អង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន៦៦ស្ថាប័នបានអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើកំណែទម្រង់ច្បាប់និងប្រព័ន្ធដែលបណ្ដាលឱ្យមានការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ បំបិទសិទ្ធិសេរីភាព និងរឹតត្បិតការចូលរួមនយោបាយរបស់ពលរដ្ឋនៅកម្ពុជា។
តាមរយៈសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី២៤ ខែវិច្ឆិកានេះ អង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំង៦៦ បានសាទរចំពោះការដោះលែងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សចំនួន២៧នាក់ ចាប់ពីថ្ងៃទី៥ ដល់ថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកា កន្លងទៅ។
ក៏ប៉ុន្តែក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល រួមមាន អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា រួមទាំងសហគមន៍ដីធ្លី និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាច្រើនទៀត យល់ថា ភាគច្រើនសកម្មជនទាំងនោះនៅតែបន្តប្រឈមមុខនឹងការចោទប្រកាន់បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ឬនៅបន្តស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការជាមួយលក្ខខណ្ឌដ៏តឹងរ៉ឹងជាច្រើន ខណៈអ្នកសារព័ត៌មាន សកម្មជននយោបាយ អ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គម និងសកម្មជនដីធ្លីច្រើនជាង៦០នាក់ទៀតកំពុងជាប់នៅក្នុងពន្ធនាគារ ដោយសារការងារនិងភាពសកម្មនិយមរបស់ពួកគេ។
នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សអង្គការលីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត បានលើកឡើងថា ការដោះលែងសកម្មជនសង្គម មេដឹកនាំសហជីព និងយុវជនបរិស្ថាន ដោយមានភ្ជាប់លក្ខខណ្ឌទាំងនោះ ជាឧបសគ្គរារាំងមិនអាចឱ្យពួកគេបំពេញការងារក្នុងការការពារសិទ្ធិមនុស្សឬបរិស្ថាន ការនិយាយអំពីភាពអយុត្តិធម៌ក្នុងសង្គម ឬចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយដោយគ្មានការភ័យខ្លាចនឹងការចាប់ខ្លួន។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «ព្រោះយើងឃើញថា សកម្មជនបរិស្ថាន សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស សកម្មជនធ្វើការងារសង្គម ដែលជាប់ពន្ធនាគារ ហើយទើបធ្វើការដោះលែង យ៉ាងហោចក៏២៧នាក់នេះ គឺគ្រាន់តែជាការអនុវត្តសិទ្ធិមនុស្សជាមូលដ្ឋាន និងសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពួកគាត់ គឺសិទ្ធិក្នុងការសម្ដែងមតិនិងសិទ្ធិជួបជុំដោយសន្តិវិធីតែប៉ុណ្ណោះ»។
លោកបន្តថា៖ «ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ ពួកគាត់ត្រូវបានចោទប្រកាន់ ហើយត្រូវបានធ្វើការឃុំខ្លួន ហើយ តមកទៀត ទោះបីជាមានការដោះលែងក៏ដោយ ក៏ពួកគាត់មួយចំនួនស្ថិតនៅក្នុងលក្ខខណ្ឌនៃការដោះលែងឱ្យនៅក្រៅឃុំជាបណ្ដោះអាសន្ន។ អ្នកខ្លះទៀត គឺដោះលែងដោយព្យួរសាកល្បងរយៈពេលពីរទៅបីឆ្នាំ ហើយភ្ជាប់ដោយលក្ខខណ្ឌតឹងរ៉ឹង ដែលគាត់មិនអាចអនុវត្តនូវសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋាននិងសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់គាត់បន្តទៅទៀតបាន»។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់សង្គមស៊ីវិលបានចាត់ទុកថា ការដោះលែងនេះមិនអាចជំនួសកំណែទម្រង់ជាមូលដ្ឋានទៅលើច្បាប់និងស្ថាប័ននានានៅប្រទេសកម្ពុជាបាននោះទេ។
ពួកគេបន្តថា ប្រជាពលរដ្ឋនៅតែបន្តប្រឈមនឹងការរឹតត្បិតជាបន្តបន្ទាប់ទៅលើសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការចូលរួមដោយសេរីក្នុងជីវិតនយោបាយ និងការជ្រើសរើសអ្នកដឹកនាំរបស់ពួកគេ ហើយថា សិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជានៅតែបន្តស្ថិតក្រោមការគំរាមកំហែងឥតឈប់ឈរពីប្រព័ន្ធតុលាការ ដែលលម្អៀងខាងផ្នែកនយោបាយនិងច្បាប់ដែលមានលក្ខណៈគាបសង្កត់។ ច្បាប់ទាំងនោះ រួមមាន វិសោធនកម្មច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញចុងក្រោយ វិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយ និងច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោត ក៏ដូចជាច្បាប់សហជីព ច្បាប់សមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ច្បាប់ស្ដីពីការការពារជំងឺកូវីដ-១៩ ច្បាប់ស្ដីពីទូរគមនាគមន៍ និងអនុក្រឹត្យស្ដីពីការបង្កើតច្រកទ្វារអ៊ីនធឺណិតជាតិជាដើម។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដដែលបានទទូចឱ្យរដ្ឋាភិបាលគួរតែលុបចោលវិសោធនកម្មច្បាប់និងច្បាប់ថ្មីៗចុងក្រោយនេះ ដើម្បីស្ដារលំហសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋ និងសេរីភាពនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឡើងវិញ។
លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា៖ «បាទ! គ្រាន់តែ [សេចក្ដីថ្លែងការណ៍] ទី១ យើងសុំឱ្យ [តុលាការ] ទម្លាក់បទចោទប្រកាន់ចំពោះពួកគាត់ទាំងអស់គ្នា ដើម្បីឱ្យមានសេរីភាពពេញលេញវិញ។ ទី២ គឺសុំឱ្យពិនិត្យនៅក្នុងការកំណែទម្រង់ច្បាប់ និងប្រព័ន្ធតុលាការ ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ហ្នឹង ឱ្យទៅជាប្រព័ន្ធច្បាប់ ប្រព័ន្ធតុលាការមួយធានានិងការពារនូវសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន ក៏ដូចជាសិទ្ធិមនុស្សជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ»។
អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សរដ្ឋាភិបាល លោក កត្តា អ៊ន បានចាត់ទុកការដោះលែងសកម្មជនសង្គម បរិស្ថាន និងមេដឹកនាំសហជីព កន្លងមក គឺជាសំណាងមួយ បើធៀបនឹងទោសនិងបទល្មើសដែលពួកគេបានប្រព្រឹត្ត ស្របពេលដែលក្រសួងយុត្តិធម៌បានណែនាំឱ្យដោះលែងអ្នកទោសក្រោមលក្ខខណ្ឌដើម្បីកាត់បន្ថយភាពចង្អៀតណែននៅក្នុងពន្ធនាគារ។ ចំណែកការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌វិញ លោកថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងធ្វើមួយជំហានម្តងៗ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «ការដែលតុលាការធ្វើបែបនេះ មិនមែនជាការបិទសិទ្ធិសេរីភាពនោះទេ សូមជម្រាបថា សិទ្ធិសេរីភាពរបស់មនុស្សម្នាក់ៗគឺជាការប្រើប្រាស់ដ៏ត្រឹមត្រូវ។ អង្គការសង្គមស៊ីវិល គាត់តែងតែបង្រៀនមនុស្សឱ្យចេះប្រើប្រាស់សិទ្ធិ ប៉ុន្តែគាត់អត់បានបង្រៀនមនុស្សឱ្យយល់អំពីកាតព្វកិច្ច ករណីយកិច្ចនៃការទទួលខុសត្រូវចំពោះការប្រើប្រាស់សិទ្ធិទេ អ៊ីចឹងហើយបានជាបងប្អូនមួយចំនួនត្រូវបានសមត្ថកិច្ចក្ដី តុលាការក្ដី មានចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់ចំពោះទង្វើរបស់គាត់ គឺជាការរងគ្រោះមួយពីការបង្រៀនរបស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនដែលមិនបានពន្យល់គាត់ថា យើងប្រើប្រាស់សិទ្ធិសេរីភាពដោយមានការទទួលខុសត្រូវ»៕
