អ្នកជំនាញនយោបាយ និងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិមួយចំនួន យល់ឃើញស្រដៀងគ្នារឿងដែលរដ្ឋាភិបាលជប៉ុនអញ្ជើញកូនប្រុសច្បងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទៅទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅប្រទេសខ្លួន អាចបង្ហាញពីការទទួលស្គាល់បេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រីបន្តវេនរបស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សកាន់អំណាចរូបនេះ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែធ្នូ កន្លងទៅ បានបង្ហោះសារនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា រដ្ឋាភិបាលជប៉ុននឹងត្រៀមបញ្ជូននាវាស្វ័យការពារជើងទឹកមកចុះចតនៅកម្ពុជា។ លើសពីនេះ ជប៉ុនបានអញ្ជើញលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ទៅបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅប្រទេសរបស់ខ្លួននាពេលខាងមុខ ប៉ុន្តែលោកមិនបានបញ្ជាក់ពីការបរិច្ឆេទជាក់លាក់នោះឡើយ។
ការអះអាងរបស់លោក ហ៊ុន សែន នេះ ត្រូវបានលើកឡើងក្រោយជំនួបរវាងលោកជាមួយឯកអគ្គរាជទូតជប៉ុនប្រចាំនៅកម្ពុជា លោក Masahiro Mikami កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែធ្នូនោះ។
ជាការឆ្លើយតប លោក ហ៊ុន សែន បង្ហាញការស្វាគមន៍ទាំងការអញ្ជើញកូនប្រុសច្បងរបស់លោកទៅជប៉ុន និងការចូលចតនូវនាវាស្វ័យការពារជើងទឹកនៅកម្ពុជា។
លោក ហ៊ុន សែន បន្ថែមថា៖ «ក្នុងខួប៣០ឆ្នាំនៃប្រតិបត្តិការរក្សាសន្តិភាព [PKO] នៅឆ្នាំ២០២២ ខាងមុខនេះ យើងគប្បីណាធ្វើខួបនេះឱ្យក្លាយទៅជាការពង្រឹងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំងពីរលើវិស័យការពារជាតិ»។
អ្នកសង្កេតការណ៍នយោបាយកម្ពុជា និងជាសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកកិច្ចការអន្តរជាតិនៃសាកលវិទ្យាល័យ Arizona State University សហរដ្ឋអាមេរិក លោក អៀ សុផល មានប្រសាសន៍ប្រាប់ វីអូឌី តាមប្រព័ន្ធសារអេឡិចត្រូនិចអ៊ីម៉ែលនៅថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ថាការអញ្ជើញលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលជប៉ុន បង្ហាញពីឆន្ទៈរបស់ជប៉ុនក្នុងការទទួលស្គាល់ការស្នងតំណែង និងភាពស្របច្បាប់ជូនលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ផងដែរ។
លោកលើកឡើងថា៖ «ការអញ្ជើញនេះបង្ហាញពីឆន្ទៈរបស់ប្រទេសជប៉ុនក្នុងការទទួលស្គាល់ការស្នងតំណែង និងនាំមកនូវភាពស្របច្បាប់ជូនលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បន្តទៅមុខ។ ពេលវេលានេះ គឺស័ក្តិសមល្អឥតខ្ចោះណាស់សម្រាប់ការប្រកាសលោកជាបេក្ខភាពស្នងតំណែង»។
លោក អៀ សុផល បន្ថែមថា ការជួបលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត គឺប្រៀបដូចជាការគោរពចំពោះឪពុករបស់លោក គឺលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន យ៉ាងដូច្នេះដែរ ពោលគឺបង្ហាញពីជំនឿលើការសម្រេចចិត្តនាពេលថ្មីៗនេះ។
លោក អៀ សុផល ថ្លែងថា៖ «ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះនឹងក្លាយជានិមិត្តរូបមួយ ប៉ុន្តែដំណើរនេះទទួលស្គាល់ផងដែរថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅពេលនេះ អាចទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ពីនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចធំបំផុតលំដាប់ទី៣នៅក្នុងពិភពលោក និងជាសម្ព័ន្ធមិត្តមួយរបស់កម្ពុជានៅអាស៊ី។ ជាការពិតណាស់ ប្រទេសចិនគឺជាសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏ជិតស្និទ្ធបំផុតរបស់កម្ពុជា ប៉ុន្តែប្រទេសជប៉ុនដែលជាគូប្រជែងរបស់ប្រទេសចិន គឺមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់»។
ចំណែកនាយកប្រតិបត្តិអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត លោក សេក សុជាតិ លើកឡើងថា ការអញ្ជើញលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ទៅជប៉ុននេះ សំដៅរូបភាពបែបការទូតក្នុងនាមទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី ដើម្បីរឹតចំណងមិត្តភាព។
លោកបន្ថែមថា ក្រៅពីនោះ ការអញ្ជើញនេះអាចដោយសារលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មានតួនាទីជាមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកកម្ពុជា ជាអគ្គមេបញ្ជាការរងនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និងមានតួនាទីធំដុំច្រើនទៀតក្នុងវិស័យកងទ័ពកម្ពុជា ខណៈលោកក៏ជាបេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់គណបក្សកាន់អំណាច សម្រាប់ការបោះឆ្នោតនាអាណត្តិក្រោយៗដែរ។
យ៉ាងណា លោកថា កម្ពុជាបច្ចុប្បន្នមានវិបត្តិនយោបាយធ្ងន់ធ្ងរ ដោយពុំទាន់មានវិធីដោះស្រាយ និងគ្មានភាពច្បាស់លាស់នៅឡើយ។ លោកថា សូម្បីតែអន្តរជាតិក៏ពិបាកលូកដៃចូលជួយដែរ ខណៈភាគីទំនាស់នៃបក្សនយោបាយនីមួយៗកំពុងកេងចំណេញប្រយោជន៍នយោបាយរៀងៗខ្លួនជាងគិតពីផលប្រយោជន៍ជាតិ។
លោក សេក សុជាតិ ថា៖ «អ្នកនយោបាយជំនាន់ថ្មីគួរតែផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថ ឬក៏ផ្លាស់ប្ដូរនូវផ្នត់គំនិតរបស់ខ្លួន ហើយគួរដើរលើវិថីនយោបាយអហិង្សា ក្រោមប្រធានបទវប្បធម៌ខ្មែរនិយមជាធំ។ ហើយធ្វើការប្រកួតប្រជែងគ្នាតាមរយៈការបោះឆ្នោត ដោយគ្មានការបន្លំ គ្មានការគំរាម ហើយនិងមិនប្រើប្រាស់មធ្យោបាយកខ្វក់ដើម្បីយកឈ្នះគូប្រជែងនយោបាយរបស់ខ្លួន។ បើសិនជាពួកគាត់នៅតែបន្តប្រើប្រាស់ឧបាយកលឬល្បិចក្នុងការប្រជែងយកអំណាច បញ្ហាទាំងអស់ហ្នឹងនៅតែមិនអាចដោះស្រាយបាន»។
ចំណែកអ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយ លោក វណ្ណ ប៊ុនណា មើលឃើញថា ការអញ្ជើញលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ទៅទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅជប៉ុននាពេលខាងមុខនោះ ជាសញ្ញាថ្មីមួយទៀតដែលជប៉ុនចាប់ផ្ដើមគិតគូរពីសារៈសំខាន់នៃទំនាក់ទំនងជាមួយកម្ពុជា។ លោកថា ជប៉ុនក៏ចង់ស្វែងយល់ពីទស្សនៈនយោបាយនិងផ្នត់គំនិតរបស់អ្នកបន្តវេនដែលជាបេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់គណបក្សកាន់អំណាចនាពេលអនាគត។
អ្នកស្រាវជ្រាវរូបនេះបន្ថែមថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ទទួលបានការអប់រំនៅប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យនិងសេរី ហើយជប៉ុនចង់ស្វែងយល់ថាតើលោក ម៉ាណែត នឹងមានផ្នត់គំនិតនៃការដឹកនាំប្រទេសបែបណា? ហើយមានគោលការណ៍ដឹកនាំដូចឪពុករបស់លោកឬទេ?
លោក វណ្ណ ប៊ុនណា ថា៖ «អ្វីដែលសំខាន់ ជប៉ុនចង់បានមួយទៀត គឺការដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជាក្រោយពេលដែលសម្ដេច ហ៊ុន សែន លាលែងពីតំណែង ហើយឯកឧត្ដម ហ៊ុន ម៉ាណែត ចូលដឹកនាំប្រទេសវិញហ្នឹង។ គេចង់ឱ្យកម្ពុជាដើរតាមគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស។ អ៊ីចឹងហើយបានជាជប៉ុនដែលជាប្រទេសសេរីមួយ តែងតែព្យាយាមចូលរួមទំនាក់ទំនងជាមួយកម្ពុជា ទោះបីស្ថិតនៅក្នុងស្ថានការណ៍ណាក៏ដោយ»។
លោកបន្តថា អ្វីដែលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត និងអ្នកនយោបាយជំនាន់ក្រោយត្រូវធ្វើ គឺផ្ដោតសំខាន់លើការកសាងស្ថាប័ននយោបាយក្នុងស្រុក ពង្រឹងសន្តិភាពបែបវិជ្ជមាន ផ្ដល់យុត្តិធម៌ដល់ពលរដ្ឋគ្រប់រូបនិងអ្នកនយោបាយ ហើយអ្នកមានអំណាចក៏ដោយត្រូវស្ថិតក្រោមច្បាប់និងក្រោមអំណាចរបស់តុលាការដែលមានអព្យាក្រឹត្យភាព។
មន្ត្រីស្ថានទូតជប៉ុនប្រចាំនៅកម្ពុជា ឈ្មោះ KOUBUNHAN បដិសេធការឆ្លើយតបសំណួររបស់ VOD តាមប្រព័ន្ធសារអេឡិចត្រូនិចអ៊ីម៉ែលកាលពីម្សិលមិញ ដោយថានឹងឆ្លើយតបពេលត្រលប់ចូលធ្វើការវិញ។
មន្ត្រីខាងលើសរសេរថា៖ «ស្ថានទូតត្រូវបានបិទចាប់ពីថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ដល់ថ្ងៃទី៣ ខែមករា ដោយសារជាថ្ងៃឈប់សម្រាកឆ្លងឆ្នាំ និងចូលឆ្នាំសកលរបស់ជប៉ុន។ ពួកយើងនឹងឆ្លើយតបបន្ទាប់ពីថ្ងៃឈប់សម្រាក»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក កុយ គួង សុំមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយជុំវិញរបៀបវារៈនិងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ទៅប្រទេសជប៉ុន ថាតើទៅក្នុងនាមជាបេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រីបន្តវេននាថ្ងៃអនាគត ឬក៏ទៅក្នុងនាមតួនាទីណាមួយនោះ។
លោកតបយ៉ាងខ្លីមក វីអូឌី ថា៖ «អត់ទាន់ដឹងទេ»។
កាលពីម្សិលមិញ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសថា ក្រោយឆ្នាំ២០២៣ទៅ លោកនឹងក្លាយជាឪនាយករដ្ឋមន្ត្រីវិញម្ដង ហើយក្រោយឆ្នាំ២០៤០ លោកនឹងក្លាយជាជីតានាយករដ្ឋមន្ត្រីទៀតផង។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី អតីតប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិដែលកំពុងរស់នៅក្រៅប្រទេស លោក សម រង្ស៊ី តាមរយៈសារដែលបង្ហោះលើទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្ទាល់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ថាលោក ហ៊ុន សែន នឹងចុះចេញពីតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៅឆ្នាំ២០២៣ខាងមុខនេះ។ ប៉ុន្តែលោកថា ការប្រកាសរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីនោះ គឺបញ្ជាក់ពីចេតនាបង្កើតរាជវង្សនយោបាយនៅកម្ពុជា។
នៅក្នុងជួរបក្ស លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បច្ចុប្បន្នជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍ និងជាអនុប្រធានគណៈចលនាមហាជន ព្រមទាំងជាប្រធានចលនាយុវជនគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
ក្នុងមហាសន្និបាតគណៈកម្មាធិការកណ្ដាលលើកទី៤៣របស់គណបក្សកាន់អំណាច កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ត្រូវបានសមាជិកគណៈកម្មាធិការកណ្ដាលបក្សបោះឆ្នោតគាំទ្រជាបេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រីបន្តវេននាពេលអនាគត។
ក្រៅពីតួនាទីក្នុងជួរបក្ស លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលបញ្ចប់ការសិក្សានៅសាលាបណ្ឌិត្យសភាយោធាអាមេរិក West Point បច្ចុប្បន្ន លោកជាឧត្ដមសេនីយ៍ឯកផ្កាយមាស៣ មានតួនាទីជាអគ្គមេបញ្ជាការរងកងយោពលខេមរភូមិន្ទ ជាមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោក ជាមេបញ្ជាការកងកម្លាំងពិសេសប្រឆាំងភេរវកម្ម និងជាមេបញ្ជាការរងកងអង្គរក្សរបស់ឪពុកដែលជានាយករដ្ឋមន្ត្រីបច្ចុប្បន្នផងដែរ៕