ជនជាតិដើមភាគតិចកួយចំនួន១០៤គ្រួសារ នៅភូមិងន ឃុំងន ស្រុកសណ្ដាន់ ខេត្តកំពង់ធំ ស្នើអាជ្ញាធរខេត្តឱ្យជួយដោះស្រាយដីធ្លីជាង១ ០០០ហិកតា ក្រោយមានជម្លោះដីធ្លីជាមួយក្រុមហ៊ុនដំណាំកៅស៊ូ «សមុ្បត្តិ ផ្លេធីណឹម (SAMBATH PLANTINUM Co.,LTD) ជាង១០ឆ្នាំ។
ក្នុងញត្តិចុះថ្ងៃទី២៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ ដាក់ទៅរដ្ឋបាលខេត្តកំពង់ធំ ដែលវីអូឌីទើបទទួលបាននៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះបានឱ្យដឹងថា ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ កំពុងប្រឈមការបាត់បង់ដីធ្លី ដែលធ្លាប់កាន់កាប់និងប្រើប្រាស់អាស្រ័យផលតាមបែបទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណី និងបានគ្រប់គ្រងជាសមូហភាពតាំងពីឆ្នាំ១៩៧៩ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ។
ញត្តិបន្តថា ក្រោយពីក្រុមហ៊ុនដំណាំកៅស៊ូ «សមុ្បត្តិ ផ្លេធីណឹម» ទទួលបានសិទ្ធិវិនិយោគលើដីនៅតំបន់ជនជាតិដើមភាគតិចរស់នៅនិងអាស្រ័យផលកាលពីឆ្នាំ២០១០មក គឺបង្កបានជាជម្លោះដីធ្លីរវាងក្រុមហ៊ុន និងប្រជាពលរដ្ឋ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ដោយក្រុមហ៊ុនបានដាក់គ្រឿងចក្រធ្វើសកម្មភាពឈូសឆាយដីព្រៃសហគមន៍អស់រាប់រយហិកតា រួមទាំងផលដំណាំរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចផងដែរ។
បើតាមញត្តិ ក្នុងរឿងជម្លោះដីធ្លីនេះ កម្លាំងអាជ្ញាធរប្រដាប់ដោយអាវុធដែលការពារផលប្រយោជន៍ឱ្យក្រុមហ៊ុន បានគំរាមកំហែង ជេរប្រមាថ ប្រើហិង្សាលើអ្នកភូមិរហូតមានរបួសស្នាម និងចាប់យកត្រាក់ទ័ររបស់ពលរដ្ឋ ខណៈពួកគេចុះបង្កបង្កើនផលក្នុងដីសហគមន៍ និងប្ដឹងតំណាងពលរដ្ឋម្នាក់ទៅតុលាការផងដែរ។
ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិច បានស្នើដល់រដ្ឋបាលខេត្តកំពង់ធំ កំណត់ព្រំប្រទល់ឱ្យបានច្បាស់លាស់រវាងដីសុំចុះបញ្ជីជាកម្មសិទ្ធិសមូហភាពរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ នៅភូមិងន និងដីក្រុមហ៊ុនឯកជន រួមទាំងដីឯកជនផ្សេងទៀត ដែលកំពុងមានវិវាទផងដែរ។ មួយទៀតនោះ ពួកគាត់ក៏បានស្នើសុំអន្តរាគមន៍ដោះស្រាយករណីក្រុមហ៊ុនប្ដឹងតំណាងជនជាតិដើមភាគតិច អ្នកស្រី ហេង សាភេន ទៅតុលាការផងដែរ។
តំណាងជនជាតិដើមភាគតិចកួយនៅភូមិងន អ្នកស្រី ហេង សាភេន ប្រាប់វីអូឌីនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះថា អ្នកស្រីមានការឈឺចាប់ជាខ្លាំង ដោយសារក្រុមហ៊ុនបានរំលោភយកដីធ្លីពលរដ្ឋហើយ និងបានប្តឹងអ្នកស្រីជាតំណាងទៅតុលាការយ៉ាងអយុត្តិធម៌ថែមទៀត។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «នៅឆ្នាំ២០១៨ ក្រុមហ៊ុនបានយកបង្គោលព្រំមកបោះលើដីជនជាតិដើមភាគតិច មានចម្ការចន្ទីរ ចម្ការវិលជុំជាដើមហ្នឹង ហើយយើងបានមានបញ្ហារហូត។ ពេលយើងទៅកាប់ចម្ការ នៅក្នុងនោះមានកម្លាំងប៉េអឹម កម្លាំងសន្តិសុខក្រុមហ៊ុន មកចាប់យើង។ រហូតមកដល់ថ្មីៗនេះ ខ្ញុំបានទៅភ្ជួរលើដីស្រែខ្ញុំ ហើយក្រុមហ៊ុនបានឱ្យនគរបាលខេត្តកំពង់ធំមកចាប់អាត្រាក់កូនខ្ញុំ និងចាប់ដាក់ពន្ធនាគារទៀត ដោយគ្រាន់តែធ្វើលើដីយើងសោះ»។
តំណាងជនជាតិដើមភាគតិចម្នាក់ទៀត លោក ខៀវ លីម និយាយថា ប្រជាពលរដ្ឋកំពុងរងការភ័យខ្លាចពីការចាប់ខ្លួន និងបារម្ភពីការបាត់បង់ដីអាស្រ័យផល ខណៈពួកគាត់បានប្រើប្រាស់ដីនោះតាមបែបប្រពៃណីជនជាតិដើមភាគតិចជាង៤០ឆ្នាំមកហើយ។ លោកបន្តថា ដីព្រៃដែលកំពុងមានជម្លោះនោះ ជនជាតិដើមភាគតិចកួយបានអាស្រ័យផលដោយធ្វើចម្ការវិលជុំ ដាំស្រូវ សណ្ដែក ពោត រកវល្លិ ជ័រ និងអនុផលព្រៃឈើផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ន ក្រុមហ៊ុនបានដាក់គ្រឿងចក្រឈូសឆាយយកស្ទើរបាត់បង់ទៅហើយ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ពីគាត់កាប់ចម្ការវិលជុំ គាត់ដាំស្រូវ គាត់ដងជ័រ ដល់ពេលគេបង្កើតក្រុមហ៊ុន គេបំផ្លាញដើមឈើជ័រ វល្លិរបស់គាត់អស់ ដោយនៅសល់តែចម្ការវិលជុំទេ។ ដល់ឥលូវនេះ ក្រុមហ៊ុនយកចម្ការវិលជុំគាត់ទៀត ដោយនៅសល់តិចតួច។ អ៊ីចឹងខ្ញុំសូមអំពាវនាវដល់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរ ដោះស្រាយដោយកំណត់ព្រំឱ្យបានច្បាស់លាស់រវាងដីអាស្រ័យផលរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច និងដីរបស់ក្រុមហ៊ុន ដើម្បីកុំឱ្យពួកគាត់បន្តរងទុក្ខលំបាកទៀត»។
វីអូឌី មិនអាចសុំការឆ្លើយតបពីអភិបាលខេត្តកំពង់ធំ លោក ងួន រតនៈ បានទេ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ។
ចំណែកអភិបាលស្រុកសណ្ដាន់ លោក អ៊ុត វណ្ណរ៉ា មានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋបាលស្រុកក៏ធ្លាប់បានទទួលបណ្ដឹងពីពលរដ្ឋឱ្យជួយដោះស្រាយដែរ ប៉ុន្តែដោយសារពលរដ្ឋដាក់ទៅខេត្តហើយ ហើយលោករង់ចាំបញ្ជាពីថ្នាក់លើ ដើម្បីធ្វើកិច្ចការងារនេះ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំនៅតែបន្តសម្របសម្រួលដោះស្រាយរឿងនេះជូនពលរដ្ឋដដែល ព្រោះគាត់បានដាក់បណ្ដឹងទៅថ្នាក់ខេត្ត និងកន្លែងផ្សេងទៀតច្រើនដែរ»។
កាលពីឆ្នាំ២០០៩ រដ្ឋាភិបាលបានចេញអនុក្រឹត្យមួយ ស្តីពី នីតិវិធីនៃការចុះបញ្ជីដីសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ដោយអនុក្រឹត្យនេះមានគោលដៅកំណត់គោលការណ៍នីតិវិធី និងយន្តការសម្រាប់ការចុះបញ្ជីដីសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចជាកម្មសិទ្ធិសមូហភាព។ អនុក្រឹត្យនេះក៏មានគោលបំណងផ្ដល់សិទ្ធិស្របច្បាប់ក្នុងការកាន់កាប់ដីធ្លីដល់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាពនៃការកាន់កាប់ដីធ្លី និងការពារសិទ្ធិសមូហភាព ដោយរក្សានូវអត្តសញ្ញាណ វប្បធម៌ ទំនៀមទម្លាប់ និងប្រពៃណីល្អរបស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចផងដែរ។
មាត្រា៦ នៃអនុក្រឹត្យនេះ បានបញ្ជាក់ថា ដីដែលត្រូវចុះបញ្ជីជាកម្មសិទ្ធិជាសមូហភាពរបស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច រួមមាន ដីលំនៅឋាន ដីដែលសហគមន៍ប្រកបរបរធ្វើកសិកម្មតាមប្រពៃណី មានដីដាំដុះជាក់ស្ដែង ដីស្រែចម្ការ ដីបម្រុងទុកចាំបាច់ក្នុងការដូរវេនដំណាំ ដីព្រៃអារក្ស និងដីកប់ខ្មោច ជាដើម។
របាយការណ៍នៅឆ្នាំ២០២២ ស្តីពីស្ថានភាពសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយនៅឃុំងន ស្រុកសណ្ដាន់ ខេត្តកំពង់ធំ បានឱ្យដឹងថា ជនជាតិដើមភាគតិចកួយចំនួន១០៤គ្រួសារ បានរស់អាស្រ័យផលតាមរបៀបប្រពៃណីលើដីព្រៃឈើសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ តាំងពីឆ្នាំ១៩៧៩ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ។
របាយការណ៍ដដែលបន្តថា សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ បានចុះបញ្ជីទទួលស្គាល់ស្វ័យអត្តសញ្ញាណជនជាតិដើមភាគតិច ដោយក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ នៅឆ្នាំ២០១៦ និងក្រសួងមហាផ្ទៃ នៅឆ្នាំ២០១៧ ដោយសហគមន៍នេះមានផ្ទៃដីជាង១ ០០០ហិកតា ហើយពេលនេះ ក្រុមហ៊ុនបានឈូសឆាយអស់ប្រហែល៧០០ហិកតាទៅហើយ។
បើតាមផែនទីសម្គាល់ទីតាំងរបស់រដ្ឋាភិបាល កាលពីឆ្នាំ២០១១ ក្រុមហ៊ុន សម្បត្តិ ផ្លេធីណឹម ជាក្រុមហ៊ុនវិនិយោគអភិវឌ្ឍន៍លើវិស័យកសិកម្ម ឧស្សាហកម្ម និងដំណាំកៅស៊ូ ទទួលបានសិទ្ធិវិនិយោគពីរដ្ឋាភិបាលលើផ្ទៃដីទំហំ២ ៤៩៦ហិកតា ស្ថិតនៅដែនជម្រកសត្វព្រៃបឹងពែរ ក្នុងភូមិសាស្ត្រឃុំមានជ័យ ស្រុកសណ្ដាន់ ខេត្តកំពង់ធំ។
ដោយឡែក កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១ មន្ទីរររៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ខេត្តកំពង់ធំ បានចេញលិខិតមួយឱ្យក្រុមហ៊ុន សម្បត្តិ ផ្លេធីណឹម និងក្រុមហ៊ុន ទេពីអាត្រូ បញ្ឈប់សកម្មភាពបោះបង្គោលព្រំ ឈូសឆាយផលដំណាំ និងដកបង្គោលព្រំចេញពីដីសហគមន៍ ព្រមទាំងសងសំណងផលដំណាំដែលក្រុមហ៊ុនបានឈូសឆាយបំផ្លាញចោលជូនពលរដ្ឋផងដែរ៕