រដ្ឋសភាមិនទាន់មានគម្រោងកោះហៅមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់ ដើម្បីសួរជុំវិញវិវាទការងារនៅក្រុមហ៊ុនកាស៊ីណូណាហ្គាវើលដ៍នៅឡើយទេ បើទោះបីជាការតវ៉ាបានអូសបន្លាយជិត២០ថ្ងៃ និងមានការចាប់ខ្លួនស្ត្រីជាង២០នាក់ ដែលក្នុងនោះមានទាំងប្រធានសហជីពក៏ដោយ។
បុគ្គលិកកាស៊ីណូណាហ្គាវើលដ៍ បានប្រមូលផ្ដុំគ្នាតវ៉ាមុខក្រុមហ៊ុននៅរាជធានីភ្នំពេញ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១មក ដោយសម្អាងថា ពួកគេជាង១ ៣០០នាក់ត្រូវបានថៅកែបញ្ឈប់ពីការងារទាំងអយុត្តិធម៌ ទាំងមិនបានទូទាត់ប្រាក់អត្ថប្រយោជន៍ឱ្យបានគ្រប់ចំនួនតាមច្បាប់ស្ដីពីការងារ។ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរបានចោទប្រកាន់អ្នកតវ៉ាទាំងនោះថាបានធ្វើបាតុកម្មខុសច្បាប់ ហើយបានចាប់ឃាត់ខ្លួនអ្នកតវ៉ាជាង២០នាក់ ក្នុងនោះមានទាំងតំណាងសហជីព កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ ផងដែរ និងមានការដោះលែងវិញជាង១០នាក់ គិតត្រឹមថ្ងៃទី៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២នេះ។
បញ្ហានេះ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភា លោក ឡេង ប៉េងឡុង ប្រាប់ VOD នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា សភាមិនទាន់មានគម្រោងកោះហៅរដ្ឋមន្ត្រីនៅក្រសួងពាក់ព័ន្ធ រួមទាំងស្ថាប័នអនុវត្តច្បាប់មកសួរដេញដោលក្នុងសភា ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយនៅឡើយទេ ។
លោកថា៖ «យើងមិនទាន់ទទួលបានពាក្យបណ្ដឹងឬសំណូមពរអ្វីទេចំពោះបញ្ហាហ្នឹង អត់ទាន់មានទេ! ហើយតំណាងរាស្ត្រក៏មិនដឹងថាគាត់កំពុងធ្វើអ្វីទេឥលូវហ្នឹង ព្រោះថា ជួនកាលគាត់ធ្វើការស្ងាត់ៗ ខ្ញុំក៏មិនដឹង! ប៉ុន្តែគាត់អត់បានរាយការណ៍មកទេ»។
នៅពេលសួរថា តើសភានឹងណែនាំទៅគណៈកម្មការជំនាញ ដើម្បីកោះហៅអ្នកពាក់ព័ន្ធមកសួរនាំជុំវិញវិវាទនេះទេ ខណៈការអនវុត្តច្បាប់បានរងការរិះគន់ថាបានគំរាមកំហែងដល់សេរីភាពបញ្ចេញមតិដែលត្រូវបានធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងច្បាប់អន្តរជាតិមួយចំនួននោះ? អ្នកនាំពាក្យរូបនេះឆ្លើយថា សភាមិនមានទម្លាប់បែបនេះទេ។
បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងសភាប្រការ៣៤ថ្មី ចែងថា «គណៈកម្មការទាំងឡាយរបស់រដ្ឋសភាអាចអញ្ជើញរដ្ឋមន្ត្រីណាមួយមកបំភ្លឺអំពីបញ្ហាអ្វីមួយដែលពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យទទួលខុសត្រូវរបស់ខ្លួន»។
ប្រធានគណៈកម្មការសុខាភិបាល សង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន យុវនីតិសម្បទា ការងារ បណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ និងកិច្ចការនារី លោកស្រី ឡោក ខេង មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេ។
លោកស្រីថា៖ «ខាងណាហ្នឹង? ខ្ញុំនៅតាមផ្លូវ កំពុងទៅខេត្ត រវល់តែដាច់សេវាទេ»។
ប៉ុន្តែបើតាមតួនាទី និងភារកិច្ច ត្រង់ប្រការ៣ គណៈកម្មការនេះមានភារកិច្ច ពិនិត្យ សិក្សាសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ និងសេចក្ដីស្នើច្បាប់ រួមទាំងត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តច្បាប់លើវិស័យដែលពាក់ព័ន្ធផ្អែកតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងច្បាប់ រួមទាំងអញ្ជើញរដ្ឋមន្ត្រីឬវរជនមកបំភ្លឺអំពីបញ្ហាអ្វីមួយ ដើម្បីស្វែងយល់ពីប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្តច្បាប់ សំដៅដល់ការឆ្លើយតបទៅនឹងសំណូមពរ ព្រមទាំងប្រយោជន៍ស្របច្បាប់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
មន្ត្រីតស៊ូមតិ និងអង្កេតនៅអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត និងឃ្លាំមើលសភាផងនោះ លោក កន សាវាង្ស លើកឡើងថា តំណាងរាស្ត្រគួរតែមានការទទួលខុសត្រូវក្នុងនាមខ្លួនជាស្ថាប័នឃ្លាំមើលការអនវុត្តច្បាប់ និងទទួលប្រាក់ខែពីពលរដ្ឋ តាមរយៈការបង់ពន្ធគ្រប់ប្រភេទនោះ។
លោក សាវាង្ស បារម្ភថា បើស្ថាប័នឃ្លាំមើលការអនុវត្តច្បាប់នៃរដ្ឋសភានេះគ្មានឥទ្ធិពលកោះហៅស្ថាប័នអនុវត្តច្បាប់ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធមកសួរដេញដោលក្នុងសភា ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយតម្លាភាពទេ វានឹងប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់រដ្ឋាភិបាលទាំងនៅក្នុងតំបន់និងលើឆាកអន្តរជាតិ។
លោកថា៖ «កាលណាបើគ្មានការដោះស្រាយពីសភាទេ វាអាចធ្វើឱ្យការអនុវត្តច្បាប់ ពិសេសអង្គនីតិប្រតិបត្តិហ្នឹង គាត់អាចធ្វើកិច្ចការអ្វីមួយមិនបានពិនិត្យឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។ អ៊ីចឹងទៅ បញ្ហាហ្នឹង ភាពរងទុក្ខនិងការស្រែករកយុត្តិធម៌របស់ប្រជាពលរដ្ឋនឹងកើតឡើងហើយ»។
គិតត្រឹមថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ មានមនុស្ស៩នាក់ ក្នុងនោះស្រ្តី៧នាក់ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទ «ញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍» តាមមាត្រា៤៩៤ និង៤៩៥ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជា ហើយកំពុងស្ថិតក្នុងការឃុំខ្លួន ខណៈអ្នកផ្សេងទៀតត្រូវបានដោះលែង។
យ៉ាងណា ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បានលើកឡើងក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ចុះថ្ងៃទី៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២នេះថា ការចាប់និងឃុំខ្លួនអ្នកដឹកនាំនិងសកម្មជនសហជីពកាស៊ីណូណាហ្គាវើលដ៍ ជាការរំលោភបំពានលើច្បាប់សិទ្ធិមនុស្ស។ ពួកគេចាត់ទុកចំណាត់ការនេះថា ជាការបញ្ចូនសារដ៏គួរឱ្យភ័យខ្លាចដល់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាអំពីលំហក្នុងការប្រមូលផ្ដុំដោយសេរី។
ជាការផ្ដល់អនុសាសន៍ ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ស្នើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអនុវត្តនូវអនុសាសន៍ដែលកម្ពុជាបានទទួលយកក្នុងអំឡុងពេលនៃការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញជាសកល តាមកាលកំណត់នាឆ្នាំ២០១៩ ដែលរួមបញ្ចូលទាំងការសន្យា ដើម្បីបង្កើតលក្ខខណ្ឌដែលសង្គមស៊ីវិល រួមទាំងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស អាចបំពេញការងារដោយសេរី និងគ្មានការជ្រៀតជ្រែកឬរារាំង៕
