សង្គមស៊ីវិលជាង២០ ដែលធ្វើការលើផ្នែកលើកកម្ពស់សិទ្ធិទទួលព័ត៌មាន ទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលចាត់វិធានការឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីបញ្ចប់និទណ្ឌភាពចំពោះរាល់បទឧក្រិដ្ឋទាំងឡាយប្រឆាំងនឹងអ្នកសារព័ត៌មាន ដោយផ្ដន្ទាទោសជនដៃដល់និងជនពាក់ព័ន្ធដែលប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋលើអ្នកសារព័ត៌មានទៅតាមច្បាប់ ដើម្បីផ្ដល់យុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះ ព្រមទាំងដើម្បីឱ្យពួកគេអាចបន្តចូលរួមសកម្មភាពផ្ដល់ព័ត៌មានជូនពលរដ្ឋបន្តទៀត។
ការទាមទារនេះធ្វើឡើងតាមរយៈសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួម អបអរសាទរទិវាសេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោកឆ្នាំ២០២២ ក្រោមប្រធានបទ «សារព័ត៌មានក្នុងសម្ពាធប្រព័ន្ធឌីជីថល» ចុះថ្ងៃទី២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ របស់ស្ថាប័នក្រៅរដ្ឋាភិបាលចំនួន២២ រួមមាន សមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា (CamboJA), មជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ(CCIM), មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR), គណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា (COMFREL), អង្គការសមាគមធាងត្នោត (STT), មណ្ឌលព័ត៌មានស្ត្រីកម្ពុជា (WMC) និងអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា (TI) ជាដើម។
ក្រុមអង្គការ-សមាគមសារព័ត៌មាន និងអង្គការសមាគមមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ដែលអះអាងថាកំពុងធ្វើការងារ ដើម្បីលើកកម្ពស់សិទ្ធិទទួលព័ត៌មាន សេរីភាពសារព័ត៌មាន និងសេរីភាពបញ្ចេញមតិនៅកម្ពុជា បានទទូចដល់រដ្ឋាភិបាលនិងដៃគូពាក់ព័ន្ធបន្តយកចិត្តទុកដាក់ពិនិត្យតាមដាន និងដោះស្រាយសំណើមួយចំនួន ក្នុងនោះ ពួកគេទាមទារឱ្យចាត់វិធានការឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីបញ្ចប់និទណ្ឌភាពចំពោះរាល់បទឧក្រិដ្ឋទាំងឡាយប្រឆាំងនឹងអ្នកសារព័ត៌មាន។ ក្រៅពីនោះ ពួកគេក៏បានស្នើឱ្យផ្តល់សុពលភាពនូវអាជ្ញាបណ្ណព័ត៌មានឡើងវិញ ដល់បណ្ដាញសារព័ត៌មានមួយចំនួនដែលក្រសួងព័ត៌មានបានដកក្នុងឆ្នាំ២០១៧ មកដល់បច្ចុប្បន្ន ដើម្បីឱ្យពួកគេអាចបន្តចូលរួមក្នុងសកម្មភាពផ្តល់ព័ត៌មានជូនពលរដ្ឋបន្តទៀត។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមនោះ គូសបញ្ជាក់ថា៖ «សូមចាត់វិធានការឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីបញ្ចប់និទណ្ឌភាពចំពោះរាល់បទឧក្រិដ្ឋទាំងឡាយប្រឆាំងនឹងអ្នកសារព័ត៌មាន ដោយនាំយកជនដៃដល់និងអ្នកដែលរួមប្រព្រឹត្តឃាតកម្ម ការវាយប្រហារ ការគំរាមកំហែង ការបៀតបៀនរូបរាងកាយ និងការបៀតបៀនផ្លូវភេទ ជាដើម មកផ្តន្ទាទោសទៅតាមផ្លូវច្បាប់ ដើម្បីផ្ដល់យុត្តិធម៌ដល់ជនរងគ្រោះ និងសាច់ញាតិ»។
ស្ថាប័នក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលធ្វើការលើការលើកកម្ពស់សេរីភាពសារព័ត៌មានទាំងនោះ ក៏ចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលចាត់ទុកអ្នកសារព័ត៌មានជាដៃគូដែលមិនអាចខ្វះបាន ឆ្លើយតបឱ្យទាន់ពេល និងដោះស្រាយនូវរាល់បញ្ហាដែលប្រឈមដល់ការងាររបស់ពួកគេ ដើម្បីជំរុញឱ្យមានគណនេយ្យភាពសង្គម លុបបំបាត់អំពើអសកម្ម អំពើពុករលួយ និងធ្វើឱ្យប្រសើរនូវសិទ្ធិទទួលព័ត៌មាន។
អ្នកសារព័ត៌មាននៅវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ (RFI) កញ្ញា សួង សុខភារី ថ្លែងថា និទណ្ឌភាពចំពោះបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងអ្នកសារព័ត៌មានបានកើតឡើងតាំងពីយូរណាស់មកហើយ ដូចជា ករណីគំរាមកំហែង ការប្រើប្រាស់តុលាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ការដាក់សម្ពាធលើអ្នកសារព័ត៌មាន និងការធ្វើឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានក្លាយជាអ្នករងបញ្ហាផ្លូវច្បាប់ដោយអយុត្តិធម៌ ជាដើម។
ករណីនេះ កញ្ញា ភារី បានស្នើដល់រដ្ឋាភិបាលគួរពិចារណាសម្របសម្រួលបញ្ចប់និទណ្ឌភាពចំពោះបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងលើអ្នកសារព័ត៌មាន និងស្វែងរកយុត្តិធម៌ពិតដល់ពួកគេ តាមរយៈការដោះស្រាយសំណុំរឿងដោយតម្លាភាពតាមផ្លូវច្បាប់ ទាន់ពេលវេលា និងកុំអូសបន្លាយម្តងហើយម្តងទៀត។
កញ្ញាថា៖ «ករណីជាច្រើន ជាពិសេសករណីអ្នកនយោបាយ ករណីអ្នកសារព័ត៌មាន តែងតែមានការលើកពេលដដែលជាដដែល មានការពន្យារពេល ដែលធ្វើឱ្យសំណុំរឿងហ្នឹងអូសបន្លាយមែនទែន។ ហើយការអូសបន្លាយសំណុំរឿងនីមួយៗ គឺប៉ះពាល់ខ្លាំងណាស់ដល់បុគ្គលម្នាក់ៗ ព្រោះវាធ្វើឱ្យបុគ្គលនោះអត់អាចទៅធ្វើអីបានទេ ព្រោះគេនៅជាជនសង្ស័យ ឬជនជាប់ចោទអ៊ីចឹង គេអត់អាចទៅបំពេញការងារអ្វីបានទេ»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន លោក ផុស សុវណ្ណ ថ្លែងថា ការលើកឡើងរបស់សង្គមស៊ីវិលជារឿងដដែលៗ។ យ៉ាងណា លោកទទួលស្គាល់ថា កន្លងមក ពិតជាមានករណីឃាតកម្ម និងការបៀតបៀនលើអ្នកសារព័ត៌មានមួយចំនួនពិតមែន ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលបានចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ទៅលើជនល្មើសរួចហើយ។
លោកថា៖ «ប៉ុន្តែករណីមួយចំនួនដែលត្រូវបានអ្នកសារព័ត៌មានលើកឡើងនោះ ខ្ញុំចង់បញ្ជាក់ថា វាមានបញ្ហាហ្នឹង ហើយការងារហ្នឹង រដ្ឋាភិបាល តុលាការ អាជ្ញាធរបានស្រាវជ្រាវ បានធ្វើការហើយ ប៉ុន្តែវាអត់មានភស្តុតាងថ្មីណាដែលដាក់បន្ទុកលើអ្នកណាទៀត អ៊ីចឹងវានៅសល់។ ហើយសំណុំរឿងទាំងអស់ហ្នឹងក៏អត់ទាន់មានឃើញបិទដែរ ទាក់ទងជាមួយការស្លាប់របស់អ្នកសារព័ត៌មានអីកន្លងទៅហ្នឹង។ អ៊ីចឹងខ្ញុំមិនដឹងថាគាត់ជំរុញឱ្យទៅធ្វើយ៉ាងម៉េចទេ ជំរុញទាល់តែមានរបស់មួយនៅនឹងមុខ ហើយរដ្ឋាភិបាលមិនធ្វើ អាហ្នឹងបានថា! ឬក៏អង្គការទាំងអស់ហ្នឹងមានភស្តុតាងថ្មីដាក់ទៅតុលាការ ហើយតុលាការមិនចាត់ការ? ខ្ញុំក៏មិនដឹងដែរ»។
របាយការណ៍របស់មជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ហៅកាត់ CCIM ស្តីពី «ការប្រឈមរបស់អ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យប្រចាំឆ្នាំ២០២១» ដែលផ្សព្វផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី១០ ខែមីនា បានរកឃើញថា ស្ថានភាពសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា កាលពីឆ្នាំមុន កាន់តែអាក្រក់ បើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ២០២០។
មជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ និងសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា បានកត់ត្រាពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅលើអ្នកសារព័ត៌មានចំនួន៥១ករណី ឬស្មើនឹងអ្នកសារព័ត៌មានរងគ្រោះចំនួន៩៣នាក់ (មាន៥នាក់ជាស្ដ្រី) ក្នុងនោះ អ្នកសារព័ត៌មានចំនួន៣២នាក់ត្រូវបានចាប់ឃាត់ខ្លួន ហើយ២៤នាក់ប្រឈមបណ្ដឹងផ្លូវច្បាប់ និង១៨នាក់ទៀតអះអាងថាបានទទួលរងការគំរាមកំហែងនិងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ៕