អ្នកឃ្លាំមើលមួយចំនួនយល់ឃើញថា ការដែលរដ្ឋាភិបាលកែរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី១០នេះ បម្រើឱ្យផលប្រយោជន៍នយោបាយរបស់បក្សកាន់អំណាច តែរារាំងដល់យន្តការជំរុញប្រសិទ្ធភាពការអនុវត្តច្បាប់ ដែលនឹងបង្កឱ្យខាតបង់ផលប្រយោជន៍ជាតិ។
ការបង្ហាញទស្សនៈនេះកើតឡើងក្រោយពីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធ ថ្លែងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានកាលពីម្សិលមិញថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់ធម្មនុញ្ញ ស្តីពីវិសោធនកម្មលើកទី១០នេះ មានបំណងដូចការស្នើកែ៩លើកកន្លងទៅដែរ គឺជាការបំពេញភាពខ្វះចន្លោះនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញដើម ដើម្បីឱ្យស្ថាប័នកំពូលរបស់ជាតិដំណើរការទៅដោយរលូន ធានាស្ថិរភាពនយោបាយ និងការពារប្រយោជន៍ជាតិ។
នាយកគ្រប់គ្រងទូទៅអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា បើគេមើលទៅលើការរិះគន់មួយចំនួន ការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញពេលនេះបានផ្តល់ផលប្រយោជន៍នយោបាយច្រើនជាងប្រយោជន៍រួមរបស់ជាតិ ដោយសារតែការកែច្បាប់កំពូលនេះធ្វើឱ្យសំឡេងភាគតិចអាចបាត់ឱកាសប្រើយន្តការសភា ដើម្បីជំរុញប្រសិទ្ធភាពអនុវត្តច្បាប់ បើពួកគេមិនមានសំឡេងគ្រប់គ្រាន់តាមច្បាប់ថ្មីដែលបានតម្រូវនោះ។
លោកថា៖ «បើយើងនិយាយពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ មិនមែនថាសំឡេងភាគតិចត្រូវបានបដិសេធមិនគោរពនោះទេ អាហ្នឹងវាប៉ះពាល់ការគោរពសំឡេងភាគតិចផងដែរ»។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត លោក សេក សុជាតិ មើលឃើញថា ជម្រើសនេះជាវិធានការពង្រឹងឥទ្ធិពលបក្សកាន់អំណាចទៅថ្ងៃអនាគត ព្រោះបានទប់ស្កាត់យន្តការសួរដេញដោលពីសំឡេងភាគតិច។ ក៏ប៉ុន្តែលោកថា វិធាននេះមិនបានជំរុញដំណោះស្រាយបញ្ហាសង្គមជាច្រើនដែលកំពុងអូសបន្លាយរហូតបច្ចុប្បន្ននេះទេ។
លោកថា៖ «ការធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកនេះ ហាក់បានបង្ហាញពីការភ័យខ្លាចមួយចំនួនដែរសម្រាប់គណបក្សកាន់អំណាចសព្វថ្ងៃ [ភ័យខ្លាចរឿងអី?] ភ័យខ្លាចនៅត្រង់ថា នឹងមានការធ្វើញត្តិស្ដីបន្ទោស ឬក៏លើកចំៗអំពីកំហុសឆ្គងរបស់គណៈរដ្ឋមន្ត្រី ឬរដ្ឋមន្ត្រីនៅក្រសួងនីមួយៗដែលពួកគាត់កំពុងធ្វើ»។
យ៉ាងណា លោកគិតថា វិធាននេះអាចជាឱកាសរបស់គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែរ ក្នុងការយកបញ្ហានេះទៅធ្វើជាប្រធានបទ ដើម្បីទាក់ទាញសំឡេងឆ្នោតនៅថ្ងៃឃោសនាបោះឆ្នោត បើពួកគេមានសមត្ថភាព។
ផ្ទុយពីនេះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត រិទ្ធ បកស្រាយក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានកាលពីម្សិលមិញថា ការធ្វើវិសោធនកម្មលើកទី១០នេះ ក៏ដូច៩លើកកន្លងទៅដែរ គឺជាការបំពេញការខ្វះចន្លោះរដ្ឋធម្មនុញ្ញដើម និងបង្ការភាពជាប់គាំងស្ថាប័នកំពូលរបស់ជាតិក្រោយការបោះឆ្នោត ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍រួម ។
លោកថា៖ «ប្រសិនការជាប់គាំងនេះបានកើតមាន តើនឹងមានអ្វីកើតឡើងសម្រាប់ប្រទេសជាតិរបស់យើង? គឺប្រាកដណាស់ កាលណាមានការជាប់គាំង វាអាចក្នុងស្ថានភាពមួយចំនួន វានឹងបង្កើតឱ្យមានភាពច្របូកច្របល់ដែលឈានទៅដល់ហានិភ័យមួយ គឺអស្ថិរភាពនយោបាយ»។
កម្ពុជាគ្រោងរៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី៧ នៅឆ្នាំ២០២៣ខាងមុខ ដែលរដ្ឋាភិបាលធ្លាប់អះអាងថា ក្រោយការបោះឆ្នោតក្បាលម៉ាស៊ីនសភានឹងមានសមាជិកសភាចម្រុះបក្សឡើងវិញ ក្រោយពីគណបក្សភ្លើងទៀនបានចេញដំណើរទៅចូលរួមបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់រួចមក។
អតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំង ដែលបច្ចុប្បន្នជាអនុប្រធានបណ្ដោះអាសន្នគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន គិតថា ការកែរដ្ឋធម្មនុញ្ញពេលនេះ ជាការកាត់បន្ថយអំណាចសំឡេងភាគតិចក្នុងសភា ដើម្បីការពារខ្លួនទុកមុនរបស់គណបក្សកាន់អំណាច ខណៈលោកមើលឃើញថា ស្ថានការណ៍នយោបាយបច្ចុប្បន្ន មិនអំណោយផលដល់បក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីបានប្រើប្រាស់យន្តការនេះទេ ដែលការណ៍នេះ លោកថា អ្វីដែលខាតគឺប្រយោជន៍ប្រជាធិបតេយ្យ។
លោកថា៖ «ដូច្នេះ កាលណារឹតត្បិតកាន់តែខ្លាំង អាសេរីភាពហ្នឹងវាបាត់កាន់តែច្រើនហើយ វាបាត់ផលប្រយោជន៍ជាតិ វាបានផលប្រយោជន៍ក្រុម[បក្ស]»។
បើតាមសេចក្តីព្រាងស្នើធ្វើវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញលើកទី១០ រដ្ឋាភិបាលបានស្នើកែ៨មាត្រា ក្នុងនោះរួមមានមាត្រា៨៩ និង៩៨ ផងដែរ ។
មាត្រា៨៩ថ្មី សរសេរថា តាមការសុំពីសមាជិកចំនួនមួយភាគដប់យ៉ាងតិច ឬស្នើ១៣នាក់ក្នុងចំណោមសមាជិកសភាសរុប១២៥ រដ្ឋសភាអាចអញ្ជើញសមាជិករាជរដ្ឋាភិបាលមួយរូបឬច្រើនរូប អមដោយឥស្សរជនជាអ្នកជំនាញក្នុងវិស័យណាមួយ មកបំភ្លឺរដ្ឋសភាអំពីបញ្ហាដែលមានសារៈសំខាន់ពិសេស។
ចំណែកមានត្រា៩៨ថ្មីមួយ សរសេរថា រដ្ឋសភាអាចទម្លាក់សមាជិកគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ឬទម្លាក់រាជរដ្ឋាភិបាលពីតំណែង ដោយអនុម័តញត្តិបន្ទោស តាមសំឡេងឆ្នោតភាគច្រើនដាច់ខាត (៥០+១ ឬស្មើ ៦៣រូប) នៃចំនួនសមាជិករដ្ឋសភាទាំងអស់។
ក្នុងករណីដែលរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវបានទម្លាក់ពីមុខតំណែងដោយរដ្ឋសភា រាជរដ្ឋាភិបាលដែលត្រូវចេញពីមុខតំណែងនេះមានតែភារកិច្ចដឹកនាំការងារប្រចាំថ្ងៃតែប៉ុណ្ណោះ រហូតដល់មានរាជរដ្ឋាភិបាលថ្មីចូលកាន់តំណែង។
ញត្តិបន្ទោសរាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវលើកឡើងជូនរដ្ឋសភាដោយតំណាងរាស្ត្រចំនួនមួយភាគបី ឬស្មើ៤២រូប នៃចំនួនសមាជិករដ្ឋសភាទាំងមូល ទើបរដ្ឋសភាអាចលើកមកពិភាក្សាបាន ខណៈមាត្រាចាស់តម្រូវតែសមាជិកសភា៣០រូបប៉ុណ្ណោះអាចធ្វើញត្តិបន្ទោសនេះបាន៕
