កម្មការិនីដែលបម្រើការនៅក្នុងវិស័យសំណង់ ត្អូញត្អែរពីការប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ការងារទាំងនៅក្នុងការដ្ឋានសំណង់ និងកង្វះយន្តការការពារដោយច្បាប់ ស្របពេលវិស័យដទៃទៀត ដូចជា វិស័យរោងចក្រកាត់ដេរ ជាដើម អាចទទួលបានការយកចិត្តទុកដាក់ទាំងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងសេវាគាំពារសង្គម។
ជាមួយនឹងការងើបឡើងវិញខ្លះៗផ្នែកធុរកិច្ច ជាពិសេសវិស័យសំណង់ ក្រោយពេលរដ្ឋាភិបាលប្រកាសបើកប្រទេសនៅបន្ទាប់ពីជំងឺកូវីដ-១៩ វាយលុកប្រមាណជិត២ឆ្នាំនោះ កម្មការិនីនៅក្នុងវិស័យសំណង់នៅតែអះអាងថា វិស័យមួយនេះក៏មិនរំពឹងទទួលបានការយកចិត្តទុកដាក់និងការការពារដោយច្បាប់ប៉ុន្មាននោះដែរ។
អ្នកស្រី ញឹក រ៉ា ជាកម្មការិនីដែលកំពុងបម្រើការនៅ «បុរីអ័រគីដេ» ដែលស្ថិតក្នុងខណ្ឌជ្រោយចង្វារ រាជធានីភ្នំពេញ ឱ្យដឹងថា អ្នកស្រីប្រឡូកក្នុងវិស័យសំណង់នេះអស់រយៈពេលជិត៣ឆ្នាំមកហើយ។
បើតាមអ្នកស្រី ញឹក រ៉ា ថ្វីត្បិតធ្វើការនៅក្នុងវិស័យមួយនេះអស់ពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយក្ដី ប៉ុន្តែអ្នកស្រីមិនដែលឮពាក្យថាអ្វីទៅជាសេវាគាំពារសង្គមទេ ហើយអ្នកស្រីក៏មិនដែលបានដឹងដែរថា រដ្ឋាភិបាលផ្ដល់សេវាដ៏ចាំបាច់មួយនេះទៅលើវិស័យដែលងាយរងគ្រោះមួយនេះវិស័យរោងចក្រកាត់ដេរ និងវិស័យទេសចរណ៍ជាដើមនោះដែរ។
ប្រភពដដែលបន្តថា អំឡុងពេលមានវិបត្តិការងារនៅចំពេលជំងឺកូវីដ-១៩វាយលុក អ្នកស្រីមិនដែលបានទទួលអំណោយឬប្រាក់ឧបត្ថម្ភពីរដ្ឋាភិបាលម្ដងណាទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ អ្វីដែលអ្នកស្រីធ្លាប់ទទួលបាន គឺបានពីខាងក្រុមហ៊ុនទៅវិញ ខណៈអ្នកស្រីមិនមានការងារ ហើយត្រូវប្រឈមមុខខ្វះខាតស្បៀងអាហារប្រចាំថ្ងៃ។
អ្នកស្រីបន្តថា៖ «ខ្ញុំសុំគាត់ថា ខ្ញុំអត់មានអីហូបទេក្នុងអំឡុងពេលកូវីដអ៊ីចឹង ហើយអត់មានការងារធ្វើអ៊ីចឹង ហើយទៅគាត់ជួយ ខាងក្រុមហ៊ុនគាត់ជួយជាអង្ករ ទឹកស៊ីអ៊ីវ និងមីអីជាដើម។ អំណោយដែលបានមកនេះ មិនមែនបានមកពីរដ្ឋាភិបាលទេ ខាងក្រុមហ៊ុនជួយទេ។ ពីខាងរដ្ឋាភិបាលមិនដែលបានទេ»។
ស្ថិតក្នុងវ័យ៤១ឆ្នាំ មកពីខេត្តព្រៃវែង អ្នកស្រី ញឹក រ៉ា បញ្ជាក់ថា ការងារអ្នកស្រីសព្វថ្ងៃមិនមែនជាប្រភេទការងារម៉ៅការដូចកម្មករដទៃទៀតទេ ពោលអ្នកស្រីទទួលបានបៀវត្សប្រចាំខែ។ អ្នកស្រីហាក់មានសំណាងបន្ដិច បើធៀបនឹងកម្មករដទៃទៀតដែលទទួលបានកម្រៃកម្លាំងពលកម្មតាមថ្ងៃដែលធ្វើការប៉ុណ្ណោះ។
ដោយមានសមាជិកគ្រួសារក្នុងបន្ទុកចំនួន៥នាក់ កម្មការិនីរូបនេះថា បើគិតពីចំណូលដែលរកបាននេះស្ទើរទប់ការចំណាយទៅវិញសឹងមិនចង់គ្រាន់ផង។ ថ្វីត្បិតចំណូលបានមកជិត២០០ដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយខែមែន តែការចំណាយទៅវិញ រួមទាំងថ្លៃទឹក ភ្លើង ជួលផ្ទះ និងការហូបចុកប្រចាំថ្ងៃក្នុងមួយខែ គឺសល់តិចតួចណាស់។ ការចំណាយទាំងនេះ អ្នកស្រី ញឹក រ៉ា ថានៅមិនទាន់គិតដល់ការឈឺថ្កាត់នៅឡើយផង។
ជាមួយសេដ្ឋកិច្ចបើកឡើងវិញ អ្នកបម្រើការក្នុងសេវាកម្សាន្តចង់បានការគាំពារសង្គមដូចគេដែរ
មានការប៉ាន់ប្រមាណថា ស្ត្រីដែលបម្រើនៅក្នុងវិស័យសេវាកម្សាន្តប្រមាណ៨០ភាគរយបានក្លាយជាជនរងគ្រោះ តាមរយៈការធ្លាក់ចុះចំណូលនិងវិបត្តិការងារនៅអំឡុងពេលជំងឺកូវីដ-១៩រីករាលដាលនៅដើមឆ្នាំ២០២០។
មិនមែនមានតែអ្នកស្រី ញឹក រ៉ា ម្នាក់ទេដែលមិនធ្លាប់បានដឹង ស្គាល់ និងឮ ឬទទួលបានជំនួយគាំពារសង្គមពីរដ្ឋាភិបាលអំឡុងជួបហានិភ័យការងារនោះ នៅមានកម្មការិនីវិស័យសំណង់ផ្សេងទៀតក៏ពុំដែលបានទទួលព័ត៌មានទាំងនេះដែរ។
អ្នកស្រី យស់ សារ៉ាន មកពីខេត្តព្រៃវែងដែរ ឱ្យដឹងថា អ្នកស្រីពិតជាមិនដែលធ្លាប់បានដឹងពីគោលការណ៍នៃសេវាគាំពារសង្គមដែលរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់ឱ្យទេ ជាពិសេសការផ្ដល់ជូនសម្រាប់វិស័យដែលងាយរងគ្រោះមួយនេះតែម្ដង ពេលមានហានិភ័យការងារកើតឡើង។ អ្នកស្រីបន្តថា នៅពេលមានការវាយលុយដោយជំងឺកូវីដ-១៩កន្លងទៅនេះ អ្នកស្រីនិងកម្មករនៅក្នុងវិស័យផ្សេងទៀតក៏ជួបវិបត្តិផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុដែរ ដោយសារគ្មានការងារធ្វើ។
អ្នកស្រីបន្តថា៖ «កន្លែងហ្នឹង បើយើងដាច់ការងារអ៊ីចឹង អត់មានទេ! បើយើងដាច់ការងារអ៊ីចឹង យើងដើររកការងារ អានេះគេអត់មានជួយយើងអីទេ។ ពិតជាចង់បាន ដូចថាយើងខ្លាចគេអ៊ីចឹងទៅណា ដូចគេថាអ៊ីចឹង ចង្អឹះមួយគេកាច់បាក់ ដល់ចង្កឹះមួយបាច់ គេកាច់មិនបាក់។ បើយើងទៅ១០នាក់ ២០នាក់ ឬ៣០នាក់អ៊ីចឹងទៅណា។ ពួកគាត់សុទ្ធតែអ្នកខ្លាច មិនហ៊ានស្នើសុំអីទេ ការងារសំណង់នេះមិនសូវជាជឿនលឿនអីទេ ថ្វីបើខ្ញុំអត់ចេះអក្សរ តែខ្ញុំក៏យល់ខ្លះដែរ»។
ភាពខុសគ្នានៃប្រាក់ចំណូលរវាងកម្មករបុរសនិងស្ត្រីនៅក្នុងវិស័យសំណង់
បើទោះជានៅក្នុងច្បាប់ស្ដីពីការងារ មិនបានបែងចែកពីគម្លាតនៃប្រាក់ឈ្នួលរវាងបុរសនិងស្ត្រីក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែភាពជាក់ស្ដែង កម្មករនិយោជិតនៅក្នុងវិស័យសំណង់នៅតែត្រូវបានគេរើសអើងនៅឡើយ។ កម្លាំងពលកម្មប្រចាំថ្ងៃដែលពួកគេទទួលបាន គឺមិនដូចគ្នាទេ។ កម្មករសំណង់ជាបុរសនៅក្នុងវិស័យនេះតែងមានប្រៀបនិងថ្លៃឈ្នួលខ្ពស់ជាងកម្មការិនី បើទោះជាកម្មការិនីមានជំនាញប្រហាក់ប្រហែលឬដូចគ្នាយ៉ាងណាក្ដី។
កញ្ញា ឈី ស្រីមុំ ដែលមកពីស្រុកមេសាង ខេត្តព្រៃវែង ឱ្យដឹងថា រូបនាងអាចទទួលបានចំណូលត្រឹមតែ៣៥ ០០០រៀលប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយថ្ងៃ។ ការងារដែលគាត់ធ្វើ គឺជាអ្នកបោសសម្អាតអាគារ បៀករ៉ងឥដ្ឋការ៉ូក្រោយអាគារសាងសង់រួច ហើយការងារបន្ថែមទៀតជាអ្នកជួយជញ្ជូនកំបោរនិងស៊ីម៉ងត៍ ជាដើម។
ស្ថិតក្នុងវ័យប្រមាណ៣០ឆ្នាំ កញ្ញា ឈី ស្រីមុំ បន្តថា ការងារដែលខ្លួនធ្វើរាល់ថ្ងៃនេះ ក៏មិនខុសគ្នាពីការងាររបស់បុរសប៉ុន្មានដែរ ប៉ុន្តែជាទូទៅតម្លៃប្រាក់ឈ្នួលហាក់ខុសគ្នាឆ្ងាយពីកម្មករជាបុរស។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «ប្រុសៗ ពួកគាត់បានលើសយើងជាស្រីៗ។ កម្មករប្រុសៗទទួលបាន៤៥ ០០០រៀល។ មេជាងណាចេះរៀបឥដ្ឋ និងចាប់ជ្រី គឺបានលើសហ្នឹងទៀតក្នុងម្នាក់។ នេះមេជាងគេឱ្យតម្លៃទៅតាមអ្នកចេះឬមិនសូវចេះ។ ជាមធ្យម អ្នកចេះបូក ចេះរៀបឥដ្ឋអីហ្នឹង បាន៥០ ០០០រៀល ហើយអ្នកចេះចាប់ជ្រី និងវាយការ៉ូអីទៅក៏បាន៦ម៉ឺន។ បើខ្ញុំមិនដែលបានទេ ព្រោះគេថាស្រីៗអត់ចេះរៀបឥដ្ឋ ដូច្នេះតម្លៃខ្លួនគឺអត់បានទេ»។
តាមពិតទៅ តម្លៃប្រាក់ឈ្នួលទាបនេះមិនមែនមានតែ ស្រីមុំ ម្នាក់ទេដែលជួបបញ្ហា។ អ្នកស្រី ហម ខឺន ក៏បានអះអាងដូចគ្នាដែរថា ប្រាក់ឈ្នួលដែលខ្លួនទទួលបាន គឺមានតម្លៃប្រហែលជាង៣០ ០០០រៀលប៉ុណ្ណោះ ខណៈស្វាមីរបស់អ្នកស្រីអាចរកចំណូលបានជិត៦០ ០ ០០រៀលក្នុងមួយថ្ងៃ។ អ្នកស្រីបន្តថា គេមិនដឹងពីមូលហេតុអ្វីឱ្យពិតប្រាកដបានជាកម្រៃពលកម្មរវាងកម្មករបុរសនិងស្រ្តីមានភាពខុសឆ្ងាញពីគ្នាបែបនេះ ក្នុងពេលដែលការងារគឺមិនលើសខ្វះគ្នាប៉ុន្មានផងនោះ។
អ្នកស្រីបន្តថា៖ «ការងារខ្ញុំរៀបឥដ្ឋរៀបអី និងជញ្ជូនកំបោរអីហ្នឹងឯង។ បើមេការគាត់យកការងារខាងដេគ័រ។ ហើយបើយើងខាងលាយកំបោរលាយអីហ្នឹង។ តាមពិតទៅ វាជាប្រភេទការងារធ្ងន់ៗដែរទេ ខាងស្រីៗនោះ។ គេគិតថាបុរសគេជាមេជាង យើងស្រីតិចតួចទេ។ កម្មករផ្នែកបុរសបានមួយថ្ងៃជាង៤០ ០០០រៀល ការងារដូចគ្នា នៅតែលើសស្រីៗ។ ប្រាក់ឈ្នួលកម្លាំងពលកម្មស្ត្រី មិនដែលបានស្មើប្រាក់ឈ្នួលផ្នែកបុរសទេ ដោយសារគេគិតថាប្រុសៗមានកម្លាំងខ្លាំង»។
របាយការណ៍សិក្សាពីប្រាក់ចំណូលរបស់កម្មករនៅក្នុងវិស័យសំណង់
ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ កាលពីឆ្នាំ២០១៩ បានចេញរបាយការណ៍សិក្សាស្រាវជ្រាវទៅលើប្រាក់ចំណូលរបស់កម្មករនៅក្នុងវិស័យសំណង់ ដោយបានបញ្ជាក់ថា តម្លៃពលកម្មសម្រាប់កម្មករគ្មានជំនាញ ទទួលបានពី៣០ ០០០រៀល ទៅ៤០ ០០០រៀលក្នុងមួយថ្ងៃ។ ចំណែកកម្មករមានជំនាញ និងមេជាង ទទួលបានពី៤០ ០០០រៀល ទៅ៦០ ០០០រៀលក្នុងមួយថ្ងៃ។ ក្រៅពីនេះ ចំពោះវិស្វករ ស្ថាបត្យករ និងអ្នកជំនាញផ្សេងទៀត អាចទទួលបានប្រាក់បៀវត្សពី៤០០ដុល្លារ ទៅ២ ៥០០ដុល្លារអាមេរិកក្នុងមួយខែ។ ប៉ុន្តែតម្លៃប្រាក់ឈ្នួលសម្រាប់កម្មករនៅក្នុងវិស័យសំណង់ បើធៀបតួលេខឆ្នាំ២០២០ ដែលចេញដោយក្រសួងដែនដីដដែល គឺមានការប្រែប្រួលខុសគ្នាតិចប៉ុណ្ណោះ។
ការប្រែប្រួលតម្លៃពលកម្មសម្រាប់តែកម្មករដែលមានជំនាញតែប៉ុណ្ណោះ ក្រៅពីនេះគឺតម្លៃពលកម្មនៅដដែល។ បើយោងតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងដែនដីដែលចេញកាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០២១ បង្ហាញថា សម្រាប់កម្មករដែលមានជំនាញដូចជាមេជាង គឺពួកគេអាចទទួលបានចាប់ពី៦០ ០០០រៀល ទៅ១០០ ០០០រៀលក្នុងមួយថ្ងៃ។
កម្លាំងពលកម្មនៅក្នុងវិស័យសំណង់ថយចុះ ព្រោះតែទីផ្សារការងារត្រូវកាត់បន្ថយ
សហព័ន្ធសហជីពកម្មករសំណង់ និងព្រៃឈើកម្ពុជា ឱ្យដឹងកាលពីដើមខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ ថាកម្មករសំណង់មានប្រមាណ២០ម៉ឺននាក់នៅទូទាំងប្រទេស ក្នុងនោះ ៣០ភាគរយជាស្រ្តីដែលកំពុងបម្រើការនៅក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មមួយនេះ។ ជាមួយគ្នានេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ លោក ហេង សួរ ក៏បានឯកភាពដែរថា កម្មការិនីផ្នែកសំណង់មានប្រមាណ៣០ភាគរយ បើធៀបនឹងកម្មករសរុបជាបុរសនៅទូទាំងប្រទេស។
ដោយឡែក ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បានចេញរបាយការណ៍កាលពីដើមឆ្នាំ២០២០ បង្ហាញថា វិស័យសំណង់បានរួមចំណែកបង្កើតការងារឱ្យកម្មករបានជាង ១៧ម៉ឺននាក់ ទូទាំងប្រទេសក្នុងមួយថ្ងៃ។ ដោយឡែក សម្រាប់តែរាជធានីភ្នំពេញ វិស័យឧស្សាហកម្មធុនធ្ងន់មួយនេះក៏បានដើរតួនាទីក្នុងការផ្ដល់ការងារដល់កម្មករប្រមាណ ២ម៉ឺន៥ពាន់នាក់ ក្នុងមួយថ្ងៃដែរ។ ប៉ុន្តែរបាយការណ៍ដដែលនេះ ក៏បានកត់សម្គាល់ដែរថា ដោយសារបញ្ហាជំងឺកូវីដ-១៩ បានរុញឱ្យវិស័យដ៏សំខាន់មួយនេះត្រូវរអិលចុះបន្តិច គិតត្រឹមឆមាសទី១ ក្នុងឆ្នាំ២០២០កន្លងទៅ។ បើយោងលើរបាយការណ៍ដដែលបង្ហាញថា កម្លាំងពលកម្មផ្នែកវិស័យសំណង់បានថយចុះប្រមាណ១០ភាគរយ មានន័យថា ត្រូវថយចុះពីជិត១២ម៉ឺននាក់ក្នុងមួយថ្ងៃ មកនៅត្រឹមជាង១០ម៉ឺននាក់ ហើយការថយចុះនេះគឺកើតឡើងទូទាំងប្រទេស។
អ្នកធ្វើការនៅក្នុងវិស័យសំណង់ក៏ស្ថិតនៅក្រោមច្បាប់ស្ដីពីការងារ តែមិនទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ដូចវិស័យដទៃទៀត
ដូចនៅក្នុងខ្លឹមសារនៃច្បាប់ស្ដីពីការងារ គឺគេមិនបានបែងចែកឬរើសអើងថា លុះត្រាតែបុរសទើបអាចទទួលបានកម្រៃពលកម្មច្រើនជាងស្ត្រី ឬលុះត្រាតែស្ត្រីមានជំនាញខ្ពស់ជាងឬខ្លាំងជាងបុរស ទើបអាចទទួលបានប្រាក់ឈ្នួលស្មើទៅនឹងបុរសនោះដែរ។
មាត្រា១០៦ នៃច្បាប់ស្ដីពីការងារ បានកំណត់និយមន័យថា ចំពោះលក្ខខណ្ឌការងារប្រហាក់ប្រហែលគ្នាឬស្មើគ្នា ភាពប៉ិនប្រសប់ខាងវិជ្ជាជីវៈ និងលទ្ធផលដែលធ្វើបានស្មើគ្នា ដូច្នេះប្រាក់ឈ្នួលក៏ត្រូវតែទទួលបានស្មើគ្នាទៅតាមនោះដែរ បើទោះបីមានភាពខុសគ្នារវាងភេទឬអាយុយ៉ាងណាក្ដី។
ម្យ៉ាងវិញទៀត កម្មករដែលស្ថិតនៅក្នុងវិស័យសំណង់ទាំងអស់ មិនថាជាកិច្ចសន្យាផ្ទាល់មាត់ ឬកិច្ចសន្យាការងារដែលមានជាលាយលក្ខណ៍អក្សរយ៉ាងណាក្ដី ក៏កិច្ចសន្យាទាំងពីរប្រភេទនេះនៅតែស្ថិតក្រោមយុត្តាធិការនៃច្បាប់ស្ដីពីការងារដូចគ្នា ហើយពួកគេត្រូវតែទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ដូចគ្នា មិនថាពួកគេស្ថិតនៅក្នុងកិច្ចសន្យាការងារមួយណាឡើយ។
មាត្រា៦៥ នៃច្បាប់ស្ដីពីការងារកំណត់ថា កិច្ចសន្យាជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ជាប្រភេទនៃកិច្ចសន្យាកំណត់ថេរវេលា និងកិច្ចសន្យាផ្ទាល់មាត់ ឬហៅថាជាកិច្ចសន្យាមិនកំណត់ថេរវេលា។ តែកិច្ចសន្យាទាំងពីរប្រភេទនេះ កម្មករនៅតែត្រូវទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ស្មើៗគ្នាដដែល។
ខ្លឹមសារនៃច្បាប់មានតែការអនុវត្ត មិនមានប្រសិទ្ធភាព
សហជីពខាងវិស័យសំណង់ ឱ្យដឹងថា តាមពិតទៅ ស្មារតីនៃច្បាប់គឺបានចែងឬត្រួសត្រាយផ្លូវបានយ៉ាងល្អ ដែលអាចជួយឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធ ទទួលយកគោលការណ៍នៃច្បាប់ដោយស្ម័គ្រចិត្ត។ ប៉ុន្តែភាពជាក់ស្ដែងនៃការអនុវត្តវិញ ផ្ទុយគ្នាស្រឡះពីអ្វីដែលមានចែងឬកំណត់នៅក្នុងច្បាប់។
លោក សុខ គីន ប្រធានសហព័ន្ធសហជីពកម្មករសំណង់ និងព្រៃឈើកម្ពុជា (BWTUC) លើកឡើងថា ការងារនៅក្នុងវិស័យសំណង់ នៅតែត្រូវបានបែងចែកប្រាក់ឈ្នួលខុសៗគ្នារវាងបុរសនិងស្រ្តី។ លោកបន្តថា បើទោះជាការងារផ្នែកបុរសត្រូវគេមើលឃើញមិនសូវជាមមាញឹកខ្លាំងជាងស្ត្រី ក៏ប្រាក់ឈ្នួលរបស់ស្រ្តីនៅតែគេផ្ដល់ជូនក្នុងកម្រិតមួយនៅតិចជាងបុរសដដែល។
បើតាមលោក សុខ គីន ក្រុមស្រ្តីក្នុងវិស័យសំណង់ដែលលោកធ្លាប់ជួប តែងត្អូញត្អែរពីផលលំបាកនៃតម្លៃពលកម្មដែលពួកគេត្រូវទទួលបាន មិនស័ក្តិសមទៅនឹងការងារ។
លោកបន្តថា៖ «ពេលនិយាយពីរឿងហ្នឹងឡើង គាត់ឈឺចាប់។ ពេលខ្លះគាត់យំ ដោយសារនិយាយថាគាត់ធ្វើការ៨ម៉ោងដូចគ្នា ហេតុអីប្រាក់ឈ្នួលគាត់ទទួលបានតិច។ នៅពេលខ្លះ បុរសគាត់មានឱកាសក្នុងការឈប់សម្រាកនៅក្នុងម៉ោងការងារហ្នឹងខ្លីៗ ប៉ុន្តែស្រ្តីពេលដែលគាត់ទំនេរពីការងារមួយ គេប្រើឱ្យទៅធ្វើការងារមួយផ្សេងទៀត ពីមួយទៅមួយ អត់មានពេលទំនេរ តែប្រាក់ឈ្នួលនៅតែគេឱ្យគាត់ទាប។ នេះបានន័យថា ទី១ ទាក់ទិននឹងផ្នត់គំនិតនៅតែមានសម្រាប់ស្រ្តី និងទី២ ខ្ញុំគិតថានៅតែមានការរើសអើង»។
លោក សុខ គីន លើកឡើងទៀតថា នៅមានបញ្ហាជាច្រើនទៀតដែលកើតឡើងចំពោះស្រ្តីនៅក្នុងវិស័យសំណង់ ហើយត្រូវគេផ្ដល់តម្លៃទាបចំពោះពួកគាត់។ រាល់ការជ្រើសរើសការងារនៅក្នុងវិស័យសំណង់ ភាគច្រើនគេរើសយកតែបុរស ហើយស្រ្តីកម្រក្នុងការផ្ដល់ឱកាសឱ្យពួកគាត់បានសាកល្បង ឬបញ្ចេញសមត្ថភាពណាស់។
ក្រៅពីនេះ បើទោះជាស្រ្តីមានសមត្ថភាពប្រហាក់ប្រហែលនឹងបុរស ឬមានសមត្ថភាពដូចគ្នាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការដំឡើងតួនាទីជាមេការឬជាអ្នកគ្រប់គ្រង ស្ទើរតែ៩៩ភាគរយហើយ ស្រ្តីមិនសូវមានឱកាសចូលរួមក្នុងតួនាទីបែបនេះឡើយ។
ផ្ទុយពីការយល់ឃើញនេះ ប្រធាននាយកដ្ឋានស្រាវជ្រាវ បច្ចេកទេសសំណង់ នៃក្រសួងរៀបចំដែន និងជាប្រធានគ្រប់គ្រងទូទៅ នៃសមាគមអ្នកសាងសង់កម្ពុជា លោក ជីវ ស៊ីវផេង ឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ននេះ ស្រ្តីក៏មានសិទ្ធិស្មើនឹងបុរសដែរ ទាំងនៅក្នុងវិស័យការងារ និងការសិក្សា។ លោកបន្តថា បើនិយាយពីការងារនៅក្នុងវិស័យសំណង់វិញ ស្រ្តីមានស្នាដៃល្អជាងបុរសទៀតផង ហើយមិនតែប៉ុណ្ណោះ ប្រាក់ឈ្នួលពលកម្មរបស់កម្មការិនីសំណង់ មានពេលខ្លះហាក់ទទួលបានកម្រៃខ្ពស់ជាងបុរសក៏មានដែរ។
លោកបន្តថា៖ «ស្រ្តីចូលធ្វើការឥលូវហ្នឹងមានសិទ្ធិស្មើគ្នាជាមួយនឹងបុរសដែរហ្នឹង ហើយប្រាក់ខែក៏ស្មើគ្នាដែរហ្នឹង។ ឥលូវនេះ ស្រ្តីគាត់ក៏មានសមត្ថភាពអាចធ្វើដល់មេជាងបានផង គាត់ឈរបូក គាត់ឈររៀបឥដ្ឋបានដូចគ្នា ជួនកាលល្អជាងខាងប្រុសៗទៅទៀត។ ងាកមកខាងបញ្ញវន្តវិញ មានវិស្វករ និងស្ថាបត្យករជាស្រ្តីច្រើន»។
ភាពប្រឈមរបស់កម្មករផ្នែកសំណង់ក្រៅពីនីតិវិធីច្បាប់ និងលក្ខខណ្ឌស្ដីពីការងារ
គេសង្កេតឃើញមានកត្តាមួយចំនួនដែលកម្មករនៅក្នុងវិស័យសំណង់នៅតែជួបបញ្ហា។ ភាពប្រឈមនិងលក្ខខណ្ឌចាំបាច់ទាំងនោះ ពួកគេនៅមិនទាន់ទទួលបានការកែលម្អ ឬធ្វើទំនើបកម្មឱ្យមានភាពប្រសើរនៅឡើយ។ នៅពេលចុះពិនិត្យដោយផ្ទាល់ គេរកឃើញថា កម្មករផ្នែកសំណង់ត្រូវបង្កើនការយកចិត្តទុកនិងកែលម្អឱ្យបានច្រើនបន្ថែមទៀត ដូចជា ប្រាក់ឈ្នួលប្រចាំថ្ងៃ កន្លែងស្នាក់នៅ លក្ខខណ្ឌការងារ និងអត្ថប្រយោជន៍ដទៃទៀតដែលពួកគេត្រូវទទួលបានដូចទៅនឹងវិស័យរោងចក្រកាត់ដេរ និងវិស័យទេសចរណ៍ ជាដើម។
បើពិនិត្យទៅលើប្រាក់ឈ្នួល មើលមួយភ្លែតឃើញថា កម្មករផ្នែកសំណង់ហាក់ទទួលបានច្រើនគួរសមក្នុងមួយថ្ងៃ ប៉ុន្តែមែនទែនទៅ ពួកគេអាចទទួលបានប្រាក់ឈ្នួលប្រចាំថ្ងៃចន្លោះពី៣០ ០០០រៀល ទៅ១០០ ០០០រៀល អាស្រ័យទៅតាមជំនាញនិងប្រភេទការងារ ហើយចំណុចនេះមើលទៅចំណូលហាក់ច្រើនជាង បើធៀបទៅនឹងកម្មកររោងចក្រ។
ប៉ុន្តែបើគេគិតជាមធ្យមភាគប្រចាំខែវិញ កម្មករផ្នែកសំណង់ទទួលបានប្រាក់ឈ្នួលតិចជាងកម្មកររោងចក្រទៅវិញ។ ភាពខុសគ្នានេះនៅត្រង់កម្មករផ្នែកសំណង់ធ្វើការមិនពេញខែ ហើយស៊ីប្រាក់ឈ្នួលប្រចាំថ្ងៃ ដោយពឹងផ្អែកទៅលើការងារម៉ៅការ។ ដោយឡែក កម្មកររោងចក្រនៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរវិញ ពួកគេធ្វើការពេញពីមួយខែទៅមួយខែ ដោយមានប្រាក់ខែគោលថេរ បូករួមទាំងប្រាក់ថែមម៉ោង និងអត្ថប្រយោជន៍ដទៃទៀត។
ចំពោះស្ថានភាពលក្ខខណ្ឌការងាររវាងកម្មករផ្នែកសំណង់ និងរោងចក្រកាត់ដេរ ក៏ខុសគ្នាដែរ។ កម្មករសំណង់ត្រូវធ្វើការនៅក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មធុនធ្ងន់ ក្នុងប្រភេទការងារ ដូចជា ត្រូវលីសែង ជញ្ជូនឥដ្ឋ ស៊ីម៉ង់ត៍ ថ្ម និងដែក ជាដើម ហើយពេលខ្លះទៀតត្រូវឡើងលើអាគារខ្ពស់ៗដែលងាយនឹងប្រឈមមុខទៅនឹងគ្រោះថ្នាក់ការងារគ្រប់ពេលវេលា។
ជាងនេះទៀតទៅ អ្វីដែលកាន់តែពិបាកនោះ គឺកន្លែងស្នាក់នៅរបស់កម្មករផ្នែកវិស័យសំណង់ ដែលមានពេលខ្លះ ពួកគេត្រូវបង្ខំចិត្តស្នាក់នៅនឹងការដ្ឋានផ្ទាល់ ក្រោមតង់កៅស៊ូ ក្រោមអាគារ ឬក្បែរការដ្ឋានសាងសង់ ជាដើម។ ការស្នាក់នៅ បាយទឹក និងបន្ទប់ទឹក គឺនៅជាមួយគ្នា ហើយជួនកាលពួកគេត្រូវបម្លាស់ទីរហូត ព្រោះជាការងារប្រភេទម៉ៅការ លើកលែងតែការដ្ឋានខ្នាតធំៗដែលអាចឈរជើងបានយូរខែនិងយូរឆ្នាំ។ បញ្ហាប្រឈមទាំងនេះនៅមិនទាន់គិតដល់ប្រាក់អត្ថប្រយោជន៍ លក្ខខណ្ឌការងារ ប្រាក់លើកទឹកចិត្ត និងប្រាក់រង្វាន់ជាដើមនៅឡើយផង។ ក្រៅពីនេះ កម្មករផ្នែកសំណង់ ធ្វើការមិនមានថ្ងៃសៅរ៍ឬអាទិត្យទេ ប៉ុន្តែពេលជួបហានិភ័យការងារដូចករណីជំងឺកូវីដ-១៩ ពួកគេនៅតែមិនអាចទទួលបានសេវាគាំពារសង្គមនិងប្រាក់ឧបត្ថម្ភ ដូចទៅនឹងវិស័យរោងចក្រកាត់ដេរ និងវិស័យទេសចរណ៍ឡើយ។
សហព័ន្ធសហជីពផ្នែកវិស័យសំណង់ បង្ហាញថា មូលហេតុសំខាន់មួយទៀតដែលនាំឱ្យកម្មករក្នុងវិស័យសំណង់មិនទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ដែរនោះ គឺក្រុមហ៊ុនម៉ៅការសំណង់ព្យាយាមមិនចុះបញ្ជី។ ការមិនចុះបញ្ជីនេះនាំឱ្យក្រុមហ៊ុនម៉ៅការសំណង់ទាំងនោះរួចផុតពីកាតព្វកិច្ចបង់ពន្ធដូចមានកំណត់នៅក្នុងច្បាប់ស្ដីពីការងារ។ បើចុះបញ្ជីត្រឹមត្រូវ មានន័យថា ក្រុមហ៊ុនទាំងនោះត្រូវបង់លុយជាប្រចាំខែទៅបេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គម ដូច្នេះកម្មករវិស័យសំណង់ដែលធ្វើការនៅក្រោមបង្គាប់នៃក្រុមហ៊ុនទាំងនោះ នឹងទទួលបានប្រាក់អត្ថប្រយោជន៍ ព្រមទាំងមូលនិធិសមធម៌សុខាភិបាលពីរដ្ឋ ក្នុងពេលជួបហានិភ័យការងារឬឧបសគ្គផ្សេងៗ។
លោក សុខ គីន ប្រធានសហព័ន្ធសហជីពកម្មករសំណង់ និងព្រៃឈើកម្ពុជា ឱ្យដឹងទៀតថា បើពិនិត្យនៅក្នុងរបាយការណ៍ដែលចេញដោយក្រសួងដែនដី កាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០២១ គិតចាប់ពីឆ្នាំ២០០០ រហូតដល់ឆ្នាំ២០២០ មានក្រុមហ៊ុនជិត៣ ០០០ ត្រូវបានរកឃើញថា បានចុះបញ្ជីជាក្រុមហ៊ុនសម្រាប់ធ្វើប្រតិបត្តិការនៅក្នុងវិស័យសំណង់។ ប៉ុន្តែគិតមកដល់ពេលនេះ លោក សុខ គីន លើកឡើងថា មានតែក្រុមហ៊ុនជាង១ ៣០០ប៉ុណ្ណោះដែលមានសុពលភាព ក្រៅពីនេះមានជាងពាក់កណ្ដាលទៀតមិនមានសុពលភាព ប៉ុន្តែនៅតែអាចធ្វើសកម្មភាពបាន។
លោកបន្តថា៖ «នេះគឺជាបញ្ហាដែលយើងជួបប្រទះ ទី១ វានាំឱ្យខាតទាំងអស់ បានន័យថា រដ្ឋាភិបាលក៏ខាត ហើយកម្មករក៏ខាត។ ចំណុចពិសេសមួយទៀត គឺទាក់ទងបេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គមក៏ខាត។ តើមានមូលហេតុអ្វីបានជាខ្ញុំថាខាត? ធម្មតា! ឱ្យតែមិនបានចុះបញ្ជី និងផុតសុពលភាព គឺលែងបង់ពន្ធចូលរដ្ឋហើយ ត្រង់នេះរដ្ឋខាតចំណុច១។ ចំណុច១ផ្សេងទៀត កម្មករខាត វាទាក់ទងរបបបេឡាជាតិសន្តិសុខសង្គម ធម្មតា! ឱ្យតែមិនបានចុះបញ្ជីឱ្យបានត្រឹមត្រូវ បេឡាជាតិរបបសន្តិសុខសង្គមអត់អាចឱ្យចូលជាសមាជិក ប.ស.ស បានទេ»។
ប្រធាននាយកដ្ឋានស្រាវជ្រាវបច្ចេកទេសសំណង់ នៃក្រសួងរៀបចំដែនដី និងជាប្រធានគ្រប់គ្រងទូទៅនៃសមាគមអ្នកសាងសង់កម្ពុជា លោក ជីវ ស៊ីវផេង ទទួលស្គាល់ថា បញ្ហាគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុននេះ រដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសក្រសួងសាម៉ី ពិតជាមិនមានលទ្ធភាពតាមដានមែន។ លោកថា ការខ្វះមធ្យោបាយត្រួតពិនិត្យក្រុមហ៊ុនផុតសុពលភាព ប៉ុន្តែនៅតែអាចដំណើរការបានឬមិនបាននេះ ក្រសួងនៅតែមិនទាន់អាចដោះស្រាយបានទេ។
លោកបន្តថា៖ «ប៉ុន្តែមិនដឹងថាមានក្រុមហ៊ុនប៉ុន្មានមានដំណើរការទេ! មានពេលខ្លះ គេមកបើកចោល ឬមិនដឹងជាយ៉ាងម៉េចទេ! យើងមិនបានតាមអាហ្នឹង! គេមកសុំច្បាប់យើងឱ្យហើយ បើគេរកស៊ីបានឬមិនបាន ទាំងខាងវិស័យរដ្ឋ និងវិស័យឯកជន ក៏អត់ដឹងដែរ! គេអត់ប្រាប់យើង។ គេថាមានគម្រោងនៅឯណាៗ គេមិនដែលប្រាប់យើងផង»។
ការឆ្លើយតបពីក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ តែមិនចំទិសដៅដែលកម្មករចង់បាន
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ និងបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ លោក ហេង សួរ ឆ្លើយតបកាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ ថាបើគិតពីគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល គឺផ្ដោតការជួយឧបត្ថម្ភនៃសេវាគាំពារសង្គមលើវិស័យដែលរងគ្រោះខ្លាំងប៉ុណ្ណោះ ហើយការអន្តរាគមន៍កន្លងទៅរបស់រដ្ឋាភិបាល គឺអ្នកដែលរងផលប៉ះពាល់ពីវិបត្តិនៃជំងឺកូវីដ-១៩ ហើយពួកគេស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពប្រភេទ «ក្រ១» និង «ក្រ២»។ ដោយឡែក កម្មករនៅក្នុងវិស័យសំណង់វិញ លោកថា ភាគច្រើនជាប្រភេទការងារម៉ៅការបន្ត។ លោក ហេង សួរ បន្តថា បើពិនិត្យមើលទៅ នៅពេលកម្មករក្នុងវិស័យសំណង់ជួបហានិភ័យការងារ ពេលខ្លះសង្កេតឃើញពួកគេបានវិលត្រលប់ទៅស្រុកកំណើតវិញ។
ធនាគារពិភពលោកព្យាករពីភាពងើបឡើងយឺតសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា
ធនាគារពិភពលោក (World Bank) បានចាប់អារម្មណ៍ពីការរៀនរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជាជាមួយជំងឺកូវីដ-១៩ ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន ក្រោយពេលរដ្ឋាភិបាលចាប់បន្ធូរបន្ថយវិធានការរឹតបន្តឹង ការធ្វើដំណើរ និងប្រកបអាជីវកម្ម។ ចាប់ពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១មក រដ្ឋាភិបាលសម្រេចបើកប្រទេសឱ្យដំណើរការពេញលេញឡើងវិញ អមដោយការបន្តអនុវត្តវិធានការការពារសុខភាពដែលមានស្រាប់។
ប្រភពដដែលបន្តទៀតថា ជាក់ស្ដែង កំណើននៃផលិតផលសរុបក្នុងស្រុក (ផ.ស.ស) របស់កម្ពុជានៅក្នុងឆ្នាំនេះ ត្រូវបានព្យាករថានឹងមានកំណើនត្រឹមតែ ២,២% ប៉ុណ្ណោះ។ ការបន្តធ្លាក់ចុះនេះ ដោយសារមានការវាយលុកដោយករណីឆ្លងវីរុសកូវីដ-១៩។
ការព្យាករដោយធនាគារពិភពលោកនេះ ក៏មិនខុសគ្នាពីអ្វីដែលក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ បញ្ជាក់ពីការថយចុះនូវទំហំវិនិយោគដូចនៅក្នុងឆ្នាំ២០២១ដែរ។
លោក ជីវ ស៊ីវផេង ឱ្យដឹងថា សកម្មភាពនៃការសាងសង់ក្នុងឆ្នាំ២០២១កន្លងទៅនេះ ត្រូវបានកាត់បន្ថយច្រើន បើធៀបរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំ២០២០។ ការថយចុះនៃសំណើសុំវិនិយោគរបស់ក្រុមវិនិយោគិននេះ បានធ្វើឱ្យទំហំទុនវិនិយោគក៏ត្រូវធ្លាក់ចុះទៅតាមនោះដែរ ពោលគឺធ្លាក់ចុះពីប្រមាណ៧ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក កាលពីឆ្នាំ២០២០ មកនៅត្រឹមប្រមាណ៥ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ក្នុងឆ្នាំ២០២១។
លោកបន្តថា៖ «សំណង់ខ្ពស់ៗមានច្រើនតាំងពីឆ្នាំ២០១៧មកម៉្លេះ អ៊ីចឹងវាអាចធ្លាក់ចុះមកបន្តិច វាធ្លាក់ចុះមកបន្តិច! តែធ្លាក់ចុះនេះ ប្រហែល១៥ភាគរយអីហ្នឹងទេ។ តែដល់មកឆ្នាំ២០១៩ អីបុក[កើន]ឡើងវិញហើយ។ សំណង់បុកឡើងវិញហើយ បុកឡើងរហូតដល់១១ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក។ ដល់ចូលមកកូវីដ ធ្លាក់ចុះអស់៤ប៊ីលានបាត់ហើយ។ នៅឆ្នាំ២០២១ ចុះអស់ពី២ប៊ីលានថែមទៀតហើយ ដូច្នេះអាហ្នឹងយើងនិយាយត្រឹមតែតួលេខគត់ៗទេណា»។
របាយការណ៍ពីសហព័ន្ធសហជីពកម្មករសំណង់ និងព្រៃឈើកម្ពុជា បង្ហាញថា ចំនួនកម្មករផ្នែកសំណង់សព្វថ្ងៃមានតែជាង១ម៉ឺននាក់ បើធៀបទៅនឹងវិស័យរោងចក្រកាត់ដេរមានជាង៣៥ម៉ឺននាក់។
លោក សុខ គីន ប្រធានសហព័ន្ធសហជីពកម្មករសំណង់ និងព្រៃឈើកម្ពុជា ថ្លែងថា ដើម្បីអាចជួយវិស័យសំណង់នេះឱ្យមានសំឡេងកាន់តែខ្លាំងដូចវិស័យផ្សេងទៀត គឺត្រូវកៀរគរនិងចងក្រងសមាជិកបណ្ដាញនៅក្នុងវិស័យសំណង់នេះឱ្យបានច្រើន។ ក្រៅពីច្បាប់ស្ដីពីការងារដែលមានស្រាប់ហើយ ធ្វើយ៉ាងណាជំរុញឱ្យស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធចូលរួមពង្រឹងនិងអនុវត្តឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព។ លោកបន្តថា ការបង្កើនលទ្ធភាពបែបនេះទើបអាចធានាថា កម្មករនៅក្នុងវិស័យសំណង់នឹងលែងបាត់បង់អត្ថប្រយោជន៍ ហើយលក្ខខណ្ឌការងារកាន់តែប្រសើរជាងមុន។
លោកបន្តថា៖ «ជាទូទៅនៅក្នុងវិស័យសំណង់ ខ្ញុំគិតថា សហជីពនៅក្នុងវិស័យសំណង់មានប្រហែលជា៤សហព័ន្ធ។ ប៉ុន្តៃសកម្មភាពហាក់បីដូចជាមិនលេចធ្លោ បានន័យថា ការផ្សព្វផ្សាយក៏ដូចជាការចងក្រងបង្កើនសមាជិកហ្នឹងមួយៗហាក់ដូចជាមិនបានទូលំទូលាយដូចទៅនឹងវិស័យកាត់ដេរ និងវិស័យផ្សេងៗ ដូច្នេះធ្វើឱ្យព័ត៌មានពីសហជីពទៅគាត់ទទួលបានតិចតួចនៅឡើយ »។
