ក្រុមសង្គមស៊ីវិលទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលយកចិត្តទុកដាក់លើស្ត្រីលក់ដូរតាមដងផ្លូវ ដោយអះអាងថា ពួកគេកំពុងប្រឈមនឹងការគំរាមកំហែងពីបញ្ហាមួយចំនួននិងរងការកេងប្រវ័ញ្ច ខណៈការផ្ដល់នូវកិច្ចការពារផ្លូវច្បាប់ដល់អ្នកលក់ដូរតាមដងផ្លូវជាស្ត្រីនៅមិនទាន់មាននៅឡើយ។
ក្នុងឱកាសអបអរទិវាអន្តរជាតិនារី ខួបទី១១១ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន១៥ស្ថាប័នបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមគ្នានាថ្ងៃទី៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២នេះ ដោយស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយបញ្ហាចំនួន៨ចំណុច ដែលអ្នកលក់ដូរតាមដងផ្លូវជាស្ត្រីបាននិងកំពុងជួបប្រទះ។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំង១៥ស្ថាប័ននោះ រួមមាន សមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ (IDEA), អង្គការអភិវឌ្ឍន៍ស្ត្រី (AS), វិទ្យាស្ថានតស៊ូមតិ និងគោលនយោបាយ (API), អង្គការទ្រទ្រង់ស្ត្រីខ្មែរ (COWS) និង ខុមហ្វ្រែល (COMFREL) ជាដើម។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល បានលើកឡើងថា ទោះបីជាការលក់ដូរតាមដងផ្លូវបានដើរតួនាទីសំខាន់ ដោយរួមចំណែកបង្កើនមុខរបរ និងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចសង្គមក៏ដោយ ក៏ស្ត្រីលក់ដូរតាមដងផ្លូវមិនទទួលបានការការពារដោយច្បាប់ឡើយ ហើយផ្ទុយទៅវិញ ពួកគេបានរងនូវការយាយី ការកេងប្រវ័ញ្ច កង្វះការទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ និងកិច្ចគាំពារសង្គមផ្សេងៗ។ ជាងនេះទៀត ស្ត្រីទាំងនោះក៏កំពុងរងគ្រោះពីច្បាប់និងលិខិតបទដ្ឋានគិតយុត្តមួយចំនួន ដែលមិនសូវមានអំណោយផល និងបានគំរាមកំហែងដល់ឱកាសបង្កើនប្រាក់ចំណូល រួមទាំងបង្កើនឯករាជ្យភាពផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចរបស់ពួកគេផងដែរ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដដែលបន្តទៀតថា ស្ត្រីលក់ដូរតាមដងផ្លូវដែលខ្វះទីតាំងលក់ដូរសមរម្យ ក៏បានរងនូវការរំលោភបំពាននិងការកេងប្រវ័ញ្ចជាប្រព័ន្ធពីសំណាក់សន្តិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់ ខណៈឆ្នាំ២០១៩ មានស្ត្រីចំនួន៧៥ភាគរយ ឬស្មើនឹង១០ភាគរយនៃចំនួនប្រជាជនរស់នៅរាជធានីភ្នំពេញ ដែលជាអ្នកលក់ដូរតាមដងផ្លូវ។
ករណីនេះ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានស្នើទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ក្រសួងកិច្ចការនារី ក្រសួងសង្គមកិច្ច និងក្រសួងការងារ គួរតែពិចារណាផ្ដល់នូវកិច្ចការពារផ្លូវច្បាប់ដល់អ្នកលក់ដូរតាមដងផ្លូវជាស្ត្រី ដើម្បីការពារពួកគេពីការរំលោភបំពាននិងការកេងប្រវ័ញ្ចជាលក្ខណៈប្រព័ន្ធ ខណៈកិច្ចការពារនេះ មានសារៈសំខាន់ក្នុងការសម្រេចគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាពរបស់កម្ពុជា។
សង្គមស៊ីវិលទាំងនោះក៏បានស្នើទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ពិនិត្យឡើងវិញនូវសេចក្ដីព្រាងស្ដីពីច្បាប់សណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ក្នុងគោលបំណងធានាថា ពង្រាងច្បាប់នេះត្រូវបានតាក់តែងឡើង ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍និងសិទ្ធិអំណាចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋរងគ្រោះ រួមទាំងអ្នកលក់ដូរតាមដងផ្លូវដែលភាគច្រើនជាអ្នកទន់ខ្សោយ ជាពិសេសស្រ្តី កុមារ និងជនពិការ ខណៈសាលារាជធានីភ្នំពេញមិនទាន់រកកន្លែងឱ្យពួកគេលក់ដូរបានសមរម្យនៅឡើយ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍គូសបញ្ជាក់ថា៖ «រដ្ឋាភិបាល តាមរយៈក្រសួងមហាផ្ទៃ គួរតែពិចារណាឱ្យមានការពិគ្រោះយោបល់ប្រកបដោយអត្ថន័យ និងការផ្សព្វផ្សាយជាសាធារណៈ ដើម្បីកសាងជំនឿចិត្តពីសាធារណជន ការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក និងធានានូវការចូលរួមដ៏សកម្មពីស្ត្រី អ្នកលក់ដូរតាមដងផ្លូវ ដែលជាឆ្អឹងខ្នងដ៏សំខាន់នៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសជាតិ»។
ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ លោក វន់ ពៅ មានប្រសាសន៍ថា ក្នុងឱកាសទិវាសិទ្ធិនារីអន្តរជាតិនេះ ស្រ្តីនៅទូទាំងពិភពលោក រួមទាំងកម្ពុជា តែងតែផ្ញើសារទៅកាន់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាដែលពួកគាត់កំពុងប្រឈមនិងជួបប្រទះ។
លោកថា៖ «បើសិនជាមិនមានដំណោះស្រាយអ្វីដែលយើងបានដាក់ស្នើចំនួន៨ចំណុចជូនរដ្ឋាភិបាល ពួកគាត់នឹងប្រឈមបញ្ហាមិនមានកន្លែងប្រកបមុខរបរច្បាស់លាស់ មិនទទួលបានកិច្ចគាំពារសង្គម មិនទទួលបានយុត្តិធម៌ ក្នុងនាមជាប្រជាពលរដ្ឋ។ មួយទៀត ចំពោះគោលនយោបាយផ្សេងៗ ពួកគាត់មិនទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ ដូចមានចែងនៅក្នុងគោលនយោបាយទាំងនោះទេ»។
អាជីករលក់ដូរតាមដងផ្លូវម្នាក់ អ្នកស្រី លៀន សោភា បង្ហាញការគាំទ្រចំពោះសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះ ដោយថា បច្ចុប្បន្ន ពួកគាត់ជួបការលំបាកខ្លាំង និងប្រឈមហានិភ័យច្រើន ហើយមិនទទួលបានអត្ថផលប្រយោជន៍ផ្សេងៗ ជាដើម។ អ្នកស្រីស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលជួយរកកន្លែងសម្រាប់ឱ្យពួកគាត់បានលក់ដូរសមរម្យ ដើម្បីកាត់បន្ថយបញ្ហាប្រឈមផ្សេងៗ និងកាត់បន្ថយការចំណាយ ជាដើម។
អ្នកស្រីថា៖ «ទី១ យើងមានកន្លែងលក់ពិតប្រាកដ ដើម្បីកុំឱ្យប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថានតាមដងផ្លូវ ណាមួយធូរតម្លៃជួលតាមផ្ទះដែរ នៅតាមផ្ទះគេ ឱ្យគេ១០០ដុល្លារ ហើយការរដ្ឋជួលទាបជាងអ៊ីចឹងទៅ។ បើជួលតាមផ្ទះ ១០០ដុល្លារអី ពួកខ្ញុំរត់អត់រួចទេ។ មួយទៀត លក់ដូរតាមផ្លូវប្រឈមហានិភ័យ ទី១ បើមានម៉ូតូប៉ះពាល់គ្នាអី នឹងមានបញ្ហាដល់ពួកខ្ញុំ»។
វីអូឌី មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញករណីនេះពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ខៀវ សុភ័គ បានទេ នៅថ្ងៃអង្គារនេះ។
ប៉ុន្តែអ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជារបស់រដ្ឋាភិបាល លោក កត្តា អ៊ន មានប្រសានស៍ថា រដ្ឋាភិបាលបានយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះស្ត្រីតាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣មកម្ល៉េះ តាមរយៈក្រសួងកិច្ចការនារី រួមទាំងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ដោយរួមគ្នាលើកកម្ពស់យេនឌ័រ។ លោកបន្តថា ការផ្ដល់ឱកាសដល់ស្ត្រីអាចលក់ដូរតាមដងផ្លូវនេះ ជាការសម្រួល ដើម្បីឱ្យពួកគាត់អាចប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិត បើទោះបីជាប៉ះពាល់សណ្ដាប់ធ្នាប់ក៏ដោយ។
លោកថា៖ «រដ្ឋាភិបាលទោះបីដឹងថាការលក់ដូរតាមដងផ្លូវ វាខុសសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ប៉ុន្តែដើម្បីលើកកម្ពស់កម្រិតជីវភាពបងប្អូនដែលពុំមានលទ្ធភាព សមត្ថភាពក្នុងការធ្វើការក្នុងរោងចក្រសហគ្រាស គឺយើងអនុញ្ញាតឱ្យគាត់លក់ដូចតាមចញ្ចើមថ្នល់។ ប៉ុន្តែយើងត្រូវគោរពតាមគោលការណ៍លក្ខខណ្ឌតំបន់ បើអាជ្ញាធរហាមឃាត់មិនឱ្យលក់»។
យ៉ាងណា កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលក៏ធ្លាប់បានទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលផ្ដល់សេវាគាំពារដល់ស្ត្រីដែលធ្វើការងារក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ ដើម្បីឱ្យពួកគាត់ទទួលបានសេវាសង្គម និងមានភាពកក់ក្ដៅក្នុងការចិញ្ចឹមជីវិត ដូចបុគ្គលទូទៅដែលធ្វើការមានស្ថាប័នផងដែរ៕
