អ្នកសារព័ត៌មានវ័យក្មេងមួយចំនួនដែលធ្លាប់រងការគំរាមកំហែងពីអាជ្ញាធរ បានប្រកាសជំហរប្រកាន់យកអាជីពជាអ្នកសារព័ត៌មានបន្តទៅមុខទៀត បើទោះបីជាធ្លាប់ទទួលរងការគំរាមកំហែងក្នុងអំឡុងពេលចុះទៅយកព័ត៌មានក្តី។
ជាអ្នកហាត់ការនៅស្ថាប័នសារព័ត៌មានសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យ (VOD) លោក ពក ខឺយ បានរៀបរាប់ថា អស់រយៈកាលជិត៦ខែមកហើយដែលខ្លួនបានប្រឡូកចូលក្នុងអាជីពជាអ្នកយកព័ត៌មាន ក្រោយពីបានសិក្សាពីរបៀបយកព័ត៌មាននិងសរសេរមក។
អ្នកហាត់ការព័ត៌មានវ័យ២៤ឆ្នាំរូបនេះ រៀបរាប់ថា នៅថ្ងៃទី៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ លោកបានចុះទៅយកព័ត៌មានករណីជម្លោះដីធ្លីមួយកន្លែងស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញថ្មី នៅស្រុកកណ្តាលស្ទឹង ខេត្តកណ្តាល។ លោកបន្តថា ក្រោយពេលសម្ភាសពលរដ្ឋរួច លោកក៏បានជិះម៉ូតូធ្វើដំណើរត្រលប់មកកន្លែងធ្វើការវិញ ប៉ុន្តែនៅពេលកំពុងធ្វើដំណើរនោះ ស្រាប់តែមានអាជ្ញាធរជិះម៉ូតូតាមពីក្រោយ និងបានស្ទាក់ចាប់លោក រួមទាំងគំរាមសម្លុតឱ្យលោកលុបរូបនិងសំឡេងដែលបានសម្ភាសពលរដ្ឋនោះវិញ។
លោកបង្ហាញការសោកស្ដាយចំពោះចំណាត់ការរបស់អាជ្ញាធរដែលធ្វើទុក្ខបុកម្នេញមកលើអ្នកសារព័ត៌មាន និងបានចាត់ទុកទង្វើនេះថាជារឿងអាក្រក់មើលខ្លាំងដែលអាជ្ញាធរមិនគួរធ្វើបែបនេះឡើយ។
លោកបន្តថា៖ «ការធ្វើរបស់អាជ្ញាធរនេះ វាក៏ជាផ្នែកមួយនៅក្នុងការគំរាមបំបាក់ស្មារតីទៅដល់អ្នកសារព័ត៌មាន ក៏ដូចជាការបំភ័យសម្រាប់អ្នកដែលបង្ហាញការពិតនៃការដឹកនាំប្រទេសបច្ចុប្បន្ន»។
ទោះបីជារងការធ្វើការទុក្ខបុកម្នេញបែបនេះក្តី លោក ពក ខឺយ និយាយថា រូបលោកនឹងមិនបោះបង់អាជីពជាអ្នកយកព័ត៌មានឡើយ ដោយយល់ថា អាជីពនេះជាផ្នែកមួយដែលបានជួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋ នៅក្នុងការនាំសំឡេងទៅជជែកជាមួយនឹងថ្នាក់ដឹកនាំឬរដ្ឋាភិបាល។
លើសពីនេះ ប្រសិនបើអាជ្ញាធរឬសមត្ថកិច្ចនៅតែបន្តធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅលើអ្នកសារព័ត៌មានបែបនេះ វាមិនមែនប៉ះពាល់តែវិស័យព័ត៌មាននោះទេ លោកថា ប្រជាពលរដ្ឋនិងរដ្ឋាភិបាលក៏ប៉ះពាល់ដែរ ដោយសារតែអ្នកសារព័ត៌មានជាអ្នកនាំសាររបស់ប្រជាពលរដ្ឋទៅកាន់រដ្ឋាភិបាល និងពីរដ្ឋាភិបាលទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកបន្តថា៖ «មានតែវិស័យសារព័ត៌មាននេះហើយដែលជាផ្នែកមួយសម្រាប់ការនាំសារទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋ ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋជាមនុស្សដែលទន់ខ្សោយ ដែលគាត់មិនអាចផ្ញើសារសំឡេងរបស់គាត់ទៅជជែកជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលបាន ប៉ុន្តែគាត់ពឹងពាក់ទៅលើអ្នកសារព័ត៌មាន»។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ អ្នកសារព័ត៌មានម្នាក់ទៀតដែលធ្វើការនៅសារព័ត៌មានវីអូអេ (VOA) លោក លាស់ លីបលីប បានរៀបរាប់ដែរថា រូបលោកបានប្រឡូកក្នុងវិស័យសារព័ត៌មានអស់រយៈពេល៣ខែមកហើយ ហើយក៏ធ្លាប់រងការគំរាមគំហែងពីសំណាក់អាជ្ញាធរដែរ បន្ទាប់ពីលោកចុះយកព័ត៌មានរឿងជម្លោះដីធ្លីមួយកន្លែងស្ថិតនៅសង្កាត់បឹងទំពុន ខណ្ឌមានជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ។
អ្នកសារព័ត៌មានវ័យ២៩ឆ្នាំរូបនេះបន្តថា អំឡុងពេលនោះ អាជ្ញាធរបានគំរាមរូបលោកមិនឱ្យថតរូប ថតវីដេអូ និងបានទាមទារឱ្យលោកលុបរូបភាពនិងវីដេអូចេញ និងដកកាតអ្នកសារព័ត៌មាន និងថតស្លាកលេខម៉ូតូរបស់លោក ជាដើម។
លោកនិយាយថា៖ «សម្រាប់ខ្ញុំ ខ្ញុំនៅតែមិនមានការភ័យខ្លាចអីជាខ្លាំងនោះទេ ហើយខ្ញុំនៅតែបន្តអនុវត្តទៅតាមតួនាទីវិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មានរបស់ខ្ញុំ។ ហើយខ្ញុំជឿថា បើទោះបីជាមានការគំរាមគំហែងយ៉ាងណាក៏ដោយ រូបខ្ញុំនៅតែមានភាពក្លាហានក្នុងការបំពេញវិជ្ជាជីវៈនេះរាល់អ្វីដែលខ្ញុំមាន»។
ទោះបីជារងការគំរាមពីសំណាក់អាជ្ញាធរបែបនេះក្តី លោក លីបលីប និយាយថា ហេតុការណ៍ទាំងនេះ មិនបានធ្វើឱ្យរូបលោកឈប់ពីអាជីពជាអ្នកយកព័ត៌មានឡើយ។
លោកបានចាត់ទុកវិស័យសារព័ត៌មានជាវិស័យមួយដ៏សំខាន់ ហើយនៅក្នុងចំណុចកណ្តាលនៃវិស័យនយោបាយផងដែរ។ លោកថា អ្នកសារព័ត៌មានអាចលើកឡើងពីទុក្ខកង្វល់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងនោះ សុខទុក្ខរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ បញ្ហាអសន្តិសុខ សិទ្ធិមនុស្ស និងការគំរាមកំហែងគ្រប់បែបយ៉ាងពីសំណាក់អ្នកមានអំណាចជាដើម ជូនទៅរដ្ឋាភិបាលឱ្យបានជ្រាបច្បាស់ និងធ្វើការដោះស្រាយ។
លោកបន្តថា៖ «កត្តាដែលជំរុញឱ្យខ្ញុំបន្តការងារនេះ ដោយសារតែទី១ ការស្រឡាញ់! ទី២ ខ្ញុំចង់ចូលរួមដោះស្រាយពីបញ្ហារបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលគាត់ទទួលរងភាពអយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គម ក៏ដូចជាបញ្ហារបស់ពួកគាត់។ ទី៣ ខ្ញុំចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលគាត់អាចមើលឃើញទៅលើបញ្ហាមួយហ្នឹង ហើយគាត់អាចចូលរួមផ្តល់និងដោះស្រាយបញ្ហាហ្នឹង ហើយឈានទៅដល់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិមួយហ្នឹងឱ្យបានល្អប្រសើរផងដែរ»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក លាស់ លីបលីប ចាត់ទុកការគំរាមកំហែងទៅលើអ្នកសារព័ត៌មានកន្លងមក និងបច្ចុប្បន្ននេះ ថាជាការបំបាក់សា្មរតីលើអ្នកសារព័ត៌មានក្នុងការចុះយកព័ត៌មានពិត និងផ្តិតយករូបភាព ដើម្បីធ្វើការផ្សព្វផ្សាយជូនទៅកាន់ប្រជាពលរដ្ឋផ្សេងៗទៀតពីភាពខ្វះចន្លោះរបស់រដ្ឋាភិបាល និងបញ្ហាអវិជ្ជមាន រួមទាំងការអភិវឌ្ឍនានាផងដែរ។
លោកបន្តទៀតថា៖ «ចំពោះខ្ញុំ ខ្ញុំចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលបើកចិត្តឱ្យទូលំទូលាយទាក់ទងទៅនឹងវិស័យសារព័ត៌មាននេះ ពីព្រោះវិស័យសារព័ត៌មានវាពិតជាងាយស្រួលក្នុងការឱ្យថ្នាក់លើឬក៏រាជរដ្ឋាភិបាលគាត់បានដឹងឮរឿងទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហាកង្វល់របស់ថ្នាក់ក្រោម ឬក៏គាត់ធ្វើអ្វីមួយបិទបាំងអីជាដើមហ្នឹងទៅ។ អ៊ីចឹងខ្ញុំគិតថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែផ្សព្វផ្សាយឱ្យបានទូលំទូលាយទាក់ទងទៅនឹងសេរីភាពនៃសារព័ត៌មាននេះ កុំឱ្យការរឹតត្បិតដូចជារូបខ្ញុំផងដែរ»។
គិតពីខែមករា ដល់ខែកញ្ញា នៅឆ្នាំ២០២១ សមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា (ខេមបូចា) បានកត់ត្រាថា ករណីបៀតបៀននិងគំរាមកំហែងទៅលើអ្នកសារព័ត៌មានចំនួន៣៨ករណី លើអ្នកសារព័ត៌មានចំនួន៥៨នាក់ ក្នុងនោះមានស្ត្រី៤នាក់ ដែលភាគច្រើនជាករណីចាប់ឃុំខ្លួននិងការប្រើអំពើហិង្សា។
ឆ្លើយតបរឿងនេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន លោក មាស សុភ័ណ្ឌ ជំរុញឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានដែលរងការគំរាមនិងសម្លុតពីសំណាក់អាជ្ញាធរ ដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅតុលាការ ដោយប្ដឹងសមត្ថកិច្ចឬអាជ្ញាធរទាំងនោះបាន។
លោកប្រាប់ វីអូឌី តាមប្រព័ន្ធតេឡេក្រាមថា៖ «បុគ្គលណាឬភាគីណាដែលយល់ថា ខ្លួនត្រូវបុគ្គលណាឬភាគីណារំលោភបំពានសិទ្ធិសេរីភាពឬគំរាមកំហែងខ្លួន មានសិទ្ធិដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅតុលាការតាមនីតិវិធីច្បាប់ ដើម្បីស្វែងរកឬទាមទារភាពត្រឹមត្រូវឬយុត្តិធម៌សម្រាប់ខ្លួនបាន ពុំមែនស្វែងរកភាពត្រឹមត្រូវឬយុត្តិធម៌តាមខ្យល់និងតាមចិញ្ចើមថ្នល់ឡើយ»។
នាយិកាប្រតិបត្តិនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ហៅកាត់ CCHR លោកស្រី ចក់ សុភាព មានប្រសាសន៍ថា អ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យនៅកម្ពុជា គួរត្រូវបានផ្ដល់ឬមានសេរីភាពនិងមានការការពារក្នុងពេលចុះទៅបំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លួន ដើម្បីឱ្យពួកគាត់អាចយកព័ត៌មាននិងរូបភាពពិត ដើម្បីធ្វើការផ្សព្វផ្សាយចែកជូនដល់សាធារណជនឱ្យបានដឹងនិងជ្រាបពីព្រឹត្តិការណ៍នានា រួមទាំងបញ្ហាដែលកើតឡើងនៅក្នុងសង្គម។ លោកស្រីថា វិស័យសារព័ត៌មានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជួយផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន និងលាតត្រដាងពីការពិតក្នុងសង្គមជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកស្រីបន្តថា៖ «ដូចយើងឃើញហើយ កន្លងមក អ្នកសារព័ត៌មានមួយចំនួនហ្នឹងគឺបានប្រឈមជាមួយនឹងការបំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លួន តួយ៉ាងដូចជា ពេលចុះទៅរាយការណ៍អីហ្នឹង មានការគំរាមកំហែង ឬយាយី ឬមានការដកហូតនូវសម្ភារមួយចំនួនរបស់អ្នកសារព័ត៌មាន។ ន័យទាំងអស់ហ្នឹង គឺជាការគំរាមកំហែងដល់សេរីភាពសារព័ត៌មានទាំងមូល ដែលមិនអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានអាចបំពេញភារកិច្ចរបស់ខ្លូនប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈនិងឯករាជ្យបាននោះ»។
លោកស្រី ចក់ សុភាព បន្តថា សារព័ត៌មានត្រូវបានគេចាត់ទុកជាអំណាចទី៤ បន្ទាប់ពីអំណាចធំៗទាំង៣ នៃច្បាប់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងនោះ មានអំណាចនីតិបញ្ញត្តិ អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ និងអំណាចតុលាការ ដូច្នេះហើយសារព័ត៌មានក៏ជាអំណាចមួយដ៏សំខាន់ដែរ ដោយសារនៅពេលណាដែលពលរដ្ឋទទួលបានព័ត៌មានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ពលរដ្ឋនឹងអាចធ្វើការវិនិច្ឆយនិងមានការសម្រេចចិត្តយ៉ាងត្រឹមត្រូវ។
លោកស្រីបន្តថា៖ «ក្នុងហ្នឹងរដ្ឋាភិបាលខ្លួនឯង ក៏ទាមទារនូវព័ត៌មានពិតប្រាកដ ព័ត៌មានច្បាស់លាស់ពីមូលដ្ឋានដែរ ហើយពេលខ្លះព័ត៌មានទាំងអស់ហ្នឹងដើរតួនាទីជាតុល្យភាព [Check in balance] ជាការជួយត្រួតពិនិត្យពីអភិបាលកិច្ចរបស់ខ្លួនដែរ ដោយកន្លែងខ្លះ រដ្ឋាភិបាលមិនអាចដឹងគ្រប់ជ្រុងទាំងអស់ទេ ពីការអនុវត្តរបស់មន្ត្រីមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន។ អ៊ីចឹងការដែលអនុញ្ញាតឱ្យមានការរាយការណ៍ពីការពិតដោយឈរលើមូលដ្ឋានវិជ្ជាជីវៈអ្នកសារព័ត៌មានហ្នឹង វានឹងអាចជួយពង្រឹងអភិបាលកិច្ចល្អដែលរដ្ឋាភិបាលព្យាយាមប្រឹងប្រែងឱ្យមានអភិបាលកិច្ចល្អហ្នឹង»។
បើតាមរបាយការណ៍ស្ដីពី «សន្ទស្សន៍សេរីភាពពិភពលោកឆ្នាំ២០២១» ចេញផ្សាយកាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០២១នេះ អង្គការអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែន បានទម្លាក់ចំណាត់ថ្នាក់សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជានៅលេខ១៤៤ ក្នុងចំណោម១៨០ប្រទេស នៅលើពិភពលោក ពោលគឺធ្លាក់ចុះ៣ឆ្នាំជាប់ៗគ្នាចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៧មក៕
