សង្គមស៊ីវិល ទាមទារឱ្យប្រមុខរដ្ឋាភិបាលបង្កើនឆន្ទៈនយោបាយ និងមានការប្តេជ្ញាចិត្តខ្ពស់ ក្នុងការជំរុញឱ្យស្ត្រីបានចូលរួមប្រឡូកក្នុងកិច្ចការដឹកនាំនយោបាយ ដើម្បីឱ្យស៊ីសង្វាក់ទៅនឹងការដែលតែងតែលើកឡើងថា ផ្តល់ឱកាសដល់ស្ត្រី ខណៈពួកគេអះអាងថា វត្តមានស្ត្រីចូលរួមក្នុងកិច្ចការនយោបាយនៅតែមានតិចតួចនៅឡើយ។
ការលើកឡើងនេះ ធ្វើឡើងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានរបស់ក្រុមសង្គមស៊ីវិល ដូចជា ខុមហ្វ្រែល អង្គការសីលការកម្ពុជា ហ្គេតស៊ី និងដៃគូមួយចំនួនទៀត អំពីលទ្ធផលអង្កេតចំនួនបេក្ខជនស្រ្តី និងស្រ្តីជាប់ឆ្នោតជាក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៥ ឆ្នាំ២០២២ នៅថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនានេះ។
អ្នកសម្របសម្រួលកម្មវិធីអប់រំ និងយេនឌ័រនៃគណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោត ដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា (Comfrel) អ្នកស្រី សឺនកេត សិរីលក្ខណ៍ ថ្លែងថា គម្លាតរវាងបុរស និងស្ត្រី នៅតែមានទំហំធំ ខណៈរឿងនេះនៅតែជាកង្វល់ ដែលទាមទារឱ្យមានការគិតគូរបន្ថែម។
អ្នកស្រីថា រដ្ឋាភិបាលក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំត្រូវតែមានការប្តេជ្ញាខ្ពស់ បង្កើនឆន្ទៈនយោបាយ គាំទ្រស្ត្រី ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាជំរុញសមភាពយេនឌ័រ ក្នុងនោះមានដូចជាធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោត ដើម្បីឱ្យស្ត្រីបានចូលរួមក្នុងកិច្ចការដឹកនាំ និងបេក្ខភាពឈរឈ្មោះក្នុងបក្សនយោបាយជាដើម។ ក្រៅពីនោះ ត្រូវតែប្រាកដថា ពួកគេទទួលបានសិទ្ធិអំណាចពេញលេញ ក្រោយបានកាន់តំណែង ដោយគ្មានការរើសអើង ឬប្រកាន់ភេទ។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះថា ជាក់ស្តែង ឱ្យតែជិតដល់ការបោះឆ្នោត លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលជាមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចតែងតែស្នើ និងប្រកាសទៅបក្សនយោបាយឱ្យដាក់ស្ត្រីឱ្យបានច្រើននៅលេខរៀងចន្លោះពីទី១ ដល់ទី៣ ដោយថាធ្វើយ៉ាងណាឱ្យមានបរិមាណស្ត្រីចូលរួមកុះករ ប៉ុន្តែជាក់ស្តែងបក្សកាន់អំណាចមួយនេះមានចំនួនស្ត្រីឈរឈ្មោះត្រឹមជាង ២០%ប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកស្រីថា ដើម្បីឱ្យការប្តេជ្ញា និងការអនុវត្តស៊ីសង្វាក់គ្នាទៅនឹងការប្រកាសនោះ លុះណាតែរដ្ឋាភិបាលមានឆន្ទៈនយោបាយពិតប្រាកដ។
អ្នកស្រីថា៖ «អាហ្នឹងវាត្រូវការការប្តេជ្ញាចិត្តខ្ពស់របស់អ្នកដឹកនាំ កាលណានិយាយហើយ ត្រូវជំរុញធ្វើឱ្យបានអនុវត្តន៍ឱ្យបាន។ ប៉ុន្តែជាក់ស្តែងគណបក្សទាំងអស់ហ្នឹង ជាពិសេសគណបក្សផ្ទាល់របស់ខ្លួនដែលជាអ្នកកាន់អំណាចក្នុងរដ្ឋាភិបាលហ្នឹង ដាក់ចំនួនស្ត្រីតិចបានតែ ២០% ជាង។ ចុះបើគាត់ដាក់ឱ្យច្រើនជាងហ្នឹងទៅ ស្រ្តីក៏បានច្រើន ជាប់ឆ្នោតច្រើន។ អីចឹងវាត្រូវការការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួនខ្លាំងណាស់ ទោះបីតាមរយៈពាក្យសម្តីក្តី តាមរយៈគោលនយោបាយជាលាយលក្ខណ៍អក្សរក្តី តាមរយៈច្បាប់ក្តី»។
ពលរដ្ឋមកពីខេត្តមណ្ឌលគិរី ដែលបានចូលរួមក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននោះដែរ លោក តាយ សុភ័ណ្ឌ យល់ថា ការចូលរួមរបស់ស្ត្រីក្នុងសកម្មភាពនយោបាយ ជារឿងចាំបាច់មួយ ព្រោះពួកគេជាចំណែកមួយជួយជំរុញឱ្យមានការអភិវឌ្ឍ។ យ៉ាងណា យុវជនវ័យ ២០ឆ្នាំរូបនេះថា ដើម្បីឱ្យស្រ្តីមានឱកាសចូលរួមដឹកនាំ ដូចដែលប្រមុខរដ្ឋាភិបាលអះអាងពីការចង់ឃើញមានវត្តមានស្ត្រីក្នុងកិច្ចការនយោបាយបាននោះ លុះត្រាតែមានការផ្តល់ឱកាសដល់ស្ត្រីឱ្យបានច្រើន និងមានភាពសាំនឹងបរិបទនានា។
លោកថា៖ «បើ [ថ្នាក់ដឹកនាំ] គ្រាន់តែមានប្រសាសន៍ [ថាផ្តល់ឱកាសឱ្យស្ត្រី] តែមិនបានអនុវត្តន៍ ត្រង់ចំណុចនេះអាចប៉ះពាល់ដល់ស្ថាប័ន ឬគណបក្សរបស់គាត់។ […] ក្នុងប្រទេសមួយរីកចម្រើន លុះត្រាមានវត្តមានស្ត្រីចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយ ឬមួយចលនាអីផ្សេង ព្រោះស្ត្រីក៏ជាកម្លាំងចលករអភិវឌ្ឍមាតុភូមិ»។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច លោក ឈឹម ផលវរុណ ចាត់ទុកការលើកឡើងរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលថា ជាការបញ្ចេញមតិឱ្យតែពិរោះស្តាប់ ដោយគ្មានការទទួលខុសត្រូវ។ លោកថា វាមិនមែនជាហេតុផលដែលគណបក្សត្រូវរុញឱ្យនារីឈរឈ្មោះទេ ពោលគឺអាស្រ័យលើការស្ម័គ្រចិត្ត និងស្ថានភាពរបស់នារី ហើយនិងគោលនយោបាយនារី និងយេនឌ័រ ទើបជារឿងសំខាន់។
លោកថា៖ «សម្រាប់ខ្ញុំ អង្គការ NGOs និយាយដដែលៗ ដូចគេជាប់ឌីស ឯរឿងការដាក់បេក្ខភាពជាស្រ្តី ឬក៏ជាបុរស ឬក៏ចំនួនស្រី្ត វាជារឿងជាក់ស្តែងផ្ទៃក្នុងគណបក្សនីមួយៗ គេចេះចាត់ចែងហើយ។ មិនមែនសំដៅទៅលើតួលេខបេក្ខនារីច្រើនទេ សំដៅសំខាន់ថាតើអ្នកដែលឈរឈ្មោះទាំងអស់ហ្នឹងជាប្រុសក៏ដោយ ជាស្រីក៏ដោយ តើអនុវត្តន៍គោលនយោបាយនៃការលើកស្ទួយនារី និងលើកស្ទួយយេនឌ័រ បានមានប្រសិទ្ធភាពកម្រិតណា? នេះជារឿងសំខាន់»។
បើតាមសង្គមស៊ីវិល ចំនួនស្ត្រីជាប់ជាមេឃុំចៅសង្កាត់នៅក្នុងអាណត្តិទី៥នេះ មានចំនួន ១៧៣នាក់ (១០,៥%) ពោលគឺកើនឡើង ៣២នាក់ (ឬស្មើ២%) បើធៀបនឹងអាណត្តិទី៤ ឆ្នាំ២០១៧ ដែលមានចំនួន ១៤១នាក់ ស្មើនឹង ៨,៥% (ចុងអាណត្តិ)។ ស្ត្រីជាប់ជាក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ មានចំនួន ២ ៥៦២នាក់ ស្មើនឹង២២% នៃចំនួនក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់សរុប ១១ ៦២២នាក់។
បើធៀបនឹងអាណត្តិទី៤ ឆ្នាំ២០១៧ ស្ត្រីជាប់ឆ្នោតមានភាគរយប្រហាក់ប្រហែលគ្នា ២១,៨% (២ ៥២២នាក់) នៅចុងអាណត្តិទី៤ និង២២% (២ ៥៦២នាក់) នៅអាណត្តិទី៥ ឆ្នាំ២០២២នេះ។ ចំណែកឯភាគរយសរុបនៃស្ត្រី និងបុរសជាប់ឆ្នោត មានគម្លាតយេនឌ័រខ្លាំង គឺស្ត្រីជាប់ឆ្នោត ២២% និងបុរសជាប់ឆ្នោត ៧៨%៕