សហភាពអឺរ៉ុបបន្តប្ដេជ្ញាជំរុញការលើកកម្ពស់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ការប្ដេជ្ញានេះត្រូវបានបង្ហាញឡើងនៅក្នុងយុទ្ធសាស្រ្តរួមសហភាពអឺរ៉ុប សម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍន៍ជាមួយប្រទេសកម្ពុជាក្នុងរយៈពេល៧ឆ្នាំ ដោយចាប់អនុវត្តពីឆ្នាំ២០២១ ដល់២០២៧។
ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា (CDC) កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ បានរៀបចំឱ្យមានកិច្ចពិភាក្សាផ្ដោតទៅលើការរៀបចំយុទ្ធសាស្រ្តរួមសហភាពអឺរ៉ុប សម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការអភិវឌ្ឍន៍ជាមួយប្រទេសកម្ពុជាក្នុងរយៈពេល៧ឆ្នាំទៅមុខ ដោយមានការចូលរួមពីក្រសួង-ស្ថាប័នសំខាន់ៗរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងបណ្ដាប្រទេសផ្សេងៗទៀត រួមមាន ប្រទេសប៊ែលហ្សិក, សាធារណរដ្ឋឆេក, សហភាពអឺរ៉ុប, ធនាគារវិនិយោគអឺរ៉ុប (EIB) បារាំង (ជាមួយភ្នាក់ងារអភិវឌ្ឍន៍បារាំង AFD), ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ (រួមទាំងអង្គការ GIZ និង KfW) ប្រទេសហុងគ្រី, អៀរឡង់, ស៊ុយអែត និងស្វីស។
ក្រៅពីលើកឡើងពីបញ្ហាការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ កិច្ចប្រជុំយុទ្ធសាស្ត្រអឺរ៉ុបនេះក៏បន្តដាក់ចេញនូវគោលដៅដោយផ្ដោតលើវិស័យអាទិភាពមួយចំនួនទៀតទាក់ទងនឹងបញ្ហាសមភាពយេនឌ័រ ប្រសិទ្ធភាពនៃស្ថាប័នសាធារណៈ ប្រព័ន្ធនិងសេវានៅគ្រប់កម្រិត កម្មវិធីកំណែទម្រង់អភិបាលកិច្ចសំខាន់ៗ និងការលុបបំបាត់អំពើពុករលួយ ជាដើម។
ជាមួយគ្នានេះ សហភាពអឺរ៉ុបក៏បានជំរុញឱ្យមានការគាំទ្រដល់បរិយាកាសអំណោយផលសម្រាប់សង្គមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា និងឱ្យមានការអភិវឌ្ឍបៃតងប្រកបដោយនិរន្តរភាព រួមទាំងការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិរបស់កម្ពុជា ការការពារនិងអភិរក្សបរិស្ថាន ការកាត់បន្ថយហានិភ័យគ្រោះមហន្តរាយ និងភាពធន់នឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ លើកកម្ពស់ថាមពលបៃតងនិងប្រសិទ្ធភាពថាមពល ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពនៃកសិកម្ម វារីវប្បកម្ម ការនេសាទ ព្រៃឈើ និងការបោសសម្អាតមីន ជាដើម។
ទាក់ទងរឿងនេះ នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅ នៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត ចាត់ទុកការដាក់គោលដៅអាទិភាព និងការជំរុញរបស់អឺរ៉ុបនេះ គឺដើម្បីជាផលប្រយោជន៍របស់កម្ពុជា។ លោកបន្តថា បើសិនជាកម្ពុជាមិនអនុវត្តតាមយុទ្ធសាស្ត្រនោះទេ លោកបារម្ភខ្លាចសហភាពអឺរ៉ុបអាចដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធចេញពីកម្ពុជាបន្ថែមទៀត ឬអាចព្យួរទាំងស្រុង ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់កម្មករ-កម្មការិនីក្នុងវិស័យកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ រួមទាំងកសិករ ជាដើម។
លោកថា៖ «ការស្នើសហភាពអឺរ៉ុបនេះ ក៏ដើម្បីផលប្រយោជន៍កម្ពុជាដែរ។ អ៊ីចឹងខ្ញុំយល់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោកគួរតែពិនិត្យនូវចំណុចដែលយើងខ្វះខាត ដូចយើង បានគេដាក់ជាយុទ្ធសាស្រ្តហ្នឹងឱ្យយើងធ្វើការកែលម្អ អាហ្នឹងជាផលចំណេញសម្រាប់កម្ពុជាយើង ពីព្រោះថ្មីៗនេះ យើងឃើញសភាសហភាពអឺរ៉ុបក៏បានអនុម័តលើញត្តិមួយដែលទាក់ទងនឹងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនៅពេលខាងមុខនេះផងដែរ»។
ចំណែកនាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត លោក សេក សុជាតិ យល់ថា ការបន្តជំរុញរបស់សហភាពអឺរ៉ុប គឺដើម្បីឱ្យកម្ពុជាអនុវត្តទៅតាមកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយអឺរ៉ុប និងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ស្របពេលដែលកម្ពុជាក៏ជាម្ចាស់ហត្ថលេខីដែរនោះ។ លោកបន្តថា បើសិនជាមិនមានកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយសហភាពអឺរ៉ុបទេ លោកថា កម្ពុជាក៏មិនទទួលបានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធដែរ។
លោកបន្តថា៖ «បើសិនជាកម្ពុជាមិនទទួលយកសំណូមពររបស់សហភាពអឺរ៉ុបនៅលើបញ្ហាការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ កម្ពុជាទេ ខ្ញុំជឿជាក់ថា កម្ពុជានឹងបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធបន្ថែមទៀត គ្រាន់តែនៅក្នុងចំនួនមួយណា ខ្ញុំមិនទាន់វាយតម្លៃ ហើយក៏ពិបាកក្នុងការវាយតម្លៃដែរ ព្រោះយើងមិនបានស៊ីជម្រៅជាមួយភាគីទាំងសងខាងហ្នឹង»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ដូច្នេះ យើងគ្រាន់តែជាអ្នកមើលពីខាងក្រៅ យើងអាចសន្និដ្ឋានថាកម្ពុជាអាចនឹងរងការដាក់គំនាបបន្ថែមទៀត ដូចជា ការដក EBA នៅចំនួនណាមួយ ឬអាចមិនទទួលបាន២០%ដែលបាត់បង់ ហើយទទួលបានទណ្ឌកម្មផ្សេងៗទៀតតាមរូបដែលសភាអឺរ៉ុបបានពិនិត្យ និងអនុម័តដោយសភាអឺរ៉ុប»។
កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ សភាអឺរ៉ុបបានឱ្យសមាជិកសភារបស់ខ្លួនតាមដានដំណើរការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ នៅថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ និងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ត នៅឆ្នាំ២០២៣ នៅកម្ពុជា ដោយថា បើសិនជារកឃើញថាការបោះឆ្នោតនេះមិនប្រព្រឹត្តទៅដោយភាពសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធ៌មនោះទេ សភាអឺរ៉ុបនឹងស្នើឱ្យលុបចោលប្រពន័្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ទាំងស្រុងពីកម្ពុជាតែម្ដង។
វីអូឌី មិនអាចសុំការឆ្លើយតបពីប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ផៃ ស៊ីផាន និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេស លោក ជុំ សុន្ទរី បានទេ នៅថ្ងៃទី២០ ខែឧសភានេះ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ការព្រមាននិងការបង្ហាញក្ដីបារម្ភរបស់សហភាពអឺរ៉ុបកន្លងមក ក្រោយពីពួកគេរកឃើញអំពីការដើរថយក្រោយនៃការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ ជាពិសេសចាប់តាំងពីតុលាការកំពូលកម្ពុជាបានរំលាយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិកាលពីឆ្នាំ២០១៧មក៕