លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា ទេសចរអន្តរជាតិនៅកម្ពុជា បានថយចុះរហូតដល់ជាង ៨០ភាគរយ(៨០,២%) នៅក្នុងឆ្នាំ២០២០ បណ្តាលឱ្យប៉ះពាល់ការងារផ្ទាល់ដល់អ្នកធ្វើការក្នុងវិស័យនេះជាង ១១ម៉ឺននាក់ និងការងារមិនផ្ទាល់រាប់ម៉ឺននាក់ទៀត ហើយនិន្នាការនេះនឹងបន្តធ្លាក់ចុះតទៅទៀតក្នុងឆ្នាំ២០២១។
ការអះអាងនេះ ធ្វើឡើងតាមរយៈសារលិខិតមួយរបស់ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក្នុងឱកាសទិវាទេសចរណ៍ពិភពលោកខួបលើកទី៤១ ឆ្នាំ២០២១ ដែលបានប្រារព្ធឡើងនាថ្ងៃទី២៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១នេះ ក្រោមប្រធានបទ «ទេសចរណ៍សម្រាប់កំណើនប្រកបដោយបរិយាបន្ន (TOURISM FOR INCLUSIVE GROWTH)»។
ក្នុងលិខិតដដែលនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ថា វិស័យទេសចរណ៍ដែលជាវិស័យពឹងផ្អែកលើការធ្វើដំណើរ បាននិងកំពុងទទួលរងផលប៉ះពាល់យ៉ាងដំណំពីវិបត្តិជំងឺរាតត្បាតកូរីដ-១៩ លើគ្រប់ផ្នែកទាំងអស់នៃខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់។ លោកបន្តថា ក្នុងកម្រិតពិភពលោក ឆ្នាំ២០២០ ចំនួនទេសចរអន្តរជាតិនៅលើពិភពលោកបានធ្លាក់ចុះរហូតដល់ ៧៣% ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ការងារផ្ទាល់ដល់អ្នកធ្វើការក្នុងវិស័យនេះពី ១០០ ទៅ១២០លាននាក់ និងការងារមិនផ្ទាល់ជាច្រើនរយលាននាក់ថែមទៀត។
លោកបន្តថា៖ «ដោយឡែក នៅកម្ពុជា ចំនួនទេសចរអន្តរជាតិបានថយចុះរហូតដល់៨០,២% ប៉ះពាល់ការងារផ្ទាល់ជាង ១១ម៉ឺននាក់ និងការងារមិនផ្ទាល់រាប់ម៉ឺននាក់ទៀត ហើយនិន្នាការនេះនឹងបន្តធ្លាក់ចុះតទៅទៀតក្នុងឆ្នាំ២០២១ នេះ»។
ជាដំណោះស្រាយ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលថា ខ្លួនបានដាក់ចុះកម្មវិធីជួយសង្គ្រោះ និងកម្មវិធីសាច់ប្រាក់ ជួយអាជីវកម្ម និងបុគ្គលិកក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ ក៏ដូចជាក្នុងវិស័យផ្សេងៗទៀត រួមទាំងប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រទូទៅដែលរងផលប៉ះពាល់ពីវិបត្តិជំងឺកូវីដ-១៩ ផងដែរ។ លោកបញ្ជាក់ថា វិធានអន្តរាគមន៍នេះទទួលបានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ និងបានចូលរួមទ្រទ្រង់លំនឹងម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចរហូតដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន។
ដើម្បីអបអរទិវាទេសចរណ៍ពិភពលោកឆ្នាំនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏បានដាក់ចេញនូវយុទ្ធសាស្ត្រអាទិភាពមួយចំនួន សម្រាប់ចាប់ផ្ដើមបើកឡើងវិញនូវសកម្មភាពទេសចរណ៍ជាតិ និងអន្តរជាតិនាពេលខាងមុខផងដែរ។
លិខិតដដែលលើកឡើងថា៖ «យោងលើល្បឿននៃការចាក់វ៉ាក់សាំងនៅកម្ពុជា យើងជឿជាក់ថា គោលដៅទេសចរណ៍កម្ពុជានឹង ត្រូវបានមើលឃើញថា ពិតជាធានាបាននូវសុវត្ថិភាព ទំនុកចិត្ត និងភាពជឿជាក់របស់ទេសចរជាតិនិងអន្តរជាតិឡើងវិញ»។
ប្រធានសមាគមទីភ្នាក់ងារទេសចរណ៍កម្ពុជា អ្នកស្រី ឆាយ ស៊ីវលីន មានប្រសាសន៍ថា ក្នុងស្ថានភាពនៃការថយចុះទេសចរក្នុងស្រុក រដ្ឋាភិបាលគួរតែមានយុទ្ធសាស្ត្រឆ្លើយតប ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមដែលប៉ះពាល់ដល់បុគ្គលិកទេសចរណ៍។ ក្នុងនោះ អ្នកស្រីថា គួរមានការលើកទឹកចិត្តដល់ការីទេសចរណ៍បរទេស ដូចជា ការអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេទៅស្វែងយល់ពីទីតាំងទេសចរណ៍ដោយមិនចំណាយថវិកាទិញសំបុត្រ ដែលការធ្វើបែបនេះ នឹងជំរុញឱ្យពួកគេអាចមានឱកាសស្វែងយល់ពីស្ថានភាពទេសចរណ៍ ដើម្បីជាការកែច្នៃ ផ្សព្វផ្សាយ បង្កើតការងារសម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ ពោលគឺមានគំនិតថ្មីៗ។
អ្នកស្រីបន្តថា រដ្ឋាភិបាល គួរពន្លឿនការផ្តល់វ៉ាក់សាំងដល់បុគ្គលិកទេសចរជួរមុខ ដើម្បីអាចចូលធ្វើការវិញបាន និងគួរមានជាកម្មវិធីបណ្តុះបណ្តាលសម្រាប់បុគ្គលិកទាំងនោះ ដោយសារពួកគេខកខានការធ្វើការមួយរយៈហើយ ដែលអាចធ្វើឱ្យពួកគេចាកឆ្ងាយពីវិជ្ជាជីវៈ និងមានការភ្លេចភ្លាំងខ្លះ។
យ៉ាងណា អ្នកស្រីថា រដ្ឋាភិបាលក៏ត្រូវមានប្រាក់ឧបត្ថម្ភដល់ពួកគេអមជាមួយវគ្គបណ្តុះបណ្តាលដែរ ព្រោះពេលវេលានេះ ពួកគេកំពុងគិតពីតម្រូវការហូបចុកខ្លាំងជាងការរៀនសូត្រទៅទៀត។ ចំណុចចុងក្រោយ អ្នកស្រីថា គួរផ្តល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភជួយដល់ទីភ្នាក់ងារទេសចរណ៍។
អ្នកស្រី ឆាយ ស៊ីវលីន មានប្រសាសន៍ថា៖ «កាលណាជួយដល់ទីភ្នាក់ងារទេសចរណ៍ ចឹងការងារនឹង [មាន] បន្តបន្ទាប់ ទីភ្នាក់ងារទេសចរណ៍ជាអ្នករកភ្ញៀវ ហើយនឹងបោះទៅឱ្យខាងសេវាកម្មស្នាក់នៅ នឹងបោះទៅសេវាកម្មម្ហូបអាហារ សេវាកម្មដឹកជញ្ជូន និងសេវាកម្មជូនភ្ញៀវជាមគ្គុទេសជាដើម ចឹងអត្ថប្រយោជន៍ក៏ទទួលបានតៗគ្នា។ អឹចឹងគួរមានប្រាក់ឧបត្ថម្ភធនដល់ទីភ្នាក់ងារទេសចរណ៍ណាដែលគាត់នៅធ្វើអីចឹងទៅ [ឧទាហរណ៍] ក្នុងម្នាក់ខាងរដ្ឋាភិបាលអាចជួយ subsidize [ផ្តល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភ] ប៉ុន្មាន? ដូចប្រទេសថៃកន្លងមកគេធ្វើ ២០០០ ឬ២៥០០បាតក្នុងម្នាក់ ចឹងមានន័យថាកញ្ចប់ទស្សនកិច្ចហ្នឹងវាកាន់តែធូរ»។
លោក ទូច កុសល ប្រធានសហព័ន្ធសហជីពកម្មករនិយោជិតវិស័យទេសចរណ៍កម្ពុជា លើកឡើងថា ក្នុងដំណាក់កាលកូវីដ-១៩នេះ វិស័យដែលប៉ះពាល់ខ្លាំងគឺវិស័យទេសចរណ៍។ លោកថា នៅតាមកន្លែងការងាររបស់កម្មករដែលធ្វើការក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ កម្មករខ្លះត្រូវបាននិយោជកបញ្ឈប់ពីការងារដោយមិនមានការទូទាត់សំណងឱ្យបានត្រឹមត្រូវ និងកម្មករខ្លះត្រូវគេព្យួរការងារ។
លោក កុសល បន្តថា កម្មករក្នុងវិស័យនេះ បាត់បង់ប្រាក់ចំណូលគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ពោលអ្នកខ្លះបាត់ស្ទើរទាំងស្រុង ដែលបង្ខំឱ្យពួកគេរត់ទៅរកការងារថ្មីធ្វើដើម្បីជីវភាព ក្នុងនោះដូចជាទៅធ្វើកម្មករសំណង់ រត់ម៉ូតូឌុប ឬទៅធ្វើការងារស្រែចម្ការនៅឯស្រុកកំណើតជាដើម។
លោកថា កន្លងមក កម្មករក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ដែលព្យួរការងារក៏ទទួលបានប្រាក់ឧបត្ថម្ភខ្លះពីរដ្ឋដែរ តែលុយនោះវាតិចតួចស្តួចស្តើងពេក ពុំអាចបំពេញនូវតម្រូវការម្ហូបអាហារ និងផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពពួកគេបានឡើយ។
លោក ទូច កុសល បន្ថែមថា៖ «លុយហ្នឹងមានការឧបត្ថម្ភ លុយ ៤០ដុល្លារ! ប៉ុន្តែបានសម្រាប់តែវិស័យទេសចរណ៍ និងវិស័យកាត់ដេរទេ វិស័យសេវាកម្ម កាស៊ីណូអីហ្នឹងអត់បានទទួលទេ។ អាកន្លែងហ្នឹងហើយដែលយើង [សង្គមស៊ីវិល] ធ្លាប់ស្នើរទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលម្តងហើយម្តងទៀតថា កម្មករវិស័យកាត់ដេរ វិស័យទេសចរណ៍ និងវិស័យសេវាកម្ម ក៏ដូចជាកាស៊ីណូហ្នឹងសុទ្ធតែជាកម្មករទាំងអស់ទេ។ ហេតុអីបានខាងវិស័យកាត់ដេរ វិស័យទេសចរណ៍ទទួលបាន ហើយខាងវិស័យផ្សេងទៀតអត់ទទួលបាន? ហើយបានហ្នឹង មិនមែនបានច្រើនទេ មួយខែ ៤០ដុល្លារហ្នឹង! អា ៤០ហ្នឹងសម្រាប់តែកម្មករព្យួរការងារទេ។ ហើយ ៤០ដុល្លារហ្នឹង យើងគិតមើលទៅ នៅផ្ទះភ្នំពេញ ឱ្យតែថ្លៃផ្ទះជួលមិនគ្រាន់ផង»។
ជាដំណោះស្រាយ លោក ទូច កុសល ថា អំឡុងពេលនេះ បើមិនទាន់បើកជើងហោះហើរ ឬមិនទាន់អនុញ្ញាតឱ្យភ្ញៀវទេសចរចូលស្រុកទេ ជាបណ្តោះអាសន្ន រដ្ឋាភិបាលគួរបញ្ចេញកញ្ចប់ថវិកាបន្ថែម ដើម្បីជួយផ្តល់ទៅឱ្យដល់កម្មករនៅក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ ដែលត្រូវគេព្យួរការងារ។
ក្រៅពីនេះ លោកថា សូម្បីកម្មករខ្លះដែលមានជំងឺកូវីដ-១៩ ត្រូវសម្រាកព្យាបាល ពួកគេក៏ត្រូវថៅកែកាត់ប្រាក់ខែទៀតផង ខណៈអ្នកទាំងនោះត្រូវការលុយផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពគ្រួសារ និងបង់ធនាគារជាដើម។
បើតាមរដ្ឋាភិបាល ទោះបីបច្ចុប្បន្នពេលនេះ កម្ពុជាមានការជឿនលឿនខ្លាំងលើការចាក់វ៉ាក់សាំងក៏ពិតមែន តែកម្ពុជានៅតែស្ថិតក្នុងភាពផុយស្រួយ ដែលតម្រូវឱ្យទាំងអស់គ្នាត្រូវបន្តចូលរួមអនុវត្តវិធានរដ្ឋបាល និងសុខាភិបាលតទៅទៀត ដោយសេចក្តីអត់ធ្មត់ ដើម្បីជាគ្រឹះរឹងមាំនៃការបើកសកម្មភាពទេសចរណ៍ ក៏ដូចជាសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមផ្សេងទៀតឡើងវិញ ប្រកបដោយសុវត្ថិភាពនិងការទទួលខុសត្រូវ។
បើតាមរបាយការណ៍ពីក្រសួងទេសចរណ៍ នៅក្នុងឆ្នាំ២០២០កន្លងទៅនេះ កម្ពុជាទទួលបានភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិប្រមាណ ១,៣១លាននាក់ បានថយចុះ៨០,២០% និងភ្ញៀវទេសចរជាតិមានប្រមាណ ៧,២៣លាននាក់បានថយចុះ ៣៦,១០% បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៩។ ចំណែក ចំណូលពីវិស័យទេសចរណ៍វិញ ទទួលបានប្រមាណ ១,០២៣លានដុល្លារអាមេរិក គឺបានធ្លាក់ចុះ ៧៩,២០%។
ទិវាទេសចរណ៍ពិភពលោកឆ្នាំ២០២១នេះ ត្រូវបានប្រារព្ធជាផ្លូវការនៅសាធារណរដ្ឋកូតឌីវ័រ ខណៈប្រទេសជាសមាជិកទាំងអស់នឹងរៀបចំទិវានេះក្នុងប្រទេសរៀងៗខ្លួន៕
