ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានតុលាការកំពូលរំលាយ លោក កឹម សុខា បានអះអាងថា មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់ចក្រភពអង់គ្លេស នឹងបន្តតាមដានដោយចិត្តទុកដាក់អំពីដំណើរការ និងលទ្ធផលនៃសវនាការនារឿងក្តីរបស់លោក ដើម្បីរួមចំណែកក្នុងដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជានាពេលខាងមុខ។
សំណុំរឿង លោក កឹម សុខា ត្រូវបានតុលាការរាជធានីភ្នំពេញបញ្ជាក់ថា នឹងបន្តបើកសវនាការឡើងវិញនៅថ្ងៃទី១៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ ខាងមុខនេះ ក្រោយពីផ្អាកដំណើរការជិត ២ឆ្នាំ ក្រោមហេតុផលបង្ការការឆ្លងរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩។
ទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការ របស់លោក កឹម សុខា នៅថ្ងៃអង្គារទី១១ ខែមករា បានលើកឡើងថា នៅថ្ងៃនេះលោកបានជួបពិភាក្សាការងារផ្ទាល់ជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកកិច្ចការអន្តរជាតិ ខូមិនវែល និងអភិវឌ្ឍន៍(Minister of State for Foreign, Commonwealth and Development Affairs)នៃចក្រភពអង់គ្លេស លោកស្រី Amanda Milling ដែលមកបំពេញទស្សនៈកិច្ចផ្លូវការនៅកម្ពុជា។
លោក កឹម សុខា អះអាងថា ក្នុងជំនួបដែលរៀបចំដោយស្ថានទូតចក្រភពអង់គ្លេសប្រចាំកម្ពុជានេះ លោកស្រី Amanda Milling ចង់ដឹងពីទស្សនៈរបស់លោក ជុំវិញស្ថានភាពនានានៅកម្ពុជាក្នុងបរិបទឆ្នាំ២០២២ និងឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនេះ ហើយលោកស្រីក៏បានបង្ហាញការយកចិត្តទុកដាក់លើរឿងក្តី និងសេរីភាពរបស់លោកផងដែរ។
ហ្វេសប៊ុកលោក កឹម សុខា ៖ «ក្នុងឱកាសនេះដែរ លោកជំទាវរដ្ឋមន្ត្រីក៏បានគូសបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាព គឺជាគុណតម្លៃ និងក៏ជាគោលកាណ៍ស្នូលនៃគោលនយោបាយបរទេសដែលចក្រភពអង់គ្លេសត្រូវធ្វើនិងផ្សាភ្ជាប់ជាមួយ។ លោកជំទាវរដ្ឋមន្រ្តីក៏បានបញ្ជាក់ថា ចក្រភពអង់គ្លេសនឹងបន្តតាមដានដោយយកចិត្តទុកដាក់អំពីដំណើរការ និងលទ្ធផលនៃសវនាការនាពេលខាងមុខ ដែលពាក់ពន្ធ័នឹងសេរីភាពរបស់ខ្ញុំ ក្នុងការចូលរួមដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជានាពេលខាងមុខ ផងដែរ»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌លោក ជិន ម៉ាលីន មានប្រសាសន៍ថា ការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ចក្រភពអង់គ្លេសជារឿងធម្មតា ដោយថាបុគ្គលគ្រប់រូបមានសិទ្ធិតាមដាន និងសង្កេតទៅលើដំណើរនីតិវិធីរបស់តុលាការ ដោយគ្មានការរារាំង។
លើសពីនេះ លោកថា ការប្រកាសបន្តតាមដានលើរឿងក្តីលោក កឹម សុខា ពីសំណាក់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ចក្រភពអង់គ្លេស ក៏ជារឿងស្របទៅនឹងគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ និងនីតិរដ្ឋផងដែរ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «វិធានាការច្បាប់ ដែលច្បាប់ចាត់ទុកថាជាអំពើនៃបទល្មើស ហើយតាមរយៈនីតិវិធីរបស់តុលាការ អាហ្នឹងជាដំណើរការយន្តការផ្លូវច្បាប់ជាធម្មតានៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ និងនីតិរដ្ឋ ហើយសង្គមប្រជាធិបតេយ្យណាក៏គេធ្វើអីចឹងដែរ។ អីចឹងអានេះជាការលើកស្ទួយប្រជាធិបតេយ្យ នីតិរដ្ឋ មិនមែនជាការបន្ទុចបង្អាក់ ឬការរារាំងដល់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ»។
យ៉ាងណា តាមរយៈបណ្តាញទ្វីធ័រ(Twitter)របស់រដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកកិច្ចការអន្តរជាតិ ខូមិនវែល និងអភិវឌ្ឍន៍អង់គ្លេស លោកស្រី Amanda Milling នៅថ្ងៃទី១១ ខែមករា បានឱ្យដឹងថា លោកស្រីពិតជារីករាយដែលបានជួប លោក កឹម សុខា ដើម្បីនិយាយអំពីស្ថានភាពនយោបាយបច្ចុប្បន្ន។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ចក្រភពរូបនេះបញ្ជាក់ថា ទាំងលោកស្រី និងប្រធានបក្សប្រឆាំងដែលតុលាការកំពូលរំលាយ ចង់ឃើញប្រទេសកម្ពុជាមានសន្តិភាព វិបុលភាព និងប្រជាធិបតេយ្យ។
បណ្តាញទ្វីធ័រ(Twitter)របស់រដ្ឋមន្ត្រី សរសេរថា៖ «យើងបានពិភាក្សាអំពីតម្រូវការដើម្បីឱ្យមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងវិធីដែលនាំឱ្យប្រជាជនកម្ពុជាជំនាន់ក្រោយមានការផ្លាស់ប្តូរ»។
សម្រាប់អ្នកវិភាគនយោបាយដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្រៅប្រទេសលោក គឹម សុខ លើកឡើងថា តាមពិត សហគមន៍អន្តរជាតិដឹងច្បាស់ថា លោក ហ៊ុន សែន សម្លាប់ប្រជាធិបតេយ្យ និងនៅតែបង្កឧបសគ្គ ធ្វើឲ្យរាំងស្ទះដំណើរការស្ដារប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។ លោកថា កាលៈទេសៈនេះ ក្នុងក្រសែភ្នែកអន្តរជាតិសេរីប្រជាធិបតេយ្យ ទាំងរដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេស ទំនងជាបង្ហាញនូវសេចក្ដីសង្ឃឹមខ្ពស់លើលោក កឹម សុខា ជាងអ្នកណាទាំងអស់ ក្នុងការជ្រោមជ្រែងកសាងប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជាឡើងវិញ។
អ្នកវិភាគរូបនេះថា សាររបស់រដ្ឋមន្ត្រីអង់គ្លេស ក៏ជាការលើកទឹកចិត្តលោក កឹម សុខា ឲ្យរក្សាស្មារតីតស៊ូប្រឹងប្រែងកុំរាថយ ប៉ុន្តែលោកនៅពុំទាន់មើលឃើញដំណោះស្រាយសមរម្យណាមួយសម្រាប់មេបក្សប្រឆាំងដែលត្រូវបានតុលាការរំលាយរូបនេះឡើយ បើទោះបីជាថ្ងៃបើកសវនាការឡើងវិញជិតមកដល់ក្តី។
លោក គឹម សុខ បន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំយល់ថា លោកស្រីរដ្ឋមន្ត្រី[លោកស្រី Amanda Milling] ក៏ដូចជាបង្ហាញនូវបំណង ចង់ឃើញវត្តមានលោក កឹម សុខ ចូលរួមដឹកនាំនយោបាយបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០២២ និង២០២៣ដែរ ព្រោះការបោះឆ្នោតជារបៀបវារៈមួយដ៏សំខាន់ក្នុងដំណើរការស្ដារប្រជាធិបតេយ្យ។ យ៉ាងណា ខ្ញុំគិតថា ពុំមានដំណោះស្រាយសមរម្យសម្រាប់លោក កឹម សុខា ទេ ហើយសវនាការថ្ងៃ១៩ មករា ខាងមុខនេះ ពុំមានសេចក្ដីសម្រេចអ្វីធំដុំឡើយ និងគ្រាន់តែជាការវិវត្តតាមល្បែងនៃល្បិចអូសបន្លាយពេល បន្តខ្ទប់សិទ្ធិនយោបាយរបស់លោក កឹម សុខា ប៉ុណ្ណោះ»។
លោក កឹម សុខា ត្រូវបានតុលាការដកសិទ្ធិធ្វើនយោបាយទាំងស្រុងជាង ៤ឆ្នាំមកហើយ ដោយគិតចាប់ពីថ្ងៃដែលសមត្ថកិច្ចប្រដាប់ដោយអាវុធឆ្មក់ចូលចាប់ខ្លួនទាំងយប់កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ នៅគេហដ្ឋានរបស់លោក ស្ថិតនៅខណ្ឌទួលគោក រាជធានីភ្នំពេញ។
មកទល់ពេលបច្ចុប្បន្ន បើទោះបីប្រធានគណបក្សដែលតុលាការកំពូលរំលាយមួយនេះ មានសេរីភាពដើរហើ និងធ្វើបុណ្យទានបានខ្លះក្តី ក៏ប៉ុន្តែសិទ្ធិសេរីភាពធ្វើនយោបាយ និងសិទ្ធិចេញទៅក្រៅប្រទេស ត្រូវបានតុលាការហាមឃាត់ទាំងស្រុង។
បើទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី ក្នុងសារជូនពរជនរួមជាតិនាឱកាសបុណ្យឆ្លងឆ្នាំសកលឈានចូលឆ្នាំ២០២២ កាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ លោក កឹម សុខា បានបួងសួងឱ្យមានការបង្រួបបង្រួមជាតិ ដែលជាកត្តានាំមកនូវឯករាជ្យ អធិបតេយ្យភាព និងកិត្យានុភាពជាតិ ហើយថា យុត្តិធម៌សង្គមនិងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងវឌ្ឍនភាពជាតិរឹងមាំ។
បន្ថែមពីនេះ លោកថា បរិយាកាសសង្គមជាតិប្រកបដោយសមធម៌ សីលធម៌ និងគុណធម៌ គឺជាពន្លឺសម្រាប់បង្ហាញផ្លូវដ៏ត្រឹមត្រូវនៃអនាគតកូនចៅជំនាន់ក្រោយ ឱ្យទទួលបាននូវសុខដុមរមនា ដោយមិនគុំគួនសងសឹកគ្នា៕
