ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួននៅភូមិបាក់រទេះ ខេត្តបាត់ដំបង បានសម្រេចឱ្យកូនចំណាកស្រុកមកធ្វើការនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងប្រទេសថៃ ទាំងដែលពួកគេកំពុងសិក្សារៀនសូត្រ ដើម្បីរកចំណូលមកផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារ ដោយសារតែពួកគេមិនអាចប្រកបរបរនេសាទត្រីបានដូចមុន។
ពលរដ្ឋទាំងនោះដែលរស់នៅភូមិបាក់រទេះ ស្រុកឯកភ្នំ ភាគច្រើនប្រកបមុខរបរនេសាទ និងធ្វើស្រែចម្ការ ដើម្បីបានថវិកាខ្លះផ្គត់ផ្គងជីវភាព។ ប៉ុន្តែអស់រយៈពេលជាង៤ឆ្នាំមកនេះ ទិន្នផលនេសាទត្រីនៅទន្លេសាបមានការធ្លាក់ចុះខ្លាំង មិនអាចរកត្រីមកលក់បានដូចមុន ជាហេតុបណ្ដាលឱ្យពួកគេកាន់តែជួបផលលំបាកក្នុងគ្រួសារ។
កំពុងអង្គុយមើលចៅប្រុសខាងមុខផ្ទះរបស់ខ្លួនជាមួយនឹងប្រពន្ធ ពលរដ្ឋម្នាក់ដែលរស់នៅភូមិបាក់រទេះ ឃុំព្រែកហ្លួង ស្រុកឯកភ្នំ លោក ជុំ លួង បានឱ្យដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋសឹង៧០ភាគរយប្រកបមុខរបរជាអ្នកនេសាទលើបឹងទន្លេសាប។ លោកបន្តថា កាលពី៥ឆ្នាំមុន ពួកគាត់អាចរកចំណូលពីការនេសាទយកមកផ្គត់ផ្គង់ជីវភាព ប៉ុន្តែក្រោយមកនេះ ទិន្នផលត្រីកាន់តែធ្លាក់ចុះ សឹងតែរកមកបរិភោគមួយពេលៗមិនបានផង។
លោកអះអាងថា ក្រោយទិន្នផលត្រីធ្លាក់ចុះ ពលរដ្ឋមួយចំនួនចាប់ផ្ដើមងាកមកប្រកបរបរធ្វើស្រែចម្ការ ដូចជា ធ្វើស្រូវប្រាំង និងដាំបន្លែងផ្សេងៗ គ្រាន់អាចរកចំណូលបានខ្លះ បន្ទាប់ពីការនេសាទមិនសូវបាន។ លោកបន្តថា កាលពីពេលថ្មីៗនេះ រដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសដកហូតដីទន្លេវិញ បណ្ដាលឱ្យពួកគេជួបការលំបាកកាន់តែខ្លាំង ព្រោះមិនដឹងប្រកបមុខរបរអ្វីទៀត។ តែយ៉ាងណា ពលរដ្ឋរូបនេះសាទរចំពោះវិធានការមួយនេះ ដើម្បីស្ដារពូជត្រីឡើងវិញ។
លោក ជុំ លួង បានឱ្យដឹងថា ក្រោយពេលមិនមានអាជីពអ្វីផ្សេងទៀត កូនចៅបានសម្រេចចិត្តឈប់ពីការរៀនសូត្រទាំងវ័យក្មេង ដើម្បីទៅធ្វើការនៅភ្នំពេញ។ លោកបន្តថា អ្វីជាក្ដីបារម្ភនោះ គឺក្មេងៗរស់នៅក្នុងភូមិភាគច្រើនមានវ័យ១៣-១៤ឆ្នាំ កំពុងតែរៀនថ្នាក់ទី៦ ឬទី៧ ចាប់ផ្ដើមធ្វើចំណាកស្រុកទៅរាជធានីភ្នំពេញ និងប្រទេសថៃ ជាបន្តបន្ទាប់ ក្នុងនោះក៏មានចៅរបស់លោកបីនាក់ផងដែរ ក្រោយពីគ្រួសារជួបការលំបាកគ្មានចំណូល។
លោកមើលឃើញថា ការធ្វើចំណាកស្រុកមានការកើនឡើងអំឡុងពេល២ខែចុងក្រោយនេះ ហើយអ្នកខ្លះបន្តទៅទាំងគ្រួសារក៏មាន។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «បារម្ភពីអនាគត [កូន/ចៅ] ហ្នឹងឯង! បារម្ភខ្លាចវាមិនចេះ [គ្មានចំណេះដឹង] ចង់ឱ្យកូនចេះដឹងដែរ ប៉ុន្តែកាលៈទេសៈនេះ អស់ដីអស់ធ្លី ហើយនេសាទត្រីមិនបានហើយ។ [ដូច្នេះ] ត្រូវបញ្ជូនកូនហ្នឹងឯងដើម្បីទៅរក ដើម្បីចិញ្ចឹមពុកម្ដាយវិញ ព្រោះពុកម្ដាយអត់ដែរ»។
លោកបន្តថា បើសិនជាបញ្ហានេសាទត្រីនៅតែបន្តធ្លាក់ចុះបែបនេះ ពលរដ្ឋអាចបន្តចំណាកស្រុកកាន់តែច្រើនបន្ថែមទៀត។ លោកស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាល គួរតែបង្កើតការងារនៅក្នុងខេត្តឱ្យបានច្រើន ដើម្បីជួយសម្រួលដល់ជីវភាពពលរដ្ឋ និងកាត់បន្ថយបញ្ហាចំណាកស្រុក។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត អ្នកស្រី សួន សោភណ្ឌ នៅភូមិបាក់រទេះ បានឱ្យដឹងថា អ្នកស្រីបានសម្រេចឱ្យកូន២នាក់ឈប់រៀននៅថ្នាក់ទី៦ ដើម្បីឱ្យទៅធ្វើការរោងចក្រនៅរាជធានីភ្នំពេញ ក្រោយពេលគ្រួសាមិនមានលទ្ធភាពឱ្យពួកគេបន្តការសិក្សា។
អ្នកស្រីបន្តថា នៅភូមិបាក់រទេះនេះ មិនសូវមានអ្នករៀនបានខ្ពង់ខ្ពស់នោះទេ ដោយសារតែសាលានៅឆ្ងាយ ហើយផ្លូវក៏ពិបាក ដែលត្រូវចំណាយច្រើន ហើយអ្នកស្រីក៏មិនមានលទ្ធភាពទិញកង់និងម៉ូតូឱ្យកូនជិះទៅរៀន។ ដូច្នេះក៏សម្រេចឱ្យពួកគេឈប់រៀន ដើម្បីទៅធ្វើការនៅឆ្ងាយផ្ទះតែម្តង។
អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំក៏បារម្ភពីអនាគតកូនដែរ ប៉ុន្តែមិនដឹងធ្វើម៉េច បើជីវភាពខ្វះខាត។ […] កូនក៏រីករាយនឹងទៅដែរ [ចំណាកស្រុកទៅធ្វើការ] ដោយសារតែឃើញឪពុកម្ដាយខ្វះខាត។ មានអារម្មណ៍អាណិតកូនតើ! ឃើញគេរៀនបានខ្ពស់ ស្រណុកៗ អ៊ីចឹងអាណិតកូន ប៉ុន្តែយើងអត់ដឹងធ្វើម៉េច»។
តែយ៉ាងណា អ្នកស្រីសង្ឃឹមថា ក្រោយពីរដ្ឋាភិបាលបានដកហូតដីពីពលរដ្ឋ និងបង្រ្កាបបទល្មើសនេសាទទ្រង់ទ្រាយធំរួចមក ស្ថានភាពត្រីនឹងកើនឡើងវិញ ហើយអាចរកចំណូលដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពកាន់តែប្រសើរ។
អ្នកស្រីថា ដីអ្នកស្រីនៅក្នុងតំបន់បី គឺចំណុចដែលអាជ្ញាធរបានដកហូត ដែលកន្លងមកធ្លាប់ធ្វើស្រូវប្រាំង និងដាំសណ្ដែក ប៉ុន្តែយ៉ាងណា អ្នកស្រីមិនមានការអាក់អន់ចិត្តអ្វីនោះទេ នេះជាវិធានការរបស់រដ្ឋដើម្បីស្ដារឡើងវិញនូវពូជត្រី។
ចំណែកមេភូមិបាក់រទេះ ដែលព្យាយាមមិនចង់ផ្ដល់ព័ត៌មានដល់អ្នកសារព័ត៌មាន ហើយថែមទាំងមិនប្រាប់ឈ្មោះដែរនោះ បានឱ្យដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងភូមិបាក់រទេះ សរុបមានចំនួន២៧៩គ្រួសារ។ លោកបន្តថា មិនមានពលរដ្ឋចំណាកស្រុកនោះទេនៅក្នុងភូមិរបស់លោកនាពេលបច្ចុប្បន្ន ប៉ុន្តែការចំណាកស្រុកដែលមាននោះ គឺជាការចំណាកស្រុកពីមុនតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកក៏បានឱ្យដឹងថា៖ «ចំណាកស្រុកនេះទៅតាំងពីមុនរដ្ឋដកដីម្ល៉េះ»។
មេភូមិបាក់រទេះដដែល មិនបកស្រាយទេជុំវិញសំណួរ ថាតើលោកនឹងមានដំណោះស្រាយបែបណាចំពោះការបោះបង់ការសិក្សាទាំងវ័យក្មេងរបស់ពលរដ្ឋ ហើយចំណាកស្រុកនេះ។
កាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចេញអនុក្រឹត្យពីរដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ដោយសម្រេចកាត់ដីអភិរក្សតំបន់បឹងទន្លេសាបជាង៦ ០០០ហិកតា ឬស្មើជាង២ ០០០ក្បាលដី ពីតំបន់៣បញ្ចូលទៅតំបន់២ នៅក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តកំពង់ធំ និងបន្ទាយមានជ័យ ឱ្យពលរដ្ឋបានអាស្រ័យផលឡើងវិញ ប៉ុន្តែក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តបាត់ដំបង នៅមិនទាន់មានការសម្រេចបែបនេះនៅឡើយទេ។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្តី ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតនិយាយទាំងទឹកភ្នែកហូរ ហើយអួលដើមកផង គឺអ្នកស្រី សៀង ច្រឹប រស់នៅភូមិបាក់រទេះ បានលើកឡើងថា បច្ចុប្បន្ននេះមានចៅ៣នាក់នៅក្នុងបន្ទុក ក្រោយពីម្ដាយរបស់ពួកគេបានចំណាកស្រុក។
អ្នកស្រីស្នើឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធជួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសកុមារឱ្យទទួលបានការអប់រំគ្រប់គ្រាន់ ខណៈដែលអាណាព្យាបាលពួកគេកំពុងតែជួបការខ្វះខាត។ អ្នកស្រីសង្ឃឹមថា មុខរបរនេសាទរបស់ពួកគាត់នឹងមានភាពប្រសើរដូចពេលមុនវិញ ហើយក្មេងៗអាចនឹងមានលទ្ធភាពបន្តការសិក្សា ដោយមិនចាំបាច់ត្រូវចំណាកស្រុកទៀតនោះឡើយ៕
