ក្រោមផ្ទះឈើប្រក់ស័ង្កសីមួយ ក្នុងភូមិពួកចាស់ ឃុំពួក ស្រុកពួក ខេត្តសៀមរាប មានប្តីប្រពន្ធចំណាស់មួយគូ កំពុងសកឫស្សី ដើម្បីត្បាញឧបករណ៍នេសាទតូចៗ ដូចជា ឈ្នាង អង្រុត និងត្រក សម្រាប់ធ្វើជាកាដូជូនដល់ភ្ញៀវនៅក្នុងពិធីមង្គលការ ឬក៏ធ្វើជាគ្រឿងដាក់តុបតែងនៅក្នុងផ្ទះ ភោជនីយដ្ឋាន ផ្ទះសំណាក់ ក៏ដូចជានៅក្នុងរថយន្ត ជាដើម។
លោក ណាន់ និងប្រពន្ធ ដែលមានអាយុប្រមាណ៧០ឆ្នាំ បានប្រាប់ថា ពួកគាត់ទាំងពីរបានចាប់យករបរធ្វើឧបករណ៍ទាំងនេះនៅឆ្នាំ២០១៥ បន្ទាប់ពីលោកត្រូវពិការជើងដោយសារធ្លាក់ពីលើដើមត្នោត។ គាត់បន្តថា ការធ្វើរបស់ទាំងនេះ អាចធ្វើឱ្យពួកគាត់ទទួលចំណូលបានប្រមាណ១០ម៉ឺនរៀលក្នុងមួយខែ។
លោក ណាន់ និងប្រពន្ធរបស់លោក លើកឡើងថា៖ «ចេះពីយូរហើយ អ្នកគ្រូ! ចេះធ្វើតៗគ្នាណា ស្រុកនេះចេះតគ្នា កាលពីដើមមក កាលពីសង្គម តពីម៉ែពីឪមក។ កាលហ្នឹងមិនសូវដាច់ចេះតែអត់សូវមានអ្នកទិញទេ។ ជួនកាលម៉ូយ គេមិនសូវមានលុយឱ្យយើង។ ពេលធ្វើរួចហើយ យកទៅឱ្យគេ យកទៅឱ្យម៉ូយ ម៉ូយក៏មិនដែលមានលុយឱ្យ។ ប៉ះពេលណាក៏មានលុយឱ្យទៅ ប៉ះពេលណាក៏អត់លុយទៅ ហើយក៏ចាំថ្ងៃក្រោយទៅទៀតទៅ ទម្រាំតែគេបានមក។ តែឥលូវគឺខុសគ្នា ឱ្យតែយើងធ្វើរួច អោយតែយើងធ្វើលឿន ដូចថាយើងយកពីគេ៥០០មក បើសិនយើងធ្វើឆាប់បានរួច បួនដប់ថ្ងៃ ប្រាំថ្ងៃរួច បានលុយហើយ តែរួចហើយ គេមកយក គេឱ្យលុយតែម្តង។ ធ្វើអានេះគឺចិញ្ចឹមជីវិតយាយតាបាន កូនៗវាធំអស់ហើយ គេមានប្តីប្រពន្ធអស់ហើយ ចាស់ហើយមិនដឹងទៅរកអីទេ»។
ក្រៅពីគ្រួសារលោក ណាន់ ក៏មានគ្រួសារអ្នកភូមិដទៃទៀតប្រកបរបរនេះផងដែរ ដែលពួកគាត់ភាគច្រើនជាមនុស្សដែលមានវ័យចាប់ពីជាង៥០ឆ្នាំឡើងទៅ។ ពួកគាត់បានបន្ថែមថា មុខរបរនេះបានជួយសម្រួលដល់ជីវភាពពួកគាត់យ៉ាងច្រើន។
ក្រុមអ្នកភូមិទាំងនោះបានលើកឡើងបន្តថា ពួកគាត់ចាប់យករបរធ្វើឧបករណ៍នេសាទតាំងពីនៅក្មេងៗ ដោយធ្វើហើយគឺយកទៅលក់នៅផ្សារក្រៅភូមិដោយខ្លួនឯង ប៉ុន្តែឥលូវមានអ្នកប្រមូលទិញបន្ត ដែលធ្វើឱ្យអ្នកភូមិមានភាពងាយស្រួលជាងមុន។
សកឫស្សីបណ្តើរ និយាយបណ្តើរ អ្នកស្រី ឡាច ដែលមានអាយុ៨០ឆ្នាំ បានលើកឡើងថា៖ «ធ្វើវាតាំងពីក្មេងៗម្ល៉េះកូន! តាំងពីសង្គម លន់ នល់ មក! មិនដឹងពីឆ្នាំណាទេកូន តែខ្ញុំធ្វើតែចេះឯង រួចបានយកទៅលក់នៅផ្សារចាស់ពីដើម សព្វថ្ងៃគេមានម៉ូយច្រើន មានគេទទួលទិញទៀត។ […] បើបិតចេះហើយ នេះកូន! បាន៧ទៅ៨ បើសិនជាគាត់គ្រាន់តែដំឡើង ចេះហើយ ៧ឬ៨ [ឈ្នាងនៅក្នុងមួយថ្ងៃ] ខំហើយនោះខំ ខំពេញទំហឹងហើយកូន ធ្វើមិនបានលឿនទេ បើក្មេងៗដូចនាងទៅធ្វើបានលឿន គ្រាន់ទៅ [ខ្ញុំ] ធ្វើមិនបានលឿនទេ»។
អ្នកស្រីបានឱ្យដឹងថា ឈ្នាងចំនួន១០ អ្នកស្រីអាចលក់ឱ្យទៅឈ្មួញបានច្រើនបំផុតប្រមាណតែ១ម៉ឺន៥ពាន់រៀលតែប៉ុណ្ណោះ។
ក្រុមអ្នកភូមិបានលើកឡើងថា ការធ្វើរបស់ទាំងនេះគឺមានការលំបាកដែរ ដោយត្រូវយកឫស្សីមកកាប់ បន្ទាប់មកត្រូវពុះវា ហើយត្រូវបិតឫស្សីនោះ និងកាត់ឱ្យវាស្មើគ្នា។ បន្ទាប់មកទៀត ត្រូវក្រងវាឱ្យស្មើ ដល់ចុងក្រោយត្រូវដំឡើងនិងចាក់ក្បាលវាទៀត ការធ្វើពិតជាត្រូវការពេលយូរហើយពិបាក។
ក្រៅពីការលំបាកក្នុងការធ្វើ ការស្វែងរកដើមឫស្សី ដើមខ្លែងគង់ និងវល្លិ សម្រាប់ធ្វើឧបករណ៍ទាំងនោះ ក៏បង្កការលំបាកផងដែរ ដោយសារពួកគាត់ជាមនុស្សចាស់ ដូចនេះគាត់ត្រូវជួលគេទៅរកដើមឫស្សីទាំងនោះ ហើយពេលខ្លះត្រូវទៅរកឆ្លងខេត្តដែលត្រូវឱ្យគាត់ចំណាយច្រើន។
អ្នកប្រមូលទិញឧបករណ៍ទាំងនេះពីអ្នកភូមិយកទៅលក់បន្តជាងបួនឆ្នាំមកហើយ គឺអ្នកស្រី រឿម ធារ៉ា បាននិយាយថា ឧបករណ៍ទាំងនេះទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍ច្រើននៅទីផ្សារក្នុងទីប្រជុំជនឬទីក្រុង។
អ្នកស្រីរៀបរាប់ថា៖ «ផលលំបាកដំបូង ដូចថាមុខរបរហ្នឹង អ្នកស្រុកគាត់រាងខ្វះខាតថវិកា អ៊ីចឹងមុនយើងធានាបានរបស់គាត់មក យើងត្រូវយកលុយទៅកក់គាត់មុន។ ភាគច្រើនគាត់អត់អ៊ីចឹង គាត់សុំលុយយើងមុន ដើម្បីទៅទិញឫស្សី ទៅទិញអីអ៊ីចឹងណា។ ដល់ពេលគាត់បានលុយយើងហើយ ទើបគាត់ប្រមូលរបស់ឱ្យយើង អ៊ីចឹងរាងពិបាកបន្តិចដែរ! ណាមួយទៀតរបស់ហ្នឹង វារាងយឺត ដូចថាគេត្រូវការ ថាខែចូលឆ្នាំឬក៏ខែការ[អាពាហ៍ពិពាហ៍] អីវ៉ាន់ហ្នឹងគឺដើរច្រើន បើថាខែអត់ការ ដូចឥលូវនេះរាងស្ងាត់បន្តិច។ តែបើមានការ ឬក៏ចូលឆ្នាំអី គឺតាមហាងមានការទិញច្រើន ដាក់តាមហាង និងដាក់ការ[មង្គលការ]ច្រើន វាពិបាកនៅខែចូលឆ្នាំអី វារាងពិបាកប្រមូលបន្តិច ដោយសារតែរបស់ធ្វើដោយដៃ វារាងយឺត»។
លោកស្រី ធារ៉ា បានបន្ថែមថា នៅក្នុងឃុំពួក មានប្រមាណ៧០គ្រួសារ ដែលបានប្រកបមុខរបរនេះ ដែលភាគច្រើនពួកគាត់គឺជាមនុស្សដែលមានវ័យចំណាស់ ដោយពួកគាត់គ្មានការងារធ្វើ ហើយការធ្វើសិប្បកម្មមួយនេះបានផ្ដល់ប្រាក់មួយចំនួនឱ្យពួកគាត់ក្នុងការចិញ្ចឹមជីវិតដោយខ្លួនឯង។
លោកស្រី ធារ៉ា បញ្ជាក់ថា៖ «និយាយរួម គឺជួយឱ្យប្រជាជនយើងមានជីវភាពសមរម្យ អាចនឹងផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារបានដោយស្រួល ដោយមិនចាំបាច់ចេញទៅធ្វើការនៅខាងក្រៅ [ប្រទេសក្រៅ] អ៊ីចឹងណាប្អូន។ ជាពិសេសគឺចាស់ៗ គាត់អាចរកចំណូលខ្លួនគាត់បាន អាចរកថវិកាសម្រាប់ខ្លួនគាត់ទៅវត្ត ឬក៏ធ្វើឱ្យដោយខ្លួនគាត់បាន មិនចាំបាច់ពឹងកូន ១០០% គាត់អាចមានលទ្ធភាពរកខ្លួនគាត់បាន។ ហើយសូម្បីតែក្មេងតូចៗក៏អាចធ្វើបានដែរ ពីព្រោះថា មុខរបរនេះ ក៏ក្មេងធ្វើបានដែរ ក្មេងអាយុចាប់ពី១០ឆ្នាំឡើង ជួនកាលឪពុកម្តាយគាត់ទំនេរ[ហើយក៏]បង្រៀន គាត់ចេះធ្វើនេះធ្វើនោះបានខ្លះដែរ»។
សម្រាប់នៅថ្ងៃអនាគត អ្នកស្រីចង់បង្កើតជាសហគមន៍សិប្បកម្មផលិតឧបករណ៍នេសាទទាំងនេះ ដើម្បីជំរុញផលិតកម្មនិងស្ថិរភាពការងារដល់ពលរដ្ឋក្នុងតំបន់នេះ។
អ្នកស្រីលើកឡើងថា៖ «និយាយទៅ បងមានចំណាប់អារម្មណ៏ចង់ថា បើកសិប្បកម្មមួយខ្លួនឯង ប៉ុន្តែដោយទាស់ត្រង់ថា យើងមិនទាន់មានលទ្ធភាព ពីព្រោះអាហ្នឹងគឺយើងត្រូវការដើមទុនច្រើន ហើយនៅពេលដែលយើងធ្វើហើយ យើងគឺត្រូវឱ្យអ្នកភូមិមកផ្ទះយើង ដើម្បីបង្កើតទៅជាសហគមន៍មួយ អ៊ីចឹងនេះគ្រាន់តែជាគម្រោងការទេ ប៉ុន្តែលទ្ធភាពមិនទាន់ដល់»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងវប្បធម៌ លោក ឡុង ប៉ុណ្ណាស៊ីរីវត្ថ មានប្រសាសន៍ថា នៅពេលនេះ ក្រសួងកំពុងសិក្សាបង្កើតគោលនយោបាយជំរុញអភិវឌ្ឍន៍វិស័យវប្បធម៌ ហើយការធ្វើឧបករណ៍នេសាទធ្វើដោយដៃនេះ ក៏នឹងត្រូវដាក់បញ្ចូលក្នុងគោលនយោបាយផងដែរ ដើម្បីជំរុញដល់វិស័យឯកជននិងដៃគូនានាឱ្យជួយដល់វិស័យនេះ។
លោកបានលើកឡើងថា៖ «នៅក្នុងហ្នឹងដែរ យើងមានគោលនយោបាយ “ភូមិមួយផលិតផលមួយ” ដោយភូមិ ដោយស្រុកមានអីអ៊ីចឹង មានអីដែលគាត់ចេះ ដែលគាត់ដឹង ដែលជាមុខរបរ ទំនៀមទំលាប់ប្រពៃណី និងគេតែងបំផុស ដូចមានទាំងពីក្រសួងការងារ ទាំងអីហ្នឹង ឱ្យតែមានគេជួយបំផុសរឿងហ្នឹងហើយ»។
ក្រៅពីនេះ លោកបានបញ្ជាក់ថា ក្រសួងវប្បធម៌ក៏កំពុងធ្វើការជាមួយក្រសួងទេសចរណ៍ ដើម្បីដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយនូវការតុបតែងដែលជាលក្ខណៈខ្មែរ ដោយនៅក្នុងហាងឬភោជនីយដ្ឋាននីមួយៗ ត្រូវតែមានអ្វីម្យ៉ាងដែលជាលក្ខណៈខ្មែរ។ លោកបានបន្ថែមថា របស់របរដែលជាលក្ខណៈខ្មែរទាំងអស់នោះ គួរតែទិញពីប្រជាជនឬចាស់ជរាដែលធ្វើដោយដៃ ដើម្បីជួយគាំទ្រពួកគាត់។
អតិថិជននៅភ្នំពេញម្នាក់ដែលបានទិញឧបករណ៍ធ្វើដោយដៃទាំងនេះទៅដាក់លម្អហាងគំនូរប្ដីរបស់ខ្លួន អ្នកស្រី ហោ ចិន្តា មានប្រសាសន៍ថា អ្នកស្រីសម្រេចចិត្តទិញឧបករណ៍ទាំងនេះទៅតាំងលម្អ គឺដោយសារចិត្តស្រលាញ់ឧបករណ៍ទាំងនេះ និងចង់ជួយដល់ជនចាស់ជរានៅតាមភូមិ ស្រុកដែលផលិតឧបករណ៍ទាំងនោះ។
លោកស្រី ហោ ចិន្តា បញ្ជាក់ថា៖ «វាទីមួយ វាទាក់ទងទៅនឹងជំនួញរបស់ប្ដីខ្ញុំផង ហើយមួយទៀត យើងលើកស្ទួយជីវភាព [មនុស្សចាស់] និយាយទៅ គឺដើម្បីបំបាត់ភាពក្រីក្រផង។ ណាមួយជួយឱ្យប្រជាពលរដ្ឋយើងមិនចាំបាច់ចំណាកស្រុកទៅធ្វើការនៅខាងក្រៅអញ្ចឹងណា។ ហើយណាមួយទៀត ខ្ញុំស្រឡាញ់របស់ធ្វើដោយដៃ ស្រឡាញ់របស់ធ្វើដោយឫស្សីហ្នឹង វាស្អាត តូចៗស្អាត មើលទៅពេញភ្នែកអញ្ចឹងណាបង»។
អ្នកស្រីជំរុញដល់ពលរដ្ឋឱ្យងាកមកចាប់អារម្មណ៍ផលិតផលផលិតដោយដៃក្នុងស្រុកទាំងនេះដោយថា ដើម្បីជួយលើកស្ទួយផលិតផលខ្មែរ ក៏ដូចជាលើកទឹកចិត្តអ្នកផលិតវត្ថុទាំងនេះផងដែរ។
អ្នកស្រី ហោ ចិន្តា លើកឡើងថា៖ «បើសិនជាទីផ្សារទូលំទូលាយ ផលិតផលខ្មែរយើងគឺធ្វើដោយដៃ ហើយមួយទៀត ប្រជាពលរដ្ឋមានការងារធ្វើហើយ។ បើសិនជាអញ្ចឹង លើកស្ទួយផលិតផលខ្មែរ មិនចាំបាច់យកអីវ៉ាន់មកពីស្រុកក្រៅទេបង! ព្រោះអីភាគច្រើន ខ្ញុំឃើញគេយកអីវ៉ាន់តុបតែង គ្រឿងឈ្នាង អង្រុត អាគ្រឿងតុបតែងហ្នឹង គេយកពីស្រុកក្រៅមក ប៉ុន្តែបើខ្ញុំយកជាវត្ថុនេសាទធ្វើពីឫស្សីរបស់ខ្មែរ យកមកតុបតែង វាស្អាតហើយលើកស្ទួយជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងស្រុកទៀត»៕
