដោយរកចំណូលបានតិចតួចប៉ុណ្ណោះសម្រាប់ចិញ្ចឹមជីវិត។ អ្នកស្រីបន្តថា តាមរយៈគម្រោងសហគមន៍អេកូទេសចរណ៍ Jahoo Gibbon Camps ដែលនាំភ្ញៀវទេសចរទៅទស្សនាសត្វទោចថ្ពាល់លឿង និងសត្វស្វាកន្ទុយស រួមនិងទឹកធ្លាក់នោះ បានធ្វើឱ្យសហគមន៍មានជីវភាពល្អប្រសើរជាងមុន។
អ្នកស្រីថា៖ «ដូចជាប្តីខ្ញុំជាដើម គាត់អាចនាំភ្ញៀវទេសចរទៅមើលសត្វទោសថ្ពាល់លឿង និងស្វាកន្ទុយស និងសត្វព្រៃផ្សេងៗ និងទឹកធ្លាក់ ក្នុងមួយដងបាន ៥ម៉ឺនរៀល ហើយមួយទៀត គឺយើងអាចការពារដីធ្លី ព្រៃឈើ និងសត្វព្រៃកុំឱ្យបាត់បង់បាន»៕
