មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលដែលធ្វើការពាក់ព័ន្ធនឹងការអប់រំផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនិងព័ត៌មាន លើកឡើងថា កង្វះចំណេះដឹងផ្នែកការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ អាចបណ្ដាលឱ្យអ្នកប្រើបណ្ដាញសង្គមងាយនឹងរងគ្រោះពីការឃោសនា ឬកេងប្រវ័ញ្ចទាំងផ្នែកនយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ច ខណៈពួកគេមើលឃើញថា ចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមនៅកម្ពុជាកាន់តែកើនឡើង ស្របពេលអ្នកមួយចំនួនមិនអាចបែងចែកបានថាព័ត៌មានណាពិត ឬមិនពិត។
ការលើកឡើងនេះធ្វើឡើងក្នុងសន្និសីទស្ដីពី «បណ្ដាញអក្ខរកម្មប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងព័ត៌មានកម្ពុជា» នៅរាជធានីភ្នំពេញ នាថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២នេះ។
នាយិកានៃនាយកដ្ឋានអភិវឌ្ឍប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយរបស់មជ្ឈណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ(CCIM) អ្នកស្រី ឆន សុគន្ធា ថ្លែងថា ការផ្សព្វផ្សាយអំពីចំណេះដឹងលើការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ គឺធ្វើឡើងដើម្បីគាំទ្រនិងពង្រឹងសមត្ថភាពអ្នកប្រើប្រាស់ ជាពិសេសយុវជន ដើម្បីឱ្យពួកគេប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយបានត្រឹមត្រូវ មានប្រយោជន៍ និងមានសុវត្ថិភាព។
អ្នកស្រីមើលឃើញថា បរិមាណអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមកាន់តែមានការកើនឡើងពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ហើយពួកគេមួយចំនួនប្រើប្រាស់សម្រាប់តែកម្សាន្ត ដោយពុំអាចបែងចែកដឹងថាព័ត៌មានណាក្លែងក្លាយ ឬពិតឡើយ។
អ្នកស្រីថា៖ «អ៊ីចឹងមានច្រើនណាស់ដែលយុវជនគាត់ត្រូវផ្ដោត ឧទាហរណ៍ថា បញ្ហាបរិស្ថាន បញ្ហាធនធានធម្មជាតិ បញ្ហាដីធ្លី ឬក៏បញ្ហាអីផ្សេងៗទៀត សួរថាគាត់ទាំងអស់ហ្នឹង ឬក៏នៅឆ្នាំក្រោយហ្នឹងនៅស្រុកខ្មែរមានការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្រ្តអីជាដើម អ៊ីចឹងសួរថាយុវជនគាត់ត្រូវប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមទាំងអស់ហ្នឹងជា benefits [អត្ថប្រយោជន៍] បែបណា? ហើយក៏ជាឱកាសសម្រាប់ពួកគាត់ប្រើប្រាស់ឱ្យមានប្រយោជន៍សម្រាប់ខ្លួនគាត់ផង ហើយនិងសង្គមទៀត»។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះចង់ឃើញមានការអប់រំទៅសិស្សានុសិស្ស និងបញ្ជ្រាបទៅសហគមន៍អំពីផលវិជ្ជមាននិងអវិជ្ជមាននូវការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។
អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោង DW Akademic លោក ស ច័ន្ទដារ៉ា លើកឡើងថា ពលរដ្ឋទូទៅទាំងអស់ឱ្យតែប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គម សុទ្ធតែចាំបាច់ត្រូវឈ្វេងយល់ពីចំណេះដឹងនៃការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ខណៈព័ត៌មាននៅលើបណ្តាញសង្គមងាយនឹងត្រូវបានផលិត ហើយខ្លឹមសារក៏ងាយនឹងចែកចាយទៅមនុស្សច្រើននាក់ ស្របពេលព័ត៌មានមិនមែនសុទ្ធតែពិតទាំងអស់ផងដែរ។
លោកថា៖ «នៅពេលដែលគាត់ប្រើប្រាស់ខ្លឹមសារ contents ព័ត៌មាននៅក្នុង social media គាត់ត្រូវគិតឱ្យបានស៊ីជម្រៅសិន គាត់ពិចារណាឱ្យបានច្រើនសិន មិនមែនព័ត៌មានដែលគេបែងចែកនៅក្នុងបណ្តាញសង្គមហ្នឹងពិតទាំងអស់ទេ។ អ៊ីចឹងយើងត្រូវមានជំនាញមួយចំនួនក្នុងការវិនិច្ឆយ យើងត្រូវវិនិច្ឆយទៅលើខ្លឹមសារដែលយើងប្រើប្រាស់។ ឧទាហរណ៍ថា គេបង្ហោះរឿងអីមួយ យើងត្រូវដឹងថា អ្នកណាជាអ្នកបង្ហោះ? អ្នកណាជាអ្នកបង្កើត? កើតថ្ងៃណា? រឿងហ្នឹងចាស់ឬថ្មី? រឿងហ្នឹងបានមកពីណា? វាប៉ះពាល់អីខ្លះ? គោលដៅនៃអ្នកបង្កើតហ្នឹង គឺគេបង្កើតដើម្បីអី?»
លោក ស ច័ន្ទដារ៉ា មើលឃើញថា បច្ចេកវិទ្យាមានការជឿនលឿនខ្លាំង ហើយចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់កាន់តែកើនឡើង ខណៈពួកគេមួយចំនួនមិនមានចំណេះដឹងប្រើប្រាស់ផ្នែកនេះប៉ុន្មានទេ ដែលករណីនេះពលរដ្ឋអាចងាយនឹងចាញ់បោកការឃោសនានានា មិនថារឿងនយោបាយ រឿងលុយកាក់ និងរឿងផ្សេងៗទៀត។
លោកបន្តថា៖ «នៅពេលដែលយើងអត់បានពិចារណាឱ្យបានស៊ីជម្រៅ ឬក៏យើងអត់ដឹងថា contents បែបណាមានចរិតលក្ខណៈបែបណា យើងងាយរងគ្រោះ។ នយោបាយ ឧទាហរណ៍ យើងអត់ដឹងថា contents បែបណាគេហៅថាបែបឃោសនានយោបាយ! អ៊ីចឹងយើងអាចជឿគេ ស្លុងទៅលើគេ អាចមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ខ្លួនឯង គ្រួសារយើង ហើយអ្នកដែលយើងShare[ចែករំលែក]បន្តទៅឱ្យហ្នឹង ក៏អាចមានបញ្ហា សង្គមជាតិក៏អាចប៉ះពាល់ដោយសារយើងអត់បានគិត។ សេដ្ឋកិច្ច ឧទាហរណ៍ថា គេនិយាយថាញ៉ាំនេះញ៉ាំនោះទៅ នឹងជាសះស្បើយពីកូវីដ! ញ៉ាំនេះញ៉ាំនោះទៅ វានឹងជាពីជំងឺ ១០០មុខ […] គេបន្លំ fake profile [ដាក់ប្រវត្តិក្លែងក្លាយ] មួយមក គេបន្លំអី! fake telegram មួយមក ពីស្រុកក្រៅ គេថាផ្ញើលុយមកឱ្យ ផ្ញើលុយឱ្យគេទៅ គេផ្ញើលុយមកឱ្យវិញ ឃើញទេ?»
យ៉ាងណា លោកថា ដើម្បីពង្រីកវិសាលភាពនៃការអប់រំដល់ពលរដ្ឋ គឺទាមទារឱ្យមានការចូលរួមសកម្មពីស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ។
បុគ្គលិកធនាគារនៅរាជធានីភ្នំពេញ កញ្ញា ស៊ា វណ្ណារី ដែលបានចូលរួមសន្និសីទនេះ បានលើកឡើងថា ការចូលរួមឈ្វេងយល់ពីអក្ខរកម្ម ឬចំណេះដឹងផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ គឺជារឿងចាំបាច់សម្រាប់យុវជនក្នុងបរិបទនេះ ពោលគឺត្រូវចេះផ្ទៀងផ្ទាត់ព័ត៌មានមុននឹងចែករំលែក ជាដើម ដើម្បីការពារខ្លួនពីការងគ្រោះ។
កញ្ញាថា៖ «នៅក្នុងសម័យ Digital នេះ គឺ social media ដើរតួយ៉ាងសំខាន់មែនទែន សម្រាប់ការចែករំលែក ក៏ដូចជាទទួលព័ត៌មានទៅវិញទៅមក ដូចថា sender និង receiver។ អ៊ីចឹងទៅ នៅក្នុងការដែលយើងផ្ទៀងផ្ទាត់ អ៊ីចឹងមានន័យថា social media វាអាចមានព័ត៌មានចម្រុះ មានទាំងព័ត៌មានពិត និងព័ត៌មានមិនពិត។ អ៊ីចឹង social media គឺមានសារៈសំខាន់អាចជួយឱ្យយើងដឹងថាព័ត៌មានណាដែលពិតនិងមិនពិត ឬក៏ព័ត៌មានណាដែលគួរចែករំលែក»។
ចំណែកកញ្ញា អាត លីដា ជានិសិត្សនៅសាកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្ត្រកម្ពុជា ដែលបានចូលរួមសន្និសីទនេះដែរ យល់ឃើញថា ក្នុងសម័យឌីជីថលនេះ អ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមត្រូវមានការយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់លើការការពារទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួន។ យុវតីរូបនេះចង់ឃើញយុវជនផ្សេងទៀតទទួលបានឱកាសចូលរួមឈ្វេងយល់ពីការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព។
កញ្ញាថា៖ «ពិតជាលើកទឹកចិត្តមែនទែន សម្រាប់យុវជនទាំងអស់ឱ្យមានការចូលរួម ពីព្រោះយើងឃើញថាមានរឿងកើតឡើងច្រើនណាស់នៅលើបណ្តាញសង្គម។ អ៊ីចឹងឱ្យពួកគាត់យល់ដឹងយ៉ាងហោចណាស់ត្រឹមមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃការប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមគ្រប់បែប និងការចេះមើលនូវព័ត៌មានផ្សេងៗ ពីព្រោះអីវាអាចការពារខ្លួនយើងពីហានិភ័យ ពីការបៀតបៀន ឬក៏ការលួចទិន្នន័យអីជាដើម។ អ៊ីចឹងទៅ វាសុវត្ថិភាពយើងខ្លួនឯងផងដែរ»៕