សង្គមស៊ីវិលជំរុញទៅក្រសួងយុត្តិធម៌ ទប់ស្កាត់អំពើពុករលួយ និងកុំឱ្យមានការរើសអើងអ្នកជាប់ឃុំដែលត្រូវលើកលែងនិងបន្ធូរបន្ថយទោស ក្នុងពិធីបុណ្យជាតិខាងមុខ។
ការជំរុញនេះ ស្របពេលក្រសួងយុត្តិធម៌បានបង្ហោះសារលើគេហទំព័ររបស់ខ្លួនថា កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធ បានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំនិងវាយតម្លៃបញ្ជីឈ្មោះទណ្ឌិតស្នើសុំបន្ធូរបន្ថយនិងលើកលែងទោសក្នុងឱកាសពិធីបុណ្យឯករាជ្យជាតិ ឆ្នាំ២០២១។
នាយករងអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា បើតាមច្បាប់គ្រប់គ្រងពន្ធនាគារ និងគតិយុត្តមួយចំនួនទៀត ការបន្ធូរបន្ថយនិងការលើកលែងទោសដែលមានលក្ខខណ្ឌ ទៅលើទណ្ឌិតដែលបានគោរពឬកែប្រែឥរិយាបថ។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា ទណ្ឌិតដែលបានគោរពតាមលក្ខខណ្ឌ ត្រូវបានទទួលការបន្ធូរបន្ថយនិងការលើកលែងទោសដូចគ្នា ដោយគ្មានការរើសអើងនិន្នាការនយោបាយ អ្នកមានអ្នកក្រ ឬការលើកលែងទោសនោះមិនត្រូវធ្វើដោយមានភាពមិនប្រក្រតីនោះទេ។
លោក អំ សំអាត បន្តថា៖ «ភាពមិនប្រក្រតីដែលវាបានកើតឡើងនាប៉ុន្មានឆ្នាំមុន រហូតមានប្រតិកម្មពីសម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ត្រី គឺដោយសារតែគេសង្ស័យថាមានភាពមិនប្រក្រតី មានអំពើពុករលួយ ដោយសារតែអ្នកដែលត្រូវបានបន្ធូរបន្ថយនិងអ្នកលើកលែងហ្នឹង សុទ្ធតែអ្នកប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ ហើយជាអ្នកមានធនធាន»។
លោកបានបន្ថែមទៀតថា កន្លងទៅ វិធាននៃការលើកលែងទោសនិងបន្ធូរបន្ថយទោសនេះបានរងនូវការរិះគន់ថា ខ្វះតម្លាភាពនិងមានអំពើពុករលួយ ដែលធ្វើឱ្យអ្នកជាប់ឃុំខ្លះខ្វះលទ្ធភាពនិងបាត់បង់ឱកាសកែប្រែខ្លួននៅក្នុងសង្គមឡើងវិញ។
ជាមួយគ្នានេះដែរ លោក អំ សំអាត បារម្ភដែរថា សកម្មជនបរិស្ថាន សកម្មជនដីធ្លី និងអ្នកនយោបាយជាដើម អាចនឹងត្រូវបានគេរើសអើង ដោយថា ជាការកត់សម្គាល់ ការផ្តន្ទាទោសរបស់ពួកគេស្ថិតក្នុងកម្រិតអតិបរមា។
បើតាមលោក សំអាត គិតត្រឹមថ្ងៃពុធនេះ មិនមានព័ត៌មានថាមានសកម្មជនដីធ្លីណាម្នាក់ត្រូវបានគេបញ្ជូនឈ្មោះដើម្បីវាយតម្លៃ ដើម្បីបន្ធូរបន្ថយឬលើកលែងទោសក្នុងពិធីបុណ្យឯករាជ្យជាតិនេះ នៅឡើយទេ ក្នុងចំណោមសកម្មជនដីធ្លី១០នាក់ដែលកំពុងជាប់ពន្ធនាគារ។
បើតាមរបាយការណ៍ថ្មីមួយរបស់អង្គការលីកាដូ ក្នុងរយៈពេល២ឆ្នាំចុងក្រោយ អំឡុងពេលរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ ការរំលោភយកដីធ្លីនៅក្នុងប្រទេស មិនមានសញ្ញាថមថយនោះទេ ដែលធ្វើឱ្យពលរដ្ឋប្រមាណជាង៥ ០០០គ្រួសារទទួលរងផលប៉ះពាល់។ អង្គការនោះថា លើសពីនេះ ការចាប់ខ្លួននិងឃុំខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារនៃសមាជិកសហគមន៍និងសកម្មជនដីធ្លី កាន់តែមានការកើនឡើង។ គិតត្រឹមខែតុលានេះ សមាជិកសហគមន៍និងសកម្មជនដីធ្លីចំនួន២១នាក់ត្រូវបានឃាត់ខ្លួន ហើយក្នុងនោះ ១០នាក់កំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារនៅឡើយ។
ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា លោក ថេង សាវឿន និយាយថា លោកចង់ឃើញយន្តការលើកលែងនិងបន្ធូរបន្ថយទោសនេះអនុលោមទៅតាមច្បាប់ គ្មានការរើសអើង ដើម្បីបង្ហាញថា ពលរដ្ឋខ្មែរទាំងពីរភេទត្រូវបានគាំពារដោយច្បាប់។
លោកផ្ដល់ជាយោបល់ថា ការអនុវត្តច្បាប់មិនស្មើភាពគ្នា នឹងជះឥទ្ធិពលមិនល្អដល់មុខមាត់រដ្ឋាភិបាល បង្កឱ្យមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ការបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ ហើយវានឹងប៉ះពាល់ដល់ការប្រឹងប្រែងពង្រឹងនីតិរដ្ឋ បើបញ្ហានេះមិនអាចទប់ស្កាត់បាន។
លោកថា៖ «ប្រសិនបើស្ថានភាពបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស ក៏ដូចជាការអនុវត្តច្បាប់មានលក្ខណៈស្តង់ដារផ្សេងៗគ្នាអ៊ីចឹង វាធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ។ វាគ្រាន់តែថា នរណាវានឹងប៉ះមុន នរណានឹងប៉ះក្រោយតែប៉ុណ្ណោះ»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក គឹម សន្តិភាព បានច្រានចោលការលើកឡើងនេះ ដោយថា គិតត្រឹមថ្ងៃពុធនេះ ក្រសួងមិនទាន់បានកំណត់ចំនួនទណ្ឌិតដែលនឹងត្រូវបន្ធូរបន្ថយនិងលើកលែងទោស ក្នុងពិធីបុណ្យឯករាជ្យជាតិនៅឡើយទេ។
មួយវិញទៀត លោកថា ការពិនិត្យបញ្ជីឈ្មោះទណ្ឌិតដែលតុលាការបញ្ជូនឈ្មោះមក មិនមានការរើសអើងទេ ព្រោះមានគណៈកម្មការវាយតម្លៃយោងទៅលើលក្ខខណ្ឌមួយចំនួនដូចជា ទណ្ឌិតដែលអនុវត្តទោសបាន ១ភាគ៣ នឹងអាចបន្ធូរបន្ថយទោស និង ២ភាគ៣ ត្រូវផ្ដល់ការលើកលែងទោស ស្របតាមលក្ខខណ្ឌកែប្រែខ្លួន និងមានការសម្រេចជាស្ថាពរពីតុលាការផងដែរ។
លោកថា៖ «ប៉ុន្តែបទល្មើសសាហាវយង់ឃ្នង ដូចជារំលោភសម្លាប់អីនេះ គឺអត់ពិចារណាទេ! ពាក់ព័ន្ធនឹងឧក្រិដ្ឋជនគ្រឿងញៀនអីហ្នឹង ក៏អត់[ពិចារណាដើម្បីលើកលែងនិងបន្ធូរបន្ថយទោស]ដែរ»៕
