កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ី-អឺរ៉ុបលើកទី១៣ ឬ (ASEM13) បានចាប់ផ្ដើមហើយនៅរសៀលថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកានេះ តាមរយៈប្រព័ន្ធវីដេអូ ក្រោមមូលបទ «ការពង្រឹងពហុភាគីនិយម ដើម្បីកំណើនរួម»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលធ្វើជាប្រធានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ី-អឺរ៉ុប លើកទី១៣ (ASEM13) នេះ បានថ្លែងស្វាគមន៍បណ្ដាមេដឹកនាំអាស៊ីនិងអឺរ៉ុបប្រមាណជា៥១ប្រទេស។
ក្នុងនោះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានគូសបញ្ជាក់អំពីគោលបំណងសំខាន់ៗចំនួន៦នៃកិច្ចប្រជុំនេះ ដែលក្នុងនោះរួមមាន ការធ្វើឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅនៃការតភ្ជាប់អន្តរតំបន់ ដើម្បីការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពបរិយាប័ន្ន និងកំណើនរួមគ្នា, ការលើកស្ទួយភាពជាដៃគូរអន្តរតំបន់ ដើម្បីអភិបាលកិច្ចសកល, ការលើកកម្ពស់ប្រសិទ្ធភាពនៃប្រព័ន្ធពហុភាគី ផ្អែកលើវិធានច្បាប់, ការទាញអត្ថប្រយោជន៍ពីនវានុវត្តន៍ ការតភ្ជាប់ឌីជីថល និងបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម ៤.០ , ការពង្រឹងភាពលេចធ្លោនិងភាពពាក់ព័ន្ធរបស់ ASEM និងការដោះស្រាយបញ្ហាពហុវិស័យនានា ដែលរួមមាន ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ភាពក្រីក្រ ការលើកកម្ពស់សិទ្ធិអំណាចស្ត្រី ព្រមទាំងបញ្ហាប្រឈមឆ្លងដែនផ្សេងៗទៀត។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា៖ «កិច្ចប្រជុំកំពូល ASEM នាថ្ងៃនេះ គឺជាឱកាសដ៏ទាន់ពេលមួយសម្រាប់ថ្នាក់ដឹកនាំ ASEM បញ្ជាក់សារជាថ្មីអំពីសារៈសំខាន់នៃភាពជាដៃគូ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអាស៊ី-អឺរ៉ុប ក្នុងការចូលរួមដោះស្រាយបញ្ហាតំបន់និងសកលដែលជាក្ដីបារម្ភរួមគ្នា»។
យោងតាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែវិច្ឆិកា បានលើកឡើងថា កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ី-អឺរ៉ុបលើកទី១៣ នៅរាជធានីភ្នំពេញ រយៈពេលពីរថ្ងៃ គឺនៅថ្ងៃទី២៥ និងថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកានេះ នឹងផ្ដល់ឱកាសឱ្យថ្នាក់ដឹកនាំ ASEM ចែករំលែកអំពីទស្សនៈដោយត្រង់ទៅត្រង់មក និងតាមបែបស្ថាបនាពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាសកលនិងតំបន់។
ប្រភពដដែលឱ្យដឹងថា ក្រោមការដឹកនាំរបស់កម្ពុជា កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ី-អឺរ៉ុបលើកទី១៣ (ASEM13) នេះ នឹងអនុម័តទៅលើឯកសារសំខាន់ៗចំនួន៣ រួមមាន៖ ទី១ សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ប្រធានអង្គប្រជុំ ASEM13, ទី២ សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ទីក្រុងភ្នំពេញ ស្ដីពីការស្ដារសង្គម-សេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញ ក្រោយការរាតត្បាតនៃជំងឺកូវីដ-១៩ និងទី៣ ឯកសារសកម្មភាពអនាគត ស្ដីពីការតភ្ជាប់ ASEM។
នេះគឺជាលើកទីមួយហើយដែលកម្ពុជាបានធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះប្តូរវេនពីរឆ្នាំម្ដងនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ី-អឺរ៉ុប ចាប់តាំងពីកម្ពុជាបានចូលជាសមាជិកនៅឆ្នាំ២០០៤មក។
គួរកត់សម្គាល់ថា នៅមុនពេលមួយថ្ងៃនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ី-អឺរ៉ុបនេះ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (Human Rights Watch) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយ ដោយអំពាវនាវឱ្យប្រទេសជាសមាជិកសហភាពអឺរ៉ុបថ្កោលទោសរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនេះ ចំពោះអ្វីដែលអង្គការនេះថា កម្ពុជាបានរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនិងរំលាយគណបក្សប្រឆាំង ហើយគ្រោងរៀបចំការបោះឆ្នោតមួយដែលមិនមានគណបក្សប្រឆាំងចូលរួម។
បើតាមអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិនេះ សហភាពអឺរ៉ុបមិនគួរលើកយកតែបញ្ហាវិបត្តិនៅភូមាប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែគួរផ្ដោតលើបញ្ហារំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាប្រព័ន្ធដែលកំពុងកើតមានឡើងនៅគ្រប់ទីកន្លែងទាំងអស់ រួមទាំងនៅកម្ពុជាផងដែរ។
តាមរយៈសេចក្ដីថ្លែងការណ៍កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែវិច្ឆិកា ម្សិលមិញ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (Human Rights Watch) បានលើកឡើងថា៖ «សហភាពអឺរ៉ុប និងរដ្ឋជាសមាជិក គួរលើកយកបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យធ្វើជារបៀបវារៈស្នូលនៅក្នុងកិច្ចសន្ទនារវាងសហភាពអឺរ៉ុប និងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលកម្ពុជាខ្លួនឯងធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ»។
នាយិកាមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោកស្រី ចក់ សុភាព មានប្រសាសន៍ថា ការប្តេជ្ញាចិត្តក្នុងការលើកស្ទួយសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គួរត្រូវបានធ្វើឡើងគ្រប់ពេលវេលា មិនមែនតែក្នុងពេលដែលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ី-អឺរ៉ុប ឬកិច្ចប្រជុំអាស៊ាននោះទេ។
លោកស្រីថ្លែងថា៖ «ក្នុងកាលៈទេសៈនេះ និងអាស្រ័យលើស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅតែប្រឈម អ៊ីចឹងខ្ញុំជឿជាក់ថា សមាជិកនៃរដ្ឋមួយចំនួនដែលគាត់ប្រកាន់នូវគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងការធានាដល់ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សជាស្នូលនេះ គេនឹងអាចបង្ហាញនូវចំណាប់អារម្មណ៍របស់ពួកគេ។ ហើយបើទោះបីជារបៀបវារៈផ្ដោតទៅលើសេដ្ឋកិច្ចក៏ដោយ ប៉ុន្តែយើងដឹងហើយ ទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មសេដ្ឋកិច្ចរវាងប្រទេសនិងប្រទេស និងតួយ៉ាងដូចជាពហុភាគីអីជាដើមហ្នឹង គឺគេមានការធានានូវគោលការណ៍នីតិរដ្ឋ មានការប្រកាន់នូវការគោរពសិទ្ធិមនុស្សជាស្នូលផងដែរ»។
សហភាពអឺរ៉ុប កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០២០ បានសម្រេចកាត់ផ្ដាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ (EBA) ២០% ពីកម្ពុជា បន្ទាប់ពីកម្ពុជាបានរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងការចោទប្រកាន់ប្រធានអតីតគណបក្សប្រឆាំង លោក កឹម សុខា ជាដើម៕
