មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់សហរដ្ឋអាមេរិក លើកឡើងថា ប្រទេសកម្ពុជានឹងទទួលបាននូវផលប្រយោជន៍ពីការផ្ដល់សិទ្ធិធ្វើនយោបាយឡើងវិញសម្រាប់លោក កឹម សុខា ប្រសិនបើមេដឹកនាំគណបក្សសង្រ្គោះជាតិដែលត្រូវបានតុលាការកំពូលរំលាយរូបនេះ ត្រូវបានដោះស្រាយបញ្ចប់ ចំពោះការខ្វែងគំនិតខាងនយោបាយ ខណៈសំណុំរឿងនេះកំពុងតែបន្តនីតិវិធីនៅតុលាការនៅឡើយ។
តាមរយៈការិយាល័យសម្រាប់កិច្ចការអាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក នៃក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ឧបការីរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក លោក Daniel J.Kritenbrink បានបង្ហោះសារនៅលើបណ្ដាញសង្គម Twitter នៅថ្ងៃពុធម្សិលមិញថា សហរដ្ឋអាមេរិកពិតជាមានការខកចិត្តចំពោះសវនាការដែលមានលក្ខណៈជានយោបាយ ហើយការជំនុំជម្រះនេះនៅតែបន្តអូសបន្លាយ ដោយគ្មានដំណោះស្រាយណាមួយចំពោះសំណុំរឿងនេះនៅឡើយ។
បើតាមឧបការីរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសរូបនេះ ប្រទេសកម្ពុជានឹងទទួលបាននូវផលប្រយោជន៍ពីការស្ដារឡើងវិញចំពោះសិទ្ធិនយោបាយសម្រាប់លោក កឹម សុខា។ ជាងនេះទៀត លោកក៏បង្ហាញចិត្តសោមនស្សរីករាយដែលបានជួបលោក កឹម សុខា កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ អំឡុងពេលដែលលោកបានបំពេញទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជា។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំមានសោមនស្សរីករាយដែលបានជួបលោក កឹម សុខា អំឡុងពេលដំណើរបំពេញទស្សនកិច្ចរបស់ខ្ញុំទៅកាន់រាជធានីភ្នំពេញ។ សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែមានការខកចិត្តចំពោះសវនាការដែលមានលក្ខណៈជានយោបាយ ហើយបន្តអូសបន្លាយដោយគ្មានដំណោះស្រាយ។ ប្រទេសកម្ពុជានឹងទទួលបាននូវផលប្រយោជន៍ពីដំណោះស្រាយនយោបាយ ពីការស្តារឡើងវិញចំពោះសិទ្ធិនយោបាយលោក កឹម សុខា»។
បច្ចុប្បន្ន រឿងក្ដីលោក កឹម សុខា កំពុងស្ថិតនៅក្នុងដៃចៅក្រមជំនុំជម្រះនៅឡើយ។ មេបក្សជំទាស់រូបនេះត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចូលចាប់ខ្លួនទាំងពាក់កណ្តាលអធ្រាត្រ កាលពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ នៅគេហដ្ឋានរបស់លោក ស្ថិតក្នុងខណ្ឌទួលគោក រាជធានីភ្នំពេញ។
គិតមកដល់ពេលនេះ ការជំនុំជម្រះលើសំណុំរឿងលោក កឹម សុខា ជុំវិញបទចោទ «សន្ទិដ្ឋិភាព» ត្រូវរ៉ូវដោយសម្ងាត់ជាមួយរដ្ឋបរទេស ឬភ្នាក់ងារបរទេស ចង់ផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលនេះ បានបន្តអូសបន្លាយប្រមាណ២ឆ្នាំមកហើយ គិតចាប់តាំងពីចាប់ផ្ដើមបើកការជំនុំជម្រះកាលពីដើមឆ្នាំ២០២០មក។
បទចោទនេះត្រូវបានតុលាការយោងទៅលើឃ្លីបវីដេអូដែលមានរយៈពេលជាង៣នាទី យកមកដាក់បន្ទុកនិងចោទប្រកាន់ ដែលឃ្លីបវីដេអូនេះកាត់ចេញពីឃ្លីបវីដេអូដើមដែលមានរយៈពេលជាងមួយម៉ោង។ ឃ្លីបវីដេអូដែលតុលាការយកមកធ្វើជាភស្តុតាងនេះ ត្រូវបានរកឃើញថា ក្នុងពេលលោក កឹម សុខា ថ្លែងនៅប្រទេសអូស្រ្តាលី កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣។
វីអូឌី មិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពីប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ផៃ ស៊ីផាន ជុំវិញករណីនេះបានទេ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ។
បើទោះបែបណា ជារឿយៗ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន តែងប្រកាសជំហរមិនរណបបរទេស ដោយសារតែកម្ពុជាគឺជារដ្ឋអធិបតេយ្យមួយ ហើយមានសិទ្ធិពេញលេញក្នុងការសម្រេចចិត្តលើកិច្ចការនយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន។
ប្រទេសកម្ពុជាទទួលបានការអនុគ្រោះពន្ធទូទៅផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម ឬ GSP ពីសហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីឆ្នាំ១៩៩៧។ តាមរយៈប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនេះ បានបើកផ្លូវឱ្យកម្ពុជាត្រូវបង់ពន្ធក្នុងកម្រិតតិចតួច ឬមិនបង់ពន្ធសោះ សម្រាប់ការនាំទំនិញចូលទីផ្សារសហរដ្ឋអាមេរិក។ ស្ថិតក្រោមគោលការណ៍នេះ នាំឱ្យកម្ពុជាទទួលបានផលចំណេញក្នុងមួយឆ្នាំៗប្រមាណ១៨០លានដុល្លារអាមេរិក។
អ្នកជំនាញផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ លោកសាស្រ្តាចារ្យ ឯម សុវណ្ណរ៉ា ចាត់ទុកថា មូលហេតុដែលនាំឱ្យមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់សហរដ្ឋអាមេរិកហ៊ានលើកឡើងបែបនេះ ដោយសារតែមើលឃើញពីប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាត្រូវបានជ្រៀតជ្រែកដោយឥទ្ធិពលនយោបាយ។ មួយវិញទៀត លោកថា នីតិវិធីនៃការជំនុំជម្រះនេះទៀតសោត ប្រព្រឹត្តទៅដោយមិនមានយុត្តិធម៌ផង ដូច្នេះចង់ឬមិនចង់ នេះជាហេតុផលដែលជំរុញឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវរិះគន់ដោយត្រង់ៗបែបនេះ។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំគិតថា ការលើកឡើងរបស់គាត់ ដោយសារតែប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌កម្ពុជាមិនទាន់ផ្ដល់ជំនឿជឿជាក់គ្រប់គ្រាន់ទៅលើមតិជាតិនិងមតិអន្តរជាតិ ដូច្នេះហើយ រាល់ការលើកឡើងហ្នឹងវាផ្អែកទៅលើការអនុវត្តច្បាប់របស់កម្ពុជាហ្នឹង ដែលគេគិតថានៅក្នុងបរិបទឬក៏ឥទ្ធិពលនយោបាយ។ អ៊ីចឹងហើយ ខ្ញុំគិតថា ការលើកឡើងរបស់ឧបការីរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសហ្នឹងប្រហែលជាផ្អែកទៅលើការបាត់បង់ជំនឿលើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា បានហ៊ានលើកឡើងបែបនេះ»។
ភាពរកាំរកូសពីទំនាក់ទំនងផ្នែកការទូតនិងនយោបាយនេះ គេសង្កេតឃើញថាបានកើតឡើងក្រោយពីរដ្ឋាភិបាលចាប់ផ្តើមបើកប្រតិបត្តិការរំលាយបក្សប្រឆាំងដ៏ធំ រួមទាំងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួន កាលពីឆ្នាំ២០១៧។ ស្ថិតក្រោមហេតុផលទាំងនេះហើយ បានជំរុញឱ្យសមាជិកសភា និងព្រឹទ្ធសភា សហរដ្ឋអាមេរិក ទាំងពីរគណបក្ស បានធ្វើសេចក្ដីស្នើច្បាប់ព្យួរប្រ័ពន្ធអនុគ្រោះពន្ធផ្នែកពាណិជ្ជកម្មនេះពីកម្ពុជា កាលពីឆ្នាំ២០១៩ ដោយចោទប្រកាន់ថា កម្ពុជាបានរំលោភទៅលើលក្ខខណ្ឌសំខាន់ៗផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស ដែល GSP តម្រូវឱ្យរដ្ឋជាសមាជិកត្រូវតែគោរពនូវកាតព្វកិច្ចទាំងនេះ។ ជាបន្តបន្ទាប់មកទៀត សហរដ្ឋអាមេរិកបានចាប់ផ្តើមមិនផ្តល់ទិដ្ឋាការសម្រាប់មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ជាដើម៕
