គណបក្សភ្លើងទៀន ទាមទាររដ្ឋាភិបាលទម្លាក់បទចោទប្រកាន់និងដោះលែង ព្រមទាំងផ្ដល់ក្របខណ្ឌមន្ត្រីរាជការដល់សកម្មជនខ្លួនវិញ ដើម្បីធានាលំហប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
ការស្នើនេះបានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីសមត្ថកិច្ចបានដោះលែងបេក្ខភាពមេឃុំជាប់ឆ្នោតមកពីគណបក្សភ្លើងទៀន លោក ញឹម សារ៉ុម ឱ្យនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន ប៉ុន្តែបទចោទប្រកាន់តុលាការនៅរក្សាដដែល ខណៈសកម្មជនបក្សនេះចំនួន២នាក់ទៀតត្រូវបានក្រសួងលុបឈ្មោះចេញពីក្របខណ្ឌមន្ត្រីរាជការ។
ក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់គណបក្សភ្លើងទៀន ចុះថ្ងៃទី២២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ បានឱ្យដឹងថា ក្រោយការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់អាណត្តិទី៥ កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ រួច លំហប្រជាធិបតេយ្យនិងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកាន់តែមានលក្ខណៈរួមតូចចង្អៀតជាងមុន។
ប្រភពដដែលថា លំហប្រជាធិបតេយ្យនិងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សបានរួមតូចនេះ ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលបានប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការ និងការគាបសង្កត់ ដើម្បីធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើសកម្មជនរបស់ខ្លួនជាបន្ដបន្ទាប់។ គណបក្សនេះបន្តថា ជាក់ស្តែង ប្រធានក្រុមការងារគណបក្សភ្លើងទៀន ស្រុកឯកភ្នំ ខេត្តបាត់ដំបង លោក ឡី សុខុន និងបេក្ខជនមេឃុំជាប់ឆ្នោតនៅឃុំចំណារលើ ស្រុកស្ទោង ខេត្តកំពង់ធំ លោក ញឹម សារ៉ុម ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួននៅក្នុងខែមិថុនានេះ ខណៈសកម្មជន២នាក់ទៀតត្រូវបានក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងសុខាភិបាល លុបឈ្មោះចេញពីក្របខណ្ឌមន្ត្រីរាជការ ក្រោយការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់រួច។
គណបក្សភ្លើងទៀន ចាត់ទុកការចាប់ខ្លួននិងការលុបឈ្មោះសកម្មជនរបស់ខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់ ធ្វើឡើងក្រោមហេតុផលនយោបាយយ៉ាងអយុត្តិធម៌ ព្រមទាំងរំលោភលើសិទ្ធិពលរដ្ឋនិងសិទ្ធិនយោបាយដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនិងកតិកាសញ្ញាអន្ដរជាតិ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍នោះបន្តថា៖ «គណបក្សភ្លើងទៀនថ្កោលទោសការចាប់ខ្លួនលោក ឡី សុខុន និងលោក ញឹម សារ៉ុម និងដកបណ្ដេញលោក អេង ស្រូយ និងលោក កែវ សុមុនី ចេញក្របខណ្ឌមន្ត្រីរាជការ»។
ករណីនេះ គណបក្សភ្លើងទៀន អំពាវនាវទៅរដ្ឋាភិបាលដោះលែងលោក ឡី សុខុន ឱ្យមានសេរីភាពវិញ និងទម្លាក់រាល់បទចោទទៅលើលោក ញ៉ឹម សារ៉ុម ព្រមទាំងផ្តល់ក្របខណ្ឌមន្ត្រីរាជការដល់លោក អេង ស្រូយ និងលោក កែវ សុមុនី វិញ ដើម្បីធានាលំហប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
បេក្ខភាពមេឃុំជាប់ឆ្នោតមកពីគណបក្សភ្លើងទៀន នៅឃុំចំណារលើ ស្រុកស្ទោង ខេត្តកំពង់ធំ លោក ញឹម សារ៉ុម ប្រាប់វីអូឌីនៅថ្ងៃនេះថា ទោះបីជាតុលាការសម្រេចឱ្យគាត់បាននៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្នក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែបទចោទប្រកាន់លើរូបលោក តុលាការនៅរក្សាដដែល។
លោកស្នើទៅតុលាការទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់លើរូបលោក ដើម្បីឱ្យលោកមានសេរីភាពវិញ ដោយសាររឿងនេះបានកើតឡើងតាំងពី២០ឆ្នាំមុន ហើយបានដោះស្រាយគ្នារួចអស់ហើយដែរ។
លោកថា៖ «បើសិនតុលាការមិនទម្លាក់ចោលទេ ខ្ញុំនៅតែទុក្ខព្រួយ ប៉ុន្តែខ្ញុំសង្ឃឹមថាតុលាការនឹងផ្ដល់យុត្តិធម៌ជូនខ្ញុំដែរ ព្រោះថ្ងៃដែលចាប់ខ្ញុំទៅ ដល់ពេលពិនិត្យមើលសំណុំរឿង ក៏គិតថាមានការដោះលែង ជួយអន្តរាគមន៍យ៉ាងឆាប់រហ័ស។ នេះជាពន្លឺយុត្តិធម៌មួយ! ខ្ញុំគិតថា លោកនឹងគិតគូរផ្ដល់យុត្តិធម៌ជូនខ្ញុំ និងក្រុមបងប្អូនយើងដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ ដើម្បីបញ្ចប់ការចោទប្រកាន់ ហើយមានសេរីភាព»។
កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ សមត្ថកិច្ចបានចាប់និងបញ្ជូនលោក ញឹម សារ៉ុម ទៅឃុំនៅស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តកំពង់ធំ ក្រោមការចោទពីបទ «ប្លន់» ដែលប្រព្រឹត្តកាលពីឆ្នាំ២០០២។ ប៉ុន្តែក្រោយពីឃុំខ្លួននៅស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តមួយយប់ លោក ញឹម សារ៉ុម ត្រូវបានតុលាការអនុញ្ញាតឱ្យនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្នវិញ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន មានប្រសាសន៍ថា តុលាការមិនអាចទម្លាក់ចោលបទចោទនិងដោះលែងអ្នកប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់ ក្រោមហេតុផលធានាលំហសិទិ្ធសេរីភាពបានទេ ខណៈអ្នកដែលក្រសួងលុបឈ្មោះចេញពីក្របខណ្ឌ បណ្ដាលមកពីពួកគេធ្វើខុសវិន័យ។
លោកថា៖ «មិនមែនដោះលែងអ្នកប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់ ជាការបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យ។ នេះវាពាក់ព័ន្ធនឹងផ្លូវច្បាប់ អ្នកប្រព្រឹត្តបទល្មើស ត្រូវដោះស្រាយតាមដំណើរនីតិវិធីតុលាការ។ ហើយការលុបឈ្មោះអីនេះ ដោយសារមានការប្រព្រឹត្តខុសក្នុងវិន័យការងារ និងមានកំហុសក្នុងការងារ អាហ្នឹងត្រូវធ្វើការប្ដឹងផ្ដល់តវ៉ាការពារសិទ្ធិរបស់ខ្លួន។ បើសិនជាខ្លួនយល់ថា ការបញ្ឈប់និងការចោទប្រកាន់ហ្នឹងមិនត្រូវ ចូលរួមតាមដំណើរការនីតិវិធីច្បាប់ ហើយការពារខ្លួនតាមស្របច្បាប់ មិនមែនទៅបង្ខំឱ្យគេដោះលែង ឱ្យគេផ្ដល់ក្របខណ្ឌឱ្យវិញ ដើម្បីធានាលំហសិទ្ធិសេរីភាព អាហ្នឹងមិនត្រឹមត្រូវទេ»។
នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅ នៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា ការចាប់ខ្លួននិងចោទប្រកាន់លើសកម្មជនបក្សភ្លើងទៀន នាពេលកន្លងមក មិនមានហេតុផលសមរម្យក្នុងការអនុវត្តតាមច្បាប់ឡើយ ផ្ទុយទៅវិញ ការចាប់ខ្លួននិងចោទប្រកាន់នេះត្រូវបានគេមើលឃើញថា ជារឿងនយោបាយច្រើនជាងការអនុវត្តច្បាប់។
ចំណែកការលុបឈ្មោះសកម្មជនចេញពីក្របខណ្ឌមន្ត្រីរាជការវិញ លោកថា ក្រសួងសាម៉ីមិនបានបង្ហាញពីហេតុផលឱ្យបានច្បាស់លាស់ឡើយ ដែលករណីនេះបានធ្វើឱ្យពួកគេតវ៉ាជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីឱ្យក្រសួងពិនិត្យចំពោះការសម្រេចនោះឡើងវិញ។
លោកថា៖ «អ៊ីចឹងខ្ញុំយល់ថា កុំឱ្យបរិយាកាសតឹងតែងទាក់ទងផ្នែកនយោបាយ ស្ថិតទៅរកការបោះឆ្នោតជាតិ២០២៣ហ្នឹង ក៏គួរតែអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធគួរតែពិនិត្យនិងពិចារណាដោះស្រាយយ៉ាងម៉េចឱ្យមានតម្លាភាពនិងយុត្តិធម៌ ដោយឈរលើគោលការណ៍សេរីភាពជាមូលដ្ឋាន គោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស បូករួមនឹងបញ្ហាច្បាប់»៕
កែតម្រូវ៖ «…ខណៈសកម្មជនបក្សនេះចំនួន៣នាក់ទៀតត្រូវបានក្រសួងលុបឈ្មោះចេញពីក្របខណ្ឌមន្ត្រីរាជការ។» ទៅជា «…ខណៈសកម្មជនបក្សនេះចំនួន២នាក់ទៀតត្រូវបានក្រសួងលុបឈ្មោះចេញពីក្របខណ្ឌមន្ត្រីរាជការ។»
