ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ កម្ពុជាបង្កើនការយល់ដឹងអំពីផលប៉ះពាល់នៃការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកទៅលើបរិស្ថាន ដោយមានទាំងយុទ្ធនាការនិងវិធានការជាច្រើន ដើម្បីទប់ស្កាត់និងកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកប្រភេទប្រើបានតែម្តង។
ប៉ុន្តែខណៈដែលប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជាពិភពលោកកំពុងប្រឈមនឹងវិបត្តិនៃជំងឺកូវីដ១៩ ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនបានចំណាយពេលនៅក្នុងផ្ទះនិងកាត់បន្ថយការបរិភោគនៅខាងក្រៅ ជាហេតុធ្វើឱ្យការបញ្ជាទិញអាហារតាមអនឡាញមានការកើនឡើង។ និន្នាការនៃការទិញម្ហូបអាហារតាមបែបថ្មីនេះ បង្កជាក្តីបារម្ភថា កំណើននៃការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកកាន់តែកើនឡើងថែមទៀត ព្រោះប្លាស្ទិកជាសម្ភារដ៏ពេញនិយមដែលត្រូវបានគេយកទៅវេចខ្ចប់អាហារទាំងនោះ។
នៅរាជធានីភ្នំពេញ មានសំរាមទាំងប្លាស្ទិកនិងកាកសំណល់ផ្សេងៗមានជាង៣ ០០០តោន ត្រូវបានបោះចោលជារៀងរាល់ថ្ងៃ ដែលកំពុងឈានដល់កម្រិតប្រកាសអាសន្ននៃការចោលសំរាមដ៏ច្រើនបែបនេះក្នុងទីក្រុង។ នេះបើតាមប្រធានផ្នែកប្រតិបត្តិក្រុមហ៊ុន ស៊ីនទ្រី លោក ហៀប សាគន្ធ។
កាកសំណល់ផ្លាស្ទិកដ៏ច្រើនបែបនេះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថា មានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងឥរិយាបថរបស់ពលរដ្ឋក្នុងពេលដែលកម្ពុជាកំពុងប្រឈមនឹងជំងឺកូវីដ១៩។
កំពុងឈរកាន់ទឹកសុទ្ធពីរដបនៅក្នុងដៃ កញ្ញា គីម ស៊ាងលៀង រៀបរាប់ថា ក្នុងអំឡុងពេលមានការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩ កញ្ញាបានប្រើប្រាស់ការកម្ម៉ង់ម្ហូបអាហារតាមប្រព័ន្ធអនឡាញ ដោយសារតែមានភាពងាយស្រួល ព្រមទាំងមិនចង់ចំណាយពេលវេលាច្រើនដើម្បីចេញទៅបរិភោគនៅខាងក្រៅដោយពិបាកក្នុងការធ្វើដំណើរ។
កញ្ញាថា៖ «ខ្ញុំចូលចិត្តកម្ម៉ង់ ព្រោះដោយសារទី១ ងាយស្រួល ទី២ ដោយសារតែខ្ញុំរវល់ត្រូវរៀនអនឡាញ មិនមានពេលទៅក្រៅ និងទី៣ ខ្ញុំអត់ចេះជិះម៉ូតូ អញ្ចឹងហើយពិបាក។ មុនពេលមានកូវីដ ភាគច្រើនខ្ញុំទៅសាលាដល់ល្ងាចៗ អីចឹងខ្ញុំញ៉ាំអីនៅជិតសាលា»។
អតិថិជនដែលតែងតែកម្ម៉ង់អាហារតាមអនឡាញរូបនេះ បន្តថា សព្វថ្ងៃចំណីអាហារដែលធ្លាប់កម្ម៉ង់ភាគច្រើនមានភ្ជាប់ជាមួយប្លាស្ទិកជាច្រើន ដោយប្លាស្ទិកប្រអប់អាចលាងសម្អាតរួចប្រើប្រាស់ជាថ្មីបាន ខណៈដែលប្លាស្ទិកមួយចំនួនទៀតដូចជាថង់ជាដើម ត្រូវបោះចោលភ្លាមៗ ដែលអាចផ្តល់ផលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន។
កញ្ញា ស៊ាង លៀង បញ្ជាក់ថា៖ «វាមានប្លាស្ទិកច្រើន ប៉ុន្តែពេលខ្លះមាន ដូចថាប្រអប់ យើងអាចលាងឱ្យស្អាតយកមកប្រើវិញបាន។ […] វាពិបាកត្រង់ហ្នឹងបន្តិច ព្រោះពេលប្រើប្លាស្ទិកច្រើនអញ្ចឹងទៅ វាអាចប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន ដូច្នេះហាងគួរតែប្រើជាប្រអប់ ដើម្បីប្រើបន្តបន្ទាប់បាន»។
ក្នុងអំឡុងការកើតមានជំងឺកូវីដ១៩ ការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកកាន់តែមានភាពផុសផុលនៅតាមបណ្តាភោជនីយដ្ឋាននិងហាងអាហារមួយចំនួន ដោយសារអតិថិជនរបស់ពួកគេខ្ចប់យកទៅបរិភោគ ជាជាងបរិភោគក្នុងហាងផ្ទាល់។
កញ្ញា យ៉េន ផល្លីម អ្នកគ្រប់គ្រងភោជនីយដ្ឋានមួយកន្លែងឈ្មោះថា «បាយ» ស្ថិតក្នុងខណ្ឌចំការមន លើកឡើងថា នៅមុនពេលកើតមានជំងឺកូវីដ១៩ អតិថិជនតែងតែមកបរិភោគនៅហាងផ្ទាល់ ជាជាងការកម្ម៉ង់ទិញឬខ្ចប់ទៅបរិភោគ ប៉ុន្តែក្នុងអំឡុងពេលកូវីដ១៩មានការរីករាលដាលខ្លាំង កញ្ញាពុំសូវឃើញមានភ្ញៀវមកបរិភោគនៅហាងផ្ទាល់ប៉ុន្មានទេ។ ដោយភាគច្រើនគឺកម្ម៉ង់តាមអនឡាញ ហើយហាងកញ្ញាប្រើប្លាស្ទិកដើម្បីខ្ចប់ម្ហូបអាហារទាំងនោះ។ ទោះជាយ៉ាងណា កញ្ញាមិនអាចបញ្ជាក់អំពីចំនួនប្លាស្ទិកដែលកញ្ញាប្រើប្រាស់សម្រាប់ខ្ចប់បានទេ។
កញ្ញាបញ្ជាក់ថា៖ « មុនកូវីដ១៩ មិនសូវមានភ្ញៀវកម្ម៉ង់ទេ ភាគច្រើនភ្ញៀវគាត់អញ្ជើញមកហាងផ្ទាល់ពេញៗហាង ដល់ពេលមានកូវីដ មានតែការកម្ម៉ង់តាមអនឡាញនិងតេកម្ម៉ង់ តែនៅហាងស្ងាត់វិញ»។
ស្របពេលដែលការវេចខ្ចប់អាហារដោយប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកកំពុងពេញនិយមក្នុងអំឡុងការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩នេះ គេឃើញថា ភោជនីយដ្ឋានមួយចំនួនបានពឹងផ្អែកខ្លាំងលើសេវាកម្មដឹកជញ្ជូនអាហារជូនអតិថិជនផងដែរ។
កំពុងរៀបចំធុងដាក់អាហារលើម៉ូតូ ក្រោយប្រគល់អាហារឱ្យអតិថិជន លោក ប្រាក់ វិចិត្រ អ្នកប្រកបរបរដឹកចំណីអាហាររបស់ក្រុមហ៊ុន Nham24 លើកឡើងថា នៅអំឡុងពេលដែលជំងឺកូវីដ១៩រាលដាលខ្លាំង ការដឹកជញ្ជូនម្ហូបអាហារហាក់មានការពេញនិយម ដោយមួយថ្ងៃៗលោកអាចរកប្រាក់បានច្រើនជាងពេលមិនទាន់មានជំងឺកូវីដ១៩ បានដល់ទៅ២ដង។
អ្នកដឹកជញ្ជូនអាហារ វ័យ៣៥ឆ្នាំរូបនេះ បញ្ជាក់ថា៖ «កាលពីជំងឺកូវីដ១៩ រីករាលដាលខ្លាំង ហើយចំពេលចូលឆ្នាំខ្មែរទៀត ការដឹកអីវ៉ាន់មានភ្ញៀវកម្ម៉ង់ច្រើន ចំណែកមុនពេលមានកូវីដនិងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ មានកម្រិតប្រហាក់ប្រហែលគ្នា»។
ចំណែកអ្នកដឹកជញ្ជូនអាហារម្នាក់ទៀត លោក ព្រឹម ណារិន បានឱ្យដឹងថា ក្នុងអំឡុងកើតមានជំងឺកូវីដ១៩ ការបញ្ជាទិញតាមអនឡាញមានការកើនឡើងច្រើន ដោយសារប្រជាពលរដ្ឋមិនសូវចេញទៅបរិភោគអាហារខាងក្រៅ ដោយសារព្រួយបារម្ភការរីករាលដាលនៃវីរុសនេះ។
លោកថា៖ «ឥលូវគេមិនសូវហ៊ានដើរ បើកាលមុនគេមិនហ៊ានដើរសោះ គេកម្ម៉ង់ច្រើនតែម្តង ហើយអ្នកកម៉្មង់ឥលូវកើនកាន់តែច្រើនទៅៗ»។
ប្លាស្ទិកដែលប្រើតែម្តងរួចបោះចោល ដែលរួមមានទាំងម៉ាស់ពាក់ការពារការឆ្លងជំងឺផ្លូវដង្ហើមផង មានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការគាំទ្រដល់ការការពារសុខភាពមនុស្សក្នុងអំឡុងពេលមានជំងឺកូវីដ១៩កំពុងយាយីនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណា ការបោះចោលប្លាស្ទិកទាំងនោះដោយមិនត្រឹមត្រូវ កំពុងក្លាយជាបញ្ហាសកលដ៏ធំមួយ។
កញ្ញា អាត សុធាវី ស្ថាបនិក Think Plastic ដែលជាយុទ្ធនាការកែប្រែឥរិយាបថក្នុងការប្រើប្រាស់ផលិតផលប្លាស្ទិក បានលើកឡើងថា ក្នុងអំឡុងពេលមានជំងឺកូវីដ១៩ កញ្ញាសង្កេតឃើញថា ភោជនីយដ្ឋានមួយចំនួនបានបង្កើនការលក់អាហារវេចខ្ចប់ច្រើនជាងមុន ចំណែកប្រជាពលរដ្ឋក៏ផ្អាកចេញក្រៅ ហើយងាកមកកម្ម៉ង់អាហារពីភោជនីយដ្ឋានយកមកផ្ទះជំនួសវិញ។
កញ្ញាបន្ថែមថា រូបភាពទាំងនេះអាចសបញ្ជាក់បានថា និន្នាការនៃការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកកំពុងកើនឡើងក្នុងអំឡុងពេលមានវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩ ប៉ុន្តែកញ្ញាមិនមានតួលេខជាក់លាក់នៅឡើយ។
កញ្ញាបញ្ជាក់ថា៖ «ពេលដែលគេ [រដ្ឋាភិបាល] ឱ្យយើងចាប់ផ្តើមនៅផ្ទះទាំងអស់គ្នា ពេលហ្នឹងភោជនីយដ្ឋានភាគច្រើនត្រូវបានបិទ អ៊ីចឹងភ្ញៀវអត់អាចទៅញ៉ាំដល់ហាង ប៉ុន្តែបងឃើញហាងមួយចំនួន គឺគាត់ចាប់ផ្តើម Take away [ខ្ចប់] delivery [ដឹកជញ្ជូន] ដល់ផ្ទះ ដល់អីអ៊ីចឹង»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក នេត្រ ភក្ត្រា ទទួលស្គាល់ថា ក្នុងអំឡុងការកើតមានជំងឺកូវីដ១៩ ការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិកពិតជាមានចំនួនកើនឡើងច្រើន ប៉ុន្តែលោកថា ក្រសួងមិនទាន់មានទិន្នន័យសំរាមនិងប្លាស្ទិកក្នុងអំឡុងនៃការរាលដាលជំងឺផ្លូវដង្ហើមមួយនេះនៅឡើយ។
លោកថា៖ «ដោយសារតែប្រជាពលរដ្ឋអត់អញ្ជើញទៅហូបនៅតាមភោជនីយដ្ឋាន អញ្ចឹងគាត់កម្ម៉ង់មកផ្ទះ ហើយការវេចខ្ចប់គឺមានការកើនឡើង ប្រើប្រាស់ថង់ប្លាស្ទិក»។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា បន្ថែមថា ប្លាស្ទិកមិនងាយរលាយទាំងក្នុងដីនិងក្នុងទឹក ហើយវាធ្វើឱ្យប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់សុខភាព។ លោកថា ប្លាស្ទិកមានប្រភេទផ្សេងៗគ្នាដែលត្រូវចំណាយពេលវេលាខុសគ្នាដើម្បីរលាយ ក្នុងនោះ ថង់ប្លាស្ទិកត្រូវចំណាយពេលពី២០០ឆ្នាំទៅ១០០០ឆ្នាំ ដើម្បីរលាយ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «បើនិយាយពីថង់ប្លាស្ទិក វាប៉ះពាល់យូរអង្វែងដល់បរិស្ថាន រហូតដល់រាប់សិបឆ្នាំឬក៏ដល់រាប់រយឆ្នាំ បើសិនជាវាកប់ឬក៏បោះបង់ចោលតាមទីសាធារណៈ ហើយថង់ប្លាស្ទិកនិងផលិតផលប្លាស្ទិកហ្នឹង គឺវាមិនងាយពុកផុយក្នុងមជ្ឈដ្ឋានធម្មជាតិទេ គឺត្រូវការរយៈពេលរាប់រយឆ្នាំ។ បើគេយកវាទៅដុត គឺឧស្ម័នពុលនោះវានឹងហុយឡើង ហើយធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ស្រទាប់អូហ្សូន»។
លោកបន្ថែមថា រាជរដ្ឋាភិបាលបានចេញអនុក្រឹត្យស្តីពីការគ្រប់គ្រងថង់ប្លាស្ទិក កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០១៧ ដើម្បីកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ក្នុងកម្រិតអប្បបរមា។ រដ្ឋាភិបាលក៏បានដាក់ចេញវិធីសាស្រ្តផ្សេងៗ ដូចជា ការកែប្រែឥរិយាបថនៃការប្រើប្រាស់និងទុកដាក់ប្លាស្ទិក ការយកអាករពិសេសលើប្លាស្ទិក ជាមួយនឹងការលើកទឹកចិត្តឱ្យប្រើប្រាស់ថង់បរិស្ថានឬថង់ដែលអាចប្រើឡើងវិញបាន និងដាក់អនុវត្តកម្មវិធីកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក ជាដើម។
ក្នុងអំឡុងការកើនឡើងនៃការប្រើប្រាស់ការដឹកជញ្ជូនអាហារតាមអនឡាញ លោកលើកទឹកចិត្តដល់អ្នកប្រើប្រាស់ប្តូរមកប្រើកន្រ្តកយួរពីរុក្ខជាតិ ថង់ក្រណាត់ និងថង់ក្រដាស ជាដើម ដើម្បីកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ប្លាស្ទិក។ បើតាមលោក នេត្រ ភក្ត្រា ក្នុងមួយថ្ងៃ នៅកម្ពុជា មានសំរាមជាងមួយម៉ឺនតោន ក្នុងនោះសំណល់ប្លាស្ទិកមានប្រមាណជា២០ភាគរយ។ ចំណែកនៅរាជធានីភ្នំពេញ ក្នុងមួយថ្ងៃមានសំរាមជិត៣ពាន់តោន ដោយជិត២០ភាគរយជាសំណល់ប្លាស្ទិក។
បើតាមគេហទំព័ររបស់កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ ហៅកាត់ថា UNDP បង្ហាញថា នៅភ្នំពេញ ថង់ប្លាស្ទិកប្រហែល១០លានថង់ត្រូវបានប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃ។ ក្នុងនោះ ប្លាស្ទិកត្រូវបានរកឃើញថា ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន ប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ច ប៉ះពាល់ដល់សុខភាពរបស់មនុស្ស ដូចជា បណ្តាលឱ្យកើតមានជំងឺមហារីក ពិការភាពពីកំណើត ភាពចុះខ្សោយនៃប្រព័ន្ធភាពសាំ ជំងឺរលាកពោះវៀន និងជំងឺផ្លូវដង្ហើម ជាដើម៕
