មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃស្ថាប័នបង្ក្រាបការក្លែងបន្លំ អះអាងថា រហូតមកដល់ពេលនេះ ទំនិញក្លែងក្លាយនៅតែមានចរាចរលើទីផ្សារកម្ពុជានៅឡើយ ដោយសារកម្ពុជាទើបតែចាប់ផ្ដើមអនុវត្តច្បាប់ពាក់ព័ន្ធបញ្ហានេះក្នុងរយៈពេលខ្លី បើធៀបជាមួយប្រទេសផ្សេង។
ការអះអាងនេះធ្វើឡើងស្របពេលសមត្ថកិច្ចជំនាញបន្តរកឃើញទំនិញខូចគុណភាព មានសារធាតុគីមីហាមឃាត់ និងហួសកាលបរិច្ឆេទប្រើប្រាស់ ជិត២០តោន ព្រមទាំងផលិតផលបំពានម៉ាកជាង៣ ០០០តោន ត្រឹមរយៈពេល៨ខែ ឆ្នាំ២០២២នេះ។
អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានការពារអ្នកប្រើប្រាស់ កិច្ចការប្រកួតប្រជែង និងបង្ក្រាបការក្លែងបន្លំ (ក.ប.ប) ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម លោក ផាន អូន ថ្លែងប្រាប់វីអូឌីតាមប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងតេឡេក្រាម នៅថ្ងៃទី១៤ ខែកញ្ញា ថារយៈពេល៨ខែ ឆ្នាំនេះ មន្រ្តីស៊ើបអង្កេតរបស់ស្ថាប័នជំនាញបានបង្ក្រាបទំនិញខូចគុណភាព គ្មានស្លាកសញ្ញាឬស្លាកសញ្ញាមិនអនុលោមតាមបញ្ញត្តិ មានសារធាតុគីមីហាមឃាត់ ឬហួសកាលបរិច្ឆេទប្រើប្រាស់ ចំនួនជិត២០តោន យកមកកម្ទេចចោល។
ក្នុងរយៈពេលដដែលនេះ លោកថា សមត្ថកិច្ចបានបង្ក្រាបទំនិញពាក់ព័ន្ធនឹងការបំពានម៉ាក ឬបន្លំម៉ាក ដោយមិនបានចុះបញ្ជីនៅក្រសួងពាណិជ្ជកម្មត្រឹមត្រូវ ចំនួន១១៦លើក ឃាត់ទំនិញទុកបណ្ដោះអាសន្នប្រមាណ៣ ២៧២ តោន ដើម្បីចាត់វិធានការតាមច្បាប់។
លោក ផាន អូន បន្តថា ពាក់ព័ន្ធនឹងទំនិញក្លែងក្លាយ សមត្ថកិច្ចបានពិន័យអន្តរការណ៍ ឬពិន័យជាប្រាក់ទៅតាមនីតិវិធីជាធរមាន ប៉ុន្តែមិនទាន់មានបណ្ដឹងទៅតុលាការនៅឡើយ។
លោកបន្តថា៖ «រហូតមកដល់ពេលនេះ ទំនិញក្លែងក្លាយនៅតែមានចរាចរលើទីផ្សារនៃប្រទេសកម្ពុជានៅឡើយ ដោយយោងលើកត្តាច្បាប់ និងការអនុវត្តច្បាប់នៅប្រទេសកម្ពុជាទើបតែចាប់ផ្ដើមក្នុងរយៈពេលខ្លី បើប្រៀបធៀបជាមួយបណ្តាប្រទេសនៅលើពិភពលោក»។
បើតាមលោក ផាន អូន ច្បាប់ដែលលោកចាត់ទុកថាកម្ពុជាទើបតែចាប់ផ្ដើមអនុវត្តរយៈពេលខ្លីនោះ គឺត្រូវបានប្រកាសដាក់ឱ្យប្រើតាំងពីឆ្នាំ២០០២មកម្ល៉េះ។ ច្បាប់ដែលមានអាយុកាល២០ឆ្នាំមួយនេះ ហៅថា «ច្បាប់ស្ដីពីម៉ាក ពាណិជ្ជនាម និងអំពើប្រកួតប្រជែងមិនស្មោះត្រង់»។ លោកថា កម្ពុជាបានអនុវត្តច្បាប់នេះជាបណ្ដើរៗតាំងពីច្បាប់នេះដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់មក ប៉ុន្តែលោកមិនដឹងថាប្រទេសផ្សេងចាប់អនុវត្តតាំងពីពេលណាមកនោះទេ។
ក្រៅពីនោះ លោក ផាន អូន ថាការយល់ដឹងពាក់ព័ន្ធទំនិញ និងសិទ្ធិអំណាចពាក់ព័ន្ធផលប្រយោជន៍សម្រាប់ពលរដ្ឋដែលជាអ្នកប្រើប្រាស់នៅមានកម្រិត។ លើសពីនេះ លោកថា ពលរដ្ឋកម្ពុជាមានកម្រិតជីវភាពក្រីក្រ ងាយនឹងរងគ្រោះពីការបោកបញ្ឆោតរបស់អាជីវករខិលខូចមួយចំនួន។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការថែទាំសុខភាពកម្ពុជា ហៅកាត់ថា រ៉ាក់ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត វ៉ា ជីវ័ន លើកឡើងថា ផលិតផលក្លែងក្លាយ ខូចគុណភាព ឬមានសារធាតុគីមី មានផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់សុខភាពពលរដ្ឋ និងសេដ្ឋកិច្ចជាតិ។
លោកថា សារធាតុខ្លះប៉ះពាល់សុខភាពអ្នកប្រើភ្លាមៗ ដូចជា សារធាតុដែលមានក្នុងស្រា ជាដើម ប៉ុន្តែសារធាតុខ្លះទៀតមានផលប៉ះពាល់សន្សឹមៗ បង្កឱ្យក្លាយជាមហារីក ខូចថ្លើម តម្រងនោម ជាដើម។ លោកថា ស្ត្រីងាយរងនូវឥទ្ធិពលពីផលិតផលក្លែងក្លាយ ឬមានជាតិគីមីណាស់ ពិសេសស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ ដែលនាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់រាងកាយ និងប្រាជ្ញាស្មារតីទារក។ ចំណែកសារធាតុខ្លះទៀតមិនមានការហាមឃាត់ទេ តែបើប្រើលើសកម្រិតក៏អាចប៉ះពាល់ដែរ។
លោកថា៖ «ជួនកាលយើងអត់ដឹង យើងឃើញរបស់ថោក ឬក៏របស់ហ្នឹងហូបទៅឆ្ងាញ់ ឬក៏របស់ហ្នឹងមានតម្លៃធូរថ្លៃ អ៊ីចឹងយើងគិតថា វាចំណេញៗដល់សេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ សហគមន៍យើង ប៉ុន្តែតាមពិតទៅ គឺអត់អ៊ីចឹងទេ។ ផលវិបាកយូរអង្វែង គឺទាំងគ្រួសារ ទាំងរដ្ឋ ត្រូវខាតបង់ [ប្រាក់កាស] លើជំងឺរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ អ៊ីចឹងតែកាលណាមានអ្នកឈឺច្រើន រដ្ឋត្រូវចាយលើវិស័យសុខាភិបាលសាធារណៈហ្នឹងច្រើន វាខាតបង់ធំដុំ»។
លោកបន្តថា ប្រសិនបើពលរដ្ឋកម្ពុជាប្រើតែផលិតផលមិនល្អ នោះផលិតផលខ្មែរសម្រាប់នាំចេញនឹងត្រូវបានគេរើសអើង។
យ៉ាងនេះក្តី មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម លោក ផាន អូន អះអាងថា ដើម្បីកាត់បន្ថយការចរាចរទំនិញក្លែងក្លាយ រំលោភកម្មសិទ្ធិបញ្ញា អគ្គនាយកដ្ឋាន ក.ប.ប. បានដាក់ចេញនូវផែនការបង្កើនសកម្មភាពត្រួតពិនិត្យ ស៊ើបអង្កេតតាមបណ្ដាផ្សារ ឃ្លាំងស្តុក និងទីតាំងផ្សេងទៀត និងអនុវត្តវិធានការច្បាប់យ៉ាងតឹងរ៉ឹងចំពោះបុគ្គលប្រព្រឹត្តល្មើស។ បន្ថែមពីនេះ មន្ត្រីជំនាញនឹងផ្សព្វផ្សាយការយល់ដឹងអំពីច្បាប់ដល់ពលរដ្ឋដែលជាអ្នកប្រើប្រាស់ ផលិតករ អាជីវករ តាមគ្រប់មធ្យោបាយបន្ថែមទៀត។
ស្ថាបនិកអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត លោក សេក សុជាតិ លើកឡើងថា ការដែលច្បាប់ត្រូវបានដាក់ឱ្យប្រើតាំងពី២០ឆ្នាំមុន ហើយការអនុវត្តនៅតែមិនមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់នោះ វាជាកំហុសដ៏ធ្ងន់ធ្ងររបស់រដ្ឋាភិបាលដែលមានការធ្វេសប្រហែសជាប្រព័ន្ធក្នុងការចាត់វិធានការឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់។
លោកមើលឃើញថា អំពើពុករលួយជាជ្រុងដ៏ធំមួយដែលរារាំងដល់ការបោសសម្អាតផលិតផលមានបញ្ហាចេញពីទីផ្សារកម្ពុជា។
បណ្ឌិត សេក សុជាតិ បន្តថា ដរាបណាស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធរបស់រដ្ឋគ្មានឆន្ទៈចង់លុបបំបាត់បទល្មើសទាំងនោះដោយស្មោះត្រង់ នោះអំពើគប់គិតពាក់ព័ន្ធបទល្មើសនៅតែកើតឡើងដដែល។
លោក សេក សុជាតិ ថា៖ «បញ្ហាអំពើពុករលួយនេះ បើមិនលុបបំបាត់ទេ ខ្ញុំគិតថា [បទល្មើស] វានឹងអាចនៅតែបន្តៗរហូតដល់គ្មានវិធីសាស្ត្រដោះស្រាយ។ […] នឹងអាចមានចំណាត់ការផ្សេងៗទៀត ក៏ប៉ុន្តែចំណាត់ការទាំងអស់ហ្នឹងហាក់បីដូចជាមិនមានផលជាវិជ្ជមានច្រើនទេ បើសិនជាអំពើពុករលួយនៅតែមានឥទ្ធិពលនៅក្នុងសង្គមរបស់យើងហ្នឹង»។
លោក សេក សុជាតិ ចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលចាត់វិធានការលើមន្ត្រីពុករលួយដោយតម្លាភាព គិតប្រយោជន៍ជាតិជាធំ ពិនិត្យឱ្យបានល្អិតល្អន់លើទំនិញនានាមុនអនុញ្ញាតឱ្យចែកចាយ ព្រមទាំងផ្សព្វផ្សាយដល់ពលរដ្ឋឱ្យយល់ដឹងពីបញ្ហាផលិតផលខូចគុណភាពទាំងនេះ។
កាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង បានព្រមានចំៗដល់មន្ត្រីជំនាញថា លោកនឹងមិនមកចូលរួមដុតកម្ទេចផលិតផលក្លែងក្លាយដែលបង្ក្រាបបានទៀតទេ ប្រសិនបើមន្ត្រីទាំងនោះមិនចាប់អ្នកពាក់ព័ន្ធមកផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់។
លោក ស ខេង អះអាងថា ការដុតបំផ្លាញផលិតផលខុសច្បាប់និងខូចគុណភាពទាំងនោះមិនមានប្រសិទ្ធភាពទេ ដរាបណាមិនចាប់អ្នកប្រព្រឹត្តយកមកផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់នោះ៕
