គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន (គ.ប.ម) អំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាល ស្ថាប័នជាតិ និងគណបក្សនយោបាយទាំងអស់ ឈប់ផ្ដោតការពិភាក្សាគ្នាលើបញ្ហាកំណត់សញ្ជាតិខ្មែរតែមួយ តែគួររួមគ្នារៀបចំផែនការមេដោះស្រាយបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចនិងបំណុលពលរដ្ឋដែលកើតចេញពីវិបត្តិជំងឺកូវីដ-១៩។
ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ចុះថ្ងៃទី១១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ គណបក្ស គ.ប.ម បានប្រកាសជំហរមិនគាំទ្រចំពោះការពិភាក្សាបញ្ហាកំណត់«សញ្ជាតិខ្មែរតែមួយ»ដែលផ្ដួចផ្ដើមដោយលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ហើយគណបក្សនេះក៏មិនគាំទ្រចំពោះការទាញរឿងនេះដោយភ្ជាប់ជាមួយអង្គព្រះមហាក្សត្រផងដែរ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍នោះបន្តថា៖ «គ.ប.ម សូមអំពាវនាវឱ្យអ្នកដឹកនាំស្ថាប័នជាតិទាំងអស់ ដូចជា រាជរដ្ឋាភិបាល រដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា និងគណបក្សនយោបាយទាំងអស់ ផ្ដោតលើការសហការគ្នាដោះស្រាយបញ្ហាកូវីដ-១៩ ជាពិសេសផលប៉ះពាល់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ការងារ និងបំណុលប្រជាពលរដ្ឋ។ កម្ពុជាត្រូវការផែនការមេ យុទ្ធសាស្រ្ត និងថវិកាជាតិរួមមួយ ដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិកូវីដ-១៩ និងការបើកប្រទេសឡើងវិញ»។
វីអូឌី មិនអាចទាក់ទងសុំការអធិប្បាយបន្ថែមពីប្រធានគណៈកម្មាធិការនាយកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោក យ៉ង សាំងកុមារ និងអ្នកនាំពាក្យរបស់គណបក្ស លោក ឡឹក សុធា បានទេ នៅថ្ងៃនេះ។
កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែតុលា លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាទៅក្រសួងយុត្តិធម៌ឱ្យរៀបចំធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ កំណត់ឱ្យអ្នកកាន់តំណែងនាយករដ្ឋមន្រ្តី ប្រធានរដ្ឋសភា ប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងប្រធានក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋធម្មនុញ្ញ ត្រូវមានសញ្ជាតិខ្មែរតែមួយ។ ការបញ្ជានេះត្រូវបានគេដឹងថា មេដឹកនាំគណបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន ធ្វើឡើងដើម្បីតបតទៅប្រធានស្ដីទីអតីតគណបក្សប្រឆាំង លោក សម រង្ស៊ី ដែលបានចោទលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីថាបានទិញសញ្ជាតិនិងលិខិតឆ្លងដែនប្រទេសមួយនៅអឺរ៉ុប ដើម្បីត្រៀមរត់ភៀសខ្លួនក្នុងករណីលោកធ្លាក់ពីអំណាច។
ភ្លាមៗក្រោយពីការស្នើ ចលនាផ្ញើសារលិខិតគាំទ្រក្នុងចំណោមស្ថាប័នមន្រ្តីរាជការសាធារណៈរបស់រដ្ឋស្ទើរគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ រួមទាំងស្ថាប័នឯកជន និងគណបក្សនយោបាយមួយចំនួនដូចជា «គណបក្សរាជានិយមហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច» និង «គណបក្សសំបុកឃ្មុំសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ» ជាដើម បានផុសឡើងព្រោងព្រាតលើបណ្ដាញសង្គម Facebook។
ពីរថ្ងៃបន្ទាប់មក សេចក្តីព្រាងវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីមួយត្រូវបានតាក់តែងឡើងនិងអនុម័តដោយគណៈរដ្ឋមន្រ្តី នៅថ្ងៃទី៨ ខែតុលា ហើយក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋធម្មនុញ្ញបានបើកកិច្ចប្រជុំពេញអង្គដើម្បីពិនិត្យនិងទូលថ្វាយអង្គព្រះមហាក្សត្រនៅរយៈពេល៣ថ្ងៃបន្ទាប់ ពោលគឺនៅថ្ងៃចន្ទនេះ។
លោក សម រង្ស៊ី មេដឹកនាំអតីតគណបក្សប្រឆាំង ដែលកំពុងរស់នៅដោយនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេស បានស្នើឱ្យគូប្រកួតប្រជែងនយោបាយរបស់លោក គឺលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន កុំយកច្បាប់កំណត់សញ្ជាតិខ្មែរតែមួយ ដើម្បីបំបិទផ្លូវលោកមិនឱ្យវិលមកប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោតខាងមុខ។
លោកបានលើកឡើងកាលពីថ្ងៃទី១០ ខែតុលា ថាការកំណត់បែបនេះ គឺមិនមានប្រយោជន៍អ្វីឡើយ ដោយសារលោកអាចបោះបង់សញ្ជាតិបារាំងរបស់ខ្លួនបានគ្រប់ពេល ហើយលោកអះអាងថា វិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មីនឹងមិនអាចធ្វើទៅរួចទេ ដោយសារព្រះមហាក្សត្រមានសញ្ជាតិដល់ទៅ៣ រួមមាន សញ្ជាតិខ្មែរ សញ្ជាតិបារាំង និងសញ្ជាតិឈែក។
ប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន ថ្លែងថា បញ្ហាសញ្ជាតិខ្មែរតែមួយ និងបញ្ហាកូវីដ-១៩ គឺជារឿង២ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ហើយវាជាវិបត្តិដែលសុទ្ធតែហុចផលប៉ះពាល់ដល់ការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាដូចគ្នា។ លោកបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលបានរៀបចំកញ្ចប់ថវិកាផ្តល់ជូនពលរដ្ឋក្រីក្រ និងកម្មករនិយោជិតក្រុមហ៊ុន រោងចក្រ សហគ្រាស ដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយវិធានការប្រឆាំងជំងឺកូវីដ-១៩ និងបញ្ហាដែលកើតចេញពីវិបត្តិសុខភាពសាធារណៈនេះជាបន្តបន្ទាប់មកហើយ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន មានប្រសាសន៍ថា៖ «ការគ្រប់គ្រងរបស់អ្វីដែលជាផលប៉ះពាល់ពីជំងឺកូវីដ-១៩ យើងកំពុងតែចាប់ផ្តើម កំពុងតែរៀបចំប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ច យើងបានធ្វើ យើងបានដោះស្រាយហើយ។ រីឯការតម្រូវឱ្យមានសញ្ជាតិខ្មែរតែមួយចំពោះនាយករដ្ឋមន្រ្តី ចំពោះប្រធានសភា ប្រធានព្រឹទ្ធសភា ហើយនិងប្រធានអង្គភាពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលយើងមិនទាន់មានច្បាប់ត្រឹមត្រូវ យើងកំពុងតែដោះស្រាយ»។
នាយិការបស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) ប្រចាំកម្ពុជា លោកស្រី Sunniya Durrani-Jamal បានជំរុញដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បន្តពង្រឹងប្រព័ន្ធគាំពារសង្គម និងលើកកម្ពស់គុណភាពសេវាថែទាំសុខភាព និងការអប់រំ ដើម្បីលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងធ្វើឱ្យមាននិរន្តរភាពកំណើនសេដ្ឋកិច្ច។
ការលើកឡើងនេះ គឺធ្វើឡើងបន្ទាប់ពី ADB បានបន្ថយការព្យាករកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ពីជិត ២ភាគរយ (១,៩%) នៅក្នុងឆ្នាំ២០២១ ទាបជាងការព្យាករនៅខែមេសា ថានឹងមានអត្រា៤ភាគរយ ខណៈនៅឆ្នាំ២០២២ សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានឹងអាចកើននៅកម្រិតជាង៥ភាគរយ (៥,៥%)៕
