ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលមានជំនាញផ្នែកវិស័យសារព័ត៌មានចំនួន២ស្ថាប័ន ចាប់ផ្ដើមកៀរគរ ដើម្បីបង្កើតអង្គភាពឯករាជ្យមួយឈ្មោះថា «ក្រុមប្រឹក្សាសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា» ដែលអង្គភាពនេះដើរតួនាទីក្នុងការសម្របសម្រួល និងលើកកម្ពស់ឱ្យវិស័យដ៏ចាំបាច់មួយនេះមានភាពលូសលាស់ និងបានជាបង្អែកសម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានអាជីពនិងឯករាជ្យ។
មជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ (CCIM) និងសមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា (ខេមបូចា) បានរួមគ្នាដាក់ឱ្យមានការពិគ្រោះយោបល់ និងប្រមូលធាតុចូល នៅក្នុងសិក្ខាសាលាមួយនៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រនេះ ស្ដីពីការបង្កើតក្រុមប្រឹក្សាសារព័ត៌មានកម្ពុជា។
ថ្លែងក្រោយពីសម្រាកនៃកិច្ចពិគ្រោះយោបល់ នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៦ ខែកញ្ញានេះ នៅឯសណ្ឋាគារសាន់វ៉េ រាជធានីភ្នំពេញ នាយកប្រតិបត្តិនៃសមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា លោក ណុប វី លើកឡើងថា វាជាការចាំបាច់ណាស់ ដែលកម្ពុជាត្រូវបង្កើតឱ្យមានស្ថាប័ននេះឡើង ដើម្បីដើរឱ្យទាន់សភាពការណ៍ដែលមានចំពោះមុខនេះ។
លោកបន្តថា ការជំរុញឱ្យមានស្វ័យសម្រេចនេះជាការឆ្លើយតបមួយដែលខ្វះមិនបាន ពីតួនាទី ឬអំណាចដូចមានចែងនៅក្នុងច្បាប់ថា វិស័យសារព័ត៌មាន គឺជាសសរស្ដម្ភទី៤ ក្នុងចំណោមអំណាចធំៗ៣ផ្សេងទៀត រួមមាន នីតិបញ្ញត្តិ នីតិប្រតិបត្តិ និងតុលាការ។ ក្នុងន័យនេះ លោកថា បើការជំរុញឱ្យមានស្ថាប័នឯករាជ្យមួយ ក្រោមឆ័ត្រជាក្រុមប្រឹក្សាសារព័ត៌មាននេះ ពិតជាសក្តិសម ដោយសារអង្គភាពនេះមិនចំណុះឱ្យអង្គភាពរបស់រដ្ឋ ឬស្ថិតនៅក្រោមឆ័ត្ររបស់រដ្ឋាភិបាល។
លោកបន្តថា៖ «រឿងសេរីភាពរបស់អ្នកសារព័ត៌មាននេះ គឺយើងអត់អាចឱ្យនៅក្នុងការរឹតត្បិតមួយ ឬក៏ឥទ្ធិពលអំណាចរបស់អាជ្ញាធរមករឹតត្បិតអ៊ីចឹងទេ ព្រោះប្រមុខដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល លោកក៏បានផ្តល់តម្លៃសារព័ត៌មានជាអំណាចទី៤។ ហើយបើអំណាចទី៤ ស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋាភិបាល វាអត់ត្រូវ! អ៊ីចឹងវាគួរមានស្ថាប័នឯករាជ្យមួយ ដែលយើងមានអំណាចគ្រប់គ្រាន់ និងមានការចូលរួមពីអង្គការសមាគមសារព័ត៌មានទាំងអស់ ដើម្បីរៀបចំឱ្យមានជាក្រុមប្រឹក្សាសារព័ត៌មានមួយដែលអាចធ្វើកិច្ចការងារហ្នឹងបាន»។
បើតាមលោក ណុប វី ក្រៅពីបញ្ហាជាអាទិភាពនេះហើយ បញ្ហាក្រមសីលធម៌ វិជ្ជាជីវៈ និងលំហសេរីភាពសារព័ត៌មាន ក៏ជាក្ដីបារម្ភនៅក្នុងកម្រិតមួយដែលខ្ពស់នៅឡើយក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ដូច្នេះការផ្ដួចផ្ដើមគំនិត ដើម្បីជំរុញឱ្យមានក្រុមប្រឹក្សាសារព័ត៌មានកម្រិតថ្នាក់ជាតិនេះ គឺជាតម្រូវការដ៏ចាំបាច់មួយ។
មិនខុសគ្នាទេ នាយិកានៃនាយកដ្ឋានអភិវឌ្ឍន៍ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ នៃមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ លោកស្រី ឆន សុគន្ធា ឱ្យដឹងថា វេទិកាដែលមាននៅថ្ងៃនេះ គឺជាការឆ្លុះបញ្ចាំងឱ្យឃើញពីការវិវត្តទៅរកភាពរឹងមាំនិងឯករាជ្យនៃវិស័យសារព័ត៌មាន ជាពិសេសអ្នកដែលមានបំណងចង់ប្រឡូកក្នុងអាជីពមិនចំណុះឱ្យអង្គភាពរបស់រដ្ឋនៅកម្ពុជា។ លោកស្រីបន្តថា ក្រុមប្រឹក្សាសារព័ត៌មាននេះ គឺសំខាន់ណាស់ ដែលវាដើរតួនាទីក្នុងការការពារផង និងជាថ្នាលសម្រាប់អប់រំអ្នកសារព័ត៌មានឱ្យស្ថិតនៅក្នុងអាជីពមួយដែលមានវិជ្ជាជីវៈផង។
លោកស្រីបន្តថា៖ «សម្រាប់ក្រុមប្រឹក្សាព័ត៌មាន គឺជាស្ថាប័នមួយដែលយើងចង់ឱ្យបង្កើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីជួយដល់អ្នកសារព័ត៌មាន ជាពិសេសគឺអ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យ ដែលគាត់ហ៊ានរាយការណ៍ព័ត៌មានពិត មិនមានកាន់និន្នាការគណបក្សនយោបាយ ឬស្ថិតក្រោមបុគ្គលមានអំណាចណាមួយ ដោយសារស្ថាប័នឯករាជ្យ វាមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ក្នុងការជួយពួកគាត់ រួមទាំងជួយបើកវគ្គបណ្តុះបណ្តាលឱ្យចេញជាអ្នកសារព័ត៌មានអាជីព នៅពេលដែលពួកគាត់ចង់ក្លាយខ្លួនជាអ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យ»។
បើតាមលោកស្រី ឆន សុគន្ធា ចំនួនអ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យបានថយចុះ បើគិតតាំងពីឆ្នាំ២០០៧ រហូតដល់ឆ្នាំ២០១៧។ ការថយចុះនៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យនេះ ដោយសារការយាយី និងការគំរាមកំហែង រួមទាំងបិទអាជ្ញាបណ្ណព័ត៌មាន ជាដើម។
លោកស្រីបន្តថា នៅឆ្នាំ២០២១ មានអ្នកសារព័ត៌មានចំនួន៩៥នាក់ត្រូវចាប់ខ្លួន ដោយសារការបំពេញវិជ្ជាជីវៈ និងកំហុសផ្សេងៗទៀត។ ដោយឡែក ក្នុងឆ្នាំ២០២២នេះ លោកស្រីថា មានអ្នកសារព័ត៌មានចំនួន២៣នាក់ត្រូវបានដោះលែង និងមានអ្នកសារព័ត៌មានម្នាក់ទៀតនៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ត្រូវបានឃុំខ្លួននៅក្នុងពន្ធនាគារនៅឡើយ ដោយជាប់ចោទពីបទចុះផ្សាយអំពីរឿងកូវីដ-១៩។
លោក ប៊ិន សុខឃៀន អ្នកសារព័ត៌មានរបស់កាសែតមួយនៅក្នុងស្រុក ដែលបានចូលរួមនៅក្នុងវេទិកាពិគ្រោះយោបល់នៅថ្ងៃសុក្រនេះដែរ យល់ឃើញថា ប្រសិនបើស្ថាប័នមួយនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងមែន នោះជាជម្រើសដ៏ប្រសើរបំផុត ព្រោះវាអាចជាបង្អែកមួយដ៏រឹងមាំសម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានអាជីព។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំគិតថាល្អ ស្ថាប័ននេះ! តិចឬច្រើនវាជួយពង្រឹង ឬក៏ជួយជំនួយផ្នែកច្បាប់សម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានរបស់យើង។ យើងគិតថា អ្នកសារព័ត៌មានរបស់យើងប្រឈមច្រើនទាំងផ្លូវច្បាប់ និងការយាយីអីផ្សេងៗ។ បើមានស្ថាប័ននេះជួយឃ្លាំមើលនិងជួយតាមដានទៀត រឹតតែធ្វើឱ្យវិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មានរបស់យើងមានការលើកកម្ពស់មួយកម្រិតថែមទៀត »។
ប្រហាក់ប្រហែលគ្នានេះដែរ កញ្ញា ឡេង ឡែន ជាអ្នកសារព័ត៌មានអាជីព ក៏ឯកភាពដែរថា ការបង្កើតឱ្យមានស្ថាប័នក្រុមប្រឹក្សាសារព័ត៌មាននេះ នឹងជួយជាស្មារតីបន្ថែមទៀតដល់អ្នកសារព័ត៌មានអាជីព នៅពេលណាពួកគេបំពេញវិជ្ជាជីវៈ ហើយត្រូវរងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ។ បើតាមកញ្ញា ឡែន នៅចំពោះមុខនេះ មិនទាន់មានស្ថាប័នណាមួយដែលអាចធានាដល់ការការពារអ្នកសារព័ត៌មានអាជីពនៅឡើយ ហេតុនេះខ្លួនក៏ចង់ឃើញស្ថាប័នមួយដែលបំពេញតួនាទី និងជាស្ថាប័នកណ្តាលមួយ សម្រាប់ជួយជ្រោមជ្រែងអ្នកកាសែតអាជីពនិងឯករាជ្យដែរ។
កញ្ញាបន្តថា៖ «បើមានក្រុមប្រឹក្សាសារព័ត៌មានដូច្នេះនៅកម្ពុជាយើង ខ្ញុំគិតថា គាត់អាចដើរតួនាទីមួយជាក្រុមប្រឹក្សា ដើម្បីបម្រើសាធារណជនទាក់ទង ប្រសិនបើថាប្រជាពលរដ្ឋណាគាត់មានបណ្ដឹងទាក់ទងការផ្សាយណាមួយ គាត់អាចដាក់ពាក្យបណ្ដឹង ឬក៏មានការសម្របសម្រួលណាមួយពីក្រុមប្រឹក្សាសារព័ត៌មានបាន»។
តាមរយៈបទបង្ហាញនៅក្នុងវេទិកានៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រនេះ បង្ហាញថា ប្រទេសមួយចំនួន រួមមាន ប្រទេសហ្វីលីពីន និងបង់ក្លាដែស ជាដើម ក្រុមប្រឹក្សាសារព័ត៌មាននេះត្រូវបានគេបង្កើតឡើង ហើយកំពុងដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់និងទូលំទូលាយ។
លោក ណុប វី លើកឡើងថា ចំពោះស្ថាប័នដ៏សំខាន់មួយនេះ សម្រាប់កម្ពុជាមិនទាន់មាននៅឡើយទេ ហើយវេទិកានៅថ្ងៃនេះជាការដាក់ឱ្យមានការពិគ្រោះយោបល់ជាលើកដំបូង។
ជាទីប្រឹក្សា និងជាអគ្គនាយករង នៃអគ្គនាយកដ្ឋានព័ត៌មានសោតទស្សន៍ នៃក្រសួងព័ត៌មាន លោក គិន វិបុល ដែលបានចូលរួមដោយផ្ទាល់នៅក្នុងសិក្ខាសាលានៅថ្ងៃនេះ បដិសេធក្នុងការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញការដាក់ឱ្យមានការពិគ្រោះយោបល់ទាក់ទងការបង្កើតក្រុមប្រឹក្សាសារព័ត៌មាននេះ។ លោក វិបុល បញ្ជាក់ថា វត្តមានរបស់លោកថ្ងៃនេះ គឺគ្រាន់តែជាអ្នកចូលរួម ហើយការសម្រេចបែបណានោះអាស្រ័យលើការសម្រេចចិត្តរបស់ថ្នាក់នាំនៃស្ថាប័នព័ត៌មាន។
លោកបន្តថា៖ «ពួកខ្ញុំគ្រាន់តែមន្រ្តីបច្ចេកទេសទេ ថ្នាក់ដឹកនាំលោកចាត់តាំងឱ្យចូលរួមសិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់ហ្នឹង អ៊ីចឹងពាក់ព័ន្ធនឹងលទ្ធផលសិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់នេះ ខ្ញុំនឹងពាំនាំទៅថ្នាក់ដឹកនាំខាងខ្ញុំលោកទទួលជ្រាប និងមានយោបល់យ៉ាងណា គឺថ្នាក់ដឹកនាំខាងក្រសួង រីឯខាងខ្ញុំគ្រាន់តែមកចូលរួមទេ»។
របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ ពីរឆ្នាំជាប់ៗគ្នា ពីឆ្នាំ២០២០ ដល់ឆ្នាំ២០២១ របស់អង្គការអ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន បង្ហាញថា សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៤៤ ក្នុងចំណោមប្រទេស១៨០ នៅលើពិភពលោក។ ដោយឡែក ទិន្នន័យចុងក្រោយនៅក្នុងឆ្នាំ២០២២ អង្គការអន្តរជាតិដដែលនេះបានវាយតម្លៃដោយរកឃើញថា ពិន្ទុនៃសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅតែបន្តធ្លាក់ចុះ១៤២ ក្នុងចំណោមប្រទេស១៨០ នៅលើពិភពលោក៕
