កាលពី៤ឆ្នាំមុន លោក វ៉ាន់ ភួកធឿង ជាពលរដ្ឋវៀតណាមដែលរស់នៅលើផ្ទះបណ្ដែតទឹកតាមដងទន្លេសាប ក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ត្រូវបានសន្យាថានឹងទទួលបានដីឡូត៍មួយកន្លែងនៅទីតាំងថ្មី រួមនឹងការងារនៅរោងចក្រកាត់ដេរនៅក្បែរនោះផងដែរ។
ទោះជាយ៉ាងណា ផ្ទះរបស់បុរសវ័យ៣៥ឆ្នាំរូបនេះ បច្ចុប្បន្ន រងនូវការជន់លិចធ្ងន់ធ្ងរ ដែលវាពិតជាបង្កការលំបាកយ៉ាងខ្លាំងដល់ការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់លោក។
លោកថា៖ «ខ្ញុំមិនដឹងថាត្រូវធ្វើអ្វីនោះទេនៅពេលនេះ។ ខ្ញុំមានតែត្រូវបន្តរស់នៅក្នុងសភាពយ៉ាងដូច្នេះនៅទីនេះហើយ»។
លោក វ៉ាន់ ភួកធឿង បច្ចុប្បន្នរស់នៅទីតាំងដីទំហំ៤០ហិកតា ក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ជាតំបន់ដែលជនជាតិវៀតណាមប្រមាណជា១៥០គ្រួសារត្រូវបានបម្លាស់ទីឱ្យទៅរស់នៅលើដីគោក ពីផ្ទះបណ្ដែតទឹកលើដងទន្លេសាប ចាប់ពីឆ្នាំ២០១៨ ។
យោងតាមអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស Minority Rights Group International បានឱ្យដឹងថា ជនជាតិវៀតណាមនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណថាមានចំនួនប្រហែល៤សែននាក់ ដែលក្នុងនោះភាគច្រើនគ្មានសិទ្ធិជាពលរដ្ឋ និងមិនអាចក្លាយជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ ឬទទួលបានសេវាសាធារណៈអ្វីឡើយ។
តាមរយៈការសង្កេតមើលទីតាំងជុំវិញតំបន់ដែលលោក វ៉ាន់ ភួកធឿង រស់នៅ ក្នុងនោះមានផ្ទះជាច្រើនខ្នង គឺពោរពេញទៅដោយទឹកជន់លិចក្នុងកម្ពស់ប្រមាណជា២ម៉ែត្រ ជាមួយនឹងសំរាមអណ្ដែតពេញផ្ទៃទឹក។
ទឹកជំនន់ គឺជាបញ្ហាប្រឈមចុងក្រោយបំផុត ដែលជនជាតិវៀតណាមទាំងនេះបានជួបប្រទះនៅទីតាំងដែលត្រូវផ្លាស់មកស្នាក់នៅថ្មីនេះ ខណៈការងាររោងចក្រដែលត្រូវបានសន្យាថានឹងផ្ដល់ជូន ក៏មិនឃើញមាន ហើយទីតាំងនេសាទទៀតសោតក៏មានចម្ងាយឆ្ងាយពីទីតាំងរស់នៅថ្មីនេះផងដែរ។
ជាមួយគ្នានេះ អ្នករស់នៅក្នុងតំបន់ទាំងនេះបានលើកឡើងថា បណ្ណស្នាក់នៅអចិន្ត្រៃយ៍ ដែលត្រូវបានចាត់ទុកថាជាឯកសារដ៏សំខាន់មួយ ក៏មិនបានជួយអ្វីដល់ពួកគេច្រើន ដើម្បីជួយកែលម្អស្ថានភាពរបស់ពួកគេផងដែរ។
ទាក់ទិននឹងករណីនេះ អនុប្រធានភូមិដំបូកកកោះ ឃុំស្វាយជ្រុំ លោក ច្រីង យិនសឿង បានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំពិតជាចង់ជួយអ្នកដែលជួបប្រទះបញ្ហាទឹកជំនន់ទាំងនេះណាស់ ប៉ុន្តែយើងគ្មានការងារអ្វីធ្វើ និងទទួលបានចំណូលអ្វីយកមកទ្រទ្រង់ឡើយ។ ពួកយើងគ្មានអ្វីសម្រាប់ទទួលទាននោះទេ។ យើងពិតជាត្រូវការការជួយគាំទ្រខ្លាំងណាស់»។
សន្យាខ្យល់
ស្ថិតនៅចម្ងាយប្រមាណជា៨គីឡូម៉ែត្រពីកណ្តាលក្រុងកំពង់ឆ្នាំង ទីតាំងដែលត្រូវបានរៀបចំសម្រាប់រស់នៅថ្មីនេះ ត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយសមាគមខ្មែរ-វៀតណាមនៅកម្ពុជា ខណៈវាគឺជាទីតាំងមួយក្នុងចំណោមទីតាំងជាច្រើនទៀតក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង សម្រាប់រៀបចំផ្ដល់ជាទីស្នាក់នៅដល់គ្រួសារប្រមាណជា៤ ០០០ដែលរដ្ឋាភិបាលបានបណ្ដេញចេញពីផ្ទះបណ្ដែតទឹកលើដងទន្លេសាប ក្រោមហេតុផលនៃការគិតគូរដល់បរិស្ថាន និងសុខភាពរបស់ពលរដ្ឋ។
ទោះជាយ៉ាងណា អ្នករស់នៅក្នុងតំបន់បានឱ្យដឹងថា ភូមិចំនួនពីរដែលត្រូវបានរៀបចំក្នុងទីតាំងដីទំហំ៤០ហិកតានេះ គឺពោរពេញទៅដោយអ្នកនេសាទក្រីក្រ ដែលរស់នៅពឹងផ្អែកតែលើត្រីដែលពួកគេរកបានប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកស្រុកមួយចំនួនក៏បានលើកឡើងថា ពួកគេកាលពីដំបូងឡើយ ក៏ត្រូវបានជូនដំណឹងថា ពួកគេអាចនឹងទទួលបានការងារនៅរោងចក្រកាត់ដេរមួយកន្លែងដែលនឹងសាងសង់នៅលើទីតាំងថ្មីនេះផងដែរ។
ប៉ុន្តែក្នុងរយៈពេលបួនឆ្នាំបន្ទាប់ពីពួកគេបានចាប់ផ្តើមមករស់នៅក្នុងទីតាំងថ្មីនេះ រោងចក្រដែលសន្យាថានឹងផ្ដល់ជូនការងារនេះ គឺមិនលេចចេញជារូបរាងឡើងដូចការគ្រោងទុកឡើយ ខណៈតំបន់នេះក៏នៅតែមិនទាន់មានអគ្គិសនីប្រើប្រាស់ពេញលេញផងដែរ។
អតីតអ្នកនេសាទអាយុ៤៥ឆ្នាំមួយរូប លោក បួយ វ៉ាងធឿង បានថ្លែងថា៖ «នៅក្នុងទីតាំងនេះ គឺមិនមានអ្វីដែលយើងអាចធ្វើបាន ដើម្បីទទួលបានចំណូលឡើយ។ ការស្វែងរកការងារធ្វើ គឺមិនងាយស្រួលនោះទេ។ វាពិតជាមានភាពខុសគ្នាទាំងស្រុងពីទីតាំងដែលយើងធ្លាប់រស់នៅកាលពីពេលកន្លងទៅ [រស់នៅលើផ្ទះបណ្ដែតទឹក]»។
ទាក់ទិននឹងករណីនេះ លោកបន្តថា យុវជនទាំងឡាយបានធ្វើចំណាកស្រុក ដើម្បីស្វែងរកការងារសំណង់ធ្វើ ឬការងារផ្សេងទៀត ដោយពួកគេក៏ត្រូវផ្ញើប្រាក់ត្រលប់មកកាន់សាច់ញាតិវិញផងដែរ។ ការរកទីតាំងធ្វើការនៅជិតតំបន់ គឺពិតជាពិបាកខ្លាំងណាស់ ដោយសារតែអ្នកស្រុកភាគច្រើនចេះតែនេសាទត្រីតែប៉ុណ្ណោះ។
គួរបញ្ជាក់ថា ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ យ៉ាងហោចណាស់មានមួយភាគបីនៃគ្រួសារដែលបានផ្លាស់ទៅរស់នៅក្នុងទីតាំងដែលត្រូវបានរៀបចំថ្មីនេះ បានរុះរើទៅកាន់អតីតផ្ទះបណ្តែតទឹករបស់ពួកគេវិញ បន្ទាប់ពីពួកគេលើកឡើងថា ទីតាំងថ្មីនេះគឺពិបាកក្នុងការរស់នៅ ដោយមិនមានទឹកស្អាត អគ្គិសនី ឬសាលារៀនសម្រាប់កូនពួកគេនោះទេ។
ការជួលដើម្បីរស់នៅក្នុងទីតាំងថ្មី
ខណៈដែលមានភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំងក្នុងអំឡុងខែកញ្ញាកន្លងទៅ អ្នកភូមិដំបូកកកោះមួយរូប អ្នកស្រី ចាន់ ធូ ពុំមានការភ្ញាក់ផ្អើលខ្លាំងឡើយ ដោយខ្លួនដឹងថា ផ្ទះទាំងឡាយត្រូវបានសង់នៅលើបឹងធម្មជាតិដែលត្រូវបានចាក់បំពេញដោយខ្សាច់។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «ខ្ញុំមិនមានការភ្ញាក់ផ្អើលឡើយ សម្រាប់ករណីទឹកជំនន់បែបនេះ។ អ្វីដែលខ្ញុំបារម្ភខ្លាំង គឺការដែលយើងគ្មានកន្លែងសម្រាប់ស្នាក់នៅ»។
ដោយហាក់គ្មានភាពព្រួយបារម្ភខ្លាំង អ្នកស្រី ចាន់ ធូ បន្តថា៖ «ប្រសិនបើទឹកជន់លិចដល់ជាន់ខាងលើទៀត យើងនឹងទៅរស់នៅលើដំបូល»។
លោក បួន វណ្ណារិទ្ធ ដែលអះអាងថាខ្លួនធ្វើការឱ្យសមាគមខ្មែរ-វៀតណាមនៅកម្ពុជា បានឱ្យដឹងថា រូបលោកនឹងជួយប្រជាពលរដ្ឋតាមលទ្ធភាពដែលអាចធ្វើទៅបាន។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកបន្ថែមថា ទីតាំងដីនោះគឺជាកម្មសិទ្ធិរបស់ក្រុមហ៊ុនឯកជនដាច់ដោយឡែកមួយ ដែលលោកសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះនោះទេ។
លោកថា៖ «ករណីទឹកជំនន់ គឺទើបតែកើតឡើងលើកទីមួយនៅក្នុងតំបន់ ដោយវាមិនធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងនោះទេ»។
លោក បួន វណ្ណារិទ្ធ បន្តថា សមាគមក៏កំពុងតែរកវិធីជួយអ្នករស់នៅទីនោះឱ្យផ្លាស់ទៅកាន់ទីកន្លែងផ្សេងជាបណ្ដោះអាសន្នផងដែរ ដោយនៅពេលខាងមុខ ផ្ទះរបស់ពួកគេទាំងនេះអាចនឹងត្រូវបានជួសជុលឱ្យខ្ពស់ជាងនេះបន្តិចទៅ គឺបានហើយ។
យោងតាមអភិបាលរងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង លោក ស្រ៊ន សំឬទ្ធី ទីតាំងដីទំហំ៤០ហិកតានេះត្រូវបានរៀបចំក្នុងឆ្នាំ២០១៩ សម្រាប់ឱ្យពលរដ្ឋដែលរស់នៅលើផ្ទះបណ្ដែតទឹកលើដងទន្លេសាប បម្លាស់ទីទៅរស់នៅ ដោយក្នុងនោះមានទាំងពលរដ្ឋខ្មែរ ខ្មែរអ៊ីស្លាម និងវៀតណាម ដោយស្ថិតនៅក្នុងការគ្រប់គ្រងដោយសមាគម។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកថា ជនជាតិវៀតណាម គឺតម្រូវឱ្យបង់ថ្លៃជួលសម្រាប់ការស្នាក់នៅ ដោយលោកពុំបានបញ្ជាក់ថាបុគ្គលឬក្រុមហ៊ុនណាទទួលបានប្រាក់នោះទេ។
លោកបន្ថែមថា៖ «គោលបំណង គឺការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ពន្ធសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍលំនៅឋានសម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ ខ្មែរអ៊ីស្លាម និងជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាមស្របច្បាប់ ដែលពួកគេគឺសុទ្ធសឹងតែជាអ្នកដែលរស់នៅលើផ្ទះបណ្ដែតទឹកកាលពីពេលកន្លងទៅ»។
លោក ស្រ៊ន សំឬទ្ធី បន្តថា រដ្ឋក៏គ្រោងនឹងដំឡើងអគ្គិសនី និងទឹកស្អាតសម្រាប់ប្រើប្រាស់ដល់ពួកគេនៅពេលអនាគតផងដែរ។
ការស្នាក់នៅដោយគ្មានសញ្ជាតិ
កាលពីខែសីហាកន្លងទៅ ក្រសួងមហាផ្ទៃបានក្រើនរំឭកដល់ក្រសួងផ្សេងទៀតឱ្យមានការទទួលស្គាល់បណ្ណស្នាក់នៅអចិន្ត្រៃយ៍ ខណៈពួកគេទាំងអស់នោះក៏គួរតែអនុញ្ញាតឱ្យទទួលបានសេវាសាធារណៈ ការបើកគណនីធនាគារ ការចូលសិក្សានៅសាលារដ្ឋ និងដាក់ពាក្យធ្វើការនៅរោងចក្រផងដែរ។
ទាក់ទិននឹងករណីនេះ អ្នករស់នៅក្នុងភូមិដំបូកកកោះ បានឱ្យដឹងថា ពួកគេទាំងអស់គឺសុទ្ធសឹងតែមានបណ្ណស្នាក់នៅអចិន្ត្រៃយ៍ពណ៌លឿង តាំងពីរយៈពេលប្រមាណជា៥ឆ្នាំមុនមកម្ល៉េះ ក្នុងពេលដែលរដ្ឋាភិបាលបានចាប់ផ្តើមដកហូតឯកសារផ្លូវការទាំងឡាយពីជនជាតិវៀតណាមក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
អ្នករស់នៅក្នុងតំបន់មួយរូប លោក ហ្វុង យ៉ុងវឿង អាយុ៥២ឆ្នាំ បានលើកឡើងថា អ្នកជិតខាងរបស់លោកបានព្យាយាមបើកគណនីធនាគារដោយប្រើប្រាស់បណ្ណពណ៌លឿងរបស់ខ្លួនកាលពីឆ្នាំមុន ប៉ុន្តែត្រូវបានបដិសេធដោយបុគ្គលិកធនាគារ ដែលមិនទទួលស្គាល់ ខណៈករណីនេះក៏កើតមានឡើងលើអ្នកជិតខាងម្នាក់ទៀតរបស់លោកផងដែរ ដែលបានព្យាយាមដាក់ពាក្យធ្វើការនៅរោងចក្រកាត់ដេរមួយកន្លែង។
ទាក់ទិននឹងករណីនេះ អ្នកនាំពាក្យអគ្គនាយកដ្ឋានអន្តោប្រវេសន៍កម្ពុជា លោក កែវ វ៉ាន់ថន បានលើកឡើងថា បណ្ណស្នាក់នៅអចិន្ត្រៃយ៍ភាគច្រើនត្រូវបានប្រគល់ជូនជនជាតិវៀតណាម ហើយកម្ពុជាបានចេញប្រមាណជា៦៥ ០០០បណ្ណមកហើយ ក្នុងរយៈពេល២០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។
ទោះជាយ៉ាងណា លោកបន្តថា សេវាសាធារណៈភាគច្រើន ដូចជា ធនាគារជាដើម មិនទាន់ទទួលស្គាល់បណ្ណនេះឡើយ។
លោកថា៖ «ស្ថាប័ន និងក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនមិនស្គាល់បណ្ណនេះឡើយ ហើយពួកគេក៏មិនអាចទទួលយកវាបានផងដែរ [សម្រាប់កិច្ចការងារផ្សេងៗ]។ ដូច្នេះហើយបានជាយើងចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ដើម្បីឱ្យពួកគេមានការទទួលយកបណ្ណនេះ»។
ការរស់នៅជាមួយនឹងការលិចលង់
លោក ហ្វុង យ៉ុងវឿង បានឱ្យដឹងថា រូបលោក និងអ្នកជិតខាង មិនសូវជាមានការខ្វល់ខ្វាយទាក់ទងនឹងឯកសារនោះទេ ខណៈបញ្ហាចម្បងគឺការស្វែងរកអាហារសម្រាប់ទទួលទាននៅជុំវិញផ្ទះដែលជន់លិចរបស់ពួកគេ។
លោកថា៖ «យើងមិនអាចដេកនៅតែមួយកន្លែងនោះទេ ដែលវានឹងធ្វើឱ្យយើងគ្មានអ្វីសម្រាប់ទទួលទានប្រចាំថ្ងៃ។ យើងត្រូវចែវទូកទៅរកត្រី ក្តាម ខ្យង ដើម្បីយកមកទទួលទាន»។
ត្រឡប់មកកាន់លោក វ៉ាន់ ភួកធឿង វិញ បានលើកឡើងឱ្យដឹងថា៖ «ខ្ញុំគ្មានការងារអ្វីធ្វើឡើយ ខណៈបញ្ហាទឹកជំនន់នេះក៏បានបង្កជាការលំបាកសម្រាប់ខ្ញុំផងដែរ។ ខ្ញុំបារម្ភពីក្មេងៗ និងមនុស្សចាស់ ដែលពួកគេអាចនឹងធ្លាក់ខ្លួនឈឺ»។
ខណៈដែលគ្មានទូកសម្រាប់ប្រើប្រាស់ បុរសវ័យ៣៥ឆ្នាំខាងលើនេះ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ត្រូវហែលទាំងទៅនិងមកពីផ្ទះបងប្អូនរបស់ខ្លួន ដើម្បីហូបបាយ។ សម្រាប់ពេលបច្ចុប្បន្ន អ្វីដែលលោកអាចធ្វើបាន គឺត្រូវរង់ចាំទឹកជំនន់ស្រកទៅវិញ ដើម្បីលោកអាចបន្តមុខរបរជាជាងឈើរបស់ខ្លួនឡើយវិញបាន៕
បកប្រែនិងសម្រួលចេញពីអត្ថបទដើមភាសាអង់គ្លេស៖ Sunken Village: After Evictions, Ethnic Vietnamese Homes Underwater