ពលរដ្ឋដែលកំពុងរងផលប៉ះពាល់ពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ព្រលានយន្តហោះភ្នំពេញថ្មី ស្ថិតក្នុងស្រុកកណ្ដាលស្ទឹង ខេត្តកណ្ដាល បង្ហាញការខកចិត្តចំពោះអាជ្ញាធរដែលបានហាមមិនឱ្យពួកគេតវ៉ាប្រឆាំងការឈូសឆាយដីធ្លីរបស់ខ្លួនពីសំណាក់ក្រុមហ៊ុន ខណៈផ្ដល់សំណងមិនសមរម្យ។
កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែកុម្ភៈនេះ អាជ្ញាធរស្រុកកណ្ដាលស្ទឹង បានជួបប្រជុំជាមួយពលរដ្ឋ៥០នាក់ដែលមានក្បាលដីប៉ះពាល់ដោយគម្រោងព្រលានយន្តហោះថ្មី ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយពីគម្រោងនៃការកាយប្រឡាយទំហំទទឹង២២ម៉ែត្ររបស់ក្រុមហ៊ុនដែលកំពុងចាប់ផ្ដើមកាយថ្មីៗនេះ។
អ្នកស្រី ឃឹម ម៉ាលី ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅឃុំបឹងខ្យាង និងប៉ះពាល់ដី៤០អា ប្រាប់ វីអូឌី នៅថ្ងៃអង្គារនេះថា ក្រុមហ៊ុនបានចាប់ផ្ដើមកាយប្រឡាយដើម្បីការពារគម្រោងអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញថ្មី ដែលនឹងប៉ះពាល់ផ្ទះនិងដីស្រែពលរដ្ឋមួយចំនួនបន្ថែមទៀត។
ពលរដ្ឋរូបនេះឱ្យដឹងថា នៅក្នុងអង្គប្រជុំនោះ អភិបាលស្រុកកណ្ដាលស្ទឹង លោក អ៊ូច សាវឿន បានហាមប្រជាពលរដ្ឋមិនឱ្យតវ៉ាប្រឆាំងសកម្មភាពឈូសឆាយរបស់ក្រុមហ៊ុនឡើយ និងរក្សាជំហរផ្ដល់សំណងប៉ះពាល់ត្រឹមតែ៨ដុល្លារដដែល។ អ្នកស្រីថា សំណងនេះ ពលរដ្ឋពុំអាចទទួលយកបានទេ ដោយពួកគាត់នៅតែទាមទារសំណងតាមតម្លៃទីផ្សារ ឬប្រហាក់ប្រហែល។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំពិតជាខកចិត្តខ្លាំងណាស់ គេឈូសឆាយយកដីយើង ហើយអាជ្ញាធរការពារក្រុមហ៊ុន មកហាមយើងមិនឱ្យតវ៉ាប្រឆាំងការឈូសឆាយដីខ្លួនឯងទៀត។ ៨ដុល្លារ ខ្ញុំមិនយកទេ! យកធ្វើអីបើយកនៅតែក្រដដែលហ្នឹង? បើយើងអស់ផ្ទះអស់ដីហើយហ្នឹង! គិតទៅយើងអន់ជាងជនជាតិវៀតណាម គេស្រង់ពីទឹកមក គេរកដីធ្វើឱ្យផ្ទះឱ្យនៅម៉ាស្អាត។ បើខ្មែរឯង ខំខ្ចីលុយធនាគារ ទៅខ្ញុំគេនៅក្រៅប្រទេស យកលុយមកធ្វើផ្ទះ បែរជាអាជ្ញាធរមករុះមករើផ្ទះចោលទៅវិញ»។
ពលរដ្ឋបឹងខ្យាងម្នាក់ទៀត អ្នកស្រី លូង ជ្រៀច និយាយថា គ្រួសារអ្នកស្រីមានដីកន្លះហិកតាប៉ុណ្ណោះសម្រាប់បង្កបង្កើនផលចិញ្ចឹមគ្រួសារ។ អ្នកស្រីថា ខ្លួនមានការឈឺចាប់ជាខ្លាំងនៅពេលឮអាជ្ញាធរប្រកាសថា សំណងផលប៉ះពាល់នៅតែរក្សាជំហរត្រឹម៨ដុល្លារដដែលនោះ ខណៈគ្រួសារកំពុងខ្វះខាតក្នុងជីវភាព និងគ្មានមុខរបរអ្វីក្រៅពីធ្វើស្រែ និងនេសាទត្រី។
អ្នកស្រី លូង ជ្រៀច បន្តថា អ្នកស្រីធ្លាប់ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួននិងជាប់ខ្នោះដោយសារតែតវ៉ាប្រឆាំងការឈូសឆាយដីធ្លីរបស់ខ្លួនឯងពីសំណាក់ក្រុមហ៊ុន។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «មីងពេលឮថាគេធ្វើព្រលានយន្តហោះនៅតំបន់នេះ មីងសប្បាយចិត្តណាស់ ប៉ុន្តែបែរជាធ្វើឱ្យមីងទឹកភ្នែកវិញ មីងទទួលយកមិនបានទេ។ រាល់ថ្ងៃខ្លួនមានជំងឺទៀត គិតច្រើន! ខ្ញុំស្គាល់ហើយរសជាតិខ្នោះច្រវាក់ ដោយសារតវ៉ាដីធ្លីខ្លួនឯង»។
បើតាមញត្តិរបស់អ្នកភូមិដាក់ទៅក្រសួងទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា និងអធិការកិច្ច និងក្រសួងយុត្តិធម៌ កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែកុម្ភៈនេះ បានឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ន ដីនៅតំបន់ដែលពួកគាត់រស់នៅមានតម្លៃចន្លោះពី «៨០ដុល្លារ ទៅ១០០ដុល្លារ ក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ»។
អភិបាលស្រុកកណ្ដាលស្ទឹង លោក អ៊ូច សាវឿន មានប្រសាសន៍ថា ក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះ លោកបានប្រាប់ទៅប្រជាពលរដ្ឋកុំឱ្យមានការតវ៉ាប្រឆាំង ឬបង្កអំពើហិង្សាណាមួយដល់សកម្មភាពឈូសឆាយរបស់ក្រុមហ៊ុន ខណៈគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ព្រលានយន្តហោះនោះជាការអភិវឌ្ឍរបស់ជាតិ។ លោកបញ្ជាក់បន្ថែមថា ចំពោះសំណងវិញ រដ្ឋាភិបាលនៅតែរក្សាគោលការណ៍ផ្ដល់ឱ្យអ្នករងផលប៉ះពាល់ក្នុងតម្លៃ «៨ដុល្លារ ក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ» ដដែល។
លោកបន្ថែមថា៖ «អត់នៅស្ងៀមទេ គម្រោងនេះ! ទៅមុខរហូតហើយ អត់ឈប់បានទេ! សូមបញ្ជាក់ជូនអ៊ីចឹង ហើយអត់មានបុគ្គលណាមកលើកតម្លៃលើសពី៨ដុល្លារហ្នឹងបានទេក្នុងមួយម៉ែត្រការ៉េ»។
មាត្រា៤៤ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ បានចែងថា ពលរដ្ឋកម្ពុជាគ្រប់រូប ទោះជាបុគ្គលក្ដី ជាសមូហភាពក្ដី គឺមានសិទ្ធិជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ។ កម្មសិទ្ធិឯកជនស្របច្បាប់ស្ថិតនៅក្រោមការគាំពារនៃច្បាប់នេះ ដែលនឹងត្រូវដកហូតដើម្បីជាប្រយោជន៍សាធារណៈបាន លុះត្រាតែមានការផ្ដល់សំណងជាមុនដោយសមរម្យនិងយុត្តិធម៌។
ចំណែកមាត្រា២២ នៃច្បាប់អស្សាមិករណ៍ បានចែងថា ប្រាក់សំណងដែលត្រូវផ្ដល់ឱ្យម្ចាស់អចលនវត្ថុ ឬម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ ត្រូវគិតតាមថ្លៃទីផ្សារ ឬថ្លៃជំនួសនូវកាលបរិច្ឆេទនៃការចេញសេចក្ដីប្រកាសស្ដីពី «គម្រោងអស្សាមិករណ៍»។ ជាងនេះទៅទៀត សំណងត្រូវទូទាត់ជាសាច់ប្រាក់ ជាទ្រព្យ ឬជាសិទ្ធិជំនួសទៅតាមភាពជាក់ស្ដែង ដោយមានការយល់ព្រមពីម្ចាស់អចលនវត្ថុ ឬម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ និងពីគណៈកម្មការអស្សាមិករណ៍ តាមមាត្រា២៤ នៃច្បាប់ដដែលនេះផងដែរ។
កាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ អង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន៣១ស្ថាប័នបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយស្នើដល់ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធផ្ដល់សំណងឱ្យបានសមស្របតាមតម្លៃទីផ្សារ ជូនប្រជាពលរដ្ឋដែលកំពុងរងផលប៉ះពាល់ដីធ្លីពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិថ្មីនេះ និងចៀសវាងនូវកិច្ចព្រមព្រៀងដោយមានការបង្ខិតបង្ខំ ដើម្បីរក្សានូវការគោរពសិទ្ធិមនុស្សដែលទទួលស្គាល់ដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា។
ក្រុមអង្គការទាំងនេះក៏បានស្នើដល់ភាគីពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេសរដ្ឋាភិបាល ត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះដីធ្លីនេះតាមនីតិវិធី ដោយកោះហៅភាគីទំនាស់មកចរចាគ្នា ដោយឈរលើផលប្រយោជន៍និងសេចក្ដីត្រូវការរបស់គ្រប់ភាគី ហើយភាគីទំនាស់និងអាជ្ញាធរគួររក្សាឱ្យបាននូវភាពអហិង្សា។
កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១ ក្រុមពលរដ្ឋបានចេញលិខិតចំហមួយច្បាប់ ដោយបញ្ជាក់ថា គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញថ្មី អូស៊ីអាយស៊ី (OCIC) របស់លោកឧកញ៉ា ពុង ឃាវសែ នេះ បានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ប្រជាពលរដ្ឋ៣៣០គ្រួសារ មកពីឃុំចំនួន៤ រួមមាន ឃុំបឹងខ្យាង ឃុំអំពៅព្រៃ ឃុំព្រែកស្លែង ក្នុងស្រុកកណ្ដាលស្ទឹង ខេត្តកណ្ដាល និងឃុំពត់សរ នៅស្រុកបាទី ខេត្តតាកែវ ដែលមានក្បាលដីទំហំជាង១លានម៉ែត្រការ៉េ៕