តំណាងគណបក្សនយោបាយដែលនៅក្រៅរដ្ឋាភិបាលលើកឡើងថា ការគ្រោងដាក់លិខិតស្នើជួបជាមួយភាគីរដ្ឋសភានេះ ដើម្បីពិភាក្សាកិច្ចការមួយចំនួនទាក់ទងនឹងច្បាប់បោះឆ្នោត ស្របពេលដែលកម្ពុជានឹងរៀបចំការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនៅឆ្នាំក្រោយនោះ គឺពិតជាមានភាពចាំបាច់ ព្រោះការវិវត្តន៍ថ្មីៗបន្ថែមទៀត ទៅលើមូលដ្ឋានច្បាប់ និងលំហប្រជាធិបតេយ្យ ហាក់ជាការគំរាមកំហែងកាន់តែខ្លាំងឡើងៗទៅលើសេរីភាពនយោបាយ។
ប្រធានគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរលោក គង់ មុនីកា ប្រាប់ វីអូឌី នៅថ្ងៃចន្ទនេះថា គោលបំណងដែលគណបក្សទាំង៤ ដាក់លិខិតនៅក្នុងសប្តាហ៍នេះ ដើម្បីសុំជួបរដ្ឋសភា ជជែកលើបញ្ហាមួយចំនួនពាក់ព័ន្ធនឹងច្បាប់បោះឆ្នោតនោះ ដោយសារតែច្បាប់ដែលរដ្ឋសភាបានអនុម័តកន្លងទៅ អាចជាផ្នែកមួយ មិនបានបម្រើឱ្យសេចក្តីត្រូវការចាំបាច់ណាមួយសម្រាប់ផលប្រយោជន៍រួម។ ក្នុងន័យនេះ លោកថា នីតិវិធីដែលឆ្លងកាត់ការធ្វើវិសោធនកម្មរួចហើយទាំងនោះ បានក្លាយជាបន្ទុក និងកង្វល់ទៅវិញ សម្រាប់គណបក្សនយោបាយ ដែលត្រូវចូលរួមប្រកួតប្រជែងសម្រាប់ការបោះឆ្នោតខាងមុខនេះ។
បើតាមលោក គង់ មុនីកា មានបញ្ញត្តិនៃមាត្រាខ្លះ ទំនងមិនបានជួយធ្វើឱ្យការប្រកួតប្រជែងមួយ ប្រព្រឹត្តទៅដោយតម្លាភាព និងអាចជឿទុកចិត្តបាននោះទេ។
លោក គង់ មុនីកា បន្តថា៖ «ទិសដៅរបស់យើង យើងចង់បង្ហាញអំពីគំនិត ឬក៏អ្វីដែលជាការព្រួយបារម្ភរបស់ពួកយើងពាក់ព័ន្ធទៅនឹងលំហប្រជាធិបតេយ្យ និងប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតដែលទាមទារឱ្យមានវិសោធនកម្មច្បាប់ ឬក៏អាចវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញផង ដូច្នេះហើយវាពិតជាសំខាន់ណាស់ដែលយើងត្រូវជួបជជែកគ្នាជាមួយស្ថាប័នរដ្ឋសភា ដែលជាស្ថាប័នមួយដែលមានសិទ្ធិអំណាចក្នុងការផ្តួចផ្តើមនូវការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ទាំងអស់ហ្នឹង »។
គណបក្សនយោបាយទាំង៤ ដែលទាមទារឱ្យកែលម្អប្រព័ន្ធនៃការបោះឆ្នោត និងសិទ្ធិសេរីភាពខាងនយោបាយ នៅមុនការបោះឆ្នោតជាតិដែលប្រព្រឹត្តិទៅនៅខែកក្កដាខាងមុខនោះ រួមមាន គណបក្សភ្លើងទៀន គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ និងគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា។
លោក ឡេង ប៉េងឡុង អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភា បានជំរុញឱ្យគណបក្សនយោបាយទាំងនោះ រៀបចំញត្តិសារជាថ្មីទៀត ប្រសិនបើបក្សនយោបាយ ដែលនៅក្រៅរដ្ឋាភិបាល មានបំណងចង់ជួបពិគ្រោះយោបល់ជាមួយរដ្ឋសភា ហើយលោកក៏នឹងស្នើសុំគោលការណ៍បន្តទៅថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលនៃរដ្ឋសភា ដើម្បីធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តអំពីរឿងនេះ។
លោក ឡេង ប៉េងឡុង បន្តថា៖ «ឥឡូវដាក់មក តែខ្ញុំអត់ដឹងទេ ព្រោះទាល់សុំយោបល់ពីថ្នាក់លើទៀត »។
បើទោះបែបណា រដ្ឋសភា កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែសីហា បានច្រានចោលសំណើសុំជួប ពីតំណាងគណបក្សនយោបាយទាំង៤នេះម្តងរួចមកហើយ នៅបន្ទាប់ពីគណបក្សនយោបាយទាំង៤ បានដាក់សំណើសុំលោក ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភា កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែសីហា តែត្រូវបរាជ័យ។ លិខិតឆ្លើយតបរបស់រដ្ឋសភា សំអាងហេតុថា បទប្បញ្ញត្តិ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង នៃរដ្ឋសភា ពុំមានចែងអំពីបទបែបបទ និងនីតិវិធី នៃការជួបពិភាក្សារវាងរដ្ឋសភា និងគណបក្សនយោបាយ ដែលគ្មានអាសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភាឡើយ។
ការបដិសេធរបស់រដ្ឋសភានេះ ស្របពេលក្រសួងមហាផ្ទៃ ក៏នៅមិនទាន់បានបង្ហាញជំហរចំពោះការបើកភ្លើងខៀវណាមួយ ពីការស្នើសុំជួប ក្នុងគោលបំណងប្រហាក់ប្រហែលគ្នានេះនៅឡើយដែរ។
ស្ថាប័នជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បានបើកផ្លូវឱ្យមានការពិគ្រោះយោបល់ដោយផ្ទាល់ កាលពីថ្ងៃទី ៣១ ខែសីហា នៅបន្ទាប់ពីបក្សនយោបាយទាំង៤ កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែសីហា បានដាក់លិខិតរួមគ្នាមួយ ស្នើឱ្យស្ថាប័នជាតិកំពូលមួយនេះ កែលម្អប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត និងសេរីភាពខាងនយោបាយ ដើម្បីធានាថា ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ត ឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនេះ ប្រព្រឹត្តិទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌។
យ៉ាងណា ស្ថាប័នជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត បញ្ជាក់នៅចំពោះមុខ តំណាងគណបក្សនយោបាយទាំង៤ ថា គោលការណ៍ទាំង១៦ចំណុច ដូចដែលមាននៅក្នុងលិខិតរួមនេះ មិនពាក់ព័ន្ធនឹងសមត្ថកិច្ចរបស់ គ.ជ.ប ទាំងស្រុងទេ តែទាក់ទងនឹងរដ្ឋសភា និងក្រសួងមហាផ្ទៃច្រើនជាង។
យ៉ាងនេះក្តី អ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកអង្កេត និងតស៊ូមតិ នៃអង្គការខុមហ្រ្វែល លោក កន សាវាង្ស យល់ឃើញថា រដ្ឋសភាគួរទទួលយកការស្នើសុំណាមួយ ពីភាគីដែលពាក់ព័ន្ធទោះពលរដ្ឋ ឬអ្នកនយោបាយក្តី។ លោកបន្តថា ការច្រានចោលរាល់លិខិតស្នើសុំដើម្បីជួបពិគ្រោះយោបល់ណាមួយ ជារឿងដែលមិនត្រឹមត្រូវ ហើយក៏គ្មានប្បញ្ញត្តិនៃមាត្រាណាមួយ ដែលបិទផ្លូវមិនឱ្យពួកគេបានជួបសមាជិកសភា ឬគណៈកម្មាធិការណាមួយនៅក្នុងរដ្ឋសភានោះដែរ។
លោក កន សាវាង្ស បន្តថា៖ «តាមពិតទៅ ច្បាប់គេអត់មានដែលនិយាយទាំងនៅក្នុងច្បាប់ដែលប្រព្រឹត្តិទៅនៃលក្ខខន្តិកៈតំណាងរាស្រ្ត ឬក៏ជំពូកដែលនិយាយពីតំណាងរាស្រ្ត គេអត់ដែលនិយាយទាល់តែមានអាសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភា បានអាចជួបគណៈកម្មាធិការណាមួយនៅក្នុងសភា ឬក៏ដាក់លិខិតទៅសភា វាអត់មានបាននិយាយទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ ការដែលបដិសេធ ការដែលមិនទទួលយកដែលជាចំណុចមួយដែលជាការខុសឆ្គង នៅក្នុងការអនុវត្តពីតួនាទី »។
មាត្រា៣៥ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ កឋាខណ្ឌទី២ចែងថា សេចក្តីស្នើទាំងឡាយណារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវបានទទួលការពិនិត្យ និងដោះស្រាយយ៉ាងហ្មត់ចត់ ពីអង្គការរដ្ឋ៕
