បទយកការណ៍៖ កសិករ​ខ្លះ​នៅ​ខេត្តប៉ៃលិន​កាប់​ស្វាយ​ និងមៀន​ មក​ដាំ​ដំឡូង​ និង​ពោត​វិញ​

កសិករមួយចំនួននៅខេត្តប៉ៃលិន បានផ្លាស់ប្ដូរពីការដាំដំណាំដែលមានរយៈពេលវែង ដូចជាស្វាយ និងមៀនជាដើម មកដាំដំណាំដែលផ្ដល់ផលក្នុងរយៈពេលខ្លីវិញ ដោយសារមានការខាតបង់ប្រាក់កាក់រយៈពេលពីរ បីឆ្នាំជាប់គ្នា។

អង្គុយលើកៅអីជ័រតូចពណ៌ក្រហម ដៃកាន់ទូរសព្ទតាមដានព័ត៌មានសង្គម លោក តេង ទេព  បច្ចប្បន្នរស់នៅភូមិរោងចក្រ សង្កាត់បយ៉ាខា ស្រុកប៉ៃលិន ខេត្តប៉ៃលិន  បានរៀបរាប់ថា លោកបានខាតបង់ប្រាក់ដោយសារដំណាំស្វាយអស់រយៈពេលពីរឆ្នាំជាប់ៗគ្នា ដែលជាមូលហេតុធ្វើឱ្យលោកសម្រេចចិត្តកាប់ដើមស្វាយទាំងនោះចោល រួចងាកមកដាំពោតវិញ។ បុរសរូបនេះបញ្ជាក់ថា​ ដើមស្វាយរបស់លោកមានចំនួន១ពាន់ដើម ដែលទើបតែកាប់ចោលនៅពាក់កណ្ដាលឆ្នាំនេះ។

លោកបន្ថែមថា៖ «រកអីស៊ីគ្មានហ្នឹង បានខ្ញុំកាប់ វាអត់មានលុយទិញម្ហូបស៊ី(ហូប)ហើយ យើងទុកធ្វើអីទៀត?  បើយើងមិនប្រែប្រួលឱ្យឆាប់ៗទុក អង្គាមគល់ស្វាយអីទៀត?មានអារម្មណ៍អីទេ មានអារម្មណ៍ថាកាប់បណ្ដោយ ទុកក៏អត់ចំណេញ វាអត់មានអីស៊ីទេ បើថាយើងទុកស្វាយនៅ នៅមើលស្វាយហ្នឹងទៅ មានលុយឯណា? អត់មានលុយទេ។ បើយើងកាប់ស្វាយចោល ឆ្នាំក្រោយយើងដាំដំឡូង យើងដាំពោតវិញទៅអាចបានខ្លះ»។

បច្ចុប្បន្នវ័យ៦៤ឆ្នាំ មានស្កូវស្ទើរពេញក្បាល និងជាអតីតទាហានផងនោះ លោក តេង ទេព ថា មូលហេតុដែលនាំឱ្យ លោកងាកមកដាំពោតក្រហមវិញនោះគឺដោយសារ លោកសង្ឃឹមថានឹងមិនសូវមានការខាតបង់ប្រាក់បន្ថែមទៀត។ តែទោះយ៉ាងណាក៏លោកមិនរំពឹងថានឹងបានប្រាក់ចំណេញពីការលក់ កសិផលរបស់លោកដែរ ដោយលោកបានលើកឡើងថាទីផ្សារមិនមានស្ថេរភាពហើយតម្លៃកសិផលភាគច្រើនគឺស្ថិតនៅលើមាត់ឈ្មួញកណ្ដាល។

លោកបន្តថា៖«វាអត់ទៀងទេ កសិករវាមិនទៀងទេ ខាតចំណេញអត់ដឹង ចេះតែធ្វើទៅមិនដឹងថាធ្វើអី។ […] វាដូចតម្រូវទីផ្សារដែរ បើយើងដាំពោតមួយឆ្នាំបានពីរដង ពោតណ៎ា ដាំដើមឆ្នាំម្ដងទៅ ចូលខែ៧ ខែ៨ គេដាំមួយសាទៀតហើយ​ ពោតនោះមួយឆ្នាំ២ដង បើយើងដាំដំឡូងមួយឆ្នាំតែម្ដងទេ»។

កសិករម្នាក់ទៀតឈ្មោះ កាន់គា​ ដែលរស់នៅក្នុងភូមិជាមួយបុរសខាងលើ និយាយថា លោកបានកាប់ដើមមៀនប៉ៃលិនរបស់លោកចោលកាលពីដើមឆ្នាំនេះ ដោយសារតែមានបញ្ហាទីផ្សារ។ ម្យ៉ាងទៀត លោកថា ដីរបស់លោកក៏មិនសូវជាអំណោយផលដល់ការដាំដុះដំណាំតាង៉ែនប៉ុន្មានទេ ដោយសារតែប្រភពទឹកមិនគ្រប់គ្រាន់។

អង្គុយលើកៅអីជ័រពណ៌ខៀវ នៅពីមុខតូបលក់ភេសជ្ជៈតូចល្មមរបស់កូនប្រុសលោក កសិករវ័យ៥៦ឆ្នាំរូបនេះនិយាយថា  ដំណាំមៀនប៉ៃលិនដែលលោកបានកាប់ចោលទាំងនោះគឺមានអាយុកាល៨ឆ្នាំស្ថិតលើផ្ទៃដីជាង២ហិកតា ហើយលោកយកដីដែលធ្លាប់ដាំដើមមៀនប៉ៃលិននោះទៅដាំដំណាំដែលឆាប់ផ្ដល់ផលវិញ ដូចជាពោតក្រហម និងដំឡូងមី​ជាមួយផ្ទៃដី២ហិកតាទៀតដែលលោកមានស្រាប់។

លោកបន្តថា នៅពេលលោកងាកមកដាំពោតក្រហម​ដែលជាប្រភេទដំណាំផ្ដល់ផលក្នុងរយៈពេលខ្លីបែបនេះគឺចំណាយអស់ប្រាក់តិចជាងមុន ដោយកាលពីមុន លោកត្រូវចំណាយថវិកាដើម្បីមើលថែទាំដើមមៀនប៉ៃលិនទាំងនោះ ក្នុងមួយហិកតា អស់ជាង២ពាន់ដុល្លារ ក្នុងមួយឆ្នាំៗ។​

លោក កាន់គា​ បន្តទៀតថា៖«អស់តិចជាងក្មួយ មួយហិកតាយើងវាយ(តម្លៃ)ថាគិតទាំងពូជទាំងអីទាំងអស់ វាអស់១លាន(រៀល)ជាង»។

កសិកររូបនេះ សង្ឃឹមថា តម្លៃពោតនៅក្នុងពេលប្រមូលផលខាងមុខនឹងមានតម្លៃថេរ ដូចកាលពីដើមឆ្នាំនេះដែរ ព្រោះឆ្នាំនេះគឺបានតម្លៃល្អជាងឆ្នាំមុន បានធ្វើឱ្យលោកចំណេញបានខ្លះ។

លោកបន្ថែមថា៖«សំខាន់គឺចង់បានទីផ្សារល្អ គឺថាតម្លៃ៥បាតកន្លះឬ ៥បាត៦កាក់ [បាតជារូបិយបណ្ណរបស់ថៃ ១ បាតស្មើប្រមាណ ១០០ រៀល] ចឹងទៅណា ឱ្យបានថេរតែប៉ុណ្ណឹងកសិកយើងវារស់ហើយ ហើយបើចាប់ពី៧បាតទៅ៨បាតហ្នឹងក៏កសិករយើងក៏រស់ដែរ»។

គួររំលឹកផងដែរថា កាលពីអំឡុងខែមិថុនា ប្រធានមន្ទីរកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ខេត្តប៉ៃលិន លោក សាយ សុផាត បានប្រាប់សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកមួយថា ចាប់ពីដើមឆ្នាំ២០២២មក ទីផ្សារពោតក្រហម ហាក់មានភាពប្រសើរជាងអំឡុងឆ្នាំ២០២១ ដែលតម្លៃកាលពីឆ្នាំមុនមានប្រមាណ ៥០០រៀល ទៅ ៨០០រៀលប៉ុណ្ណោះ ក្នុង១គីឡូក្រាម។ ប៉ុន្ដែបច្ចុប្បន្ន ពោតក្រហម មានតម្លៃ ប្រមាណ ១ ៣០០រៀល ទៅ១ ៤០០រៀល ក្នុង១គីឡូក្រាម។

កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានកសិកម្ម លោក ងិន ឆាយ បានលើកឡើងថា​ការវាយតម្លៃលក្ខណៈតម្រូវការភូតគាមអនាម័យ សម្រាប់ការនាំចេញផ្លែមៀនស្រស់ពីប្រទេសកម្ពុជា ទៅកាន់ប្រទេសចិនបានឈានដល់ដំណាក់កាលចុងក្រោយ​ដោយទទួលបានផលវិជ្ជមាននិងអាចឈានដល់ការនាំចេញក្នុងរដូវប្រមូលផលខាងមុខនេះ ក្នុងអំឡុងខែសីហា ឬកញ្ញា។

ទាក់ទងនឹងករណីកាប់ដំណាំចាស់ចោល ដូចជា​ ស្វាយ និងមៀននេះ លោក សាយ សុផាត ប្រធានមន្ទីកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ​ ខេត្តប៉ៃលិនបានប្រាប់វីអូឌីថា ផ្ទៃដីដំណាំទាំងនោះគឺនៅថេរ មិនមានការកើនឡើង ឬថយចុះនោះទេ នៅក្នុងឆ្នាំនេះ ដោយសារកសិករខ្លះគាត់កាប់ដើមចាស់ៗចោល​​ហើយដាំដំណាំដដែល។

លោកថា៖«កាត់ហ្នឹង អ្នកខ្លះគាត់កាត់ដល់គល់តែម្ដង អ្នកខ្លះក៏គាត់បូត ស្លឹកវានៅតូច គាត់ដាំដំណាំពោតកំដរសិន ដល់ពេលដែលគាត់ត្រូវយកផលស្វាយ គាត់យកផលស្វាយបន្តទៀតចឹងទៅណា កាត់កុំឱ្យវាម្លប់ខ្លាំងពេក»។

ប៉ុន្តែលោកថាផ្ទៃដីដាំពោតក្រហមនៅក្នុងឆ្នាំ២០២២នេះ មានការកើនឡើងជាង២០% ដោយក្នុងឆ្នាំ២០២១មានផ្ទៃដីប្រមាណ៩ពាន់ហិកតា ហើយក្នុងឆ្នាំ២០២២នេះកើនជិតដល់១២០០០ហិតតា។​ ដោយលោកបញ្ជាក់ថា តម្លៃពោតក្រហមក្នុងឆ្នាំនេះ មានស្ថានភាពល្អជាងឆ្នាំមុនៗ ដែលលក់បានត្រឹម៤,៥ ឬ៤,៨បាត ហើយក្នុងឆ្នាំ២០២២នេះ​ អាចលក់បាន៥,៥បាត។  ទោះជាផ្ទៃដីដាំដុះមានការកើនឡើងក្ដី ក៏លោកបានបញ្ជាក់ថា វានៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ទីផ្សារនៅឡើយទេ ហើយខាងមន្ទីរក៏កំពុងលើកទឹកចិត្តកសិករឱ្យដាំបន្ថែមផងដែរ។

លោកបន្ថែមថា៖«យើងមានផែនការជម្រុញឱ្យគាត់ដាំបន្ថែម  ដោយដំណាំដំឡូងមី វាមានការធ្លាក់ថយ ពាក់ព័ន្ធនឹងការផលិតដំឡូងមី ដល់កម្រិតហើយ ឥឡូវដល់វាធ្លាក់ថយវិញ អ៊ីចឹង យើងពន្យល់ឱ្យគាត់យល់អំពីការដាំដុះ ពីបច្ចេកទេស និងការផ្លាស់ប្ដូរមុខដំណាំ ចឹងបើគាត់ដាំដំណាំហ្នឹងនៅដដែលៗវាធ្វើឱ្យទិន្នផលវាថយចុះ។​ចឹងពន្យល់ឱ្យគាត់ប្ដូរមុខដំណាំ ហើយទៅដាំពោតវិញ»។

ប្រធានមន្ទីរកសិកម្មរូបនេះ ក៏បានអំពាវនាវឱ្យកសិករដែលប្រកបរបរកសិកម្ម គួរយកចិត្តទុកដាក់តាមដានព័ត៌មានស្ដីពីទីផ្សារ រៀបចំផែនការទីផ្សារឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ជាពិសេសការដាំដំណាំឱ្យត្រូវតាមរដូវកាល ជៀសវាងការខាតបង់ប្រាក់កាសទៅលើការថែទាំដំណាំខុសពេលខុសរដូវ។

លោក ថេង សាវឿន ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធកសិករកម្ពុជា (CCFC) បានលើកឡើងថា វាជាការល្អមួយដែលខាងមន្ទីរកសិកម្មបានណែនាំឱ្យកសិករក្នុងខេត្តរបស់ខ្លួនចេះដាំដំណាំផ្លាស់ប្ដូរគ្នាបែបនេះ ហើយវាក៏ជាឱកាសសម្រាប់កសិករផងដែរ។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណា ក៏មន្រ្តីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះ នៅតែលើកទឹកចិត្តឱ្យមន្ទីរកសិកម្មគួរតែផ្សព្វផ្សាយបន្ថែមទៀតទាក់ទងនឹងការជួយដល់កសិករ ធ្វើយ៉ាងណាឱ្យពួកគេយល់កាន់តែច្បាស់ពីវិធីដាំត្រឹមត្រូវ ទៅតាមក្បួនខ្នាតស្តង់ដារ វិធីសាស្ត្រក្នុងការរៀបចំទីផ្សារ ក៏ដូចជាការផ្សាភ្ជាប់រវាងអ្នកទិញនិងអ្នកដាំ ជាចំណុចល្អ ដែលមន្ទីរអាចជួយទៅដល់កសិករក្នុងការបង្កើនទំនុកចិត្តក្នុងការដាំដុះ។​

លោកថា៖ «ខ្ញុំលើកទឹកចិត្តឱ្យមន្ទីរនិងមន្ត្រី ទៅធ្វើការផ្សព្វផ្សាយនិងជជែកបន្ថែមទៀតនៅក្នុងការជួយដល់កសិករ ពិសេសគឺការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានពីដំណាំសក្តានុពលដែលពេញនិយមនៅក្នុងទីផ្សារនិងអាចនាំចេញបានលក់ទៅកាន់ក្រៅប្រទេសជាមួយនឹងលទ្ធភាពដែលប្រជាពលរដ្ឋអាចដាំដុះបាន»៕