រដ្ឋសភាសម្រេចអនុម័តសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្តីពី «វិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ» ពាក់ព័ន្ធនឹងការកំណត់ឱ្យមាន «សញ្ជាតិខ្មែរតែមួយ» សម្រាប់មេដឹកនាំស្ថាប័នកំពូលៗ ដោយសំឡេង ១១១លើ១១១សំឡេង ក្នុងកិច្ចប្រជុំពេញអង្គ នៅព្រឹកថ្ងៃចន្ទនេះ។
ប្រធានរដ្ឋសភា លោក ហេង សំរិន បានថ្លែងក្នុងសម័យប្រជុំរដ្ឋសភា លើកទី៦ នីតិកាលទី៦ នាព្រឹកថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១នេះថា អង្គប្រជុំបានលើកយករបៀបវារៈចំនួន៤ មកពិភាក្សា ដែលក្នុងនោះមានការពិភាក្សានិងអនុម័តសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ធម្មនុញ្ញស្តីពី វិសោធនកម្មមាត្រា១៩ថ្មី មាត្រា៨២ថ្មី មាត្រា១០៦ថ្មី(មួយ) មាត្រា១១៩ថ្មី និងមាត្រា១៣៧ថ្មី នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងមាត្រា៣ និងមាត្រា៤ នៃច្បាប់ធម្មនុញ្ញបន្ថែម សំដៅធានានូវដំណើរការជាប្រក្រតីនៃស្ថាប័នជាតិ។
លោកថ្លែងថា៖ «ច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញស្ដីពីវិសោធនកម្មនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងមាត្រា៣ និងមាត្រា៤ នៃច្បាប់ធម្មនុញ្ញបន្ថែម សំដៅធានានូវដំណើរការជាប្រក្រតីនៃស្ថាប័នជាតិ»។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំថ្ងៃនេះ តំណាងរាស្ត្រដែលមានតែឯកបក្សមកពីគណបក្សកាន់អំណាច បានលើកដៃអនុម័តសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ធម្មនុញ្ញ ដើម្បីកំណត់ «សញ្ជាតិខ្មែរតែមួយ» សម្រាប់មេដឹកនាំស្ថាប័នកំពូលៗ រួមមាន ប្រធានរដ្ឋសភា ប្រធានព្រឹទ្ធសភា នាយករដ្ឋមន្រ្តី និងប្រធានក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ដោយសំឡេង១១១លើ១១១សំឡេង សំដៅធានាការពារឯករាជ្យជាតិ អធិបតេយ្យជាតិ និងបូរណភាពទឹកដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឧត្តមប្រយោជន៍ជាតិ និងការប្រឆាំងដាច់ខាតចំពោះការជ្រៀតជ្រែកពីបរទេសចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ជាតិ ជាដើម។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភា លោក ឡេង ប៉េងឡុង មានប្រសាសន៍យ៉ាងខ្លីថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដើម្បីកំណត់ «សញ្ជាតិខ្មែរតែមួយ» ត្រូវបានរដ្ឋសភាបញ្ជូនទៅព្រឹទ្ធសភា ដើម្បីពិនិត្យបន្តហើយនៅរសៀលថ្ងៃនេះ។
សហស្ថាបនិកវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា (CID) លោក សេង សារី មានប្រសាសន៍ថា ការអនុម័តសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ធម្មនុញ្ញ ដើម្បីកំណត់ «សញ្ជាតិខ្មែរតែមួយ» សម្រាប់មេដឹកនាំស្ថាប័នកំពូលៗ បានដំណើរការទៅយ៉ាងរលូន ព្រោះនៅក្នុងស្ថាប័នសភាមានតែតំណាងរាស្ត្រគណបក្សកាន់អំណាចតែប៉ុណ្ណោះ។
ករណីនេះ លោកយល់ថា ការសម្រេចអនុម័តលើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ ចង់មិនចង់ នឹងមានការបញ្ចេញមតិចម្រុះពីសាធារណជន។
លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា៖ «រយៈពេលវែង ខ្ញុំគិតថា នឹងមានផលប្រយោជន៍ ហើយក្នុងរយៈពេលខ្លីនេះ នឹងមានការប្រទាំងប្រទើស។ យើងដឹងហើយថា ច្បាប់ហ្នឹងកើតឡើងពីអារម្មណ៍ជម្លោះរវាងអ្នកនយោបាយ គឺជាការប្រកួតប្រជែង ឬក៏ជាជម្លោះវោហារសាស្ត្រ។ ច្បាប់ដែលកើតចេញពីកំហឹងបុគ្គល ឬក៏កើតចេញពីជម្លោះនយោបាយរបស់អ្នកនយោបាយបែបនេះ វាមិនឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការជាក់ស្តែងដែលស្ថានភាពសង្គមត្រូវការបច្ចុប្បន្ននោះទេ»។
លោកបន្តថា៖ «ទី២ ច្បាប់នេះកើតចេញអំឡុងសភាឯកបក្ស ដែលបាត់នូវរសជាតិពហុគំនិតឬពហុនៃធាតុចូល ទី៣ បញ្ហានយោបាយជាប់គាំង ហើយយើងអត់ទាន់បានដោះស្រាយចេញ។ ទី៤ ច្បាប់នេះមិនមែនជាច្បាប់អាទិភាពដែលត្រូវកើតចេញនៅពេលហ្នឹង ព្រោះបញ្ហាអាទិភាពត្រូវស្តារសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញក្រោយកូវីដ-១៩»។
កាលពីថ្ងៃទី៦ ខែតុលា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាឱ្យរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធ សិក្សារៀបចំធ្វើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្តីពី វិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញ កំណត់ឱ្យថ្នាក់ដឹកនាំជាតិ ដែលកាន់តួនាទីជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រធានព្រឹទ្ធសភា ប្រធានរដ្ឋសភា និងប្រធានក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ត្រូវមានសញ្ជាតិខ្មែរតែមួយ។ ភ្លាមៗ ក្រោយពីការប្រកាសនេះ ក្រសួង មន្ទីរ និងស្ថាប័នឯកជនមួយចំនួនបានចេញសេចក្ដីប្រកាសនិងញត្តិគាំទ្រយ៉ាងព្រោងព្រាតដោយមានទាំងក្រសួងយុត្តិធម៌ កងទ័ពជើងគោក មន្រ្តីរាជការជាច្រើនផ្សេងទៀត។
ការសម្រេចនេះធ្វើឡើងភ្ជាមៗក្រោយពេលអតីតប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី បានចោទប្រកាន់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដោយឃើញការចុះផ្សាយរបស់កាសែតបរទេស The Guardian ថាប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានទិញសញ្ជាតិស៊ីប្រើស (Cyprus) ដែលជាដែនកោះមួយនៅក្នុងតំបន់អឺរ៉ុប។
យ៉ាងណា សារព័ត៌មាន The Guardian បានផ្ញើលិខិតសុំទោសជាសាធារណៈទៅក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ដោយបានបង្ហាញការសោកស្ដាយចំពោះកំហុសរបស់ខ្លួនដែលបានផ្សាយខុសការពិត ដែលថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទិញសញ្ជាតិពីប្រទេសស៊ីប្រើសនេះ៕
