ក្រុមគ្រួសារលោក ឈុត វុទ្ធី អ្នកការពារបរិស្ថានដ៏ល្បីល្បាញដែលត្រូវបានឃាតករបាញ់សម្លាប់នៅខេត្តកោះកុង បានហៅយុត្តិធម៌ដែលផ្ដល់ដោយរដ្ឋាភិបាលកាលពី១០ឆ្នាំមុន ថាគ្រាន់តែជាយុត្តិធម៌បែបសិប្បនិម្មិតប៉ុណ្ណោះ ដែលវាមិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងទៅនឹងអង្គហេតុដែលបានកើតឡើងជាក់ស្ដែងនោះទេ។
លោក ឈុត វុទ្ធី ត្រូវបានគេបាញ់សម្លាប់នៅលើរថយន្តរបស់លោក កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១២ នៅស្រុកថ្មបាំង ខេត្តកោះកុង។ ករណីឃាតកម្មនេះ មន្រ្តីកងរាជអាវុធហត្ថម្នាក់ឈ្មោះ អ៊ិន រតនា បានរងការចោទប្រកាន់ថាជាអ្នកបាញ់សម្លាប់លោក ឈុត វុទ្ធី នៅលើរថយន្តរបស់លោក ក្នុងពេលដែលមានការទាស់ពាក្យសម្ដីគ្នាជាមួយសន្តិសុខយាមឱ្យក្រុមហ៊ុន ធីមប៊ឺគ្រីន (Timber Green)។
មានការចុះផ្សាយផ្សេងៗគ្នាជាច្រើនពីបណ្ដាញព័ត៌មានថា ក្រុមហ៊ុននេះ គឺជាក្រុមហ៊ុនរបស់លោកឧកញ៉ា ទ្រី ភាព ដែលជាមនុស្សស្និទ្ធនឹងលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ហើយក្រុមហ៊ុននេះទទួលបានសិទ្ធិកាប់ព្រៃសម្អាតបាតអាង ដើម្បីធ្វើទំនប់វារីអគ្គិសនីតាតៃ ដែលស្ថិតនៅក្នុងស្រុកថ្មបាំង ខេត្តកោះកុង។ ប៉ុន្តែមានរបាយការណ៍ផ្សេងទៀតចុះផ្សាយថា ក្រុមហ៊ុន ធីមប៊ឺគ្រីន គឺជារបស់ម្ចាស់ភាគហ៊ុនរកស៊ីកាប់ឈើដ៏ធំមួយរបស់អ្នកស្រី ខៀវ សស៊ីលាភ និងឈ្មួញម្នាក់ទៀតមានតួនាទីជាឧកញ៉ា ហើយជាមន្រ្តីយោធាផង ឈ្មោះ ហួរ ហាប់។ អ្នកទាំងពីរនេះក៏ជាមនុស្សដែលស្និទ្ធនឹងលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីដែរ។
ចំណែកកូនប្រុសច្បងលោក ឈុត វុទ្ធី គឺលោក ឆឺយ ឧត្ដមរស្មី បានប្រាប់ វីអូឌី តាមបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គមហ្វេសប៊ុក នៅថ្ងៃទី២១ ខែមេសានេះថា បើនិយាយពីយុត្តិធម៌ គឺមិនមានទាល់តែសោះសម្រាប់ឪពុករបស់ខ្លួន ព្រោះអស់រយៈពេលប្រមាណ១០ឆ្នាំមកនេះ យុត្តិធម៌ដែលក្រុមគ្រួសារលោកទទួលបាននោះគ្រាន់តែជាយុត្តិធម៌ក្លែងក្លាយតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកបន្តថា៖ «មិនមានយុត្តិធម៌នេះ ខ្ញុំគិតថាជាល្ខោនដែលគេរៀបចំ ពេលដែលគេសម្លាប់គាត់រួចនេះ។ ខ្ញុំមិនឯកភាព ឬក៏មិនព្រមទទួលយកទេ អ្វីដែលតុលាការខេត្តកោះកុងបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ឬក៏រដ្ឋាភិបាលចេញសេចក្តីសម្រេចថា អ៊ិន រតនា ជាឃាតករហ្នឹងទេ។ ខ្ញុំនៅតែយល់ថា យុត្តិធម៌សម្រាប់ពួកខ្ញុំនៅតែមិនទាន់មានក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំមកនេះ»។
បើទោះបែបណា ក្រោយអំពើបាញ់ប្រហារបានកើតឡើងភ្លាមៗ គណៈកម្មការចំពោះកិច្ចមួយត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយរដ្ឋាភិបាល។ ក្រោយការស្រាវជ្រាវនិងបើកការស៊ើបអង្កេត គណៈកម្មការនេះបានរកឃើញថា មូលហេតុដែលឈានទៅដល់ការបាញ់សម្លាប់នេះ គឺកើតឡើងដោយការទាស់ពាក្យសម្ដីគ្នារហូតឈានទៅដល់ការផ្ទុះអាវុធ។
គិតត្រឹមថ្ងៃទី១០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២២ គឺជាខួប១០ឆ្នាំហើយដែលអ្នកការពារបរិស្ថានដ៏ល្បីល្បាញរូបនេះត្រូវបានឃាតករបាញ់សម្លាប់។ មុនពេលកើតហេតុ ប្រធានអង្គការការពារធនធានធម្មជាតិ លោក ឈុត វុទ្ធី រួមទាំងអ្នកកាសែតពីរនាក់ទៀត បានចុះទៅថតគំនរវល្លិរមៀត នៅក្នុងបរិវេណក្រុមហ៊ុន ធីមប៊ឺគ្រីន នេះ។
របាយការណ៍ដែលចេញដោយមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ឆ្នាំ២០១៩ បង្ហាញពីដំណើរក្ដីដែលចេញដោយតុលាការខេត្តកោះកុង ដោយបញ្ជាក់ថា កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០១២ សាលាដំបូងខេត្តនេះបានបិទសំណុំរឿងនេះត្រឹមសម្អាងហេតុថា លោក ឈុត វុទ្ធី ត្រូវបានសម្លាប់ដោយទាស់ពាក្យសម្ដីគ្នាជាមួយមន្រ្តីអាវុធហត្ថ និងសន្តិសុខដែលស៊ីឈ្នួលឱ្យក្រុមហ៊ុន ក្នុងពេលពួកគេទាមទារឱ្យលោក ឈុត វុទ្ធី ប្រគល់កាមេរ៉ាដែលមានផ្ទុករូបភាពនៃទីតាំងក្រុមហ៊ុន។
បន្ទាប់មកទៀត សន្តិសុខដែលរងការចោទប្រកាន់ក្នុងបទល្មើសនេះ ត្រូវបានតុលាការផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ១៨ខែ តែទោសនេះត្រូវបានព្យូរ ហើយសន្តិសុខរូបនេះត្រូវបានដោះលែងវិញភ្លាមៗក្រោយប្រកាសសាលក្រមរួច។
បើតាមលោក ឆឺយ ឧត្តមរស្មី បញ្ជាក់ថា ក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំមកនេះ បើទោះជាដឹងថាយុត្តិធម៌បានកប់យ៉ាងជ្រៅ តែក្រុមគ្រួសាររបស់លោកមិនដែលពឹងពាក់ស្ថាប័នជាតិទេ ព្រោះដឹងថា បើទោះជាប្រឹងរកយ៉ាងណាក៏មិនបានមកវិញដែរ ប្រសិនបើមិនមានការកែប្រែរបៀបដឹកនាំថ្មីទេ។
លោកបន្តថា៖ «ក្នុងរយៈពេល១០ឆ្នាំមកនេះ ខ្ញុំក៏មិនចង់ទាមទារទៀត ដោយសារថា ខ្ញុំគិតថារដ្ឋាភិបាលមិនមានឆន្ទៈក្នុងការស្វែងរកឃាតករពិតជូនឪពុកខ្ញុំ។ ហើយរដ្ឋាភិបាលខ្លួនឯងផ្ទាល់ក៏មិនមានឆន្ទៈក្នុងការការពារធនធានធម្មជាតិដែរ។ ដូច្នេះ ប្រសិនបើឃាតករពិតនឹងអាចមានសង្ឃឹមនិងរកឃើញ លុះត្រាតែមានការផ្លាស់ប្តូររដ្ឋាភិបាល ឬក៏ផ្លាស់ប្តូរមន្រ្តីណាមួយដែលពាក់ព័ន្ធរឿងក្តីនេះ»។
ឆ្លើយតបរឿងនេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោកឧត្ដមសេនីយ៍ ខៀវ សុភ័គ ទទួលស្គាល់ថា រឿងក្តីនេះពិតជាបានអូសបន្លាយពេលវេលាយូរឆ្នាំមកហើយមែន។ បើតាមលោកចាំ គឺអ្នកពាក់ព័ន្ធក្នុងរឿងក្តីនេះមានការចាប់ខ្លួនអស់ហើយដែរក្នុងពេលកន្លងទៅ។
ជាងនេះទៀត លោក ខៀវ សុភ័គ ថ្លែងថា តាមពិតទៅ ក្រុមគ្រួសារលោក ឈុត វុទ្ធី ហាក់បានស្ងប់ចិត្តរួចទៅហើយអំពីរឿងយុត្តិធម៌នេះ ប៉ុន្តែលោកថា ណាស់តែឆ្នាំងមិនក្ដៅ ទៅក្ដៅគ្របទៅវិញទេ។
លោកបន្តថា៖ «តែពូដូចជាភ្លេចអស់ហើយ វាជាង១០ឆ្នាំទៅហើយ ពូមិនចាំអស់ទេ។ យើងដូចមានចាប់ខ្លួនចាប់អីកន្លងមកហ្នឹង។ ពូមិនចាំអស់ទេ វាច្រើនពេក។ វាដូចជារឿងដដែលៗ តាមពិតគ្រួសារគាត់ដូចគ្មានអើពើស្អីផងមែនទែនទៅ តាមតែពូស្គាល់គាត់ គាត់និយាយថាគេយកសពគ្រួសារគាត់ធ្វើអាជីវកម្ម»។
នៅចំថ្ងៃខួប១០ឆ្នាំនៃអំពើបាញ់ប្រហារនេះ កូនប្រុសច្បងរបស់លោក ឈុត វុទ្ធី បានបង្ហោះសារនៅលើបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម ដោយលើកឡើងពីវីរភាពរបស់អ្នកការពារបរិស្ថាននិងព្រៃឈើរូបនេះ។ តាមរយៈសំណេរនេះ លោក ឆឺយ ឧត្តមរស្មី លើកឡើងថា លោក ឈុត វុទ្ធី កើតនៅឃុំវិហារសួគ៌ ស្រុកខ្សាច់កណ្ដាល ខេត្តកណ្ដាល។ លោកបានបញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់អនុបណ្ឌិតផ្នែកសិក្សាធិការយោធាពីប្រទេសរុស្ស៊ី ក្នុងឆ្នាំ១៩៩២។
លោក ឈុត វុទ្ធី ក៏ធ្លាប់ជាគ្រូបង្វឹកនៅសាលាយោធានៃក្រសួងការពារជាតិ និងជាមន្រ្តីបម្រើការនៅមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាកម្ចាត់មីន ហើយក៏ធ្លាប់ធ្វើជានាយករងនៃអង្គការអន្តរជាតិ គ្លូបល វីនេស មុននឹងក្លាយជាប្រធានអង្គការការពារធនធានធម្មជាតិ ក្រោយពីរដ្ឋាភិបាលបណ្តេញអង្គការ គ្លបល វីនេស ចេញពីកម្ពុជា។
ចំណែកនាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត ក៏ឯកភាពដូចក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះដែរ ដោយថា យុត្តិធម៌សម្រាប់លោក ឈុត វុទ្ធី នៅតែជារឿងដែលអាថ៌កំបាំងនៅឡើយ។ លោកបន្តថា បញ្ហានេះត្រូវបើកការស៊ើបអង្កេតបន្តទៀត ព្រោះបើពិនិត្យលើអង្គហេតុដែលកើតឡើង នៅតែមិនអាចជឿទុកចិត្តបាន និងនៅមានភាពខ្វះចន្លោះជាច្រើនចំណុចក្នុងរឿងក្តីមួយនេះ។
លោកបន្តថា៖ «យុត្តិធម៌សម្រាប់ក្រុមគ្រួសារលោក ឈុត វុទ្ធី និងក្រុមគ្រួសារហ្នឹង គឺមានមិនទាន់ពេញលេញនៅឡើយទេ។ យើងទាមទារឱ្យមានការស្រាវជ្រាវ ធ្វើការស៊ើបអង្កេតបន្ថែមទៀត ដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌ពេញលេញសម្រាប់គ្រួសារលោក ឈុត វុទ្ធី នោះ»។
បើតាមលោក អំ សំអាត បើផ្អែកលើរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតរបស់សមត្ថកិច្ច គឺមានការប្រែប្រួលរហូត ដោយម្តងថាលោក ឈុត វុទ្ធី ស្លាប់ដោយការបាញ់សម្លាប់ពីកងរាជអាវុធហត្ថ ហើយគ្រាប់ផ្លាតមកត្រូវខ្លួនឯងស្លាប់ក្នុងពេលតែមួយ។ ប៉ុន្តែរបាយការណ៍ក្នុងជំហានទី២ បែរជារកឃើញថា កងរាជអាវុធហត្ថបាញ់រួចហើយ មានយុវជនម្នាក់រត់មកជួយ ហើយក៏កាំភ្លើងរាលកៃត្រូវខ្លួនឯងក៏ស្លាប់ទៅ។ ក្នុងន័យនេះ លោក សំអាត បញ្ជាក់ថា គេមិនដឹងថាតើកាំភ្លើងដែលមានកាណុងវែង ហើយរាលកៃត្រូវដោយរបៀបណាកើតទេ។
អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ ធ្លាប់បានចេញរបាយការណ៍របស់ខ្លួន ដោយបង្ហាញថា គិតចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៣មក ការសម្លាប់មនុស្សក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការនេះ មានមិនតិចជាង១០០ករណីទេ ក្នុងរយៈពេលប្រមាណជាង២០ឆ្នាំមកនេះ។ ជនរងគ្រោះទាំងនោះភាគច្រើនជាអ្នកនយោបាយ អ្នកកាសែត អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស អ្នកសិល្បៈ សហជីព និងអ្នកការពារបរិស្ថាន ជាដើម។ ក្នុងចំណោមករណីទាំងនោះ អង្គការលីកាដូថាមិនដែលឃើញសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនអ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើស ដើម្បីយកមកផ្តន្ទាទោសបានទេ៕
