ពលរដ្ឋប្រកបរបរលក់ផ្កា និងដឹកនាំភ្ញៀវឡើងប្រាសាទវិហារ ត្អូញត្អែរពីការបាត់បង់ចំណូល ក្រោយភ្ញៀវទេចរមកលេងកម្សាន្តនៅមានសភាពស្ងប់ស្ថាត់នៅឡើយ ទោះបីប្រាសាទបុរាណមួយនេះបានរៀបចំយ៉ាងស្រស់ស្អាត អមដោយសម្រស់ធម្មជាតិ និងទោះបីវិបត្តិជំងឺកូវីដ-១៩ មានភាពប្រសើរឡើងវិញក៏ដោយ។
ឈរនៅក្រោមដំណក់ទឹកភ្លៀវ កំពុងនិយាយជាមួយអ្នកលក់ផ្កាដូចគ្នានៅកណ្ដាលផ្លូវឡើងទៅប្រាសាទព្រះវិហារ អ្នកស្រី សុខ ឃឿន រស់នៅភូមិធម្មជាតិ ឃុំស្រអែម ស្រុកជាំក្សាន្តអះអាងថា តាមការសង្កេតរបស់អ្នកស្រីគឺ មានភ្ញៀវទេសចរតិចតូចដែលមកទស្សនានៅតំបន់ប្រាសាទមួយនេះ បើប្រៀបធៀបកាលមុខមានវិបត្តិកូវីដ-១៩។
អ្នកស្រីលើកឡើងថា៖«ឥឡូវលក់មិនសូវបានទេ ព្រោះភ្លៀងច្រើន មានពេលខ្លះភ្ញៀវគេជិះឡាន ជិះម៉ូតូមកអ៊ីចឹងទៅ មានភ្លៀងមានអីក៏ជិះទៅវិញទៅ។ យើងពិបាកលក់ដូរ ទោះស្ថានភាពកូវីដ-១៩ ល្អប្រសើរមែន តែអ្នកដែលមកលេងនេះក៏ខ្សោយដែរ គេមិនសូវទិញផ្កាយើងដែរ បើទោះគេមកលេងក៏ដោយ»។
ស្រ្តីពាក់អាវភ្លៀវពីលើខ្លួន និងមានសម្បុរស្រអែមនិយាយរាងរដឺនៗរូបនេះបន្ថែមថា អ្នកស្រីមកប្រកបអាជីពអ្នកលក់ផ្កានៅប្រាសាទព្រះវិហារនេះ តាំងពីក្រោយមានផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នារវាងខ្មែរនិងថៃរួចមក។ អ្នកស្រីបន្តថា អាជីពលក់ដូរផ្កាឱ្យភ្ញៀវនេះ ក្នុងមួយថ្ងៃអាចរកចំណូលបាន១០ម៉ឺនរៀល ទៅ២០ម៉ឺន ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នរកចំណូលមិនបានដូចមុនទៀតឡើយ។
ស្រដៀងគ្នានេះ ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត លោក ផាន់ ភារម្យ ជាអ្នកស៊ីឈ្នួលដឹកភ្ញៀវទេសចរអស់រយៈពេលជិត១០ឆ្នាំមកហើយ។ ឈរក្បែរម៉ូតូរបស់ខ្លួនបានប្រាប់វីអូឌីថា ក្រៅពីរបរជាអ្នកស្រែចម្ការ លោកបានមកប្រកបរបរជាអ្នកបើកម៉ូតូដឹកភ្ញៀវឡើងប្រាសាទវិហារ ដោយក្នុងមួយជើងយកពីភ្ញៀវក្នុងតម្លៃ១ម៉ឺន៥ពាន់រៀល(១៥ ០០០រៀល)សម្រាប់អ្នកជិះម្នាក់។
លោកបន្តថា កាលពីមុនមានវិបត្តិជំងឺកូវីដ-១៩ នៅពេលមានភ្ញៀវឡើងច្រើន ពេលខ្លះអាចរកចំណូលបានដល់ទៅជិត ១០ម៉ឺនរៀលក្នុងមួយថ្ងៃ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្នទម្រាំមានដឹកភ្ញៀវបានមួយជើង ឬពីរជើងពិបាក ព្រោះមិនសូវមានភ្លៀវតែម្តង។
លោកអះអាងថា ភាគច្រើននៃភ្ញៀងមកលេងតែពេលបុណ្យទានធំៗ ម្ដងៗ ដូចជាបុណ្យកឋិន បុណ្យចូលឆ្នាំ និងភ្ជុំបិណ្ឌជាដើម។
លោកឡើងថា៖ «អ្វីដែលជាបញ្ហាគឺថាយើងត្រូវប្រឹងប្រយ័ត្នខ្ពស់នៅពេលដឹកភ្ញៀវម្ដងៗ។ ដូច្នេះវាពិបាក ណាមួយមិនសូវមានភ្ញៀវដឹកទៀត គេនិយមជិះឡានច្រើនជាង ដោយសារតែពួកគេមកដើរលេងលក្ខណៈគ្រួសារ ឬក្រុម។ អ៊ីចឹងគេម៉ៅ[ជួល]ឡានជិះ ដល់ពេលយើងមានតែម៉ូតូអត់មានអ្នកជួល យូរៗអីទើបបានមួយ ហើយឥឡូវមិនសូវមានភ្លៀងទៀតហ៎ា មិនសូវបានចំណូលទេ»។
ដោយឡែក មន្រ្តីទាហានម្នាក់ដែល ឈរជើងប្រចាំនៅលើប្រាសាទព្រះវិហារអស់រយៈពេលជាង១០ឆ្នាំ គឺលោក សំាង សុវុទ្ធី បានឱ្យដឹងថា ស្ថានភាពភ្ញៀវទេសចរមានភាពល្អប្រសើរជាងកំឡុងពេលកូវីដ-១៩ ដោយលោកមើលឃើញថា មានពលរដ្ឋខ្មែរ និងបរទេសមកលេងជាហូរហែ ប៉ុន្តែមិនទាន់ច្រើនគួរឱ្យគត់សម្គាល់ខ្លាំងនោះទេ។ លោកបន្តថា ប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ បន្ទប់ពីមានភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំង អត្រាភ្ញៀវមកលេងកម្សាន្តក៏បានធ្លាក់ចុះច្រើនផងដែរ។
លោកលើកឡើងថា៖«ភាគច្រើននៃអ្នកមកលេងប្រាសាទច្រើនតែមកពីបណ្ដាខេត្តដូចជាសៀមរាប កំពង់ធំ កំពង់ឆ្នាំង ក្រចេះ និងភ្នំពេញជាដើម។ ដោយភាគច្រើនគេមកជាលក្ខណៈគ្រួសារ និងលក្ខណៈក្រុមដើម្បីបានមកទស្សនាសម្រស់ធម្មជាតិប្រាសាទ និងដើរថតលេងនៅតាមចំណុចនីមួយៗ ដោយសារតែប្រាសាទមានដល់ទៅ៥គោបុរៈ មានប្រាសាទទី១ ទី២ ទី៣ ទី៤ និងទី៥ដែលមានសម្រស់ធម្មជាតិស្អាត»។
កំពុងតែឈរនៅក្នុងរោងកំឡុងពេលដែលមេឃភ្លៀងខ្លាំង និយាយសម្ដីមួយៗរួមដោយទឹកមុខញញឹម លោក សុខ ម៉ៅ ជាភ្ញៀវទេសចរមកទស្សនាប្រាសាទព្រះវិហារលើកទី១ មានដើមកំណើតនៅខេត្តស្វាយរៀងប្រាប់ថា ស្ថានភាពនៅតំបន់ប្រាសាទមានភាពស្រស់ស្អាត រួមទាំងសំណង់ប្រាសាទបុរាណច្រើនដែលនៅសល់។ លោកថា ពលរដ្ឋខ្មែរគួរតែមកទស្សនាឱ្យបានច្រើន ដើម្បីលើកកម្ពស់ដល់ជីវភាពពលរដ្ឋនៅតំបន់ក្បែរនោះតាមរយៈការទិញសម្ភារៈឬម្ហូបអាហារ និងជួលម៉ូតូឬឡាន ឡើងប្រាសាទជាដើម។
លោកបន្តថា៖ «លើកទី១របស់ខ្ញុំដែលមកដល់ទីនេះ ហើយមានអារម្មណ៍ថាសប្បាយ ព្រោះប្រាសាទស្អាត បើសិនជាសំណង់នៅល្អដូចធាតុដើមមិនដឹងល្អប៉ុណ្ណា។ អីចឹងទេ ពលរដ្ឋខ្មែរយើងដែលមិនទាន់បានមកដល់ គួរតែមកដើម្បីអភិរក្សប្រាសាទរបស់យើង និងចូលរួមលើកកម្ពស់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចអ្នកនៅក្បែរនោះដែរ»។
វិអូឌីមិនអាចទាក់ទង លោក គង់ វិបុល ប្រធានមន្ទីរទេចរណ៍ខេត្តព្រះវិហារ បានទេនៅថ្ងៃទី៩ ខែកញ្ញា ដោយហៅទូរសព្ទចូលតែគ្មានអ្នកទទួល។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីការអភិវឌ្ឍ និងសន្តិភាព លោក យង់ គិម អេង មានប្រសាសន៍ថា ការរៀបចំឱ្យមានលំហូរភ្ញៀវជាតិ និងអន្តរជាតិបានលឿនរហ័សគឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់រដ្ឋាភិបាល។ លោកអះអាងថា ប្រសិនបើបញ្ហានេះដោះស្រាយបាន ប្រាកដណាស់វាជាផ្នែកមួយជួយដល់សេដ្ឋកិច្ចពលរដ្ឋ និងអាចកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនៅកម្ពុជាផងដែរ។
ប្រធានសមាគមទីភ្នាក់ងារទេសចរណ៍កម្ពុជា អ្នកស្រី ឆាយ ស៊ីវលីន មើលឃើញថា រយៈពេលប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ កំណើនភ្ញៀវទេសចរនៅតំបន់ទេសចរណ៍មានការកើនឡើងច្រើន បើទោះបីជាអត្រាភ្ញៀវអន្តរជាតិមានតិចតូចក៏ដោយ។
តែយ៉ាងណា អ្នកស្រីបារម្ភថា កំណើនភ្ញៀវទេសចរនេះមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់នៅឡើយទេ បណ្ដាលឱ្យសេវាកម្មមួយចំនួនដូចអាជីវករលក់ដូរ និងអ្នករត់រឺម៉ក់ទេសចរជាដើមអាចជួបការលំបាកក្នុងការរកប្រាក់ចំណូល។
អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖« យើងស្នើថាឱ្យរដ្ឋាភិបាល ធ្វើម៉េចឱ្យបើកភ្ញៀវទេសចរចូលមកប្រទេសយើងឱ្យដូចវគ្គៗមុន[មុនវិបត្តិកូវីដ-១៩]យើងស្រួលរក។ តាមពិតទៅមិនមែនតែតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារទេដែលអត្រានៃភ្ញៀវទេសចរធ្លាក់ចុះ សូម្បីតែតំបន់ទេសចរណ៍ធំៗដូចជាសៀមរាប ឬកំពង់សោមក៏មានបញ្ហាដែរ។ អ៊ីចឹងដើម្បីសម្រួលដល់ពួកគាត់នៅទីនោះបាន ប្រជាពលរដ្ឋគួរតែជួយទិញ និងប្រើប្រាស់សេវាកម្មដឹកជញ្ជូនដូចជាម៉ូតូឡានផងដែរ ដើម្បីឱ្យពួកគាត់អាចមានចំណូល និងបន្តការងារដឹកជញ្ជូនទាំងនោះដូចដើម»។
ប្រាសាទព្រះវិហារ មានទីតាំងនៅក្នុងភូមិស្វាយជ្រំ ឃុំកន្ទួត ស្រុកជាំក្សាន្ត ខេត្តព្រះវិហារ នៅលើខ្នងភ្នំដងរែក ជាប់ព្រំដែនថៃ។
ប្រាសាទព្រះវិហារ ត្រូវបានដាក់បញ្ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់អង្គការយូណេស្កូ (UNESCO)នៅថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨។
ឯកសារស្ថាបត្យកម្មប្រាសាទបុរាណខ្មែររបស់បណ្ឌិតសាស្ត្រាចារ្យ មីសែល ត្រាណេ បោះពុម្ពឆ្នាំ២០០៨ បានឱ្យដឹងថា ប្រាសាទព្រះវិហារ ត្រូវបានផ្ដើមកសាងឡើងតាមព្រះរាជបញ្ជារបស់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរមួយព្រះអង្គព្រះនាម ព្រះបាទ យសោវរ្ម័នទី១ ដែលគ្រងរាជ្យចន្លោះពីឆ្នាំ៨៨៩ ដល់ឆ្នាំ៩០០ នៃគ្រិស្តសករាជ។ ព្រះអង្គក៏ជាស្ថាបនិកទីក្រុង យសោធបុរៈ ឬទីក្រុងអង្គរ នៅខេត្តសៀមរាបសព្វថ្ងៃផងដែរ។
ប្រភពដដែលបន្តថា ប្រាសាទព្រះវិហារ ត្រូវបានស្ថាបនាបង្ហើយតាមព្រះរាជបំណងរបស់ព្រះបាទ សូរ្យវរ្ម័នទី១ ដែលសោយរាជ្យពីឆ្នាំ១០០២ ដល់ឆ្នាំ១០៥០ នៃគ្រិស្តសករាជ។ រីឯព្រះបាទ សូរ្យវរ្ម័នទី២ ដែលបានសោយរាជ្យពីឆ្នាំ១១១៣ ដល់ក្រោយឆ្នាំ១១៤៥ នៃគ្រិស្តសករាជ និងជាព្រះមហាក្សត្រកសាងប្រាសាទអង្គរវត្តផងនោះ ព្រះអង្គក៏បានរួមចំណែកសាងសង់បន្ថែមលើទម្រចាស់នៃប្រាសាទព្រះវិហារ ក្នុងរជ្ជកាលរបស់ព្រះអង្គផងដែរ៕
