ប្រជាពលរដ្ឋនិងអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនបន្តធ្វើយុទ្ធនាការនៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកចូលដល់សប្តាហ៍ទី៦ ដើម្បីទាមទារឱ្យមានការដោះលែងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស នយោបាយ និងបរិស្ថាន ដែលកំពុងជាប់ពន្ធនាគារ។
សង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើយុទ្ធនាការនោះមានដូចជា មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) អង្គការសមធម៌កម្ពុជា (EC) និងអង្គការកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ធនធានយុវជន (YRDP) ជាដើម ដោយពួកគេទាមទារឱ្យមានការដោះលែងលោក រ៉ុង ឈុន និងសកម្មជនបរិស្ថាន។
តាមរយៈសារទាមទារនៅថ្ងៃទី១៣ ខែកញ្ញានោះ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលនិងពលរដ្ឋទាំងនោះបានលើកឡើងពីភាពផ្ទុយគ្នារវាងសកម្មជននានានៅលើពិភពលោក ដែលតែងតែទទួលបានការគាំទ្រនិងលើកទឹកចិត្តពីសំណាក់សាធារណជននិងអាជ្ញាធររដ្ឋ។ ចំណែកឯសកម្មជននិងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាវិញ បែរជាប្រឈមនឹងការគំរាមកំហែង បំភិតបំភ័យ និងអាចឈានដល់ការជាប់ពន្ធនាគារដោយមិនត្រឹមត្រូវទៅវិញ។
តាមរយៈសារទាមទារនេះ ពួកគេបន្តថា៖ «ប្រសិនបើអ្នកទាំងនេះត្រូវបានតុលាការផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ តើអ្នកណានឹងបន្តភាពសកម្មនិយមរបស់ពួកគេ ដើម្បីសិទិ្ធនិងផលប្រយោជន៍គ្រូបង្រៀននិងបញ្ហាសង្គមតទៅទៀត?»
និស្សិតសិក្សាផ្នែកបរិស្ថាន នៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ កញ្ញា សារុន រ៉ុងសៃ បានគាំទ្រនិងចូលរួមយុទ្ធនាការទាមទារឱ្យមានការដោះលែងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សនិងបរិស្ថាន ដើម្បីយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គម។
កញ្ញាលើកឡើងថា៖ «ខ្ញុំគិតថា មានប្រសិទ្ធភាព ក៏មានប្រសិទ្ធភាពខ្លាំងផងដែរ ព្រោះការបញ្ចេញមតិ ការលាតត្រដាងពីសង្គមប្រជាធិបតេយ្យដែលមានតែសំបកក្រៅ ចំណែកឯខាងក្នុងវិញកំពុងរងការរឹតត្បិតសេរីភាពបញ្ចេញមតិ រឹតត្បិតការចូលរួមការការពារបរិស្ថាន ការពារធនធានធម្មជាតិ ជាដើម»។
កញ្ញាបន្តថា៖ «សកម្មជនច្រើនណាស់ដែលកំពុងជាប់ក្នុងពន្ធនាគារ ដែលមិនបានធ្វើអ្វីឱ្យខុសច្បាប់ គឺពួកគាត់ធ្វើដើម្បីផលប្រយោជន៍រួម ប៉ុន្តែបែរជាខាងរាជរដ្ឋាភិបាល អ្នកខ្លះអត់ទាំងមានដីកាចាប់ខ្លួនទៅទៀត ហើយចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ គឺជារឿងមិនត្រឹមត្រូវនោះទេ»។
នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត បានលើកឡើងថា យុទ្ធនាការនេះនឹងបន្តទាមទាររហូតដល់ទិវាសិទ្ធិមនុស្ស១០ធ្នូ ហើយមិនត្រឹមតែប្រជាពលរដ្ឋនិងសង្គមស៊ីវិលនោះទេ សូម្បីតែអង្គទូតនិងអង្គការសហប្រជាជាតិ មានការចាប់អាម្មណ៍ ការព្រួយបារម្ភ ហើយក៏ទទូចឱ្យមានការដោះលែងសកម្មជនដែលកំពុងជាប់ឃុំទាំងនោះដែរ។
លោកបន្តថា៖ «ជំហររបស់យើងដែលជាអង្គការសង្គមស៊ីវិល គឺនៅតែដដែលទេ ការតស៊ូមតិឱ្យមានការដោះលែងសកម្មជនទាំងនោះឱ្យមានសេរីភាពមកវិញ ដើម្បីបន្តកិច្ចការពារបរិស្ថាននិងលើកកម្ពស់កិច្ចការសិទ្ធិមនុស្សតទៅទៀត»។
អ្នកតាមដានការអភិវឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត មាស នី យល់ថា យុទ្ធនាការទាមទារនេះក៏ជាសំឡេងមួយដែលអាចឱ្យរដ្ឋាភិបាលពិចារណាដែរ។
លោកលើកឡើងថា៖ «កាលណាយើងនិយាយអំពីការអំពាវនាវ មិនមែនជាការបង្ខិតបង្ខំឱ្យរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែសម្រេចចិត្តតាមសង្គមស៊ីវិលសុំនោះទេ ប៉ុន្តែជាសំឡេងដែលអាចឱ្យរដ្ឋាភិបាលពិចារណាដែរ […] ខ្ញុំចង់ឃើញការឆ្លើយតបជាវិជ្ជមានពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីសម្រួលកុំឱ្យស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងការអនុវត្ត ត្រូវបានទទួលរងនូវការរិះគន់កាន់តែខ្លាំងបន្ថែមទៀត»។
VOD មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន និងលោក គឹម សន្តិភាព បានទេ។
តែកន្លងមក លោក ជិន ម៉ាលីន ធ្លាប់បានគូសបញ្ជាក់ថា ការធ្វើយុទ្ធនាការទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំទាំងនោះ ជារឿងដែលមិនសមស្រប និងខុសទៅនឹងនីតិវិធីច្បាប់និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ព្រមទាំងមានចរិតជានយោបាយ។
សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា និងជាប្រធានសហភាពសហជីពកម្ពុជា លោក រ៉ុង ឈុន ត្រូវបានសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ កាត់ទោសកាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១ ឱ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល២ឆ្នាំ ពីបទ «ញុះញង់ឱ្យមានភាពវឹកវរដល់សន្តិសុខសង្គម» បន្ទាប់ពីលោកត្រូវបានចាប់បញ្ជូនទៅឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារព្រៃសបានរយៈពេលប្រមាណ១៣ខែ។
កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១ យុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិ ៣នាក់ រួមមាន លោក ថុន រដ្ឋា កញ្ញា ឡុង គន្ធា និងកញ្ញា ភួន កែវរស្មី ត្រូវបានសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញសម្រេចផ្តន្ទាទោសចន្លោះពី១៨ខែទៅ២០ខែ និងពិន័យជាប្រាក់ម្នាក់ៗចំនួន៤លានរៀល ក្រោមបទចោទ «ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម»។ ប៉ុន្តែពួកគេត្រូវបានតុលាការបន្ថែមបទចោទ «រួមគំនិតក្បត់» និង «ប្រមាថអង្គព្រះមហាក្សត្រ» ពីលើបទចោទចាស់ បន្ទាប់ពីសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនសកម្មជនបរិស្ថានចំនួន៣នាក់ទៀត កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ រួមមាន យុវជន យឹម លាងហ៊ី, យុវជន លី ចាន់ដារ៉ាវុធ និងកញ្ញា ស៊ុន រដ្ឋា ដែលពួកគេទាំង៣នាក់ រួមទាំងស្ថាបនិកចលនាមាតាធម្មជាតិ លោក អាឡិច ហ្គន់សាឡេសដេវិតសុន ត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទ «រួមគំនិតក្បត់» និង «ប្រមាថអង្គព្រះមហាក្សត្រ»។
យ៉ាងណា កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ អង្គការសហប្រជាជាតិផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនិងបរិស្ថាន បង្ហាញកង្វល់អំពីការឃុំខ្លួនសកម្មជនបរិស្ថាន និងអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគោរពតាមការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួនចំពោះសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ដើម្បីធានាសិទ្ធិសេរីភាពអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សនិងបរិស្ថាន។
ក្រោយពីមានការចោទប្រកាន់និងឃុំខ្លួនសកម្មជនបរិស្ថានជាបន្តបន្ទាប់នេះ ក៏មានប្រតិកម្មជាច្រើនពីសាធារណជន អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិនិងអន្តរជាតិ រួមទាំងស្ថានទូតធំៗប្រចាំនៅកម្ពុជា ក្នុងនោះរួមមាន ស្ថានទូតអាមេរិក ស្ថានទូតស៊ុយអ៊ែត និងអូស្រ្តាលី ជាដើម។ ពួកគេបានទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលដោះលែងនិងទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ទៅលើយុវជនបរិស្ថានទាំងនោះផងដែរ៕
