សង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើការពាក់ព័ន្ធគម្រោងឃ្លាំមើលកុមារអះអាងថា ពលកម្មកុមារនៅតាមសិប្បកម្មឡឥដ្ឋនៅតែមាននាពេលបច្ចុប្បន្ន ត្បិតបញ្ហាបំណុលគ្រួសារជាផ្នែកមួយជំរុញឱ្យមានការប្រើប្រាស់កម្លាំងពលកម្មពួកគេ ប៉ុន្តែក្រសួងការងារបដិសេធថា មិនមានក្មេងៗអាយុក្រោម ១៥ឆ្នាំ ធ្វើការនៅឡឥដ្ឋ ដោយសារឪពុកម្តាយជំពាក់បំណុលថៅកែនោះទេ។
ការលើកឡើងនេះ បន្ទាប់ពីមានការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៌មានសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកវីអូអេ(VOA)កាលពីថ្ងៃទី២៦ខែតុលាឆ្នាំ២០២១ ក្រោមចំណងជើងថា «បំណុលជំពាក់ថៅកែឡឥដ្ឋ នៅតែជាមូលហេតុធ្វើឱ្យក្មេងៗត្រូវធ្វើការទាំងខុសច្បាប់»។ សារព័ត៌មានមួយនេះ បានរៀបរាប់ករណីដែលកើតឡើងនៅសិប្បកម្មឡឥដ្ឋក្នុងឃុំព្រែកអញ្ចាញ ស្រុកមុខកំពូល ខេត្តកណ្តាល។
នាយករងអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា វាជាការល្អដែលមន្ត្រីក្រសួងការងារបានចុះស្រាវជ្រាវផ្ទាល់ ទៅលើសិប្បកម្មឡឥដ្ឋដែលមានព័ត៌មានថាបានប្រើពលកម្មកុមារ។ យ៉ាងណា លោកថាការចុះស្រាវជ្រាវបែបនេះគួរតែធ្វើឡើងជាប្រចាំនៅតាមសិប្បកម្មឡឥដ្ឋទាំងអស់នៅទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា ដោយសារបញ្ហាបំណុលរបស់កម្មករឡឥដ្ឋត្រូវបានផ្លាស់ប្តូររូបរាងពីការជំពាក់បំណុលថៅកែដោយផ្ទាល់ ទៅជាការជំពាក់បំណុលសាច់ញាតិរបស់ថៅកែក៏មាន។
លោកថា កម្មករដែលជំពាក់បំណុលទាំងនោះ មិនងាយនឹងដោះខ្លួនរួចឡើយ ខណៈកម្មករឡឥដ្ឋពុំមានកិច្ចសន្យាការងារ តែធ្វើតាមសង្វាក់ផលិតកម្ម ពោលគឺធ្វើការច្រើនដើម្បីបានអត្ថប្រយោជន៍ច្រើនដែរ។ ករណីនេះលោកថា ចៀសមិនផុតទេដែលកម្មករនឹងប្រើប្រាស់កូនៗជាកុមារ មកធ្វើការដើម្បីបានផលការងារច្រើន បើទោះបីជាថៅកែ តែងបដិសេធថាមិនមានកុមារធ្វើការនៅតាមសិប្បកម្មឡឥដ្ឋរបស់ពួកគេក៏ដោយ។
លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា៖ «អានេះវាមិនមែនមានតែលីកាដូមួយទេ យើងឃើញថាមានរបាយការណ៍ច្រើនដែរទាក់ទងនឹងអង្គការផ្សេងៗ ដែលគេបានចុះទៅស្រាវជ្រាវ គេបានធ្វើការនៅតាមសិប្បកម្មឡឥដ្ឋហ្នឹង គេគិតថាដល់បច្ចុប្បន្នវានៅមានកុមារធ្វើពលកម្ម។ ទោះបីជាទម្រង់ណាក៏ដោយ ជាទម្រង់ធ្វើលក្ខណៈគ្រួសារ ឬក៏ជួយឪពុកម្ដាយនៅក្នុងឡឥដ្ឋហ្នឹងក៏ដោយ អាហ្នឹងក៏វានៅតែជាពលកម្មកុមារដែរ»។
លោក សំអាត អំពាវនាវឱ្យស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធត្រូវអនុវត្តច្បាប់ និងចាត់ការឱ្យម៉ឺងម៉ាត់លើថៅកែដែលប្រើទម្រង់ពលកម្មកុមារតាមច្បាប់។ លោកថាបើមិនដូច្នោះទេ នឹងមានករណីកុមាររងគ្រោះកើតឡើង ទើបមានវិធានការពីអ្នកពាក់ព័ន្ធជាក្រោយមិនខាន។
ក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃទី០២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ បានបដិសេធថា មិនមានក្មេងៗ អាយុក្រោម ១៥ឆ្នាំ ធ្វើការនៅសិប្បកម្មឡឥដ្ឋ ដោយសារឪពុកម្តាយជំពាក់បំណុលថៅកែនោះទេ។
ក្រសួងការងារអះអាងថា សមត្ថកិច្ចបានចុះស៊ើបអង្កេត និងប្រមូលព័ត៌មានផ្ទាល់នៅសិប្បកម្មផលិតឥដ្ឋ ហើយថាសិប្បកម្មខាងលើមិនបានប្រើប្រាស់ក្មេងអាយុក្រោម ១៥ឆ្នាំនោះទេ។ ចំណែកកម្មករឈ្មោះ ឈុំ ស៊ីម ដែលធ្វើការនៅសិប្បកម្មផលិតឥដ្ឋខាងលើ ក៏មិនបានខ្ចីប្រាក់ពីម្ចាស់សិប្បកម្មឡឥដ្ឋនោះដែរ។
បន្ថែមពីលើសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ លោក ហេង សួរ ឱ្យដឹងថា នរណាចង់និយាយថាម៉េចក៏ដោយ ប៉ុន្តែមុននឹងនិយាយ ទាល់ពិនិត្យទៅលើលិខិតតូបករណ៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ ដែលមានជាធរមានសិន។ លោកថា កុមារ ចាប់ពីអាយុ១២ឆ្នាំឡើង អាចធ្វើការបានជាលក្ខណៈគ្រួសារ តែមិនមែនជាប្រភេទការងារដែលមានគ្រោះថ្នាក់។
លោក ហេង សួរ និយាយថា៖ «កន្លងមកនេះក្រសួងដូចជាមិនដែលបានរកឃើញថៅកែបានទៅជួលក្មេងប្រើនោះទេ។ ហើយខ្ញុំជឿថាគ្មានថៅកែណាមួយសុខចិត្តប្រើក្មេង ហើយបោះបង់ចោលមនុស្សចាស់នោះទេ»។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំជឿថាអ្វីដែលយើងបានអង្កេតឃើញជាទូទៅគឺ ឪពុកម្ដាយគាត់ជាកម្មករនៅក្នុងឡឥដ្ឋ ឬមួយក៏អីចឹង ក៏ប៉ុន្តែអាចមានកូនដែលមកជាមួយឪពុកម្ដាយ ឬមួយក៏ជួនកាលទៅក្បែរឪពុកម្ដាយ ឬមួយក៏អាចទៅជួយការងារឪពុកម្ដាយ ហើយកិច្ចការនេះគឺមិនមានការអនុញ្ញាតពីក្រសួង ហើយក៏មិនមានការអនុញ្ញាតពីថៅកែផងដែរ»។
កម្មករសិប្បកម្មឡឥដ្ឋមួយកន្លែងស្ថិតក្នុងឃុំព្រែកអញ្ចាញ ស្រុកមុខកំពូល ខេត្តកណ្តាល អ្នកស្រី ឈុំ ស៊ីម ថ្លែងទាំងរដាក់រដុបមកកាន់វីអូឌីនៅថ្ងៃពុធនេះថា អ្នកស្រីសុំមិនឆ្លើយតបឡើយនូវសំណួរពាក់ព័ន្ធនឹងការងារនៅកន្លែងឡឥដ្ឋ។
អ្នកស្រី ឈុំ ស៊ីម ថា៖ «វាមានបញ្ហាផ្ទុះរឿងខ្ញុំ ចឹងទៅខាងក្រសួងគាត់ចុះមក គាត់សម្រេចរួចរាល់ហើយអ៊ីចឹងហ្អាណា។ រួចទៅខ្ញុំក៏ចង់ផ្អាកឆ្លើយចឹងណា កុំឱ្យមានរឿងទៅទៀត»។
យ៉ាងណាក្នុងសេចក្តីរាយការណ៍របស់សារព័ត៌មានវីអូអេ អ្នកស្រី ឈុំ ស៊ីម បញ្ជាក់ថា អ្នកស្រី ប្តី និងកូនអាយុ ១៦ឆ្នាំ ធ្វើជាអ្នកចាប់ឥដ្ឋដែលយកចេញពីម៉ាស៊ីនដាក់ហាលថ្ងៃ ហើយការហាលឥដ្ឋមួយម៉ឺនដុំ ទទួលកម្រៃបាន ២៥ ០០០រៀល។ ក្នុងមួយថ្ងៃ គ្រួសារអ្នកស្រីទទួលបានប្រាក់ចន្លោះពី ២៥ ០០០រៀល ទៅ ៣៥ ០០០រៀល ដែលបានមកពីការហាលឥដ្ឋនោះ។
តាមរយៈបទសម្ភាសនោះ អ្នកស្រីប្រាប់វីអូអេថា អ្នកស្រីបានដឹងថាកុមារមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យធ្វើការនៅឡឥដ្ឋនោះទេ ប៉ុន្តែបញ្ហាជីវភាពដែលកំពុងខ្វះខាត និងបញ្ហាបំណុល ជំរុញឲ្យកូនៗរបស់អ្នកស្រី ដែលមានអាយុក្រោម១៨ឆ្នាំ ជួយធ្វើការដើម្បីបង្កើនចំណូល។
កាលពីឆ្នាំ២០១៦ អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូបានចេញផ្សាយរបាយការណ៍មួយទាក់ទង ពលកម្មកុមារក្នុងសិប្បកម្មឡផលិតឥដ្ឋនៅកម្ពុជា។ របាយការណ៍នោះ ពិពណ៌នាលម្អិតពីមធ្យោបាយ ដែលម្ចាស់សិប្បកម្មជ្រើសរើសកម្មករដោយការផ្តល់ប្រាក់កម្ចី និងការផ្តល់កន្លែងស្នាក់នៅដល់គ្រួសារទីទ័លក្រ។
អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សដដែលនេះ បានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍នោះថា ការបញ្ចាំខ្លួនដើម្បីដោះបំណុល និងពលកម្មកុមារក្នុងសិប្បកម្មផលិតផលឥដ្ឋនៅកម្ពុជា បានបង្ហាញនូវទម្រង់ទាសភាពសម័យទំនើប៕
