អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលមិនមានជឿថា សហរដ្ឋអាមេរិកនឹងដាក់ទណ្ឌកម្មលើមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តាមរយៈច្បាប់ H.R 4686 ឬច្បាប់ស្តីពី «លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជាឆ្នាំ២០២១» (Cambodia Democracy Act of 2021) នោះទេ ពីព្រោះសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវការកម្ពុជា ដើម្បីប្រកួតប្រជែងភូមិសាស្ត្រនយោបាយជាមួយប្រទេសចិន។
រដ្ឋមន្ត្រីប្រតិភូអមនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ផៃ ស៊ីផាន បានថ្លែងនៅថ្ងៃពុធនេះថា រឿងកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាមេរិក មិនមែនជារឿងសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ ក៏ប៉ុន្តែជារឿងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។ លោកថ្លែងថា កម្ពុជានិងអាមេរិកត្រូវការជជែកគ្នាជុំវិញបញ្ហានេះ។
លោកមានប្រសាសន៍យ៉ាងដូច្នេះថា៖ «រឿងហ្នឹងគឺជាអធិបតេយ្យភាព ហើយជាសិទ្ធិរបស់សភាឬអ្នកនយោបាយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក យើងអត់មានអំណាចអីទៅតតាំងអីហ្នឹងទេ ក៏ប៉ុន្តែក្នុងនាមរដ្ឋាភិបាលនិងរដ្ឋាភិបាលតម្រូវ ឬក៏យើងទាំងពីរ កម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាមេរិកហ្នឹងត្រូវការសហការ ត្រូវការជជែកគ្នា។ ហើយអ្វីជាសារៈសំខាន់ឥលូវនេះ គឺមិនមែនលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរវាងសិទ្ធិមនុស្សទេ រវាងកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាមេរិកគឺរឿងភូមិសាស្ត្រនយោបាយតែប៉ុណ្ណោះ»។
ប្រតិកម្មរបស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារូបនេះបានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីសភា (Congress) សហរដ្ឋអាមេរិក នៅថ្ងៃទី២៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១នេះ (ម៉ោងនៅកម្ពុជា) បានអនុម័តសេចក្តីស្នើច្បាប់ស្តីពី «លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជាឆ្នាំ២០២១» (Cambodia Democracy Act of 2021) ឬ ច្បាប់ H.R 4686 ដែលជាច្បាប់សំដៅដាក់ទណ្ឌកម្មលើមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មន្ត្រីយោធា និងកងសន្តិសុខ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើឱ្យខូចដល់ដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
សមាជិកសភាអាមេរិកមកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យប្រចាំរដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា (California) លោក អាលែន ឡូវែនថល (Alan Lowenthal) ដែលជាសហប្រធាននៃក្រុមប្រឹក្សាសភាអាមេរិកស្តីពីកម្ពុជា (Congressional Caucus on Cambodia) រួមគ្នាជាមួយលោក ស្ទីវ ឆាបុត (Steve Chabot) តំណាងរាស្ត្រមកពីគណបក្សសាធារណរដ្ឋប្រចាំរដ្ឋអូហៃយ៉ូ (Ohio) ដែលបានផ្តួចផ្តើមសរសេរច្បាប់នេះឡើង បានសរសេរនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក ដោយបានសាទរចំពោះការអនុម័តលើសេចក្តីស្នើច្បាប់ដែលនឹងដាក់ទណ្ឌកម្មលើមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានានា ក្នុងការទទួលខុសត្រូវចំពោះការបំផ្លិចបំផ្លាញលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍មួយនេះ។
ប៉ុន្តែលោក ផៃ ស៊ីផាន មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនមានជំនឿថា សេចក្តីស្នើច្បាប់ H.R 4686 នេះ នឹងឆ្លងផុតដល់ដៃប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកនោះឡើយ។
លោកថា៖ «យើងឃើញថា យើងមាន២០០ប្លាយប្រទេសដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរអាចជ្រើសរើសទៅ ដូច្នេះមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលដែលជាប់ឈ្មោះជាប់អីហ្នឹង ដូចជា មិនមានសារៈសំខាន់អីទៅសហរដ្ឋអាមេរិកទេ។ ហើយអ្វីដែលថាជាការបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិដែលមាននៅខាងក្រៅហ្នឹង គឺបើមន្ត្រីទាំងអស់ហ្នឹងគាត់មានលុយច្រើនហូរហៀររហូតទៅដល់សហរដ្ឋអាមេរិក សម្តេចលោកលើកទឹកចិត្តឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកហ្នឹងគេបង្កកទៅ»។
សេចក្តីស្នើច្បាប់ស្តីពី «លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជាឆ្នាំ២០២១» ឬ ច្បាប់ H.R 4686 ដែលចាត់ទុកថាជាការប្រញាប់នេះ ត្រូវបានគណៈកម្មាធិការកិច្ចការបរទេសនៃរដ្ឋសភាអាមេរិក អនុម័តជាឯកច្ឆន្ទ កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១។ ផ្អែកតាមខ្លឹមសារនៃសេចក្តីស្នើច្បាប់នេះ មិនបានចុចឈ្មោះឱ្យចំៗថាតើមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារូបណាខ្លះនឹងទទួលរងទណ្ឌកម្មតាមរយៈច្បាប់នេះទេ។
ប៉ុន្តែសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះបានចែងថា ការដាក់ទណ្ឌកម្មនឹងធ្វើឡើងទៅលើបុគ្គលសំខាន់ៗដែលជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មន្ត្រីយោធាកំពូលៗ និងកងកម្លាំងសន្តិសុខ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធឬចូលរួមចំណែកក្នុងការបំផ្លាញលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា បន្ទាប់ពីការរំលាយគណបក្សប្រឆាំងនៅឆ្នាំ២០១៧ ការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា និងការបង្ក្រាបមួយបានបន្តរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ ទណ្ឌកម្មទាំងនោះអាចជាការបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិឬផ្អាករាល់ការចរាចរប្រាក់ដុល្លារដែលមាននៅលើទឹកដីសហរដ្ឋអាមេរិក ការបិទឬបង្កកទិដ្ឋាការ (VISA) មិនឱ្យចូលសហរដ្ឋអាមេរិក ឬការមិនផ្តល់ទិដ្ឋាការចូលទឹកដីសហរដ្ឋអាមេរិក ជាដើម។
នាយករងទទួលបន្ទុកកម្មវិធីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត បានអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបន្ទន់ឥរិយាបថក្នុងការស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាឡើងវិញ ដើម្បីបញ្ចៀសពីទណ្ឌកម្មនេះ។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំឃើញថា កម្ពុជាយើងមានបទពិសោធន៍ច្រើនហើយតាំងពីសង្គ្រាមស៊ីវិល ហើយយើងបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលបាន។ ហើយអ៊ីចឹងទៅ ភាគីកម្ពុជាទាំងអស់គួរតែពិនិត្យឡើងវិញ ដើម្បីឆ្ពោះទៅរកការឯកភាពជាតិនៃជាតិតែមួយក្នុងនាមជាខ្មែរ ដើម្បីធានាផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋ»។
ចំណែកអ្នកវិភាគនិងឃ្លាំមើលសង្គម លោកបណ្ឌិត សេង សេរី សង្កេតឃើញថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក៏កំពុងមានការព្រួយបារម្ភពីឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានច្បាប់នេះ។ ដូច្នេះ លោកបានផ្តល់គំនិតយុទ្ធសាស្ត្រថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរចាប់ផ្តើមស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ ក្នុងអំឡុងពេលដែលព្រឹទ្ធសភាអាមេរិកកំពុងធ្វើការ។
លោកបណ្ឌិត សេង សារី មានប្រសាសន៍ថា៖ «ធ្វើម៉េចក្នុងអំឡុងពេលដែលព្រឹទ្ធសភាកំពុងធ្វើការ ខ្ញុំគិតថា វាអាចជាពេលវេលាមួយសមរម្យ យើងនៅមានពេលនៅឡើយ គឺទី១ បន្ធូរបន្ថយបរិយាកាសនយោបាយ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ការដោះលែងអ្នកទោសមនសិការ អ្នកទោសបរិស្ថាន និងអ្នកទោសជាសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សអីជាដើម ដើម្បីធ្វើម៉េចឱ្យយើងឃើញថា យើងចាប់ផ្តើមមានចេតនាបន្ធូរបន្ថយបរិយាកាសនយោបាយ។ និងចំណុចយុទ្ធសាស្ត្រ ទី២ គឺការចាប់ផ្តើមរើឡើងវិញនូវទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា-អាមេរិកដែលមានការភ័ន្តច្រឡំគ្នាកន្លងមក ធ្វើម៉េចឱ្យនយោបាយការទូតផ្ការីកចម្រុះពណ៌របស់កម្ពុជាមានតម្លាភាពឡើងវិញ ហើយនិងមានជំហរអព្យាក្រឹត្យឡើងវិញ»។
ក្រោមច្បាប់ Global Magnitsky Act សហរដ្ឋអាមេរិកធ្លាប់បានដាក់ទណ្ឌកម្មបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិ និងហាមមិនឱ្យចូលទឹកដីសហរដ្ឋអាមេរិករួចមកហើយលើមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់កម្ពុជា ដូចជា លោកនាយឧត្តមសេនីយ៍ ហ៊ីង ប៊ុនហៀង មេបញ្ជាការកងអង្គរក្សរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន, លោកទេសរដ្ឋមន្ត្រី គន់ គីម អនុប្រធានទី១ នៃគណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ រួមជាមួយសមាជិកគ្រួសារ៣នាក់, លោកឧកញ៉ា ទ្រី ភាព អគ្គនាយកក្រុមហ៊ុន ទ្រីភាពគ្រុប និងក្រុមហ៊ុនចិន UDG នៅក្នុងខេត្តកោះកុង ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនិងការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិនៅកម្ពុជា ជាដើម៕