មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច អំពាវនាវឱ្យប្រជាពលរដ្ឋប្រើប្រាស់យន្តការដោះស្រាយជម្លោះក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ដោយសម្អាងថា ជម្លោះឡើងតុលាការម្ដងៗ ពួកគេត្រូវចំណាយលុយច្រើន។
ការថ្លែងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នេះ ធ្វើឡើងក្នុងពិធីសម្ពោធឱ្យប្រើប្រាស់មន្ទីរពេទ្យកម្ពុជា-ចិន នៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ នាថ្ងៃចន្ទនេះ។
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ដែលបានបំបែកចេញពីខេត្តកំពង់ចាម ពេលនេះបានផ្ដល់សេវាកាន់តែកៀកជូនប្រជាពលរដ្ឋ ទាំងវិស័យសុខាភិបាល និងវិស័យយុត្តិធម៌។ លោកបញ្ជាក់ថា ខេត្តថ្មីនេះមានទាំងសាលាដំបូង និងសាលាឧទ្ធរណ៍ ដែលជាផ្នែកមួយមិនចាំបាច់ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋឡើងសាលាឧទ្ធរណ៍នៅរាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីស្វែងរកសេវាយុត្តិធម៌ដូចពេលកន្លងទៅនោះទេ។
បន្ថែមពីនេះ លោកអំពាវនាវទៅប្រជាពលរដ្ឋកុំបង្កើតជម្លោះ ហើយបើមានបញ្ហាគួរដោះស្រាយគ្នាក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ដើម្បីបញ្ចៀសការចំណាយលុយច្រើន។
លោកថា៖ «ក្ដីក្ដាំគ្នាម្ដងៗ គឺអស់លុយមិនតិចទេ! អ៊ីចឹងបានសុំកុំទាស់គ្នាអី កុំឡើងតុលាការអី រកវិធីដោះស្រាយក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ»។
យ៉ាណា លោករម្លឹកថា ការបង្កើតឱ្យមានសាលាឧទ្ធរណ៍នៅតាមភូមិភាគក្នុងប្រទេសកម្ពុជា រួមទាំងខេត្តត្បូងឃ្មុំផងនោះ ជាការធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធតុលាការ ដើម្បីផ្ដល់សេវាយុត្តិធម៌កាន់តែប្រសើរដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។
អគ្គលេខាធិការគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោកបណ្ឌិត សាម អ៊ីន យល់ថា ការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការជាគំរូល្អមួយ បើអាជ្ញាធរមានជំនាញដោះស្រាយប្រកបដោយការទទួលខុសត្រូវ សម្រាប់ដោះស្រាយជម្លោះតូចៗនៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន ដែលពលរដ្ឋទាស់គ្នារឿងបញ្ហាព្រំដី បញ្ហាខ្ចីលុយ រួមទាំងទំនាស់ក្នុងគ្រួសារ ជាដើម។
ប៉ុន្តែលោកថា ក្នុងប្រទេសជឿនលឿន ជម្រើសនេះគ្រាន់តែជាផ្នែកតូចមួយប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់គឺការពារប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ កុំឱ្យមានការរំលោភអំណាចពីអ្នកនយោបាយ ទើបអាចធានាយុត្តិធម៌សង្គមបាន។
លោកថា៖ «ក្នុងការកសាង គ្រប់គ្រង អភិវឌ្ឍន៍ជាតិមួយឱ្យខ្លាំង គេត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់ គេត្រូវរៀបចំប្រព័ន្ធតុលាការហ្នឹងឱ្យបានល្អប្រសើរ។ យើងមិនអាចទុកបណ្ដោយឱ្យប្រព័ន្ធតុលាការមួយដែលនៅរងសម្ពាធនយោបាយ ដែលមានអំពើពុករលួយច្រើន ហើយទុករឿងហ្នឹងចោល ហើយចេះតែស្រែកឱ្យប្រើប្រព័ន្ធផ្សេងទេ»។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី មើលឃើញថា ការជំរុញរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីនេះអាចជាការកាត់បន្ថយបញ្ហាកកស្ទះសំណុំរឿង និងកាត់បន្ថយការចំណាយធនធានរដ្ឋផ្សេងទៀត ដែលជាតម្រូវការចាំបាច់សម្រាប់បម្រើឱ្យការជំនុំជម្រះក្ដីដែលស្ថាប័នសាម៉ីកំពុងប្រឈម។
ប៉ុន្តែលោកថា ភាពជោគជ័យ ទាល់តែធ្វើកំណែទម្រង់ជាប្រព័ន្ធ ពិសេសវិធានទប់ស្កាត់អំពើពុករលួយ បើពុំនោះទេ ពលរដ្ឋនៅតែក្លាយជាជនរងគ្រោះជម្លោះក្ដីក្ដាំនោះដដែល។
លោកថា៖ «អំពើពុករលួយត្រូវបានរកឃើញថា ជាឧបសគ្គមួយធំណាស់សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា លើគ្រប់វិស័យ ទាំងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ទាំងវិស័យនយោបាយ ទាំងវិស័យយុត្តិធម៌។ អយុត្តិធម៌សង្គមហ្នឹងក៏សុទ្ធតែអាចពាក់ព័ន្ធទៅនឹងអំពើពុករលួយហ្នឹងដែរ។ ពិសេសរឿងអភិបាលកិច្ចល្អអីហ្នឹង ក៏ដោយសារអំពើពុករលួយហ្នឹងហើយ ធ្វើឱ្យមានការធាក់ថយច្រើន [ចំណាត់ថ្នាក់មិនល្អ]»។
របាយការណ៍របស់អង្គការគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក (World Justice Project) ចេញផ្សាយកាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ បានវាយតម្លៃថា វិស័យយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាមានភាពអាក្រក់ ស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់បាតតារាង ដោយឈរនៅលេខរៀងទី១៣៨ ក្នុងចំណោមប្រទេស១៣៩៕
