រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង ណែនាំទៅអាជ្ញាធរតាមបណ្ដោយព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ប្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរឱ្យឈប់ជួលដីទៅពលរដ្ឋវៀតណាមអាស្រ័យផលបន្តទៀត ដោយលោកបារម្ភថានឹងអាចបង្កជាទំនាស់ដីធ្លីដែលមានភាពស្មុគស្មាញនៅតាមព្រំដែន។
ក្នុងពិធីបិទសន្និបាតបូកសរុបលទ្ធផលការងារឆ្នាំ២០២១ និងលើកទិសដៅការងារឆ្នាំ២០២២ នៅខេត្តព្រៃវែង នាព្រឹកថ្ងៃទី២២ ខែមីនា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង ថ្លែងថា ការគ្រប់គ្រងសន្តិសុខនេះជាផ្នែកមួយសំខាន់ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការលួចឆ្លងដែននិងការរត់ពន្ធខុសច្បាប់ចូលកម្ពុជា ។
លោកថា អាជ្ញាធរនៅតាមព្រំដែនក៏ត្រូវពង្រឹងកិច្ចការពារអធិបតេយ្យភាពនិងបូរណភាពទឹកដី ដោយធ្វើយ៉ាងណាត្រូវរក្សាបន្ទាត់ព្រំដែនទៅតាមគោលការណ៍ដែលមានស្រាប់ ខណៈនគរបាលត្រូវបន្តយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមទៀត រឿងទាក់ទិននឹងការគ្រប់គ្រងសន្តិសុខតាមព្រំដែនផងដែរ។
លោក ស ខេង ក៏បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅតាមព្រំដែនមួយចំនួនបន្តជួលដីឱ្យពលរដ្ឋវៀតណាមអាស្រ័យផល។ ករណីនេះ លោកបានណែនាំទៅអាជ្ញាធរនៅតាមព្រំដែនទាំងអស់ ត្រូវហាមពលរដ្ឋខ្មែរកុំឱ្យជួលដីស្រែឱ្យទៅវៀតណាមបន្តទៀត ដោយថា ការជួលដីនេះនឹងអាចបង្កជាទំនាស់ដីធ្លីដែលមានភាពស្មុគស្មាញនៅតាមព្រំដែន។
លោកថា៖ «កន្លងទៅ វាមានបញ្ហាទាក់ទងការគ្រប់គ្រង អាហ្នឹងវាពាក់ព័ន្ធនឹងបូរណភាពទឹកដីដែរ គឺថាប្រជាពលរដ្ឋគាត់ជួលដីនៅតាមព្រំដែន គាត់អត់ធ្វើទេ គាត់ជួលយកលុយ វាស្រួល ប៉ុន្តែវាក៏មិនស្រួលដែរ នៅពេលយូរៗទៅ ដែលគាត់[វៀតណាម]ថា គាត់[វៀតណាម]មកនៅលើដីហ្នឹងយូរហើយ ដូច្នេះដោះមិនងាយចេញទេ នេះហើយជាបញ្ហា។ អ៊ីចឹងហើយមិនត្រូវទេ អត់មានសិទ្ធិទេ ខ្ញុំគិតថា វាអាសិទ្ធិជួលហ្នឹង ខ្ញុំមិនដឹងទេ អ្នកណាសម្រេចទេ ប៉ុន្តែសុំសិក្សាឱ្យបានមែនទែន សិទ្ធិជួលអ៊ីចឹងៗ អត់ឱ្យជួលទេ។ អាហ្នឹងអត់បានទេ ជួលយូរៗទៅ គាត់ថាអាហ្នឹងដីគាត់[វៀតណាម]មកធ្វើយូរហើយ នេះជាបញ្ហា»។
លោក ស ខេង ក៏បានក្រើនរំឭកដល់កងយោធពលខេរភូមិន្ទ និងកងកម្លាំងនគរបាលទាំងអស់ត្រូវរួមគ្នា ដើម្បីការពារបូរណភាពទឹកដីតាមព្រំដែនបន្តទៀត។
នាយករដ្ឋបាលខេត្តព្រៃវែង លោក ឈៀង សុវណ្ណរ៉ា មានប្រសាសន៍ថា កន្លងមក ពលរដ្ឋនៅស្រុកពាមជរ ធ្លាប់ជួលដីឱ្យពលរដ្ឋវៀតណាមប្រាកដមែន ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ន លោកថាគ្មានឡើយ។
លោកថា៖ «កាលពីមុន មាននៅស្រុកពាមជរ ប៉ុន្តែដោយសារមានគោលការណ៍ពីមុនភ្លាមៗនោះ ក៏យើងអត់មានការជួលទៀតទេ។ អូ! យូរហើយ ខ្ញុំអត់ចាំចំនួនហិកតា ប៉ុន្តែឥលូវឆ្លើយថាអត់មានទេ សម្រាប់ខេត្តព្រៃវែង»។
ចំណែកអភិបាលរងខេត្តស្វាយរៀង លោក រស់ ផារិទ្ធ បានអះអាងដែរថា នៅខេត្តរបស់លោកក៏មិនមានករណីជួលដីឱ្យពលរដ្ឋវៀតណាមដែរ ចាប់តាំងពីមានការណែនាំពីក្រសួងមហាផ្ទៃមក។
លោកថា៖ «យើងបានណែនាំទៅអាជ្ញាធរឃុំ-សង្កាត់ ក៏ដូចជាក្រុង-ស្រុក នៅជាប់ព្រំដែនហ្នឹង មិនឱ្យប្រជាជនជួលដីឱ្យប្រជាជនវៀតណាមទេ។ តាំងពីមុនរហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះ គឺថាមិនមានការជួលដីស្រែណាឱ្យទៅប្រជាជនវៀតណាម មកដល់បច្ចុប្បន្នហ្នឹង គឺគ្មានទេ! សូមបញ្ជាក់ជូនថា គ្មានទេ»។
អភិបាលរងខេត្តត្បូងឃ្មុំ លោក កេង ប៊ុនណា លើកឡើងដូចអាជ្ញាធរខេត្តព្រៃវែង និងខេត្តស្វាយរៀងដែរថា មិនមានករណីជួលដីឱ្យពលរដ្ឋវៀតណាមទេក្នុងមូលដ្ឋានរបស់លោក។
លោកថា៖ «នៅខេត្តត្បូងឃ្មុំមានខេត្តចំនួន២ ដែលជាប់ព្រំដែនខេត្តនៃប្រទេសវៀតណាម ក្នុងនោះមានស្រុកមេមត់ ព្រំដែនជាប់វៀតណាមជាង១៤២គីឡូម៉ែត្រ។ និយាយរួមទៅ មិនមែនយើងឈប់ទេ និយាយរួមទៅ យើងអត់ដែលមានជួលទេ។ រាជរដ្ឋាភិបាលធ្លាប់ណែនាំម្ដងហើយ តែខ្ញុំមិនចាំលិខិតហ្នឹង ប៉ុន្តែគ្រាន់បញ្ជាក់ មិនមានការជួលដីសម្រាប់ឱ្យខាងវៀតណាមដាំចន្ទី ដំឡូង យើងមិនឱ្យជួលទេ»។
តំណាងសហគមន៍ជាំ ស្រុកមេមត់ ខេត្តត្បូងឃ្មុំមួយរូប លោក ឆៃ វិត ដែលធ្លាប់ទៅធ្វើជាកម្មករសម្អាតស្មៅឱ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាម លើកឡើងថា ករណីជួលដីនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនក្នុងខេត្តមួយនេះ តំបន់ខ្លះនៅតែបន្តកើតមានដដែលនាពេលបច្ចុប្បនុ្ន។ លោកបន្តថា ដីដែលវៀតណាមជួលសម្រាប់ដាំដំណាំនោះ មិនមែនពលរដ្ឋជាអ្នកជួលទេ ភាគច្រើនមន្ត្រីធំៗក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលនិងយោធា។
លោកថា៖ «ខ្ញុំធ្លាប់ចុះមើលជាក់ស្ដែង ពួកខ្ញុំធ្លាប់ចុះមើលតាមព្រំដែនច្រើនណាស់ មិនត្រឹមតែសហគមន៍ខ្ញុំទេ ពួកខ្ញុំសហការគ្នាដល់ឃុំជាំក្រវៀន ឃុំទន្លូង ឃុំអីហ្នឹង និយាយរួម មិនមែនតែប៉ុន្មានឃុំហ្នឹងទេ គឺមានឃុំច្រើននៅតាមបណ្ដោយព្រំដែន។ ពួកខ្ញុំតែងតែងសហការគ្នាចុះពីបញ្ហាការជួលដី ជួលអីហ្នឹងទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាម និងទៅប្រជាពលរដ្ឋវៀតណាមអ៊ីចឹង»។
ប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច មានប្រសាសន៍ថា កន្លងមក លោកធ្លាប់ស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលឱ្យឈប់ជួលដីរដ្ឋឱ្យពលរដ្ឋវៀតណាម ខណៈដីដែលបានជួលហើយ ត្រូវដកយកមកវិញ។
លោកបន្តថា ការស្នើបែបនេះ ធ្វើឡើងក្រោយរូបលោកបានចុះសិក្សាស្រាវជ្រាវនៅតាមព្រំដែនកាលពីអំឡុង២០១៥ ដោយមើលឃើញថា ការជួលដីជាប់ព្រំដែនឱ្យពលរដ្ឋប្រទេសជិតខាងអាស្រ័យផលនោះ លោកថា វាប្រឈមនឹងការបាត់បង់ បើសិនជាពលរដ្ឋទាំងនោះកាន់កាប់យូរឆ្នាំ ពួកគេអាចទាមទារយកដីដែលជួលមកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិ។
លោកថា៖ «រឿងជួលដីហ្នឹង គេប្រើនយោបាយច្រែះស៊ីដែក ខ្ញុំមិនបកស្រាយរឿងច្រែះស៊ីដែកទេ។ ទី៣ រាល់បង្គោលដែលនៅសល់ពីអាណានិគមនិយមបារាំង មិនត្រូវគាស់ចោល ត្រូវទុកបង្គោលហ្នឹងនៅតាមព្រំដែនដើម្បីបន្សល់ ព្រោះបង្គោលហ្នឹង បង្គោលព្រំដែនកូសាំងស៊ីន យើងចង់ទុក។ រដ្ឋាភិបាលក៏បានចេញអនុក្រឹត្យរក្សាបង្គោលហ្នឹងទុកដែរ ហើយប្រាប់ជាប្រវត្តិសាស្ត្រថា អ្វីដែលបានបោះបង្គោលហ្នឹង គោរពអ្វីដែលបានបន្សល់នៅអាណានិគមនិយមបារាំង ផែនទី ១/១០០ ០០០ ដែលមាននៅក្នុងសម័យអាណានិគមនិយមបារាំង។ ចំណុចមួយទៀត ទាំងរដ្ឋ និងប្រជាជនរបស់យើង មិនត្រូវបានឱ្យជួលដីទេ គឺមិនឱ្យជួលតែម្ដង! ព្រោះពីដើម រដ្ឋក៏ធ្លាប់ជួលដីដែរ ខាងតំបន់ខ្លះ ខាងសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់រាជបណ្ឌិត្យសភា កាលពីខ្ញុំដើរតាមព្រំដែនហ្នឹង បានធ្វើកិច្ចហ្នឹងរួចហើយ»។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជានៅប្រទេសន័រវែស លោក ម៉ែន ណាត ចាត់ទុកចម្លើយរបស់អាជ្ញាធរខេត្តទាំងនោះថា គ្រាន់តែជាការដោះសារប៉ុណ្ណោះ ខណៈករណីជួលដីតាមព្រំដែនជាប់ប្រទេសជិតខាង នាពេលកន្លងមក និងបច្ចុប្បន្ន ក៏មានជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយអាជ្ញាធរដែរ។
លោកបន្តថា មូលហេតុការជួលដីនៅតែបន្តកើតមាន ដោយសារអាជ្ញាធរទាំងនោះមិនបានអនុវត្តទៅតាមសារាចររបស់រដ្ឋាភិបាល ស្របពេលដែលវិធានការតាមដានការអនុវត្តនូវមិនមានប្រសិទ្ធភាពនោះ។ ជាមួយគ្នានោះ លោកថា អ្នកដែលជួលដីឱ្យវៀតណាម មិនមែនមានតែពលរដ្ឋទេ មន្ត្រីធំៗនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលក៏មានជួលដែរ ហើយដីដែលពួកគេជួលនោះច្រើនថែមទៀត។
លោកថា៖ «យើងព្រួយបារម្ភពីបូរណភាពទឹកដីយើង ពីព្រោះវាមានទាំងករណីជួលនិងទិញលក់តាមផ្លូវច្បាប់ គឺមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានការជួលដី និងការអនុញ្ញាតឱ្យទិញលក់ដីនៅតាមជាយដែនទេ ពីព្រោះអាហ្នឹងវាពាក់ព័ន្ធនឹងបូរណភាពជាតិ ជាពិសេសជនបរទេសដែលជាប្រទេសជិតខាងយើង។ វាមានភាពគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ បើសិនជារដ្ឋាភិបាលនៅតែធ្វេសប្រហែស។ បញ្ហាហ្នឹង! យើងមិនអាចមើលស្រាលបានទេ គោលបំណងឈ្លានពានជាយុទ្ធសាស្ត្រទេ ទាំងការរំកិលបង្គោលព្រំដែន និងការបញ្ជូនពលរដ្ឋមករស់នៅទឹកដីខ្មែរ»។
កាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៥ រដ្ឋាភិបាលបានចេញសារាចរណែនាំមួយដែលចុះហត្ថលេខាដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានហាមពលរដ្ឋខ្មែរដែលរស់នៅជាប់ព្រំដែនទាំងអស់ឱ្យបញ្ឈប់ការជួលឬលក់ដីនៅតាមបណ្តោយព្រំដែនទៅឱ្យប្រទេសជិតខាងរួមមាន ថៃ វៀតណាម និងឡាវ។
រដ្ឋាភិបាលបញ្ជាក់ថា ដីស្រែរបស់ខ្មែរមួយចំនួនពុំទាន់មានរៀបចំឯកសារគតិយុត្តិ ឬកិច្ចសន្យាជួលត្រឹមត្រូវ ជាពិសេសនៅតំបន់ព្រំដែនខ្លះមិនទាន់កំណត់ខណ្ឌសីមា និងបោះបង្គោលព្រំដែននៅឡើយ។
សារាចរពេលនោះធ្វើឡើងក្រោយពេលរដ្ឋាភិបាលសង្កេតឃើញថា ពលរដ្ឋកម្ពុជាមួយចំនួនបានជួលដីស្រែ ចម្ការ និងលំនៅឋាននៅតាមព្រំដែន ទៅឱ្យប្រជាជនប្រទេសជិតខាងដើម្បីបង្កបង្កើនផលដាំដំណាំ និងធ្វើអាជីវកម្មផ្សេងៗ ទាំងមានលិខិតកិច្ចសន្យា និងគ្មានកិច្ចសន្យាជួល។
ក្រៅពីចេញសារាចរនោះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏បានផ្ញើលិខិតទៅនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសដែលមានព្រំប្រទល់ជាមួយកម្ពុជា ដើម្បីសហការ និងហាមឃាត់មិនឱ្យពលរដ្ឋខ្លួនមកជួលដីនៅតាមព្រំដែនកម្ពុជាថែមទៀតផង៕
