នៅក្នុងបន្ទប់ជំនុំជម្រះថ្ងៃនេះ លោក កឹម សុខា ដែលទើបប្រកាសចែកផ្លូវគ្នាជាមួយដៃគូនយោបាយដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់លោក ហាក់ប្រតិកម្មខ្លាំងខុសធម្មតា ខណៈដែលតំណាងអយ្យការព្យាយាមលើកយកភស្តុតាងមួយចំនួនជាឃ្លីបវីដេអូ ដែលលោកចាត់ទុកថាជាតម្រុយចាស់ ហើយថែមទាំងមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងលោកទៀតផង ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យសវនាការនេះមិនមានភាពជឿនលឿនទៅមុខ។
យ៉ាងនេះក្តី នៅព្រឹកថ្ងៃទី២២ ខែមិថុនានេះ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះ លោក កូយ សៅ បានប្រកាសថា តុលាការនឹងបន្តនីតិវិធីនៃការសួរដេញដោលលើអង្គហេតុថ្មី គឺទាក់ទងបទចោទ «ប្រទូសរ៉ាយ» ឬអំពើបាតុកម្ម។ លោកបានជម្រាបអង្គជំនុំជម្រះថា នេះជាអង្គហេតុចុងក្រោយគេ នៃសំណុំរឿង «សន្ទិដ្ឋិភាព» ឬត្រូវរ៉ូវជាមួយរដ្ឋបរទេស ហើយសវនាការនេះក៏កាន់តែកៀកដល់ទីបញ្ចប់ដែរ។
សម្រាប់សវនាការលើកទី៤៥ នៅថ្ងៃពុធនេះ ជានាទីដែលតំណាងអយ្យការ លោក ឆាយ ហុង បន្តតាំងសំណួរ ដើម្បីឱ្យលោក កឹម សុខា ឆ្លើយដោះបន្ទុកជាថ្មីទៀត។ តាមរយៈសំណួររបស់លោក ឆាយ ហុង ដែលបានលើកឡើងថា តើលោកមាននៅចាំព្រឹត្តិការណ៍ពេលបោះឆ្នោត ថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ដែរទេ?
ជម្រាបអង្គជំនុំជម្រះ លោក កឹម សុខា អះអាងថា លោកមិនចាំទេ។ លោកបន្តថា មិនដឹងថាតើតំណាងអយ្យការចង់សំដៅលើព្រឹត្តិការណ៍បែបណាឡើយ ព្រោះពេលវេលាបានកន្លងហួសជាច្រើនឆ្នាំណាស់មកហើយ ម្យ៉ាងវិញទៀត ឯកសារដែលនៅទីស្នាក់ការគណបក្សសង្រ្គោះជាតិក៏ត្រូវបានរលត់រលាយថែមទៀតផង។
គេសង្កេតឃើញថា ស្របពេលលោក ឆាយ ហុង បន្តតាំងសំណួរជាបន្តបន្ទាប់ តំណាងអយ្យការរូបនេះក៏បានស្នើឱ្យតុលាការចាក់ឃ្លីបវីដេអូខ្លីៗចំនួន៣ ទាក់ទងអំពើបាតុកម្មនៅមុខវត្តស្ទឹងមានជ័យចំនួន២ឃ្លីបវីដេអូ និងវីដេអូ១ទៀតត្រូវបានតំណាងអយ្យការអះអាងថានៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ។
នៅក្នុងបន្ទប់ជំនុំជម្រះ លោក កឹម សុខា សង្កេតឃើញថាហាក់ថ្នាំងថ្នាក់ខ្លាំង នៅពេលដែលលោក ឆាយ ហុង ចោទសួរឃ្លីបវីដេអូចំនួន២ឃ្លីបដែលក្រុមបាតុករផ្ដួលនិងដុតឡានកងរាជអាវុធហត្ថ នៅជិតគល់ស្ពាន នៅមុខវត្តស្ទឹងមានជ័យ។ មកដល់ចំណុចនេះ ជនជាប់ចោទឆ្លើយថា សូមកុំឱ្យយក ឃ្លីបវីដេអូពីទីតាំងផ្សេងមកដាក់បន្ទុករូបលោក។ បើតាមលោក កឹម សុខា អ្វីដែលលោកអាចឆ្លើយបាន គឺមានតែបាតុកម្មនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យប៉ុណ្ណោះ។ ដោយឡែក បាតុកម្មក្រៅពីនេះ លោកមិនបានជាប់ពាក់ព័ន្ធទេ។
ជាការដោះបន្ទុក ជនជាប់ចោទក៏បានស្នើឱ្យតុលាការចាក់ឃ្លីបវីដេអូមួយឃ្លីបដែរ។ ឃ្លីបវីដេអូដោះបន្ទុករបស់លោក កឹម សុខា នេះ គឺនិយាយពីក្រមសីលធម៌ចំនួន១៧ចំណុចនៃការធ្វើបាតុកម្មដោយសន្តិវិធីនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៣។ ក្រមសីលធម៌ទាំង១៧ចំណុចដែលអានដោយលោក ប៉ុល ហំម នៅពេលនោះ គឺជាបាតុកម្មដើម្បីជំរុញឱ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបង្កើតគណៈកម្មការឯករាជ្យមួយ ស៊ើបអង្កេតលទ្ធផលឆ្នោត។
បើទោះជាបែបណា គេសង្កេតឃើញថា ក្រៅពីការសួរដេញដោលអំពីអង្គហេតុថ្មីនេះ ភាពខ្វែងគំនិតគ្នារវាងមេធាវីការពារសិទ្ធិឱ្យជនជនជាប់ និងតំណាងអយ្យការ បានបន្តតានតឹងទៅៗ។ សហមេធាវីការពារក្តីឱ្យលោក កឹម សុខា បានបន្តឡើងជំទាស់ជាម្តងហើយម្តងទៀត ប្រឆាំងការតាំងសំណួររបស់លោកតំណាងអយ្យការ។ ពួកគេចោទប្រកាន់ថា សំណួរភាគច្រើនរបស់តំណាងអយ្យការនៅតែជាសំណួរខុសពីអង្គហេតុដែលបានបញ្ជូនមកជំនុំជម្រះ។
លោក ចាន់ ចេន ដែលជាសហមេធាវីម្នាក់របស់លោក កឹម សុខា លើកឡើងថា មកដល់អង្គហេតុថ្មីទៅហើយ សំណួររបស់តំណាងអយ្យការនៅតែសួរច្រំដែលៗទៅលើរឿងចាស់។ លោកបន្តថា ការលើកឡើងដូច្នេះ ក្នុងន័យថា ក៏ជាការតម្រង់ទិសឱ្យតំណាងអយ្យការដែរ។ ភ្លាមៗ លោក អាង ឧត្ដម សហមេធាវីការពារសិទ្ធិឱ្យលោក កឹម សុខា ម្នាក់ទៀត បន្ថែមថា រាល់សំណួររបស់តំណាងអយ្យការ កំពុងតែបង្ខំឱ្យជនជាប់ចោទជួយកែតម្រូវសំណួរដែលតំណាងអយ្យការបានសួរខុសបទចោទ។
បន្ថែមពីលើនេះ សហមេធាវីការពារសិទ្ធិឱ្យជនជាប់ចោទ គឺលោក ចាន់ ចេន សង្កេតឃើញថា ថ្វីត្បិតតុលាការបានកំណត់អង្គហេតុប្រទូសរ៉ាយនេះថាជាអង្គហេតុថ្មី ប៉ុន្តែការដេញដោលលើនីតិវិធី តុលាការនៅតែបន្តសួរនាំទៅលើតែសាច់រឿងចាស់ៗដដែល។ មួយវិញទៀត អ្វីដែលក្រុមមេធាវីស្នើសុំឱ្យតំណាងអយ្យការ បង្ហាញភ្នាក់ងារសម្ងាត់ ឬជនសមគំនិតដូចក្នុងចោទនេះ ជាអ្នកណាឱ្យប្រាកដ ក៏តុលាការមិនបានលាតត្រដាងដែរ។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំសង្កេតឃើញអត់មានការជឿនលឿនទៅមុខអីទេ។ រឿងនេះបកចុះបកឡើង សួរដូចអ្វីដែលធ្លាប់បានសួរ អ្វីដែលធ្លាប់បានឆ្លើយ ដូចបានពិភាក្សានៅសវនាការមុនៗមកហើយ។ ចំណុចនេះ ខ្ញុំមិនយល់ឃើញថាអីយ៉ាងម៉េចទៀតទេ ព្រោះអ្វីដែលយើងបានធ្វើ អ្វីដែលបាននិយាយ និងអ្វីដែលយើងបានស្នើសុំអស់ហើយ ប៉ុន្តែអត់មានបានឃើញពន្យល់និងបង្ហាញភស្តុតាងទៅតាមការស្នើសុំរបស់យើងទេ»។
ភាពយកត្រូវរៀងខ្លួនអំពីការបកស្រាយផ្លូវច្បាប់នេះមិនចប់ត្រឹមនេះឡើយ។ នៅនាទីចុងក្រោយនៃការស្នើចាក់ឃ្លីបវីដេអូ ជនជាប់ចោទ កឹម សុខា បានប្រតិកម្មខ្លាំងៗ ដោយចោទប្រកាន់ថា ភស្តុតាងដែលតំណាងអយ្យការយកមកដាក់បន្ទុកប្រឆាំងរូបលោកនេះ គឺជាភស្តុតាងខុសទាំងស្រុង។
បើតាមលោក កឹម សុខា មូលហេតុដែលថាភស្តុតាងខុសនេះ ដោយសារអ្វីដែលតំណាងអយ្យការយកមកចោទ ថាលោកនិយាយនៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ ហើយចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលនោះ គឺមិនពិតទេ។ ឃ្លីបវីដអូនៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ លោកពាក់អាវគគីរដៃខ្លី ហើយក៏មិនបានថ្លែងសារនយោបាយអ្វីទាំងអស់ គឺមានតែលោក សម រង្ស៊ី ទេជាអ្នកថ្លែងសារនយោបាយ។ ចំណែកភស្តុតាងដែលយកមកដាក់បន្ទុកប្រឆាំងរូបលោកថានៅខេត្តកំពង់ស្ពឺនេះ គឺពាក់អាវដៃវែង និងមានកម្រងផ្កា។
មកដល់ចំណុចនេះ គេសង្កេតឃើញថា តំណាងអយ្យការ លោក ប្លង់ សុផល ហាក់ប្រតិកម្មនឹងជនជាប់ចោទ រហូតធ្វើឱ្យលោកប្រើសំឡេងខ្លាំងៗតបទៅលោក កឹម សុខា នៅក្នុងបន្ទប់ជំនុំជម្រះ។
ចំណែក មន្រ្តីសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក យី សុខសាន្ត ដែលឃ្លាំមើលពីសវនាការនេះដោយផ្ទាល់ យល់ឃើញថា ការសួរដេញដោលនេះហាក់ដូចមិនបានផ្តោតលើអង្គហេតុនៃបទចោទទេ ផ្ទុយទៅវិញ ភាគីនីមួយៗដូចជាជជែកគ្នាច្រើនតែទៅលើបញ្ញត្តិនៃមាត្រា៤៤៣ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌច្រើនជាង។
លោកបន្តថា៖ «ពាក់ព័ន្ធនឹងសវនាការមួយព្រឹកនេះ គឺគ្រាន់តែលើកយកមាត្រា៤៤៣ មកបកស្រាយ ហើយជាការបកស្រាយយកត្រូវរៀងៗខ្លួន។អ៊ីចឹងមានន័យថា វាហាក់ដូចជាការពន្យារពេលមួយនៃការកាត់ក្តី។ ហើយបើយើងគិតថា កឹម សុខា មានសន្ទិដ្ឋិភាព ឬត្រូវរ៉ូវជាមួយនឹងបរទេសមែន គឺអាចរកភស្តុតាងកាត់ទោសគាត់បានហើយ។ ប៉ុន្តែពេលនេះ វាហាក់ដូចជាអត់មានភស្តុតាងច្បាស់លាស់និងជាក់លាក់ទេ»។
នៅក្នុងអង្គសវនាការ ជនជាប់ចោទ លោក កឹម សុខា ក៏បានជម្រាបតុលាការថា គួរស្នើទៅរដ្ឋសភាដើម្បីសុំខ្លឹមសារដើមនៃនិយមន័យពាក្យថា «ប្រទូសរ៉ាយ» នេះឱ្យបានច្បាស់។ បើតាមលោក កឹម សុខា អ្វីដែលលោកធ្លាប់បានព្រាងក្នុងនាមជាតំណាងរាស្រ្ត តាមពិតនិយមន័យនៃពាក្យថាប្រទូសរ៉ាយនេះ គឺស្មារតីដើមនៃបញ្ញត្តិមាត្រា៤៤៣នេះ សំដៅដល់ការធ្វើឱ្យអន្តរាយដល់រដ្ឋទាំងមូល ដែលមានការគប់គិតជាមួយនឹងបរទេសឯណោះទៅវិញទេ។ បើទោះបែបណា ការស្នើសុំនេះត្រូវបានតុលាការបដិសេធ ដោយចាត់ទុកថា មិនមានភាពចាំបាច់ណាមួយដែលតម្រូវឱ្យមានការបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតនោះឡើយ។ ទាក់ទិនសវនាការនេះ តុលាការបានកំណត់យកថ្ងៃទី២៩ ខែមិថុនា ជាថ្ងៃបន្តសវនាការជាថ្មីទៀត៕
