ក្រុមយុវជនការពារសិទ្ធិមនុស្ស គ្រោងធ្វើពិធីកោរសក់ក្បាល និងសកម្មភាពអហិង្សាផ្សេងទៀត ដើម្បីរម្លឹកខួបនៃការបាញ់ប្រហារទៅលើអ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត កែម ឡី កាលពី៦ឆ្នាំមុន និងជាសារជំរុញទៅរាជរដ្ឋាភិបាលឱ្យស្វែងរកយុត្តិធម៌ពិតប្រាកដ។
ការលើកឡើងនេះ ក្រោយពេលក្រុមយុវជនទាំងនោះមើលឃើញថា រយៈពេល៦ឆ្នាំនៃការបាញ់សម្លាប់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី រហូតមកទល់ពេលនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលនៅតែបរាជ័យក្នុងការផ្ដល់យុត្តិធម៌ពិតជូនគ្រួសារនិងសាធារណជន បើទោះបីជាមានឃាតករម្នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួននិងផ្ដន្ទាទោសឱ្យជាប់គុកអស់មួយជីវិតក្នុងរឿងក្ដីនេះក៏ដោយ។
សមាជិកយុវជនខ្មែរថាវរៈ កញ្ញា ឈឿន ដារ៉ាវី បានលើកឡើងថា កញ្ញា និងសមាជិកម្នាក់ទៀត លោក ស្វាយ សំណាង គ្រោងកោរសក់នៅថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដាខាងមុខនេះ ដើម្បីចង់បង្ហាញដល់សាធារណជនផ្សេងទៀតថា រាល់រឿងអយុត្តិធម៌សង្គម រួមទាំងករណីលោកបណ្ឌិត កែម ឡី នេះ នៅតែបន្តកើតមានដោយសារតែប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌មិនឯករាជ្យ និងបង្ហាញពីការឈឺចាប់ ដែលមកទល់ពេលនេះ អាជ្ញាធរមិនទាន់អាចស្វែងរកឃាតករពិតនៅឡើយទេ។
កញ្ញាថា៖ «ចាស៎! ទីមួយ យើងចង់បង្ហាញទៅសាធារណជនថា មិនថារឿង កែម ឡី ឬរឿងអយុត្តិធម៌សង្គមសព្វថ្ងៃ យើងមិនរំពឹងបានយុត្តិធម៌ ដោយសារតែតុលាការមិនឯករាជ្យ»។
សមាជិកខ្មែរថាវរៈមួយរូបទៀត លោក ស្វាយ សំណាង បានឱ្យដឹងថា លោកនឹងកោរសក់នៅថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា នៅ «ផ្ទះសាមគ្គី» ដែលជាទីស្នាក់ការរបស់សមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា។ សកម្មភាពនេះ លោកថា ជាសារមួយផ្ញើទៅកាន់រដ្ឋាភិបាល ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប ថាពួកគេនៅតែចងចាំវីរភាពរបស់លោកបណ្ឌិត។
លោកថា៖ «ក្នុងគម្រប់ខួប៦ឆ្នាំនេះ របស់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី យើងគិតថា វាជាការតស៊ូមតិរបស់យុជន ដែលចង់បង្ហាញទៅរដ្ឋាភិបាលថា ពួកយើងមិនមានបំភ្លេចឈ្មោះលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ចោលទេ នៅតែទាមទារភាពយុត្តិធម៌ជូនលោកបណ្ឌិត»។
ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ លោក កើត សារ៉ាយ បានលើកឡើងថា នៅថ្ងៃទី១០ ខាងមុខនេះ សមាគម និងអង្គការផ្សេងទៀត រួមទាំងសាធារណជនផង នឹងឈរនៅមុខស្ថានីយប្រេងឥន្ធនៈកាល់តិចស្តុបបូកគោ ដើម្បីកាន់ទុក្ខនិងបង្ហាញពីអារម្មណ៍ដែលកំពុងតែរង់ចាំពន្លឺយុត្តិធម៌សម្រាប់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី ក៏ដូចជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់គ្នា។
យ៉ាងណា ផែនការនេះ លោកបារម្ភថា អាជ្ញាធរនឹងមិនអនុញ្ញាតឡើយ ទោះបីជាសកម្មភាពពួកលោកជាសកម្មភាពស្របច្បាប់ក្តី។
លោកថា៖ «ទាំងរដ្ឋាភិបាល ទាំងតុលាការក្ដី ថាការសម្លាប់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី ជាអំពើឧក្រិដ្ឋលើការសម្លាប់មនុស្ស។ យើងត្រូវរម្លឹកពីភាពអយុត្តិធម៌ ប៉ុន្តែមន្រ្តីអាជ្ញាធរបែរជារារាំងពួកយើង។ តើនេះជាការបង្ហាញពីការការពារសណ្ដាប់ធ្នាប់ ឬបង្ហាញពីការរឹតត្បិតសេរីភាព?»
លោកបន្តថា បន្ទាប់ពីចូលរួមនៅស្ថានីយប្រេងឥន្ធនៈកាល់តិចស្តុបបូកគោ អង្គការសង្គមស៊ីវិល សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងបរិស្ថាន ជាដើមនោះ នឹងជួបជុំនៅទីស្នាក់ការសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា ដើម្បីធ្វើពិធីសាសនា រួមមានការកោរសក់ ជាដើម។ លោកថា លោកផ្ទាល់ និងអនុប្រធានសមាគមនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ លោក យឹម លាងហ៊ី និងអ្នកផ្សេងទៀត ក៏នឹងកោរសក់ព្រមគ្នាផងដែរ។
ចំណែកឯសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ កញ្ញា ភួន កែវរស្មី ថានឹងចូលរួមជាមួយអង្គការនិងសកម្មជនផ្សេងទៀត ដោយឈរនៅមុខស្ថានីយប្រេងឥន្ធនៈកាល់តិច ដើម្បីកាន់ទុក្ខដោយស្លៀកពាក់ពណ៌ស ចងក្រណាត់ខ្មៅ កាន់រូបលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ហើយដើរដោយអត់ពាក់ស្បែកជើង។
កញ្ញាថា៖ «មូលហេតុថា ខ្ញុំស្លៀកពាក់ពណ៌សហ្នឹង ដោយសារតែនាងខ្ញុំនៅតែយល់ថា ទោះបីជាបាត់បង់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី យូរទៅប៉ុនណា ប៉ុន្តែជាការចងចាំ នៅតែភាពឈឺចាប់សម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលបានបាត់បង់ធនធានមនុស្សដ៏កម្រ បាត់បង់នូវវីរបុរសដែលក្លាហាន ដែលតែងតែលើកយកបញ្ហាសង្គមដែលអាចថាអ្នកដទៃមិនចង់និយាយ»។
វីអូឌី មិនទាន់អាចសុំការឆ្លើយតបពីសំណាក់អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន និងលោក គឹម សន្តិភាព បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃអង្គារនេះ។
នាយិកាប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) លោកស្រី ចក់ សុភាព បានលើកឡើងថា ដើម្បីរម្លឹកខួបលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ខាងស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សមួយនេះបានរៀបចំកម្មវិធីផ្សេងៗពេញមួយខែ ដើម្បីបង្ហាញដល់សាធារណជនឱ្យចងចាំអំពីវីរភាពរបស់លោកផង និងបន្តទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរស្វែងរកយុត្តិធម៌ពិតផងដែរ។
លោកស្រីបន្តថា មកទល់ពេលនេះ សាធារណជនជាតិនិងអន្តជាតិនៅតែយល់ថា ករណីឃាតកម្មលើអ្នកវិភាគរូបនេះនៅតែមានភាពមន្ទិលសង្ស័យជាច្រើន។
លោកស្រីថា៖ «មានការលើកឡើងទាក់ទងនឹងការជំពាក់បំណុលលើលោក អឿត អាង ហៅ ជួប សម្លាប់ ជាដើមហ្នឹង ដែលគាត់ធ្វើការបាញ់សម្លាប់ដើម្បីធ្វើការសងសឹក។ តែយើងដឹងហើយថា លោកបណ្ឌិត កែម ឡី ជាបុគ្គលបែបណា! គាត់មានសមត្ថភាព ជីវភាពគាត់ក៏មិនខ្វះខាត តែបុគ្គលដែលអះអាងថាលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ជំពាក់នោះ ជាបុគ្គលមានជីវភាពក្រខ្សត់ទៅវិញ។ ដូច្នេះ យើងមើលឃើញថា រឿងនេះនៅមានមន្ទិលសង្ស័យជាច្រើន»។
អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម និងជាអ្នកវិភាគនយោបាយផង លោកបណ្ឌិត កែម ឡី ត្រូវបានឃាតករបាញ់សម្លាប់នៅកណ្ដាលទីក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងស្ដាម៉ាតស្ថានីយប្រេងឥន្ធនៈកាល់តិចស្តុបបូកគោ កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៦។
ការបាញ់សម្លាប់លោកបណ្ឌិត កែម ឡី កើតឡើងតែ២ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ ក្រោយពេលលោកបានធ្វើអត្ថាធិប្បាយជុំវិញរបាយការណ៍មួយរបស់អង្គការឃ្លាំមើលអន្តរជាតិ Global Witness ដែលមានឈ្មោះថា «អាណាចក្រអាជីវកម្មត្រកូល ហ៊ុន នៅកម្ពុជា»។
របាយការណ៍នោះបានលាតត្រដាងពីការក្ដោបក្ដាប់អាជីវកម្មរបស់ក្រុមគ្រួសារលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន យ៉ាងច្រើននៅកម្ពុជា ដែលមានតម្លៃរាប់រយលានដុល្លារអាមេរិក ដែលបញ្ហានេះ លោកបណ្ឌិតយល់ឃើញពេលនោះថា នឹងធ្វើឱ្យមានទំនាស់ផលប្រយោជន៍រវាងជំនួញ និងការដឹកនាំឬ កាន់អំណាច។
អស់រយៈពេលជិត៦ឆ្នាំកន្លងមកនេះ មានតែឃាតករម្នាក់ប៉ុណ្ណោះឈ្មោះ អឿត អាង ហៅខ្លួនឯង «ជួប សម្លាប់» ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួន ហើយតុលាការបានផ្តន្ទាទោសឱ្យជាប់គុកអស់មួយជីវិត ប៉ុន្តែសម្រាប់គ្រួសារនិងក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលនៅតែទទូចឱ្យរដ្ឋាភិបាលវែកមុខអ្នកពាក់ព័ន្ធក្នុងសំណុំរឿងនេះ និងផ្តល់យុត្តិធម៌ពិត ដើម្បីឈានទៅបញ្ចប់វប្បធម៌និទណ្ឌភាពនៅកម្ពុជា៕