រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បានស្នើសហរដ្ឋអាមេរិកឱ្យពិចារណាឡើងវិញក្នុងការដកបម្រាមផ្អាកការផ្ដល់ទិដ្ឋាការ ឬវីសា ចេញពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដោយចាត់ទុកការដាក់កំហិតនោះជារឿងអយុត្តិធម៌។
ការស្នើសុំរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីជួបរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក លោក អេនតូនី ប្លីងខេន (Antony J. Blinken) កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ នៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន សហរដ្ឋអាមេរិក។
ក្នុងសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ បានឱ្យដឹងថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩០មក កម្ពុជាបានរៀបចំការបោះឆ្នោតជាទៀងទាត់ និងពហុបក្ស ដែលត្រូវបានវាយតម្លៃដោយអ្នកសង្កេតការណ៍ក្នុងស្រុកនិងអន្តរជាតិរាប់ពាន់នាក់ ថាមានលក្ខណៈសេរី និងយុត្តិធម៌ រួមទាំងមានគ្រឹះស្ថានប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរាប់រយកន្លែង។
ជាមួយគ្នានេះ កម្ពុជាមានបណ្ដាញផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយ និងមានប្រតិបតិ្តការសហជីពសម្រាប់ការពារសិទ្ធិកម្មករ និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល រួមទាំងសង្គមស៊ីវិលរាប់ពាន់ ដើម្បីលើកកម្ពស់សិទ្ធិ និងសុខុមាលភាពរបស់ប្រជាជន។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានលើកឡើងថា៖ «ឯកឧត្ដមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានស្នើឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកធ្វើការពិចារណាឡើងវិញលើការដាក់កំហិតទិដ្ឋាការដោយអយុត្តិធម៌ ទាក់ទងនឹងបញ្ហាមាតុភូមិនិវត្តន៍ពលរដ្ឋខ្មែរ-អាមេរិក ដោយធានាដល់សមភាគីអាមេរិក អំពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពេញលេញរបស់កម្ពុជាលើដំណើរការនេះ»។
ក្នុងសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានដដែល រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក លោក អេនតូនី ប្លីងខេន ក៏បានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភរបស់អាមេរិក ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
ជាការឆ្លើយតបក្ដីបារម្ភនេះ លោក ប្រាក់ សុខុន អះអាងថា រដ្ឋាភិបាលបានប្ដេជ្ញាចិត្តយ៉ាងពេញលេញចំពោះដំណើរការនយោបាយប្រកបដោយបរិយាបន្ន និងសេរីភាពនៃការបញ្ចញមតិនៅកម្ពុជា។
ក្នុងជំនួបទ្វេភាគីនោះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាក៏បានបង្ហាញក្ដីសង្ឃឹមថា នឹងទទួលបានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ (GSP) ដោយអាមេរិកនឹងបន្តសុពលភាពជាថ្មីឡើងវិញ ដើម្បីគាំទ្របន្ថែមទៀតដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងកម្មករកម្ពុជា នៅក្នុងវិស័យកាត់ដេរ សម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើង ដែលភាគច្រើនជាស្រ្តី។
វីអូឌី មិនអាចសុំការបញ្ជាក់បន្ថែមពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ជុំ សុន្ទរី បានទេ នាថ្ងៃអង្គារនេះ។
នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅ នៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា សហរដ្ឋអាមេរិកអាចនឹងពិចារណា លុះត្រាតែកម្ពុជាបង្ហាញពីឆន្ទៈនិងចេតនាក្នុងការកែលម្អស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាឡើងវិញ។
លោកថា៖ «គេចាត់ទុកស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅមានការដើរថយក្រោយ និងការធ្លាក់ចុះ។ អ៊ីចឹងគេសុំឱ្យមានការពង្រឹង និងស្ដារឡើងវិញនូវបញ្ហាសិទិ្ធមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសកម្ពុជា ដែលជាលក្ខខណ្ឌរបស់គេ[អាមេរិក]ផងដែរ។ ទិដ្ឋភាព [GSP] នេះ ក៏មានពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សក្នុងហ្នឹងផងដែរ រួមទាំងសិទ្ធិការងារទៀត។ អ៊ីចឹងសុទ្ធតែមានលក្ខខណ្ឌក្នុងហ្នឹងផងដែរ។ អ៊ីចឹងទន្ទឹមនឹងការស្នើសុំរបស់កម្ពុជា វាទាល់តែកម្ពុជាយើងបង្ហាញពីចេតនាក្នុងការកែលម្អទាក់ទងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា»។
ដោយឡែក នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត លោក សេក សុជាតិ បង្ហាញការគាំទ្រចំពោះការស្នើសុំនេះ ដើម្បីឱ្យមន្ត្រីកម្ពុជាមានសិទ្ធិក្នុងការធ្វើដំណើរដូចមន្ត្រីទូតនៃប្រទេសនានា ប៉ុន្តែកម្ពុជាក៏ត្រូវផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថរបស់ខ្លួន មុននឹងស្នើទៅសហរដ្ឋអាមេរិកឱ្យលើកលែងការដាក់កំហិតទិដ្ឋាការនោះ។
លោកថា៖ «យើងឃើញអំពីបញ្ហាជាច្រើនផ្សេងទៀត ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបញ្ជាក់ហើយថា ក្នុងករណីដែលមានការរំលោភបំពាន ឬធ្វើបាប ឬធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅលើប្រជាពលរដ្ឋស្លូតត្រង់អី ឬមានការរឹតត្បិតផ្នែកសេរីភាព ការជួបជុំអី របស់ប្រជាពលរដ្ឋ គឺយើងគួរតែមើលកិច្ចការនេះ ជាមុន ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហារបស់យើង។ ហើយបើសិនជាសហរដ្ឋអាមេរិកគាត់មិនលើកលែងឬមិនជួសជុល យើងអាចយល់អំពីចេតនារបស់អាមេរិកវាយ៉ាងម៉េចអីអ៊ីចឹង។ ក៏ប៉ុន្តែបើក្នុងករណីដូចអ្វីដែលយើងបានឃើញ គឺជារឿងមួយដែលយើងគួរតែពិចារណាដែរចំពោះខ្លួនយើង ហើយការស្នើសុំ»។
លោក សេក សុជាតិ បន្តថា បើសិនកម្ពុជាគោរពសិទ្ធិមនុស្ស បើកលំហសិទ្ធិសេរីភាពជួបជុំ ដោយឈប់ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើសកម្មជនគណបក្សនយោបាយ សកម្មជនសង្គម និងបរិស្ថាន រួមទាំងបញ្ឈប់ការរំលោភដីធ្លីប្រជាពលរដ្ឋពីសំណាក់អ្នកមានអំណាចជាដើមនោះ កម្ពុជាអាចនឹងទទួលបានការបន្តប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ (GSP) ពីសហរដ្ឋអាមេរិកវិញ។
សេចក្ដីប្រកាសរបស់ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ បានសម្រេចផ្អាកផ្ដល់ទិដ្ឋាការប្រភេទ B1 ប្រភេទ B2 និងប្រភេទ B1/B2 ដល់មន្ត្រីនៃក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាដែលមានតួនាទីចាប់ពីថ្នាក់អគ្គនាយករហូតដល់ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលនៃក្រសួងនេះ ព្រមទាំងសមាជិកក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេ ដោយមានករណីលើកលែងតិចតួចប៉ុណ្ណោះ។
ទិដ្ឋាការប្រភេទ B1 និង B2 នេះ គឺជាទិដ្ឋាការសម្រាប់ការចូលមកក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងគោលបំណងចូលរួមប្រជុំការងារ ព្យាបាលជំងឺ ឬធ្វើដំណើរកម្សាន្ត ជាដើម។
ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកបញ្ជាក់ពេលនោះថា ការដាក់កំហិតលើការផ្ដល់ទិដ្ឋាការនេះ គឺធ្វើឡើងសំដៅទៅលើប្រទេសណាដែលបដិសេធមិនទទួលយក ឬក៏ពន្យារពេលដោយគ្មានហេតុផលសមរម្យ ក្នុងការទទួលយកពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន ដែលសហរដ្ឋអាមេរិកត្រៀមបញ្ជូនចេញពីប្រទេស។ សហរដ្ឋអាមេរិកឱ្យដឹងដែរថា ការដាក់កំហិតនេះធ្វើឡើងរហូតដល់ប្រទេសដែលពាក់ព័ន្ធទាំងនោះបានយល់ព្រមទទួលយកពលរដ្ឋរបស់ពួកគេវិញ៕
