វេទិកាពលរដ្ឋដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រាថ្នាចង់ឃើញរបៀបនៃការបោះបង្គោលព្រំដែនគោកដោយផ្ទាល់ ដោយមិនមានការភិតភ័យ ការគំរាមកំហែង និងការចាប់ដាក់ពន្ធនាគារឡើយ ខណៈរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបញ្ជាក់ជំហរដោយតម្លាភាពថា ខ្លួននឹងមិនបិទបាំងអ្វីទៀតទេចំពោះផែនការបោះបង្គោលព្រំដែនគោកជាមួយនឹងវៀតណាមនេះ។
លិខិតចំហដែលចេញដោយវេទិកាពលរដ្ឋរបស់លោក ម៉ែន ណាត កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែឧសភា បង្ហាញថា ដើម្បីធានាពីសច្ចភាពអំពីសារនយោបាយរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ទាក់ទិននឹងការចុះពិនិត្យមើលព្រំដែនអាចយកជាការបាន គឺវេទិកាពលរដ្ឋស្នើសុំការឯកភាពដោយផ្ទាល់តាមរយៈចំណារពីលោក ហ៊ុន សែន។
លិខិតបន្តថា ប្រសិនបើដូចអ្វីដែលលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីបើកផ្លូវឱ្យអ្នកដែលចង់មើលពីរបៀបនៃការបោះបង្គោលព្រំដែនដោយផ្ទាល់មែននោះ វេទិកាពលរដ្ឋនឹងចាត់តំណាងឱ្យចុះទៅពិនិត្យមើលនៅតាមខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន និងបង្គោលនានា ដែលរដ្ឋាភិបាលសម្រេចបានជាផ្លូវការកន្លងទៅជាមួយប្រទេសជិតខាង។
កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ជាមួយអ្នកគាំទ្ររបស់លោកនៅប្រទេសស្វីសថា កម្ពុជា-វៀតណាមបានព្រមព្រៀងបោះបង្គោលព្រំដែនគោក សម្រេចបាន៩៥ភាគរយហើយ ហើយកិច្ចការដែលនៅសល់ ភាគីទាំងពីរកំពុងបន្តចរចាបោះបញ្ចប់។
ប្រធានគណៈកម្មាធិការចម្រុះកិច្ចការព្រំដែនកម្ពុជា លោក វ៉ា គីមហុង អះអាងនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា រដ្ឋាភិបាលមិនដែលបិទសិទ្ធិបុគ្គលណាម្នាក់ដែលប្រាថ្នាចង់ឃើញការបោះបង្គោលព្រំដែននេះទេ ប៉ុន្តែការបើកផ្លូវនេះធ្វើបានតែចំពោះអ្នកដែលមិនស្ថិតនៅក្នុងបញ្ជីខ្មៅដែលហាមឃាត់ដោយរដ្ឋាភិបាលប៉ុណ្ណោះ។
លោកបន្តថា៖ «គេចង់ឱ្យតែយើងទៅមើលទៅតើ! អ៊ីចឹងយើងខំធ្វើផ្លូវធ្វើអី ដើម្បីឱ្យពួកហ្នឹងទៅមើល និងប្រជាពលរដ្ឋលោកបានមើល។ហើយមកចោទថាគេឃាត់ឃាំងអាម៉េចកើត បើគេខំធ្វើផ្លូវទៅហើយ? យើងធ្វើផ្លូវនៅតាមព្រំដែនហ្នឹងពីបង្គោលមួយទៅបង្គោលមួយ ចាប់ពីធំតូចនិងមធ្យមទាំងអស់ ដូច្នេះមានន័យថា យើងអត់មានលាក់លៀមអីទេ ដែលយើងខំធ្វើផ្លូវតាមខ្សែក្រវាត់ព្រំដែន អ៊ីចឹងហើយនៅមិនយល់ទៀត»។
ចំណែកសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក រ៉ុង ឈុន បញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលបើកចំហដូច្នេះមែន ក្នុងនាមជាអ្នកដែលធ្លាប់អង្កេតពីរឿងព្រំដែន លោកនឹងស្វះស្វែងរកប្រភពចំណូល ដើម្បីចុះទៅពិនិត្យដោយផ្ទាល់ទៀតនៅពេលសមស្របណាមួយ។ លោកបន្តថា ដើម្បីបានផលចំណេញសម្រាប់ជាតិពីការចុះពិនិត្យខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែននេះ លោកនឹងពឹងពាក់ក្រុមអ្នកជំនាញកិច្ចការព្រំដែនទៅជាមួយផងដែរ។
លោកបន្តថា៖ «បើសិនជាគាត់បានបើកចំហ ខ្ញុំនឹងចុះទៅត្រួតពិនិត្យឱ្យបានដិតដល់និងច្បាស់លាស់ ហើយដូចខ្ញុំបានលើកឡើងខាងដើមអ៊ីចឹងថា ខ្ញុំនឹងដើររៃអង្គាសថវិកាពីបងប្អូនដែលស្រឡាញ់ជាតិ និងស្រឡាញ់ទឹកដីហ្នឹង ហើយយើងនឹងជួលអង្គការជំនាញឯករាជ្យណាដែលធ្វើការស្រាវជ្រាវ ធ្វើឱ្យយើង»។
បើទោះបែបណា សម្រាប់លោក រ៉ុង ឈុន នៅតែមើលឃើញថា ការបញ្ជាក់ជំហររបស់រដ្ឋាភិបាលនៅពេលនេះ មិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីតម្លាភាពពិតប្រាកដទេ។ ជាងនេះទៅទៀត លោកថា សារនយោបាយរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទាំងនៅស្វីស និងសហរដ្ឋអាមេរិក អំពីកិច្ចការព្រំដែននេះ គឺគ្រាន់តែដើម្បីការពារពីកំហុសឆ្គងក្នុងរឿងព្រំដែនប៉ុណ្ណោះ។
មួយវិញទៀត លោកថា ការបោះឆ្នោតកាន់តែខិតជិតមកដល់ផង ចង់ឬមិនចង់ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីព្យាយាមឆក់យកឱកាសនេះ ដើម្បីទាញយកប្រជាប្រិយភាពនិងការគាំទ្រ។
បើតាមលោក រ៉ុង ឈុន កន្លងទៅ រដ្ឋាភិបាលតែងតែរារាំង គំរាមកំហែង និងចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ ចំពោះអ្នកដែលមានបំណងចុះពិនិត្យការបោះបង្គោលព្រំដែននេះជាហូរហែ ក្នុងនោះក៏មានរូបលោកផងដែរ ដែលបានរងការចោទប្រកាន់និងជាប់ពន្ធនាគារ។
កម្ពុជាមានព្រំដែនគោកជាមួយវៀតណាមចំនួន១ ២៧០គីឡូម៉ែត្រ។ ផ្ទៃដីនៃប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានគេកំណត់ជាផ្លូវការមានចំនួន១៨១ ០៣៥គីឡូម៉ែត្រការ៉េ។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជាដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសន័រវេស លោក ម៉ែន ណាត ធ្លាប់ប្រាប់វីអូឌីថា ការបោះបង្គោលព្រំដែនបច្ចុប្បន្នរវាងកម្ពុជា-វៀតណាម អនុវត្តផ្ទុយពីមាត្រា២ និងមាត្រា៥៥ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ រួមទាំងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសផងដែរ។
មាត្រា២ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចែងថា បូរណភាពទឹកដីរបស់កម្ពុជាមិនអាចរំលោភបានដាច់ខាតក្នុងព្រំដែនរបស់ខ្លួន ដែលមានកំណត់លើផែនទី ១/១០០ ០០០ ដែលផលិតនៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៣៣-១៩៥៣ ហើយត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាអន្តរជាតិនៅចន្លោះឆ្នាំ១៩៦៣-១៩៦៩។
ចំណែកមាត្រា៥៥វិញ ចែងថា សន្ធិសញ្ញានិងកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងឡាយណាដែលមិនស្របនឹងឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ បូរណភាពទឹកដី អព្យាក្រឹត្យភាព និងឯកភាពជាតិរបស់កម្ពុជា ត្រូវនិរាករណ៍ ឬធ្វើមោឃភាពចោល។
ទោះយ៉ាងណា លោក វ៉ា គីមហុង ស្នើឱ្យអ្នកមាននិន្នាការប្រឆាំងនិងតែងចោទប្រកាន់រដ្ឋាភិបាលពីការបោះបង្គោលព្រំដែនថាខុសបទដ្ឋានអន្តរជាតិនោះ បង្ហាញភស្តុតាងជាក់លាក់ និងភាពត្រឹមត្រូវនៃឯកសារដែលខ្លួនចាត់ទុកល្អឥតខ្ចោះ មកតតាំងជាមួយអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលមាននៅក្នុងដៃ។
ជុំវិញភាពចម្រូងចម្រាសកិច្ចការព្រំដែននេះបានក្លាយជាចំណុចរសើបមួយនៅអំឡុងឆ្នាំ២០១៥ ខណៈដែលតួនាទីគណបក្សជំទាស់នៅមានសំឡេងនៅក្នុងសភានៅឡើយ។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានតុលាការរំលាយ កាលណោះបានយកកិច្ចការព្រំដែននេះជារបៀបវារៈមួយដ៏សំខាន់ក្នុងចំណោមកម្មវិធីនយោបាយផ្សេងទៀត។
ទាំងសមាជិករដ្ឋាភិបាល និងលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន នៅពេលនោះ ត្រូវបានសមាជិកសភាមកពីគណបក្សជំទាស់ស្នើឱ្យពន្យល់ពីការបោះបង្គោលព្រំដែនគោកជាមួយវៀតណាម។
ការទាមទារពីសមាជិកសភាគណបក្សប្រឆាំងនេះ ដោយពួកគេចោទប្រកាន់ថា ការបោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយវៀតណាមបានធ្វើឱ្យកម្ពុជាត្រូវបាត់បង់ដីទៅវៀតណាមជាច្រើនចំណុចតាមរយៈយន្តការបោះរបៀបធ្មេញរណារ៕