ជនជាតិដើមភាគតិចពូនងនៅខេត្តមណ្ឌលគិរី អះអាងថា ពួកគេនឹងទៅបំភ្លឺនៅសាលាឧទ្ធរណ៍ខេត្តត្បូងឃ្មុំ នាថ្ងៃទី២៥ ខែតុលាខាងមុខនេះ ដើម្បីទាមទារឱ្យតុលាការយក «ភ្នំរ៉ាដាង» ដែលមានទំហំជិត៥ហិកតាមកទុកជាសម្បត្តិរដ្ឋវិញ ក្រោយពីភ្នំនេះត្រូវបានអ្នកនៅទីនោះលួចលក់ឱ្យបុគ្គល២នាក់ កាលពីឆ្នាំ២០១៩។
សាលាឧទ្ធរណ៍ខេត្តត្បូងឃ្មុំ បានចេញដីកាកោះហៅជនជាតិដើមភាគតិចចំនួន១០នាក់ រស់នៅភូមិពូលូង សង្កាត់រមនា ក្រុងសែនមនោរម្យ ខេត្តមណ្ឌលគិរី ចូលទៅបំភ្លឺនៅតុលាការ នាថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ ខាងមុខនេះ។
ការកោះហៅរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីជនជាតិដើមភាគតិចពូនង នៅសង្កាត់រមនា បានប្ដឹងជំទាស់ទៅតុលាការជាន់ខ្ពស់មួយនេះ ដោយមិនសុខចិត្តចំពោះសេចក្ដីសម្រេចសាលាដំបូងខេត្តមណ្ឌលគិរី កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១ ដោយប្រកាសមិនចាត់ការបណ្ដឹងរបស់ពួកគេ ដែលប្ដឹងជំទាស់ការលក់ភ្នំរ៉ាដាង ទៅឱ្យឈ្មោះ ភិន សុភារៈ និង សេង យាន រស់នៅរាជធានីភ្នំពេញ។
ជនជាតិដើមភាគតិចពូនងភូមិពូលូង សង្កាត់រមនា លោក ខ្វាន តៃ ប្រាប់ វីអូឌី នៅថ្ងៃទី១៤ ខែតុលានេះថា សាលាដំបូងខេត្តមណ្ឌលគិរីបានតម្កល់មិនចាក់ការបណ្ដឹងរបស់ពួកគាត់ដែលជំទាស់នឹងការលួចលក់ភ្នំរ៉ាដាង ទើបពួកគាត់នាំគ្នាប្ដឹងទៅសាលាឧទ្ធរណ៍បន្តទៀត។
លោកបន្តថា មូលហេតុដែលពួកគាត់ប្រឆាំងនឹងការលក់ភ្នំនោះ ដោយសារភ្នំនោះជាសម្បត្តិរបស់រដ្ឋ ហើយមួយវិញទៀត ទីតាំងនោះជាកន្លែងជនជាតិដើមភាគតិចគោរពបូជានិងរៀបចំពិធីប្រពៃណីរៀងរាល់ឆ្នាំ។
លោក ខ្វាន តៃ បន្តថា ភ្នំរ៉ាដាងនេះក៏ជាប្រភពទឹកដ៏សំខាន់សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងសង្កាត់រមនាប្រើប្រាស់ផងដែរ។
លោកថា៖ «ហ្នឹងហើយ! ខ្លាចបាត់បង់ប្រពៃណីជនជាតិដើមភាគតិចពូនងហ្នឹង! ហើយភ្នំជាប្រភពទឹក ហើយទឹកចុងអូរហ្នឹងចេញពីភ្នំហ្នឹងដែរ ហើយរំលាយភ្នំហ្នឹងគឺអត់មានទឹក ហើយភ្នំហ្នឹងនៅកណ្ដាលភូមិដែរ។ ទី៤ ខ្មោចក្បែរហ្នឹងដែរ អ៊ីចឹងម្ដុំហ្នឹងដូចចាស់ទុំក្បែរហ្នឹងថា អត់កាប់ទេ! រឿងដើមឈើនៅលើភ្នំពេញ គេទុកអ៊ីចឹង! និយាយអ៊ីចឹងម្ដុំភ្នំហ្នឹង គេទុក គេអត់ចាប់ អត់បំផ្លាញទេ អ៊ីចឹងបាននៅខាងខ្ញុំមិនឱ្យលក់ដូរ គឺអត់ព្រមលក់តែម្ដង ដាច់ខាត»។
លោក ខ្វាន តៃ បន្តថា ភ្នំរ៉ាដាងត្រូវបានឈ្មោះ កើត ទ្រី និងមនុស្សម្នាក់ទៀតលក់ទៅឱ្យអ្នកនៅរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីឆ្នាំ២០១៩។ លោកថា កន្លងមក ពួកគាត់បាននាំគ្នារកកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីអាជ្ញាធរខេត្ត និងក្រសួងមហាផ្ទៃ រហូតមក ដោយដាក់បណ្ដឹងទៅសាលាដំបូងខេត្តមណ្ឌលគិរី ដើម្បីប្រឆាំងការលក់ភ្នំរ៉ាដាងនេះ ប៉ុន្តែពួកគាត់មិនទទួលបានដំណោះស្រាយឡើយ ខណៈសាលាដំបូងខេត្តនេះក៏មិនចាត់ការបណ្ដឹងពួកគាត់ថែមទៀត។
លោកថា៖ «ខ្ញុំបញ្ជូនឯកសារទៅដល់នោះហើយ អាជ្ញាធរដែនដី ក្រសួងមហាផ្ទៃ មន្ទីរបរិស្ថាន គ្រប់ស្ថាប័ននោះដែរ ប៉ុន្តែអត់ឃើញគេរកដំណោះស្រាយ ទុកអ៊ីចឹង! ហើយដល់បណ្ដឹងខេត្តមណ្ឌលគិរីយូរហើយ អត់ឃើញគេមកដោះស្រាយ។ គេនិយាយតែមួយថា គេមានប្លង់ យើងគ្មានប្លង់មកតវ៉ាធ្វើអី»។
ជនជាតិដើមភាគតិចម្នាក់ទៀត អ្នកស្រី រឿន ហែង លើកឡើងដែរថា គាត់នឹងទៅចូលបំភ្លឺតាមដីកាកោះរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍។ អ្នកស្រីបន្តថា ពួកគាត់ទាំងអស់គ្នាមិនព្រមឱ្យលក់ភ្នំរ៉ាដាងឡើយ ដោយថា ភ្នំនោះជាកន្លែងជំនឿរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចគោរពបូជាតាមប្រពៃណីតាំងពីដូនតាមកម្ល៉េះ។
អ្នកស្រីថា៖ «កន្លងមក គេចង់សម្រួលឱ្យលុយប្រជាពលរដ្ឋ តែប្រជាពលរដ្ឋអត់យល់ព្រមទេ ដោយសារកន្លែងជំនឿរបស់ពួកគាត់តាំងពីដូនតាមក។ ហើយយើងមានខ្ទមអ្នកតានៅហ្នឹង ហើយយើងទៅលើកចុះលើកឡើង វាអត់កើត ម៉េចគេហៅថាកន្លែងជំនឿ»។
អ្នកស្រី រឿន ហែង បន្តថា ការដែលពួកគាត់ចង់ឱ្យតុលាការយក ភ្នំរ៉ាដាង មករក្សាទុកជាសម្បត្តិរបស់រដ្ឋវិញ ដោយសារបច្ចុប្បន្ន ភ្នំមួយចំនួននៅក្នុងខេត្តភាគឦសាននេះ ត្រូវបានឈ្មួញនិងប្រជាពលរដ្ឋលក់ជាបន្តបន្ទាប់ទៅឱ្យអ្នកមានអំណាចនិងមានប្រាក់នៅរាជធានីភ្នំពេញ ជាដើម។
អ្នកស្រីថា៖ «អត់ល្អទេ អាលក់ភ្នំអីហ្នឹង! ជាពិសេសកន្លែងជំនឿរបស់យើង ហាក់ដូចជាលក់ខ្លួនឯង ចង់បំបាត់ខ្លួនឯង។ អ៊ីចឹងអ្នកដែលលក់ហ្នឹង ជាពិសេសអាជ្ញាធរភូមិឃុំហាក់ដូចគាត់មិនអើពើចូលរួមថែរក្សាអភិរក្សវប្បធម៌ខ្មែរដើមមានតាំងពីដូនតាមក បែរជាគាត់ទៅចូលរួមលក់ដូរជាមួយគេទៅវិញ។ អាជ្ញាធរភូមិឃុំមិនជួយអភិរក្សថែរក្សា បែរជាទៅរុញលក់អ៊ីចឹង វាអត់ល្អ វាបាត់បង់ប្រពៃណីជនជាតិដើមភាគតិចយើង។ ហើយអនាគតទៅ យើងមិនស្គាល់ខ្លួនឯងជាអ្វី»។
មេភូមិពូលូង លោក ឡុង ប៉ុក មានប្រសាសន៍ថា មូលហេតុដែលលក់ភ្នំរ៉ាដាង ដោយសារដីនៅជាប់ៗនិងជុំវិញនោះត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋលក់អស់ហើយ។
លោកថា៖ «និយាយពីរឿងសម្បត្តិរដ្ឋហ្នឹង នៅកន្លែងណាក៏ជាសម្បត្តិរដ្ឋដែរ ណាមួយនៅជុំវិញហ្នឹង គេលក់អស់ហើយ នៅសល់តែដី៣ហិកតាហ្នឹង ហើយដី៣ហិកតា ប្រជាពលរដ្ឋគេលក់ជុំវិញហ្នឹងអស់ហើយ។ ខ្ញុំមិនអាចប្រាប់ឈ្មោះអ្នកលក់បានទេ ខុសគោលការណ៍ មើលនៅក្នុងបណ្ដឹងហ្នឹងទៅ។ សម្ដេច ស ខេង មានប្រសាសន៍ថ្ងៃទី១២ ខ្ញុំម៉េចដឹង បើគេលក់ប៉ុន្មានឆ្នាំមុនហើយ។ រឿងបណ្ដឹងហ្នឹងមានតែប៉ុន្មានគ្រួសារហ្នឹង ចង់បះបោលហ្នឹង ហើយនិយាយថាភ្នំត្រូវគោរពបូជា អ៊ីចឹងទៅបូជាឯណាឯណីទៅ»។
វីអូឌី មិនអាចសុំការបំភ្លឺពីចៅសង្កាត់រមនា លោក ភី ងូក និងអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋបាលខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក ស៊ន សារុន បានទេ ខណៈអ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក មាស ប្រុស សុំមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយ ដោយសាររឿងនេះយូរហើយ លោកមិនចាំ។
ជនជាតិដើមភាគតិចពូនង នៅភូមិពូលូង លោក ខ្វាន តៃ ឱ្យដឹងថា ភ្នំមួយចំនួនដែលជនជាតិដើមភាគតិចគោរពរៀបចំពិធីសែនព្រេនរៀងរាល់ឆ្នាំនោះ បច្ចុប្បន្ន ត្រូវបានលក់ជាបន្តបន្ទាប់។ ករណីនេះ លោកថា ពួកគាត់មានការព្រួយបារម្ភខ្លាចបាត់បង់ប្រពៃណីនិងទំនៀមទម្លាប់របស់ពួកគាត់នាពេលខាងមុខនេះ។
អ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស ដីធ្លី និងព្រៃឈើ នៃបណ្ដាញសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក គ្រើង តុលា លើកឡើងថា ការតម្កល់មិនចាត់ការចំពោះបណ្ដឹងប្រជាពលរដ្ឋនេះ បានធ្វើឱ្យបាត់បង់ជំនឿនិងក្ដីសង្ឃឹមទៅលើប្រព័ន្ធតុលាការ។ លោកបន្តថា ពលរដ្ឋដែលដាក់បណ្ដឹងទាមទារនេះ មិនមែនសម្រាប់យកមកធ្វើជាប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនឡើយ ប៉ុន្តែការទាមទារនេះ ចង់ដកយកភ្នំរ៉ាដាងមករក្សាទុកជាសម្បត្តិរដ្ឋវិញតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំគិតថា គាត់មានចេតនាមិនចង់បម្រើប្រជាពលរដ្ឋ។ ទី២ គាត់មានចេតនាគេចវេះក្នុងការដោះសា្រយ។ ទី៣ ខ្ញុំគិតថា សមត្ថកិច្ចភាពគាត់នៅមានកម្រិត។ អ៊ីចឹងចៅក្រម ព្រះរាជអាជ្ញាហ្នឹង គួរតែពិចារណានិងគិតគូរឡើងវិញ ដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនសង្គមជាតិយើងឱ្យបានពេញលេញ ហើយអ្វីទៅជារបស់ជាតិ ហើយអ្វីទៅជារបស់សហគមន៍ ហើយអ្វីជារបស់ឯកជន និងអ្វីជាជនល្មើស ហើយអ្វីជាជនរងគ្រោះ»។
ក្នុងពិធីប្រកាសចូលកាន់មុខតំណែងរបស់អភិបាលខេត្តមណ្ឌលគិរីថ្មី កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ រដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង បង្ហាញការសោកស្ដាយចំពោះមន្ដ្រីមួយចំនួន ដែលបានប្រើអំណាចរបស់ខ្លួនទៅរំលោភយកដីធ្លីប្រជាពលរដ្ឋនិងទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋនៅខេត្តមណ្ឌលគិរី ដើម្បីធ្វើជាកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួន។ លោកចាត់ទុកការរំលោភយកដីធ្លីប្រជាពលរដ្ឋនិងទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋនោះ ដោយសារភាពលោភលន់របស់មន្ត្រីទាំងនោះតែម្តង។
បើតាមច្បាប់ភូមិបាលចែងថា ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋមានដូចជាភ្នំ បឹង ទន្លេ សមុទ្រ ដីព្រៃ ជាដើម មិនអាចលក់ដូរបានឡើយ លុះត្រាតែបាត់បង់ផលប្រយោជន៍ជាសាធារណៈ។
ច្បាប់ភូមិបាល ឆ្នាំ២០០១ មាត្រា២៥៩ ចែងថា ការប៉ះពាល់កម្មសិទ្ធិនៃទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់៥ ០០០ ០០០រៀល (ប្រាំលានរៀល) ដល់៥០ ០០០ ០០០រៀល (ហាសិបលានរៀល) និងត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី១ឆ្នាំដល់៥ឆ្នាំ៕