គិតរហូតមកដល់ខែឧសភា ឆ្នាំនេះ មន្រ្តីស្លៀកពាក់ស៊ីវិលបានចូលមកកាន់ភូមិអណ្ដូង៤ ដើម្បីចាប់ខ្លួនពលរដ្ឋស្លូតត្រង់ ដោយចោទថាពួកគេជាប់ពាក់នឹងករណីគ្រឿងញៀន។ នេះបើតាមការឱ្យដឹងពីពលរដ្ឋអាយុ៤៥ឆ្នាំ លោក សាន វ៉ា ដែលជាកម្មករសំណង់មួយរូបក្នុងតំបន់។
តាមរយៈការអង្កេតដោយពលរដ្ឋខាងលើ ករណីនេះបានកើតឡើងប្រមាណជាប្រាំពីរលើកមកហើយ ដោយលោកថា មន្រ្តីមួយក្រុមតូចគឺតែងតែមកកាន់ទីតាំងទាំងឡាយក្នុងភូមិនៃសង្កាត់គោករកា ខណ្ឌព្រែកព្នៅ ដើម្បីចាប់យុវជន ហើយនាំខ្លួនពួកគេទៅកាន់ប៉ុស្តិ៍នគរបាល ក្នុងគោលបំណងដើម្បីគាបទារប្រាប់ពីពួកគេ។
លោកបន្តថា៖ «ពលរដ្ឋតែងតែមានការភ័យខ្លាច រាល់ពេលដែលពួកគេត្រលប់មកពីកន្លែងធ្វើការ ហើយឃើញប៉ូលិសតាមដងផ្លូវ ដោយពួកគេត្រូវតែបង់ប្រាក់ [បើសិនជាត្រូវបានឃាត់ខ្លួន]»។
ទោះជាយ៉ាងណា កាលពីខែឧសភាកន្លងទៅ ពលរដ្ឋក្នុងតំបន់ក៏បាននាំគ្នាឃាត់រថយន្តសមត្ថកិច្ចមួយគ្រឿង នៅពេលដែលមានករណីមន្ត្រីស្លៀកពាក់ស៊ីវិលបីនាក់បានព្យាយាមចាប់ខ្លួនយុវជនម្នាក់ដែលពលរដ្ឋជឿថាគ្មានកំហុសផងនោះ។
ទាក់ទិននឹងករណីនេះ អ្នកស្រី សៅ ភា អាយុ៣៧ឆ្នាំ ដែលត្រូវជាភរិយាលោក សាន វ៉ា បានថ្លែងថា៖ «ក្រៅពីករណីចុងក្រោយនេះ ពួកយើងមិនដែលហ៊ានធ្វើសកម្មភាពនេះ [ឃាត់ឡានសមត្ថកិច្ច] ឡើយកាលពីពេលកន្លងទៅ»។
អ្នកស្រីបន្តថា ចាប់តាំងពីមានករណីនេះមក ការចុះមកចាប់ខ្លួនពលរដ្ឋ [ដោយអនាធិបតេយ្យ] ដែលធ្វើឡើងដោយមន្រ្តីស្លៀកពាក់ស៊ីវិលក៏បានស្ងាត់ទៅវិញ។
គួរបញ្ជាក់ថា សកម្មភាពនេះមិនមែនកើតឡើងតែនៅក្នុងសហគមន៍ភូមិអណ្ដូង៤មួយនោះទេក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ ខណៈករណីនេះក៏បានជំរុញឱ្យមានការឆ្លើយតបជាផ្លូវការផងដែរ។
កាលពីដើមខែសីហាកន្លងទៅ នគរបាលរាជធានីភ្នំពេញក៏បានប្រកាសបង្កើតក្រុមប្រតិបត្តិការ ទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបក្រុមធ្វើសកម្មភាពចាប់ឃាត់ខ្លួនមនុស្សបែបអនាធិបតេយ្យ នៅក្នុងភូមិសាស្ដ្ររាជធានីភ្នំពេញ ដោយបែងចែកជា៩ក្រុមផងដែរ។ នេះបើយោងតាមសេចក្ដីសម្រេចមួយចុះហត្ថលេខាដោយស្នងការនគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ លោក ស ថេត កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែសីហា។
នៅក្នុងសេចក្ដីសម្រេចដដែលក៏បានកំណត់ឱ្យកម្លាំងទាំងអស់ត្រូវស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋានឈុតប្រយុទ្ធ ពាក់សញ្ញាសម្គាល់ និងគ្រឿងបន្ទាប់បន្សំរបស់នគរបាលឱ្យបានសព្វគ្រប់ មានអាវុធគ្រប់ដៃ និងរៀបចំខ្លួនឱ្យសក្តិសមជាសមត្ថកិច្ចដែលមានតួនាទីជាអ្នកអនុវត្តច្បាប់ផងដែរ។
សេចក្ដីសម្រេចបន្ថែមថា៖ «[អាជ្ញាធរ] ត្រូវបញ្ចៀសឱ្យបានក្នុងកម្រិតខ្ពស់ចំពោះការប្រើប្រាស់អាវុធធ្វើជាដំណោះស្រាយជាមួយបញ្ហា ប៉ុន្តែក្នុងលក្ខខណ្ឌដើម្បីការពារពីការគំរាមកំហែង ត្រូវប្រើប្រាស់ឱ្យស្របតាមវិជ្ជាជីវៈ និងមានការគិតគូរពីហានិភ័យដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែលនៅជិតៗទីកន្លែងនោះ»។
ទោះជាយ៉ាងណា ផ្អែកលើហេតុការណ៍ដែលកើតឡើងលើពលរដ្ឋក្នុងភូមិអណ្ដូង៤ សមត្ថកិច្ចដែលចាប់ឃាត់ខ្លួនយុវជននៅក្នុងតំបន់កាលពីខែឧសភា គឺអាចចាត់ទុកថាជាការបំពានច្បាប់ទាំងនេះ ដោយយោងតាមពលរដ្ឋមួយរូបបានប្រាប់វីអូឌីឱ្យដឹងថា សមត្ថកិច្ចនៅពេលនោះបានស្លៀកពាក់ស៊ីវិល ហើយមន្ត្រីម្នាក់ក៏បានបាញ់កាំភ្លើងឡើងលើជាការគំរាមដល់ពលរដ្ឋផងដែរ។
ការប៉ះពាល់លើផ្លូវអារម្មណ៍
អ្នកភូមិអណ្ដូង៤ ភាគច្រើនគឺជាពលរដ្ឋដែលត្រូវបានបណ្តេញចេញពីទីតាំងទាំងឡាយក្នុងទីក្រុងក្រោមគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នានា ដែលក្នុងនោះមានមួយចំនួនមកពីតំបន់បឹងកក់ បុរីកីឡា និងកោះពេជ្រ ដែលសុទ្ធសឹងតែជាតំបន់ដែលធ្លាប់មានករណីបណ្តេញចេញដោយហិង្សា។
ទាក់ទិននឹងករណីនេះ លោក សាន វ៉ា ក៏បានលើកឡើងដែរថា គ្រួសារទាំងឡាយមានការពិបាកក្នុងការរកប្រាក់នៅក្នុងសហគមន៍ ប៉ុន្តែអ្វីដែលកាន់តែភ័យខ្លាចនោះ គឺពួកគេបារម្ភថានឹងត្រូវបណ្តេញចេញម្តងទៀតដោយសារតែតម្លៃដីកើនឡើង ខណៈគ្រួសាររបស់លោកបច្ចុប្បន្នក៏មិនមានបណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីត្រឹមត្រូវផងដែរ។
សម្រាប់លោក បញ្ហាគ្រឿងញៀនមិនមែនជារឿងដែលគួរឱ្យព្រួយបារម្ភនៅក្នុងភូមិនោះទេ ដោយលោកថា វាហាក់ស្ថិតនៅក្នុងចំនួនតិចតួចតែប៉ុណ្ណោះ។
យោងតាមអ្នកស្រី សៅ ភា បានឱ្យដឹងថា កាលពីខែឧសភាកន្លងទៅ មានឡានប៉ូលិសមួយគ្រឿងបានជិះមកចតនៅមុខផ្ទះរបស់គ្រួសារមួយដែលមានសមាជិកបួននាក់ ដែលអ្នកភូមិនៅពេលនោះហាក់មានការភ្ញាក់ផ្អើលជាខ្លាំង។
អ្នកស្រីបន្តថា នៅក្នុងផ្ទះនោះ ខ្លួនបានឃើញក្មេងប្រុសម្នាក់កំពុងតែចិតបន្លែដើម្បីរៀបចំធ្វើម្ហូប ហើយនៅពេលនោះមន្រ្តីស្លៀកពាក់ស៊ីវិលបីនាក់ក៏ស្រាប់តែចូលទៅចាប់ក្មេងប្រុសនោះដាក់ចូលទៅក្នុងឡានពួកគេភ្លាមៗតែម្ដង។
បន្ទាប់ពីហេតុការណ៍នេះកើតឡើង បងប្រុសរបស់ក្មេងប្រុសខាងលើនេះក៏បានប្រញាប់រត់ទៅប្រាប់ប្រធានសហគមន៍ដែលមើលការខុសត្រូវក្នុងតំបន់ ដោយនៅពេលនោះក៏មានស្នូរកាំភ្លើងបាញ់ឡើងលើមួយគ្រាប់ផងដែរ។
ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកស្រីបន្ថែមថា នៅពេលដែលមន្រ្តីទាំងនោះព្យាយាមបើករថយន្តចេញ ប្រជាពលរដ្ឋមួយក្រុមបាននាំគ្នាឡោមព័ទ្ធរថយន្តជិត។
ទាក់ទិននឹងករណីនេះ អ្នកស្រី សៅ ភា បានឱ្យដឹងថា សហគមន៍មានការភ្ញាក់ផ្អើលចំពោះចំណាត់ការភ្លាមៗរបស់អាជ្ញាធរ ខណៈពួកគេមិនជឿថាយុវជនអាយុ១៨ឆ្នាំដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួននោះបានប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀននោះទេ។
អ្នកស្រីបន្តដោយរៀបរាប់ពីយុវជនដែលត្រូវចាប់ខ្លួននោះថា៖ «ជាធម្មតា បន្ទាប់ពីធ្វើការ យុវជនរូបនេះតែងតែឆ្លៀតពេលមកបោសសម្អាត [សំរាមនៅលើផ្លូវ] ឬមកលេងជាមួយក្មេងៗនៅក្នុងភូមិ។ គាត់មិនចេះផឹកស្រាឡើយ។ គាត់ជាមនុស្សល្អ ស្អាតស្អំ ហើយប្រសិនបើគេចាប់មនុស្សអាក្រក់មែននោះ ប្រហែលជាអ្នកភូមិមិនចេញមកតវ៉ាដូច្នេះឡើយ»។
អ្នកស្រី សៅ ភា បានបញ្ជាក់ថា ខ្លួនក៏បានឮថាយុវជនរូបនេះត្រូវបានប៉ូលិសវាយ និងត្រូវបានមន្ត្រីភ្ជង់កាំភ្លើងដាក់ផងដែរ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «គាត់មានសភាពបាក់ស្បាតខ្លាំងណាស់»។
ជាមួយគ្នានេះ អ្នកស្រី ប៉ោ នឿន អាយុ៣១ឆ្នាំ ដែលរស់នៅជិតទីតាំងកើតហេតុ ក៏បានលើកឡើងស្រដៀងគ្នាផងដែរថា យុវជនអាយុ១៨ឆ្នាំខាងលើនេះគឺជាមនុស្សស្លូតត្រង់ ដោយអ្នកស្រីមិនជឿថា យុវជនរូបនេះជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងគ្រឿងញៀនឡើយ ហើយសមត្ថកិច្ចក៏មិនអាចរកឃើញ ភស្តុតាងណាមួយបន្ទាប់ពីឆែកឆេរផ្ទះរបស់គាត់ផងដែរ។
គួរបញ្ជាក់ថា ផ្ទះនេះបច្ចុប្បន្នត្រូវបានគេលាបពណ៌បៃតង និងត្រូវបានទុកចោល ដោយគ្រួសាររបស់យុវជននេះបានលក់ផ្ទះរបស់ពួកគេប្រមាណជាមួយខែ បន្ទាប់ពីមានហេតុការណ៍នេះកើតឡើង និងបានរើចេញពីទីតាំងនេះតែម្ដង។
លោក ផុង វន្នី ដែលជាតំណាងសហគមន៍មួយរូបបានឱ្យដឹងថា អាជ្ញាធរនៅពេលនោះក៏ពុំបានដាក់បទចោទណាមួយលើពលរដ្ឋដែលបានឃាត់រថយន្តរបស់សមត្ថកិច្ចនោះដែរ។
លោកបន្ថែមថា៖ «ផ្លូវអារម្មណ៍របស់យុវជនរូបនេះត្រូវបានប៉ះទង្គិចយ៉ាងខ្លាំង ដោយសារតែការគំរាមកំហែង និងការបំភិតបំភ័យឱ្យឆ្លើយ [ការសាកសួររបស់ប៉ូលិស] ដូច្នេះហើយ ពួកគេមិនអាចបន្តរស់នៅទីនេះបានឡើយ ដែលខ្លួនក៏បានសម្រេចលក់ផ្ទះនេះ និងរើចេញតែម្ដង»។
គ្មានករណីបែបនេះឡើយ
បើទោះបីជាសមត្ថកិច្ចបានដោះលែងយុវជនអាយុ១៨ឆ្នាំដែលរស់នៅក្នុងភូមិអណ្ដូង៤នេះវិញក្ដី លោក សន ស៊ិន ចៅសង្កាត់គោករកា ក្នុងសប្ដាហ៍នេះ បានលើកឡើងថា ការចាប់ខ្លួននេះគឺធ្វើឡើងដោយត្រឹមត្រូវ ខណៈលោកជឿថា យុវជនរូបនេះពិតជាជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងករណីគ្រឿងញៀនមែន។
លោកថា៖ «គាត់បានសារភាពគ្រប់យ៉ាង។ យោងតាមរបាយការណ៍ [ពីសមត្ថកិច្ច] គឺយុវជនរូបនេះមិនមានថ្នាំញៀនជាប់ខ្លួននោះទេ ប៉ុន្តែបើតាមព័ត៌មានដែលសមត្ថកិច្ចទទួលបានពីអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនម្នាក់ទៀត គឺគេបានបញ្ជាក់ថា យុវជននេះក៏ជាប់ពាក់ព័ន្ធដែរ ដូច្នេះហើយទើបប៉ូលិសចាប់ខ្លួន [គាត់]»។
ចៅសង្កាត់រូបនេះបន្តថា វាគឺជារឿងដែលគួរឱ្យសោកស្តាយមួយដែលក្រុមគ្រួសាររបស់យុវជននេះមានការភ័យខ្លាចរហូតដល់សម្រេចចាកចេញពីភូមិ។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកបន្ថែមថា ការចាប់ខ្លួននេះមិនមែនជាការយល់ច្រឡំឡើយ។
ទាក់ទិននឹងករណីនេះ លោក គល់ យី ស្នងការរងទទួលផែនការងារប្រឆាំងគ្រឿងញៀន ដែលត្រូវបានចាត់តាំងជាមេបញ្ជាការក្នុងការអនុវត្តការងារដើម្បីចុះល្បាត ទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបកម្លាំងអនាធិបតេយ្យ ដែលធ្វើសកម្មភាពចាប់ឃាត់ខ្លួនប្រជាពលរដ្ឋបែបអនាធិបតេយ្យ ក៏បានឱ្យដឹងកាលពីថ្ងៃចន្ទកន្លងទៅថា ស្ថានការណ៍នេះត្រូវបានគ្រប់គ្រងទាំងស្រុងហើយនៅទូទាំងរាជធានីភ្នំពេញ ខណៈលោកថា ពុំមានហេតុការណ៍ថ្មីណាមួយកើតឡើងទៀតឡើយ គិតចាប់តាំងពីសេចក្ដីសម្រេចបានចេញកាលពីខែសីហាមក។
លោកថា៖ «ករណីបែបនេះមិនមានការកើតឡើងនោះទេ ដោយវាបានស្ងាត់ទៅវិញហើយ។ បើសិនជាមាន យើងនឹងបង្ក្រាប ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែង គឺមិនមានឡើយ»។
ទោះជាយ៉ាងណា យោងតាមសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយរបស់មន្ទីរប្រឆាំងគ្រឿងញៀន នៃអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិចេញថ្ងៃទី១៥ ខែសីហា បានឱ្យដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋនៅសង្កាត់ទួលសង្កែ១ ខណ្ឌឫស្សីកែវ បាននាំគ្នាចេញមកឃាត់ការចាប់ខ្លួនយុវជនអាយុ ១៨ ឆ្នាំម្នាក់ទៀត ដែលនៅពេលនោះក៏ឈានដល់ការព្រួតគ្នាវាយមន្ត្រីអ្នកអនុវត្តច្បាប់ផងដែរ។
ទាក់ទិននឹងករណីនេះ នគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ ក្រោយមកក៏បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយទៀត ដោយលើកឡើងថា ការចាប់ខ្លួនខាងលើនេះមិនមែនជាការភ័ន្តច្រឡំឡើយ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលបន្តថា ករណីនេះគឺជាសកម្មភាពជួញដូរគ្រឿងញៀនទ្រង់ទ្រាយធំ (ចាប់ពី១គីឡូក្រាមឡើង) ដែលបន្ទាប់មកក៏មានការរាយការណ៍ថា មុខសញ្ញាខាងលើនេះបានជិះម៉ូតូម៉ាកហុងដា (១២៥សេសេ) ពណ៌ខ្មៅ មិនចាំស្លាកលេខ ជាមុខសញ្ញាដឹកជញ្ជូនគ្រឿងញៀនចេញពីចំណុចផ្លូវលំក្រោយប៉ុស្តិ៍នគរបាលរដ្ឋបាលសង្កាត់ទួលសង្កែ១។
តាមរយៈប្រតិបត្តិការនេះ សមត្ថកិច្ចក៏បាននាំខ្លួនយុវជនម្នាក់អាយុ១៨ឆ្នាំមកកាន់មន្ទីរប្រឆាំងគ្រឿងញៀន ដើម្បីធ្វើការសួរនាំបន្ត ប៉ុន្តែស្រាប់តែមានប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើននាក់បានមកឡោមព័ទ្ធកម្លាំងសមត្ថកិច្ចដែលកំពុងបំពេញភារកិច្ចទីនោះ ដោយធ្វើសកម្មភាពចោមរោម និងព្រួតគ្នាវាយមកលើកងកម្លាំងសមត្ថកិច្ច ចំនួន០៣រូប មិនដឹងមូលហេតុ ដែលក្នុងនោះក៏បណ្ដាលឱ្យមន្រ្តីនគរបាលមួយរូបរងរបួសជាទម្ងន់ និងត្រូវបានបញ្ជូនទៅសង្គ្រោះបន្ទាន់នៅមន្ទីរពេទ្យផងដែរ។
យោងតាមការស៊ើបអង្កេត និងសកម្មភាពរបស់មនុស្សមួយក្រុមខាងលើ មន្ទីរប្រឆាំងគ្រឿងញៀនក៏បានធ្វើការសន្និដ្ឋានឱ្យដឹងថា មនុស្សមួយក្រុមខាងលើអាចចាញ់បោកការញុះញង់របស់មេខ្លោងជួញដូរគ្រឿងញៀន ឬជាបក្ខពួករបស់មេខ្លោងជួញដូរគ្រឿងញៀន ដែលឱ្យមករារាំងការចុះអនុវត្តច្បាប់របស់មន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បន្ថែមថា៖ «ក្រុមនេះបានរៀបចំផែនការគិតទុកជាមុន ប្រើរូបភាពមហាជនប្រឆាំងតវ៉ា តែគោលបំណងចង់ធ្វើឃាតមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់ ពេលនោះប្រសិនបើកម្លាំងអន្តរាគមន៍មកជួយមិនទាន់ មន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់ខាងលើប្រហែលជាបាត់បង់ជីវិត»៕
បកប្រែនិងសម្រួលចេញពីអត្ថបទដើមភាសាអង់គ្លេស៖ Phnom Penh Communities Resist Drug Arrests, Prompting Review
