មេដឹកនាំជប៉ុនបង្ហាញចេតនាចង់ឃើញកម្ពុជាលើកកម្ពស់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងនីតិរដ្ឋ ខណៈការបោះឆ្នោតជិតចូលមកដល់ ប៉ុន្តែគណបក្សប្រឆាំងដែលធ្លាប់ទទួលបានសំឡេងឆ្នោតគាំទ្រប្រហាក់ប្រហែលបក្សកាន់អំណាចដែរនោះ ត្រូវបានបន្តរារាំងឱ្យនៅក្រៅឆាកនយោបាយក្រោមហេតុផលអនុវត្តច្បាប់។
នេះបើតាមសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ក្រោយជំនួបបិទទ្វាររវាងនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន លោក គីស៊ីដា ហ្វូមិអុ (Kishida Fumio)។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមបានលើកឡើងថា នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសទាំងពីរបានវាយតម្លៃខ្ពស់ចំពោះការផ្លាស់ប្ដូរទស្សនៈត្រង់ទៅត្រង់មកលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងនីតិរដ្ឋ ដោយផ្អែកលើការទុកចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍កម្រាស់១០ទំព័រដដែលបានគូសបញ្ជាក់ថា នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន លោក គីស៊ីដា បានបង្ហាញចេតនាគាំទ្រដល់ការលើកកម្ពស់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងនីតិរដ្ឋ។
បន្ថែមពីនេះ ជប៉ុនចង់ឃើញការបោះឆ្នោតឆ្លុះបញ្ចាំងពីសំឡេងចម្រុះពីប្រជាជនកម្ពុជា លើកកម្ពស់កិច្ចសន្ទនារវាងរដ្ឋាភិបាលនិងសង្គមស៊ីវិល រួមទាំងការពង្រឹងអភិបាលកិច្ច តាមរយៈការចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងជំនួយបច្ចេកទេសផ្នែកច្បាប់ ជាដើម។
ការលើកឡើងរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុននេះ ស្របពេលដែលកម្ពុជាគ្រោងនឹងរៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់នៅដើមខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២នេះ។
មួយវិញទៀត ក៏ចំពេលដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលតុលាការរំលាយផាត់ចេញពីឆាកនយោបាយ ចាប់តាំងពីចុងឆ្នាំ២០១៧ រហូតបច្ចុប្បន្ន រួមទាំងថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សនេះផង ត្រូវបានរារាំងពីការចូលការបោះឆ្នោត តាមរយៈអំណាចតុលាការកំពូល។
លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលតុលាការបានរំលាយ យល់ថា សាររបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន ដូចគ្នាទៅនឹងមេដឹកនាំនៃប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យមួយចំនួនទៀតដែរ គឺគេចង់ឃើញការប្រកួតអំណាចនៅកម្ពុជាឈរលើគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីឆន្ទៈរាស្ត្រពិតប្រាកដ រួមទាំងបញ្ឈប់ការប្រើប្រព័ន្ធតុលាការចោទប្រកាន់មេដឹកនាំរបស់ខ្លួនទាំងអយុត្តិធម៌។
លោកថា៖ «គេចង់ឃើញលោក កឹម សុខា មានសេរីភាពពេញលេញ មានសិទ្ធិធ្វើនយោបាយ អាហ្នឹងជាគីឡូប្រកួតរបស់អ្នកនយោបាយកំពូលៗនៃបក្សប្រឆាំង»។
នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត មើលឃើញថា ជំនួបមេដឹកនាំកំពូលកម្ពុជា-ជប៉ុន មុនការបោះឆ្នោតមកដល់នេះ ជាសញ្ញាវិជ្ជមានមួយ ដោយសម្អាងថា កន្លងទៅ ជប៉ុនក៏ធ្លាប់ទម្លាយភាពទាល់ច្រកនៃវិបត្តិនយោបាយនៅកម្ពុជា ដើម្បីស្ដារប្រជាធិបតេយ្យផងដែរ។
តែយ៉ាងណា លោកបារម្ភថា កម្ពុជាអាចនឹងបន្តខាតបង់ បើរបត់នយោបាយនៅកម្ពុជាមិនមានអ្វីវិវត្តទេនោះ។
លោកថា៖ «ជាបទពិសោធន៍កន្លងមក បើកម្ពុជាយើងបើកលំហសេរីភាព និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ក៏ដូចជាការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា កម្ពុជាអាចនឹងចំណេញច្រើនតទៅមុខទៀត ប៉ុន្តែបើមិនមានអ្វីវិវត្តជាងនេះទេ អ៊ីចឹងវាមិនអាចទទួលបានផលចំណេញច្រើនទេ»។
សាស្រ្តាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា មើលឃើញថា សាររបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុនពេលនេះ ជាការឆ្លុះបញ្ចាំងថា ជប៉ុននៅតែចង់ឃើញកម្ពុជាវិលទៅស្ដារប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
ប៉ុន្តែលោកថា សារនេះគ្មានឥទ្ធិពលដល់ការសម្រេចចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទេ ដរាបណាក្រុមលោកសេរីមិនប្រើសំឡេងរួមគ្នា ដើម្បីជំរុញបញ្ហានេះនោះ។
លោកថា៖ «បើយើងគិត រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នហ្នឹងគាត់បានឈរជំហរនយោបាយការបរទេស គាត់[ងាក]មកបន្ទាត់នយោបាយការបរទេសរួមរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ លើបញ្ហារុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនេះ។ ដូច្នេះ គាត់ក៏ជាអ្នកផ្ចុងផ្ដើមគំនិតនៃសេចក្ដីសម្រេចរបស់មហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ ហ្នឹងជាចំណុចមួយរួចផុតពីការរិះគន់ច្រើនឬក៏ដាក់សម្ពាធច្រើនហើយ»៕
