តុលាការបានកំណត់យកថ្ងៃទី២១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ខាងមុខនេះ ជាថ្ងៃដែលគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ នៅក្នុងសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌដែលមានជនជាប់ចោទ លោក កឹម សុខា ដើម្បីធ្វើសេចក្ដីសន្និដ្ឋានចុងក្រោយ មុននឹងតុលាការប្រកាសថាសាលក្រមមួយនេះ តុលាការគួរលើកលែងការចោទប្រកាន់ ឬត្រូវផ្ដន្ទាទោសប្រឆាំងអ្នកនយោបាយជាន់ខ្ពស់រូបនេះ។
មុននឹងតុលាការសម្រេចថាទុកពេល២ខែ ដើម្បីឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធឈានទៅធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានចុងក្រោយនៃសវនាការ លោក កូយ សៅ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ នៅក្នុងសវនាការនាថ្ងៃពុធនេះ បានស្នើយោបល់ពីសហព្រះរាជអាជ្ញារង មេធាវីភាគីរដ្ឋាភិបាល និងសហមេធាវីការពារសិទ្ធិឱ្យលោក កឹម សុខា ផ្ដល់ពេលវេលាសមស្រប ដែលភាគីនីមួយៗអាចមានលទ្ធភាពក្នុងការធ្វើសេចក្ដីសន្និដ្ឋាន ទាំងផ្ទាល់មាត់ និងជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ។
ជាការឆ្លើយតប សហព្រះរាជអាជ្ញារង បានជម្រាបអង្គជំនុំជម្រះថា ស្ថាប័នអយ្យការត្រូវការពេលយ៉ាងហោចណាស់ក៏៣ខែដែរ ដើម្បីធ្វើសារណាមួយនេះ ខណៈដែលសហមេធាវីការពារឱ្យដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី យល់ឃើញថា ពេលវេលាដ៏សមស្របសម្រាប់ខ្លួន គឺ២ខែគ្រប់គ្រាន់ហើយ ក្នុងការធ្វើសារណានេះ។ ដោយឡែក សហមេធាវីការពារសិទ្ធិឱ្យលោក កឹម សុខា វិញ ស្នើសុំពេលត្រឹម២សប្តាហ៍ ក្នុងការបញ្ចប់សារណាជាលាយលក្ខណ៍អក្សរនេះ។
បើទោះជាបែបណា នៅនាទីចុងក្រោយ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះ លោក កូយ សៅ សម្រេចទុកពេល២ខែ ចាប់ពីថ្ងៃបិទបញ្ចប់នីតិវិធីនៃការសួរដេញដោលគ្រប់អង្គហេតុនេះ រហូតដល់ថ្ងៃធ្វើសេចក្ដីសន្និដ្ឋាន ដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី២១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ ខាងមុខនេះ។
ស្របពេលមានការសម្រេចបែបនេះពីតុលាការ លោក អាង ឧត្ដម សហមេធាវីម្នាក់ក្នុងចំណោមមេធាវី៣រូបផ្សេងទៀតដែលការពារសិទ្ធិឱ្យលោក កឹម សុខា ស្នើសុំទៅតុលាការដើម្បីបើកផ្លូវឱ្យខ្លួន អាចមានលទ្ធភាពថតចម្លងសារណាពីភាគីក្នុងរឿងក្តីនីមួយៗ ហើយស្នើសុំឱ្យជួយពន្លឿនសារណាចេញឱ្យបានឆាប់ មុនថ្ងៃសវនាការបន្តត្រូវចាប់ផ្តើមឡើង។
បើទោះបែបណា លោក ប្លង់ សុផល សហព្រះរាជអាជ្ញារង ដែលកាន់សំណុំរឿងនេះ ជម្រាបអង្គជំនុំជម្រះថា ពេលដូចបានកំណត់នេះនៅតែមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់និងសមស្របនៅឡើយ ព្រោះសំណុំរឿងមួយនេះត្រូវការពេលវេលាមួយរៀងចំឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ មានសាក្សីដែលបានចូលមកផ្តល់សក្ខីកម្មច្រើន និងមានយោងឯកសារច្រើនថែមទៀត។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ លោកថា ស្ថាប័នអយ្យការ មានភារកិច្ចរវល់ខ្លាំងក្នុងការចាត់ចែងដឹកនាំមន្រ្តីនគរបាលយុត្តិធម៌បំពេញការងារប្រចាំថ្ងៃ និងមានសំណុំរឿងច្រើនទៀតដែលត្រូវទទួលខុសត្រូវក្នុងមួយថ្ងៃៗ។ បើតាមលោក ប្លង់ សុផល ស្ថាប័នអយ្យការត្រូវទទួលពិនិត្យសំណុំរឿងចន្លោះពី៧ ០០០ ទៅ ៨ ០០០សំណុំរឿងក្នុងមួយឆ្នាំៗ។
យ៉ាងនេះក្តី ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះ អារកាត់ថា ករណីនេះទំនងជាមិនមានបញ្ហាអ្វីចោទទេ ដោយសារខាងអយ្យការ មានសហព្រះរាជអាជ្ញារង រហូតដល់៣នាក់ ក្នុងការទទួលខុសត្រូវ ចំពោះរឿងក្តីព្រហ្មទណ្ឌមួយនេះ។
លោក កឹម សុខា ជាអ្នកនយោបាយដែលមានថ្វីមាត់ និងវោហារសាស្រ្តនយោបាយមិនចាញ់អ្នកនយោបាយកំពូលៗដទៃទៀត ទាំងក្នុងគណបក្សរបស់ខ្លួន និងបក្សនយោបាយដទៃទៀតនោះទេ។ លោកត្រូវបានសមត្ថកិច្ចនគរបាលចាប់ខ្លួនទាំងពាក់កណ្តាលអធ្រាត្រ កាលពីដើមខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧។ ក្រោយពីចៅក្រមស៊ើបសួរនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក គី ឬទ្ធី បញ្ចប់នីតិវិធី នៃការសាកសួរ និងចេញដីកាសន្និដ្ឋានស្ថាពរកាលពីឆ្នាំ២០១៧ ហើយបញ្ជូនរឿងមកជំនុំជម្រះ លោក កឹម សុខា ត្រូវបានតុលាការដកសិទ្ធិធ្វើនយោបាយប្រមាណ៥ឆ្នាំមកហើយ បូករួមទាំងថ្ងៃដែលលោកត្រូវសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនផង។
ផ្តល់បទសម្ភាសដល់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាន នៅខាងមុខបរិវេណតុលាការ ក្រោយបិទបញ្ចប់សវនាការនៅថ្ងៃទី១៩ ខែតុលានេះ លោក ចាន់ ចេន សហមេធាវីការពារសិទ្ធិឱ្យលោក កឹម សុខា បង្ហាញការមិនសប្បាយចិត្តចំពោះការសម្រេចរបស់តុលាការនៅពេលនេះ។ មេធាវីរូបនេះយល់ឃើញថា ការទុកពេលវេលាដ៏យូរបែបនេះសម្រាប់គូភាគីធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋាន នឹងនាំឱ្យប៉ះពាល់សិទ្ធិជនត្រូវចោទ។
លោកបន្តថា៖ «ក្នុងនាមជាមេធាវីការពារសិទ្ធិឱ្យឯកឧត្តម កឹម សុខា យើងពិតជាមានការសោកស្តាយ។ ការទុកពេលវេលាយូរបែបនេះ វាអត់សមហេតុសមផលទេ។ វាប៉ះពាល់ទៅដល់ផលប្រយោជន៍ទៅដល់កូនក្តីរបស់យើងខ្ញុំ នេះរឿងទី១! ឯរឿងទី២ ទោះបីបែបណាក៏ដោយ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សា លោកសម្រេចបែបហ្នឹងទៅហើយ យើងអត់ពេញចិត្ត តែយើងគោរពតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការ»។
សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ចាប់ផ្តើមបើកសវនាការក្នុងសំណុំរឿងលោក កឹម សុខា ក្រោមការចោទប្រកាន់ពីបទ «សន្ទិដ្ឋិភាព ត្រូវរ៉ូវដោយសម្ងាត់ជាមួយរដ្ឋបរទេស ឬភ្នាក់ងារបរទេស » ចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល កាលពីដើមខែមករា ឆ្នាំ២០២០។ តុលាការដំណើរការក្តីបានប្រមាណ១ខែ ក៏បង្ខំចិត្តផ្អាកទៅវិញ មូលហេតុដោយសារផ្ទុះជំងឺកូវីដ-១៩។ ក្រោយពីត្រូវផ្អាកជិត២ឆ្នាំ ដោយសារវិបត្តិជំងឺកូវីដ-១៩ សវនាការនេះចាប់ផ្តើមបន្តជំនុំជម្រះឡើងវិញ នៅថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២។
គិតមកដល់ថ្ងៃដែលតុលាការប្រកាសបិទបញ្ចប់នីតិវិធីនៃការសួរដេញដោលគ្រប់អង្គហេតុ នៅថ្ងៃទី១៩ ខែតុលា គឺសវនាការនេះបានធ្វើឡើងចំនួន៦២លើករួចមកហើយ។ តុលាការបានជម្រាបអង្គសវនាការថា សាក្សីចំនួន២៧នាក់ត្រូវបានកោះហៅឱ្យមកផ្តល់សក្ខីកម្ម ប៉ុន្តែមានតែសាក្សី៨នាក់ទេដែលចូលបំភ្លឺទៅតាមការកោះហៅរបស់តុលាការ។
ទាក់ទងការចោទប្រកាន់ថា ក្រុមយុវជនរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលទៅរៀននៅប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី កាលពីឆ្នាំ២០១៦ ពីរឿង «បដិវត្តន៍ពណ៌» សាក្សីបានផ្តល់សក្ខីកម្មថា ពួកគេទៅដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់ មិនពាក់ព័ន្ធនឹងគណបក្សទេ ហើយការរៀនសូត្រនោះទៀតសោត គឺមិនមែនរៀនពីបដិវត្តន៍ពណ៌នោះដែរ។ ដោយឡែក ចំពោះមេរៀនដែលតុលាការបានបង្ហាញនៅក្នុងអង្គជំនុំជម្រះ ក៏មិនដូចគ្នាពីអ្វីដែលពួកគេបានរៀនអំពីការបោះឆ្នោតនៅប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីនោះថែមទៀត។
ក៏ប៉ុន្តែគេសង្កេតឃើញថា ក្នុងចំណោមសាក្សីទាំង៨រូបនេះ មានតែលោក ឈឹម ផលវរុណ ម្នាក់គត់ដែលបានអះអាងថា លោក កឹម សុខា មានទំនាក់ទំនងដោយសម្ងាត់ជាមួយជនបរទេស។
មិនខុសគ្នាពីការផ្តល់សក្ខីកម្មនេះប៉ុន្មានដែរ លោក ផែង ហេង សហមេធាវីការពារសិទ្ធិឱ្យលោក កឹម សុខា យល់ឃើញថា កូនក្តីរបស់ខ្លួននៅតែជាបុគ្គលស្អាតស្អំ ដោយសារអ្វីដែលតុលាការចោទប្រកាន់នេះ វាខុសពីការពិត។ លោកបន្តថា រាល់ភស្តុតាងដាក់បន្ទុកប្រឆាំងលោក កឹម សុខា គឺពុំមានភាពរឹងមាំតាមផ្លូវច្បាប់ទេ ក្រៅពីនេះ សូម្បីសាក្សីដែលមកផ្តល់សក្ខីកម្ម ក៏ពួកគេអះអាងដែរថា បញ្ហាដែលកើតឡើងនេះគឺគ្មានជាប់ទាក់ទិនជនជាប់ចោទនោះដែរ។
លោកបន្តថា៖ «សម្រាប់យើងជាសហមេធាវីការពារក្តីជូនឯកឧត្តម កឹម សុខា នេះ គឺយើងមានជំនឿមុតមាំដោយសាររឿងនេះ ដូចសាក្សីចូលបំភ្លឺអ៊ីចឹង សូម្បីស្លាយ [Slide] ដែលបញ្ចាំងឱ្យសាក្សីមើលហ្នឹងហើយ ដែលថាសាក្សីបានទៅរៀនពីបដិវត្តន៍ពណ៌ហ្នឹង និងរៀនជាមួយអង្គការ CANVAS អីជាដើមហ្នឹង វាឆ្លុះបញ្ចាំងស្អីៗហ្នឹង សាក្សីថាមិនដែលឃើញស្លាយបែបហ្នឹងទេ »។
ដោយឡែក លោក យី សុខសាន្ត មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លើកឡើងថា ការទុកពេលយូរថ្ងៃនេះ ប្រហែលជារឿងក្តីនេះវែងអន្លាយ និងច្រើនដំណាក់កាលពេក ហេតុនេះគូភាគីនីមួយៗនៅក្នុងរឿងក្តីមានការប្រយ័ត្នប្រយែងក្នុងការធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានរបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែអ្នកសង្កេតការណ៍រូបនេះយល់ឃើញថា សំណុំរឿងនេះជារឿងក្តីបែបនយោបាយ ហេតុនេះបើមានការសម្របសម្រួលផ្នែកនយោបាយ ភាពស្មុគស្មាញខាងនីតិវិធីអាចនឹងត្រូវដោះស្រាយបញ្ចប់ទៅតាមនោះដែរ។
លោកបន្តថា៖ «វាជាសវនាការរឿងនយោបាយ ដូច្នេះប្រសិនបើភាគីទាំងសងខាងស្រុះស្រួលគ្នា អ្វីដែលមាននៅក្នុងបណ្តឹងនេះ ក៏វារលត់ដែរ។ ចំណុចនេះ យើងគិតថា គួរតែដោះស្រាយតាមផ្លូវនយោបាយ វាល្អជាង ដែលយើងដោះស្រាយតាមផ្លូវច្បាប់ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងអ្នកនយោបាយ»។
នៅពេលដែលសហមេធាវីការពារសិទ្ធិឱ្យចុងចោទ នៅបន្តលើកឡើងពីតម្រូវការចាំបាច់ឱ្យហៅសាក្សីជាសមត្ថកិច្ចមកផ្តល់សក្ខីកម្មនោះ លោក កឹម សុខា បានជម្រាបអង្គជំនុំជម្រះថា ដោយសារលោកគឺជាជនរងគ្រោះ ទើបស្វែងរកយុត្តិធម៌។ មួយវិញទៀត ទាក់ទងផ្នែកបច្ចេកទេសនៃនីតិវិធី គឺលោកទុកឱ្យមានការពិភាក្សាគ្នាបន្តទៀត តែចំពោះរូបលោកជាជនរងគ្រោះ គឺចង់ឱ្យតែសវនាការនេះឆាប់ចប់។
បើទោះបែបណា លោក កឹម សុខា ក៏ឯកភាពដែរថា អ្វីដែលតុលាការទុកពេលដល់ទៅ២ខែ ដើម្បីធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋាននៅនាទីចុងក្រោយនេះ ហាក់ដូចអូសបន្លាយពេលវែងឆ្ងាយ ប៉ុន្តែក្នុងនាមលោកជាភាគីមួយក្នុងរឿងនេះ លោកត្រូវតែគោរពតាមការសម្រេចចិត្តរបស់តុលាការ៕
