ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា បានផ្តាច់ជំនួយពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលើគម្រោង«ព្រៃឡង់បៃតង» ឆ្លើយតបនឹងវិធានការរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលបិទខ្ទប់សំឡេងនិងសកម្មភាពសកម្មជនការពារព្រៃឈើមិនឱ្យចូលល្បាតបទល្មើសនៅតំបន់ព្រៃឡង់ ហើយព្រៃឈើក្នុងតំបន់ការពារមួយនេះនៅបន្តរងការកាប់បំផ្លាញ។
សហរដ្ឋអាមេរិកតាមរយៈទីភ្នាក់ងារ USAID និងក្រសួងបរិស្ថាន បានកំពុងអនុវត្តគម្រោងមួយឈ្មោះថា «ព្រៃឡង់បៃតង» ដែលមានរយៈពេល៥ឆ្នាំ ពីឆ្នាំ២០១៨ ដល់២០២៣ ក្នុងគោលបំណងធ្វើយ៉ាងណាឱ្យជីវសាស្ត្រចម្រុះដ៏សម្បូរបែបនៅដែនជម្រកសត្វព្រៃនៅព្រៃឡង់ត្រូវបានអភិរក្ស។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយដែលផ្សព្វផ្សាយលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួននៅថ្ងៃទី១៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា ឱ្យដឹងថា សហរដ្ឋអាមេរិកបានបញ្ចប់ជំនួយដល់ស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាលនៅក្រោមគម្រោងព្រៃឡង់បៃតង ដែលទ្រទ្រង់ដោយទីភ្នាក់ងារជំនួយអាមេរិក USAID។
ស្ថានទូតបានលើកឡើងថា កន្លងមក សហរដ្ឋអាមេរិកសម្តែងនូវកង្វល់ម្តងហើយម្តងទៀតអំពីការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ដែលនៅតែកើតមានច្រើននៅក្នុងតំបន់ការពារ ពិសេសនៅដែនជម្រកសត្វព្រៃនៅព្រៃឡង់ ជាទីដែលទីភ្នាក់ងារជំនួយអាមេរិក USAID បានចំណាយធនធានជាច្រើនដើម្បីចូលរួមការពារ។
ស្ថានទូតបន្តទៀតថា អាមេរិកបានអំពាវនាវឱ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាច្រើនថែមទៀតរវាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សហគមន៍មូលដ្ឋាន និងសង្គមស៊ីវិល ក្នុងការរកដំណោះស្រាយការពារព្រៃឡង់និងបេតិកភណ្ឌធម្មជាតិរបស់កម្ពុជា ដើម្បីជាប្រយោជន៍របស់ប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់គ្នានិងពិភពលោកផងដែរ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលនេះ ឱ្យដឹងថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៦មក បើទោះបីជាមានការគាំទ្ររបស់ទីភ្នាក់ងារជំនួយអាមេរិក USAID ដើម្បីឱ្យមានការដើរល្បាត ការបណ្តុះបណ្តាលដល់ផ្នែកអនុវត្តច្បាប់ជាច្រើន និងការរៀបចំបង្កើតប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងតំបន់ការពារថ្នាក់ជាតិក៏ដោយ ក៏តំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់នៅតែបន្តបាត់បង់ដដែល ដោយមានផ្ទៃដីព្រៃប្រមាណ៣៨ ០០០ហិកតា ស្មើជិត៩ភាគរយនៃគម្របព្រៃឈើនៅទីនោះ។
ស្ថានទូតឱ្យដឹងថា ការកាប់ឈើខុសច្បាប់នៅតែបន្តមាននៅក្នុងនិងជុំវិញដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់ ហើយអាជ្ញាធរកម្ពុជាមិនបានធ្វើការកាត់ទោសចំពោះអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើសសត្វព្រៃ ឬបញ្ឈប់សកម្មភាពខុសច្បាប់ទាំងនេះឡើយ។ លើសពីនេះទៀត អាជ្ញាធរបានបន្តបំបិទសំឡេងនិងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដល់សហគមន៍មូលដ្ឋាននិងសង្គមស៊ីវិលដែលជាដៃគូក្នុងការចូលរួមទប់ស្កាត់បទល្មើសថែមទៀត។
ស្ថានទូតបញ្ជាក់ថា ដោយសារបញ្ហាទាំងនេះមិនត្រូវបានដោះស្រាយ ទើបសហរដ្ឋអាមេរិកសុំបញ្ចប់ជំនួយដល់ស្ថាប័នរដ្ឋាភិបាលនៅក្រោមគម្រោងព្រៃឡង់បៃតង ដែលទ្រទ្រង់ដោយទីភ្នាក់ងារជំនួយអាមេរិក USAID ហើយជំនួយនេះនឹងត្រូវបង្វែរទៅជួយវិស័យឯកជន សង្គមស៊ីវិល និងការងាររបស់សហគមន៍មូលដ្ឋាន ដើម្បីកែលម្អមុខរបរប្រកបជីវភាពរស់នៅ និងពង្រីកកសិកម្មដែលមិនប៉ះពាល់បរិស្ថានវិញ។
បើតាមស្ថានទូត គឺសហរដ្ឋអាមេរិកបានចំណាយថវិកាចំនួនជាង១០០លានដុល្លារលើកម្មវិធីមួយចំនួន ដើម្បីការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយនិរន្តរភាព បង្វែរនិន្នាការនៃបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុ និងអភិរក្សសត្វព្រៃនិងជីវសាស្រ្តចម្រុះនៅកម្ពុជាសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ តាមរយៈទីភ្នាក់ងារជំនួយអាមេរិក USAID។
ពាក់ព័ន្ធអាមេរិកផ្តាច់ជំនួយនេះ រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក នេត្រ ភក្ត្រា មានប្រសាសន៍ថា ការបញ្ចប់គម្រោង«ព្រៃឡង់បៃតង»ដែលជាកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាមេរិកនៅតំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់នៅពេលនេះ បានបង្ហាញថា ក្រសួងបរិស្ថានក្នុងនាមសេនាធិការរាជរដ្ឋាភិបាលនិងមន្ត្រីរបស់ខ្លួនមានការទទួលខុសត្រូវ និងមានភាពរឹងមាំគ្រប់គ្រាន់ក្នុងភាពជាម្ចាស់ក្នុងការបំពេញតួនាទីនិងភារកិច្ចរបស់ខ្លួនលើការការពារនិងអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ ដោយឈរនៅលើមូលដ្ឋានច្បាប់ជាធរមាន។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា អះអាងថា បទល្មើសធនធានធម្មជាតិទ្រង់ទ្រាយធំនៅក្នុងតំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់ និងនៅតំបន់ការពារធម្មជាតិផ្សេងទៀត លែងកើតមានទៀតហើយ ដោយនៅមានតែបទល្មើសទ្រង់ទ្រាយតូចៗប៉ុណ្ណោះ ដែលក្រសួងនិងសមត្ថកិច្ចពាក់ព័ន្ធបាននិងកំពុងបន្តអនុវត្តច្បាប់ដោយការទទួលខុសត្រូវ។
អ្នកនាំពាក្យរូបនេះបន្តថា ក្រសួងបរិស្ថាននឹងបន្តបេសកកម្មរបស់ខ្លួនប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ និងវិជ្ជាជីវៈក្នុងការគ្រប់គ្រងនិងអភិរក្សតំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់ ក៏ដូចជាតំបន់ការពារធម្មជាតិនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាសម្រាប់មនុស្សរាប់ជំនាន់ទៅមុខទៀត។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា បន្តថា កម្ពុជាមានឱកាសពេញលេញក្នុងការគិតគូររៀបចំការអភិរក្សធនធានធម្មជាតិរបស់ខ្លួន ហើយថា ដោយសារតែការខិតខំការពារនិងអភិរក្សមានភាពល្អប្រសើរ គឺកម្ពុជាបានទទួលជោគជ័យលើការលក់ឥណទានកាបូននៅលើទីផ្សារស្ម័គ្រចិត្តអន្តរជាតិ ស្ថានភាពជីវភាពពលរដ្ឋនៅតាមសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិចាប់ផ្តើមមានភាពល្អប្រសើរ ផ្សារភ្ជាប់នឹងទេសចរណ៍ធម្មជាតិ និងជម្រើសថ្មីក្នុងមុខរបររបស់ខ្លួន។
មន្ត្រីគម្រោងតស៊ូមតិនៃគម្រោងអ្នកការពារព្រៃឈើ នៃសមាគមបណ្តាញយុវជនកម្ពុជា លោក សាន់ ម៉ាឡា មានប្រសាសន៍ថា ការផ្តាច់ជំនួយរបស់សហរដ្ឋមេរិកជារឿងត្រឹមត្រូវ ដោយលោកថា ករណីក្រសួងបរិស្ថានហាមនិងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើសកម្មជនបរិស្ថាន អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងប្រជាសហគមន៍មូលដ្ឋាន មិនឱ្យចូលល្បាតតំបន់ការពារព្រៃឡង់នោះ គឺជាការបើកឱកាសឱ្យជនល្មើសចូលកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើក្នុងតំបន់មួយនេះ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ការរឹតត្បិតរបស់ក្រសួង គឺជាឱកាសមាសមួយសម្រាប់ក្រុមអ្នកកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ដោយសារតែនៅក្នុងព្រៃលែងមានសកម្មភាពល្បាត ការបំបួស ឬក៏ការធ្វើទស្សនកិច្ចសិក្សានានារបស់ក្រុមយុវជន។ ដូច្នេះហើយក្រុមកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ពួកគេអាចចូលទៅកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើបានយ៉ាងសេរី ដែលនេះជាអ្វីដែលបានកើតឡើងពេលកន្លងមក ដែលបង្កជាការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះពួកយើងទាំងអស់គ្នាក្នុងនាមជាអ្នកធ្វើការពាក់ព័ន្ធរឿងព្រៃឈើ»។
លោក ហឿន សុភាព ជាសកម្មជនព្រៃឡង់ និងជាអ្នកសម្របសម្រួលបណ្តាញព្រៃឡង់ប្រចាំខេត្តកំពង់ធំ ប្រាប់ វីអូឌី កាលពីម្សិលមិញថា ចាប់តាំងពីក្រសួងបរិស្ថានហាមឃាត់មិនឱ្យបណ្ដាញព្រៃឡង់និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលធ្វើសកម្មភាពចូលព្រៃឡង់មក គឺសកម្មភាពកាប់និងដឹកឈើចេញពីតំបន់ព្រៃឡង់បន្តកើតមានស្ទើររាល់ថ្ងៃ។
សកម្មជនព្រៃឡង់រូបនេះបានទាមទារទៅក្រសួងបរិស្ថានបញ្ឈប់ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញនិងអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេបានចូលល្បាតព្រៃឡង់ឡើងវិញ ដោយថា ដើម្បីធានាពីការការពារធនធានធម្មជាតិនៅក្នុងតំបន់ការពារមួយនេះមានប្រសិទ្ធភាព។
កាលពីចុងខែកុម្ ភៈឆ្នាំ២០២១ អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ (Amnesty International) បានបង្ហាញការរកឃើញថ្មីមួយអំពីការបន្តកាប់ឈើនៅព្រៃឡង់ទ្រង់ទ្រាយធំ ខណៈការចុះល្បាតព្រៃរបស់ប្រជាសហគមន៍ត្រូវបានហាមឃាត់។ អង្គការអន្តរជាតិមួយនេះបង្ហាញក្តីព្រួយបារម្ភថា ព្រៃឡង់ដែលមានផ្ទៃក្រឡាប្រមាណកន្លះលានហិកតា ស្ថិតក្នុង«ហានិភ័យធ្ងន់ធ្ងរ»។
អង្គការអន្តរជាតិនេះបានជំរុញទៅអាជ្ញាធរកម្ពុជាអនុញ្ញាតឱ្យប្រជាសហគមន៍និងសកម្មជនបរិស្ថានអាចចូលរួមការពារបរិស្ថានវិញ ដើម្បីកុំឱ្យបន្តបាត់បង់ព្រៃឈើដ៏វិសេសមួយនេះ ដែលមានប្រជាជនប្រមាណ២៥ម៉ឺននាក់កំពុងរស់នៅក្នុងតំបន់និងក្រៅតំបន់ការពារ។
គួរបញ្ជាក់ថា ព្រៃឡង់មានផ្ទៃដីប្រមាណ៥០ម៉ឺនហិកតា ដោយគ្របដណ្តប់ខេត្តចំនួន៤ រួមមាន ព្រះវិហារ កំពង់ធំ ក្រចេះ និងស្ទឹងត្រែង៕
