រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ អះអាងថា ប្រជាជនកម្ពុជាមិនដល់៣០ភាគរយទេដែលមានចំណេះដឹងផ្នែកឌីជីថល ឬបច្ចេកវិទ្យាអេឡេត្រូនិចកម្រិតមូលដ្ឋាន ហើយពលរដ្ឋប្រមាណ៧០ភាគរយទៀតគ្មានចំណេះដឹងមួយនេះឡើយ ខណៈព័ត៌មានក្លែងក្លាយ កំពុងកើនឡើងនិងគំរាមកំហែងដល់អ្នកប្រើប្រាស់នាពេលបច្ចុប្បន្ន។
ការថ្លែងនេះធ្វើឡើងក្នុងសិក្ខាសាលាចាប់ផ្ដើមការអនុវត្តគម្រោង «ការបង្កើតក្របខណ្ឌ និងយុទ្ធសាស្រ្ត អក្ខរកម្មប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ព័ត៌មាន និងឌីជីថលថ្នាក់ជាតិ» នាថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងប្រៃសណីយ៍ និងទូរគមនាគមន៍ លោក ជា វ៉ាន់ដេត លើកឡើងថា ថ្មីៗនេះ រដ្ឋាភិបាលបានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមឌីជីថល ឆ្នាំ២០៣៥ តាមរយៈការបង្កើតនូវមូលដ្ឋានសំខាន់ៗ ដើម្បីជំរុញការទទួលយកនិងការផ្លាស់ប្ដូរឌីជីថលគ្រប់ផ្នែកទាំងអស់ ទាំងផ្នែករដ្ឋាភិបាល អាជីវកម្ម និងប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកថា ដើម្បីសម្រេចបាននូវចក្ខុវិស័យនេះ យុទ្ធសាស្រ្តសំខាន់មួយ គឺការជំរុញប្រែក្លាយពលរដ្ឋកម្ពុជាជាពលរដ្ឋឌីជីថល ដើម្បីចាប់យកប្រយោជន៍អតិបរមាពីការវិវត្តរបស់បច្ចេកវិទ្យា គមនាគមន៍ព័ត៌មាន ជំរុញផលិតភាពនិងប្រសិទ្ធភាពសេដ្ឋកិច្ច ព្រមទាំងជំរុញកំណើន និងស្ថាបនាសង្គមដ៏ស៊ីវិល័យមួយ។
យ៉ាងណា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងប្រៃសណីយ៍រូបនេះថា សព្វថ្ងៃពលរដ្ឋកម្ពុជាតិចណាស់ដែលមានចំណេះដឹងមូលដ្ឋានផ្នែកឌីជីថលនេះ។
លោក ជា វ៉ាន់ដេត ថា៖ «មកដល់សព្វថ្ងៃនេះ មានប្រជាជនកម្ពុជាមិនដល់ ៣០% ទេដែលមានអក្ខរកម្មឌីជីថលកម្រិតមូលដ្ឋាន។ សមត្ថភាពកម្រិតមូលដ្ឋានសំដៅដល់ការអាចចេះប្រើប្រាស់អ៊ីនធឺណិត និងប្រព័ន្ធឌីជីថលសម្រាប់ស្វែងរក និងចែករំលែកព័ត៌មានជាដើម។ល។ ប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ ៧០% ទៀត នៅមិនទាន់មានការយល់ដឹងចេះប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធនេះបានល្អប្រសើរនៅឡើយទេ សូម្បីតែនៅក្នុងកម្រិតមូលដ្ឋាន»។
លោក ជា វ៉ាន់ដេត បន្ថែមថា គម្លាតដ៏ធំនេះ គឺជាបញ្ហាប្រឈមនិងជារនាំងរាំងស្ទះដល់ការចាប់យកឱកាសរបស់ពលរដ្ឋក្នុងទទួលយកប្រយោជន៍ពីបច្ចេកវិទ្យា និងការទទួលបានសេវាសាធារណៈនានាក្នុងពេលអនាគត។
អ្នកជំនាញផ្នែកសុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិត លោក ង៉ែត ម៉ូសេ ថ្លែងថា តាមបទពិសោធន៍ដែលលោកបានបង្រៀនពីចំណេះដឹងផ្នែកឌីជីថលតាំងពីឆ្នាំ២០១២មក ពលរដ្ឋកម្ពុជានៅខ្វះចំណេះដឹងផ្នែកឌីជីថលនិងអ៊ីនធឺណិតច្រើន ខណៈពួកគាត់ប្រើវាលឿនពេកដោយមិនបានឈ្វេងយល់ជាមុន។
លោកបានប្រៀបធៀបការប្រើឌីជីថលរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជាទៅនឹងការរៀនជិះម៉ូតូតៗគ្នា ដោយពុំបានរៀនឈ្វេងយល់ពីច្បាប់ចរាចរណ៍។ ដូច្នេះ លោកថា ពលរដ្ឋនៅតែអាចប្រើបច្ចេកវិទ្យាបែបនោះបាន ប៉ុន្តែហានិភ័យរងគ្រោះគឺខ្ពស់ណាស់។
លោក ង៉ែត ម៉ូសេ បន្តថា នៅកម្ពុជា ពលរដ្ឋងាយនឹងចាញ់បោកតាមប្រព័ន្ធអនឡាញណាស់ មានដូចជា ការបន្លំតាមរយៈរូបភាពរ៉ូមែនទិក ឬហៅថា Romantic Scam បញ្ហាឥណទានខុសច្បាប់ ជាដើម។ ក្រៅពីនោះ នៅមានការវាយប្រហារគណនីឯកជន ជាពិសេសបុគ្គលមានមុខមាត់និងអ្នករកស៊ីធំៗច្រើនជាអ្នករងគ្រោះ ដោយសារពួកគេប្រគល់ការងារទាំងនោះឱ្យទៅអ្នកព័ត៌មានវិទ្យា ជាជាងកាន់កាប់ដោយខ្លួនឯង។
អ្នកជំនាញផ្នែកសុវត្ថិភាពអ៊ីនធឺណិតរូបនេះថា ប្រព័ន្ធឌីជីថលនិងបច្ចេកវិទ្យាមានការវិវត្តថ្មីជានិច្ច ដែលទាមទារឱ្យពលរដ្ឋប្រុងប្រយ័ត្ន ហើយត្រូវឈ្វេងយល់ពីការប្រើប្រាស់ មុនពេលប្រើស៊ីជម្រៅ ដូចជាទៅលើមុខរបរ និងទំនាក់ទំនងផ្សេងៗ ដើម្បីកុំឱ្យក្លាយជាជនរងគ្រោះ។
លោក ម៉ូសេ ថា៖ «ហើយមិនមែនតែប្រជាពលរដ្ឋទេ ទាំងអាជ្ញាធរដូចគ្នាដែរ! ឱ្យគាត់ដឹងដែរ! អាជ្ញាធរខ្លះ គាត់អត់ចេះប្រើទូរសព្ទដែរ។ អត់ចេះប្រើទូរស័ព្ទ បងចង់មានន័យថា រឿងប្រើប្រាស់ Telegram, Facebook account, Facebook page ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយពីព័ត៌មានពីស្ថាប័នរបស់គាត់ឱ្យទៅសហគមន៍ដឹង។ល។ គាត់អាចប្រើប្រាស់បាន ប៉ុន្តែប្រើប្រាស់មិនទាន់បានត្រឹមត្រូវនៅឡើយទេ។ អ៊ីចឹងមិនគិតតែប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនឯងទេ អ៊ីចឹងអាជ្ញាធរនៅតំបន់ដាច់ស្រយាលក្ដី និងអាជ្ញាធរដែលនៅក្នុងតំបន់ rural area [ជនបទ] ក្ដី គឺថាត្រូវតែទទួលបានវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលដោយផ្ទាល់»។
នាយកប្រតិបត្តិសមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា (CamboJA) លោក ណុប វី យល់ថា ចំណុចសំខាន់ ដើម្បីកុំឱ្យពលរដ្ឋរងគ្រោះដោយសារប្រព័ន្ធឌីជីថល គឺស្ថាប័នរដ្ឋ អង្គការ និងសង្គមស៊ីល ត្រូវពង្រីកការយល់ដឹងដល់ពលរដ្ឋឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយបន្ថែមទៀត។
លោកថា កម្រិតចំណេះដឹងផ្នែកឌីជីថលរបស់ពលរដ្ឋមានកាន់តែតិច ឱកាសរបស់ជនខិលខូចដែលប្រើព័ត៌មានមិនពិត ញុះញង់ បង្កឱ្យមានការយល់ច្រឡំមានកាន់តែច្រើន ហើយបញ្ហានេះនឹងបង្កគ្រោះថ្នាក់កាន់តែខ្លាំងដល់ពលរដ្ឋ។
លោក ណុប វី ថា៖ «ចំណុចហ្នឹង យើងទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែមានការបើកចិត្តទូលំទូលាយ ចំហឱ្យមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ រៀបចំឱ្យមានកិច្ចការងាររួមគ្នា ដើម្បីជំរុញការបណ្ដុះបណ្ដាលរបស់យើងឱ្យវាកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព ទាក់ទងនឹងការបណ្ដុះបណ្ដាលនៅក្រៅប្រព័ន្ធ។ ចំណែកនៅក្នុងប្រព័ន្ធ ក្រសួងមានលទ្ធភាពហើយក្នុងការបញ្ជ្រាបទៅក្នុងប្រព័ន្ធអប់រំនៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។ ក៏ប៉ុន្តែបើសិនជាមិនមានទេ ខ្ញុំគិតថា លំហនៃកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងសង្គមស៊ីវិល ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ ជាមួយនឹងខាងប្រព័ន្ធអប់រំរបស់រដ្ឋាភិបាល គឺមានលទ្ធភាព។ យើងធ្វើកិច្ចការរួមគ្នាបានទៀត ដើម្បីធ្វើម៉េចឱ្យការបញ្រ្ជាបទៅក្នុងវិស័យអប់រំក្នុងប្រព័ន្ធហ្នឹងកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពខ្លាំងឡើង»។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងប្រៃសណីយ៍ លោក ជា វ៉ាន់ដេត យល់ឃើញថា ប្រសិនបើពលរដ្ឋមានចំណេះដឹងអំពីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ព័ត៌មាន និងឌីជីថលកាន់តែច្រើន អាចធ្វើឱ្យពួកគាត់មានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការប្រើប្រាស់ ចែករំលែកប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ រក្សាបាននូវសណ្ដាប់ធ្នាប់ សេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ អត្តសញ្ញាណ វប្បធម៌ជាតិ និងទទួលបាននូវផលប្រយោជន៍ពីសង្គមឌីជីថលយ៉ាងពិតប្រាកដ៕
